Ka Nupepa Kuokoa, Volume IV, Number 6, 9 Pepeluali 1865 — He Kamailio ana. [ARTICLE]

He Kamailio ana.

£hl q& inoa o na mea i kamailio pu, o Birauna, he kumu misionari haole, laua me WālaaH, he luna ekalesia raa ka apaoa o Kuaaina, llawaii. Bo?auna. Aioha oe, o Walaau. Aloha ia oukou na kamaaina o neia kulanakauhale o Kuaaina nei, i keia mea ino i hanaia iho nei i waena ooukou. Wa&um. Ae,"aloha oe, ke kumu. Pilihua. io no makou, a wehweli boi, i keia haua lokoino kolohe. B. luka aku nei au, ika hale o lakoba, o kou hmi lun&kahiko, e nana aku i na eha o kaua kaikamahine, o Kahaakei. Ua inoino loa. Pau kona kino ika pepehiia ika ne. wa o Kekolohe, a ua nahoahoa ke poo; ola mahunehune no. no kai ike, a me makou pu a pau ia iWnahope o kona eha ana. £ noho nui ana Wjou ma kapa* alanui i ke ahiahi, holo mai !a»Ai keiki, i mai fa; " CJa eha o Kahaakei!" Holo aku la makdu, o kana kaoe mua, loaa iho la ia ia e moeana ilalo i)o> ko oka nahelehele, e uwe ana, hapai ae la ke kane o Haahaa, i kana wahine, a halihali

aka ia ia iloko oko 2akoba hale. Pilihua raakou; paa mai oa kane ame na wahine eike. B. Da maopoopo anei ia onkoa ia manawa ka mea mna i pepehi mai. W. Ua maopopo no. Ia loea ai» iloko o ka nahelehele, hai maino o Kahaakei, nā Kekolohe no i pepehi mai ia ia. Mahope hiki mai o Kekolohe i kahi a makou i akoakoa ai mawaho oka hale. Ninau aku la o Kahiamoe, ka makuahine, " Heaha la kau ma* anei.iee kanaka īno, i make kuu kaikamahine ia oe ?" Hoole ikailea mai la o ke Kolohe, aole nana i pepehi, aole oia i ike i ka mea nana i hnna. Komo ihola o Kekolohe iloko 0 ka hale, hawanawana iki aku ia Kahaakei, alaila hoole hou mai imua ona, aole nana i pepehi ia ia. Ninau hou aku makou ika wahine, Nawai oe i pepehi ? Aole anei oe 1 hoike mai ia makou o Kekolohe no ?" Aole ia i ekumu iki mai. A pela no ia a hiki i keia la, aole i pane iki mai 1 ka inoa otra mea nana i pepehi ia ia. Pehea la hoi i maopoopo ni ia oukou, ola oukou kumukulao Kekolohe ka mea nana i pepehi. * W. Eia ka mea i maopopo ai. Ua ike pono makou. he.hana hewa pu koiaua, O ke ano nv<tu no ia o ko laua 4auna ana, ua lilo lo* o Kahaakei i wahine na Kekolōhe. Ua maopopo ioa. B. Aka, ea, ua hele mai na luna 0 ka ekalesia mai Laumaia mai, e huli 1 ko laua hewa, no ka hoopii ana mai ia makou o Haaha laua me Nunuha, ka Kekolohe wahine. Ninau mai na luna ia oukou, aole lona kekahi mea nana e hoike i ko laua hewa. Hoole loa mai o lakoho, aole hewa laua, he imihala wale no keia hoopii ana, eia ka ua ike pono oukou. W. Ua ike pono no paha makou, ua hewa laua. Ao pinepine aku hoi na luna o Kuaaina nei ia laua, aole* nae laua i hooiohe. Ikaika loa ka hana o Kekolohe, hookaawale loa mai ia Kahaakei nona iho, a papa loa aku ia ia, mai Laumaia mai ia, oiai makou e noho pu ana ma ke alanui, o Kahaakei kekahi, me kana kane e hilinai ana ma ka uha o kana wahine, nana mai o Kekolohe ia laua, ano-e ka huhu o kona helehelena. Hele aku la ia a liuliu iki, ua poeleele, hele aku no hoi o Kahaakei. Mahope iki, loaa ia makou ua eha, a hai mai na Kekolohe no. B. Ua maopopo no. Ahea la e hookolokolo ia ai. W. Ikeia poalima e hele mai ka Lunakanawai, ke hele nei o Kekolohe e huli i mea nana e hoike ma kona aoao, aia no ia ma kahi e, i ka manawa i eha ai o ka wahine, ninau aku ia ia i kela mea keia meu o makou, aoie mea nana eae aku i koha makemake. Ua pau loa ko Kuaaina nei ika hoowahawaha aku ia ia no kana hana ino. B. Eia ka ka mea kupanaha loa ! laia e noho hei kolohe ana, e aihue ana 1 ka hapa i-o o kona hoalauna, aohe o oukou huhu ia ia. Ua hoomalu oukou, ua huna i kona he>, wa. Ua hobmau no oukou ika oukou mau keiki i haumana nana, aole i hoowahawaha i keia kumukula haumia. Aka, j§ia i pepehi ai i kona manuahi i ka laau, oia iho la ko oukou hoowahawaha loa ia ia. Kupanaha maoli oukoa. "

