Ka Nupepa Kuokoa, Volume IV, Number 5, 2 February 1865 — Na Palapala. Hanaio hoi ka haole ia Niihau. [ARTICLE]

Na Palapala.

Hanaio hoi ka haole ia Niihau.

E ka Nopepa Kuokoa e ; Aloha oe :—E oluolu hou oe e ka Lumihooponopono, e lawe hou aku i keia auamo kaumaha maluua 0 kou poohiwi, a na kou mau kapuai mama ia, e ulele aku ma na kihi eha o kou mau ailana. Aia ma ka Helu 23 Buke 3, o kou oiwikino holookoa, malaila ke kukulu manao o P. R. Holi; •• Hanaio ka haole ia Niihau nei," oli hoi ka iilo ana o keia Mokupuni i ka haole, )ilo loa, lilo hoi ole mai, a hiki i ka hulihia ana o keia honua. Ae!! Ae!!! Eia hou no kiea hanaio o ka haole ia Niihau I ka nmlama o Sepakemabā, o ehu mai la ka haole i na kanaka o Kii, Lehua, Keawanui, Halulu, Waimae, a me Kaununui, e kipaku ana ia lakou e hele ma Kauai, aoie lakou e noho ma ka aina o ka haole, a no ka hele ole o na kanaka ; hoopii ka haole i ka Lunakanawai apana o Wai» mea a me Niihau nei, ia (J. Kauai,) a ua hookolokolo ia lakou ; a ma ka manao maikai o ka Lunakanawai, hoopuka oia i kana olelo hooholo, maloko o ka malama hookahi iakou e hele ai, a e lawe ai i ko lakou mau mea a pau. Lio, puaa, moa, waa, a pela'ku ; aole no lakou i hele, no ko lakou aloha no 1 ka aina, no ka mea, aole lakou he poe malihini, he poe kamaaina lakou no keia aina, o ko lakou one hanau keia, o ko lakou apaapaa, o-pu ahuawa, a no ko lakou aloha i ka aina, hoololohe iho no, kai no hoi e oluolu mai ka haole; he ole ka hoi ka maliu mai. Hanaio ka haole la ! ea!

A i ka malama o Okatoba, hoopii hou no ka haole i ka Lunakanawai. "Nokekomohewa," ua hookolokolo hou ia na kanaka, a ua hoopaiia kekahi poe, he .75 keneta, a he .25 keneta ke koina, a o kekahi poe, uku koina wale no, me ke kipaku ia o lakou a pau e hele i Kauai paha, i Kalalau paha, i ka wa e hiki ai ka moku i Miihau nei, oia ko lakou manawa e pau loa ai iluna o ka moku. ka poe 1 kipaku ia, a me ka lako mau wahine, a me na keiki. a me ka lakou mau elemakule, lio, puaa, a pela aku, a koe na hale no ka hoole. Oia ka olelo hooholo a ka Lunakanawai, o ka nui o na kanaka i kipaku ia, he 48, a ina e huiia me na wahine, a me na kanaalii, elemakule, luahine, manao wau, e 200 paha a oi ae ; ea! hanaio ka haole la. Lilo o Niihau nei, mai ka lae 0 Paapaakoahi, a ka huini pali o Kawaihoa. Pau hoi kanaka i kipakuia, neoneo keia roau wahi a'u i hoike ae la maluna, kani paa mai ka aina o ka haole no ka hipa. A ia'u i hoi mai ai mai Kauai, mai maluna o ka Mokuahi Annie Laurie, e kii mai ana i na lio &c&c; a me ka poe i kipaku la, hu mai ko'u aloha no lakou, a ma ka'u ike aku i ka helehelena o ka poe i loaahia ia i keia kaumaha, me he mea ia, ua moe waie 1 ka mai nui, a, akahi no a pohala mai, ka paiokea, helelei na waimaka ume i ka ihu i kahi nemonemo. Hamohamo wale ana i ke kuala o Puna. Aohe olelo ana a ka poe mea makamaka ma Kauai, o ka poe mea makamaka ole ka hoi. Aloha ino! Hoopili wale aku no paha ka noho ann, a i kipaku hou ia mai, lewa hou aku ana me na wahi apaipu, noho 1& ihea ? 1 Hamohamo paha ? No Niihau nei hoi kaleo i puka. "Niihau a ke kikii," a eia ka ? Niihau kipaku ia e ka haole. Aloha wale. la makou i ike pono ai i ko makou mau makamaka; e hele huhu ana ke ahi me ka pulupulu, aohe o makou wahi kulu wai hookahi, e hoomaalili aka ai i ka wela o ko lakoo mau lehelehe, no ka mea, o makou ka poe i koe, aole i kipaku ia, aohe no o makou wahi kuleana iki, e kaohi m&i ai i ko lakou mau kapuai, e noho ma ka aina nei, ka honua hoi, a ka iwipoo o ko lakou mau kupuna i noho ai. O kepoo ko makou « waiho nei rea ka nluna i ka po, a ao ae hoolono aku ana o ka ieo o ka haole, o ka poha mai, ku kaauoa, 'i •oaa. ka mea kihe a ka ihu, " Kanak* pau loa Kauai," a o ka manawa iho la no ia. No ka e ia makou ke noho nei ma kahi haiki, ua me ke kowa, na ka haole e kuhikohi mai aia mao ke alanui, malaila aku la, ina e |*»ne mai ka haolb ua

kapu keia alanui; ua kopu iho la, " Pau loa Niihau owau wale no," wahi a ka haole. E ka Moi aloha Kaniehameha V, ka mea e noho ana uia ka ooho Alii Hanohano i keia mau la. Aioha oe ame kou mau Kuhina, ame na 'lii, ka poe a ke Akua Kiekie ma ka Lani i hoohanohano mai ai, a i hoolilo mai ai hoi i Haku no keia mamnokupuni he 12, e alawa iki ra»i i keia opala makaainaou. Me ka Luna Hooponopono ke aloha hope, ano ka lehulehu hoi kekahi. Me ka inahalo. K. K. Wahinealoha. Puuwai, Niihau, Dekemaba 26,1865.