W. Oko Hawaii nei ano no ia. He hoowahawaha ko makou ika mea huhu. He mea hou leeia hana me ka lima ikaika iwaena o makou, e noho oluolu nei, akahi no a ike ia, makau maoli makou i«keia kanaka ino. B. Ea, e Walaau, he ninau ko'u ia oe, e hai mai oe ia'u no ka Lahainaluna oe, a ua neho hāiolelo oe i kekahi manawa. Eia ka ninau, i kou manao ponoi, mahea ko ke Kolohe hewa nui, o kona lawe ana 1 ka Haahaa wnhine, me ka hooweliweli aku i ke kane, oia paha kona hewa nui, a i ole ia, o kona pepehi ana i ka wahine i ka newa, oia pahn ka hewa nui ? W. Ka, ea, oia no hoi paha kona hewa nui, o kona pepehi ana ia ia, ua eha loa hoi ia. B. O kou manao iho la no ia, ua oi ka hewa o ka liinaikaika i ko ka inoekolohe ? W. 0 ko'u manao maopoph loa ia, a pela hoi ka manao o ko Hawaii nei a pau. B. Nolaila, na'u e ao aku ia oe raa ka manao pololei, no ka mea, ke ike nei au, he naaupo maoli kou, mamuli o ka naaupo kahiko oko Hawaii nei. Aole me kou ka manao o makou no na aina naauao mai, i ko makou manao paa, ua oi loa ka hewa o ka lawe i ka hni wahine, mamuli o ka pepehi ino aku. E hai aku no au ia oe, ua hewa io no o Kekolohe, pepehi ana aku i kela wahine. Aka ea, ina na kana kane, a na ka makuahine paha i kii aku i kela wahine lalau, a pepehi ikaika ia ia a eha loa no kona kolohe, e mahalo io no au i ko laua ikaika, no ka mea, he kolohe nui kona i ka haalele i kana kane noho maiie, ke hoahewa loa aku nei au la laoa, ua nawaliwali loa ko lauanoiio ana, 1 ko laua pepehi ole aku ia Kekolohe i ka newa nui, a hakii ia kona mau iwi, i kona hele pinepine ana mai i ka hale e kii i ka wahine. W. Ea, e ke kumu, he hana oolea ioa keia au eao mai na. Aole peia ka makou o Hawaii nei. B. Ae, aole pela ka oukou, no ko oukwi naaupo, aole ouk6u ® hoomalu pono i na wahine oukot, kii wale mai na kanaka koio* he, aole oukou e kipaku me ka lima ikaika, wale aku no. W. Ka, o oukou na haole, he poe oolea, he huhu. Oko Hawaii nei ie oluolu, he

hoowahowaha i ka hana me ki lima ikaika

B. Pela no,ao ko oukou oluolu wale i ka mea haoa hewa, o ka make ia e make nei keia lahui. Pehea ina paha e kii mai kekahi mea ia oe, e oki i kekahi maoamaoalima ou, aole anei oe ē paio ia in, a kipaku ia ia me ka eha nui o kona kino.

W. Ae, aole au e oluolu i kekahi kanaka, ke kii mai ia'u e lawe i kekahi lal» uuku ō kuu kino. E pepehi aku no paha au ia ia.

B. Aka, ina paha e kii mai kela kanaka i ka'u wahine, oia ko'u iwi aoao, a me ka hapa o ko'u io, aole anei e pono ke kipaku ia ia me ka eha nui o kona kino? Ina he haole ka mea nana ka wahine, e oia mahunehune ho paha ka poe nana e kii mai, ke hopu ia, e make loa ana paha. -

W. Oolea io ka oukou, aole anei keia he mea kue i ka olelo a ke Akua.

B. Ua kohu pono no i ko lehova Kanawai. Ma ke Kanawai a lehora i haawi ai i ko Iseiaeia, o ka moe aku i ka hai wahine he hewa ia e make ai. E nana ma Oihanakahuna XX : 10, —Kanawailua XX: 22-24. W. Aole pela ka manao o keia lahui, he hewa nui ka moekoiohe. * B. E haaleie oukou i ko oukou naaupo, e apo ike Kanawai oke Akua oiaio. O keia hewa o ka moekolohe, "he ahi īa e hoopau ana i ka inake, a e huki no ia i kau mea loaa a pau." loha XXXI: 12. W. Aka, ea, ina pela e hoopaii'ai ka moekokolohe ī ka make, e koe ole ke ola o keia lahui. B. Alia, aole au i oleio ua pono ka hoopai i ka moekolohe i ka make ma Hawaii nei, no ka mea. ua naaupo keia lahui, aka, ea, ina e hoomalu. pono oukou i ka oukou mau wahine, a ine na kaikamahine, me ka hana oolea aku i na mea.a pau i kii kolohe mai, ina no e ola hou ana Ueia Lahui Hawaii. Oka moekolohe ka mea e laha ai ka mai kaokao, 41 he akua hanai ia," e pala ai na kino o na kane, a me na wahine, a e loaa oie ai na keiki ia iakou, a e make emoole ai na keiki ame na makua. E makau oukou i keia hewa nui e make ai. E leinai me ka iimaikkika.. W. Aole paha e hiki īa makou ke hana oolea, e like me oukou na haole. B. O ko makou oolea, oia no ka mea e pakele ai ko makou oleP, ae mahuahua ai ko makou lahui. Oko oukou oluolu ka mea e lanakila ai ka make maluna o oukou. E noonoo oe, a e huli oe i ka olelo a ke Aku i ike oe ika ino o keia hewa nui. E hoi ana au. W. Aloha no.