Ka Nupepa Kuokoa, Volume III, Number 49, 3 December 1864 — La hanau o ke Kama Alii Wahine I MALAMA IA E KA AHAHUI MA KOLOA, KAUAI. [ARTICLE]

La hanau o ke Kama Alii Wahine I MALAMA IA E KA AHAHUI MA KOLOA, KAUAI.

Kolao, Kauai,

I ka Luna Hooponopono o ke Kuokoa ; Aloha oe :—O ka la 1 o Nov., ua malamaia e ka Lala Helu 1 o ka Ahahui Kaaliumano ina Koloa nei, no ka hoomanao ana i ka la hanau o ke Kama Alii Wahine o Hawaii nei. He ahaaina nui i lioomnkaukauia e keia Ahahui, ine ko lakou manaolaua pu e hoike ia lakou iho ma ka hoohanohano ana ma keia inoa, Ahahui Kaahumanu." I ka puka ana mai o ka la i kakahiaka nui, ua mola-e a akea pono ka onohi o ka La, i ka hooea ana'e ma Haupu ; a no hoi ka Ahahui, no ka mana he la malie ia, aole mea i keakea ae i ko ka La nana ana inai, a ua apo kokeia ae no ia e kona mau kukuna. Aka, he hapaha hora wale no, a uhi kokeia ae no ia e ka noe, me he mea la, ua komo ae oia iloko o ka uhimaka—a hoomaka iho la me ka ua kilihuna, a e lawe hele ae ana ma ka welau o na lalani puu mauna o Haupu, a ikea aku la ka ua kokoula ame kona mau onohi—me he mea la, e nana pu inai ana ko ka ilihonua ame ko ha-po no ua la hanau nei o ke Kama Alii Wahineo Hawaii nei. A ma kei.i la, ua puiumiia mai e ka leo kauoha a ka Ilope Paresidena mai Lihue a Wahiawa, ka poe i alualu mai i ka " Ahahui Kaahumanu," e halii kui ana i ka noe o Koloa, ame Haupu hoi, a e hoolele mai ana i na auneke panopano a ke anu, e hoopulou ana i ke keokeo. A ma ka Hae e welo ana ma ka welau o na makani i hai paa mai iloko oia ua nui, aole e kanalua ana na Ahahui e hooko i ko lakou hele huakai ana ma ke alanui a hiki i kahi e ahaaina ai. Ua hooholo no keia Ahahui, ina no he ua, a he kelekele ke alanui ma ka la 1 o Novemaba. Heaha la ia i ka Ahahui Kaahumanu, oia e hana ana oia i kana hana. Ua kakali nui. ka Ahahui ma ka Pa Hale o G. W. Lilikalani, ma Maunaihi, a hiki i ka hora 11, puka mai ka Hae ahaaina iwaho, me ka makaukau e hoonolionoho i ka huakai. Ia wa no, ua hooki mai na paka ua i kona haule ana, a hoo'ponoponoia ka huakai ma ka hoonoho palua ana, a pela nku. Ma keia la no, ua hui puiamai ka Paresidena o ka Ahahui Kaahumanu o Lihue, oia o Dibora :M. Kanoa, ame kona Puuku, ame na hoa e ae. A ma o lakou la ua hoolai loa ia mai ua la nei, me na leo mele i hakuia, e pili ana i ka hoomaikai i ke Kama Alii Wahine. A i ka makaukau ana o ka huakai, ua hoomaka ia ka leo mele no ka la hanau, a na ia leo no i kau-o mai i na manao hauoli, ame ke kupono e hoomaikaiia'ku ai ke Kama Alii Wahine ; a pau ka Himeni ana, hoomaka heleana, a na ka hae hoi i alakai aku i ka huakai a hiki ma ka Luakini. la wa a lakou e hele ana, he mea ano e loa i ka nana ana, ua hao a kau ka puu lehua i ka wekiu ; i ka hohola ana o na aahu maluna iho o na eheu o ko lakou mau palapalaunu mea kino, ua hewa na maka i ka nui o ka lehua, oiai, ua kaulia iho ka inoa kiekie, a lilo i papale inahiole no keia Lala o ka Ahahui Kaahumanu. I ka naua ana'ku i ke kahiko o na Luna nui ame kona mau lala a pau, ua ilihia na maka i ka ike aku. I ka hele ana o ka huakai ma ka. hora 11, A. M. kelekele na alanui, e lana ana na halokowai a ua, a komo ka huakai i ka Luakini. Ilaila i akoakoa mai ka lehulehu, e makaikai ana i keia hana kamahao, i kukuluia ina keia Apana, mamuli o ka hooikaika ana a kekahi mea, e ake ana e kokua nui i keia hana maoli, ma ka inoa o ko Hawaii nei Kama Alii Wahine. ilaila, ua hooniakaia ka hana ma ka pule ana a Apolo, alaila, ua ku mai iluiia o Mrs. D. M. Kanoa e himeni, a ua ku* like nj«» iw> hoi ka poe ana i liōōmākau* kau ai no ke mele ana me ka lēo ku i ka hoolohaloha —ma na huaolelo ana i haku ai, e pili ana i ka hoomaikai i ko kakou Kama Alii Wahine, oia ka " Leo Hoomaikai." A pau ia, ku mai ka mea mahaloia G. W. Lilikalani e hai manao, e piR ana kana wehewehe ana no ka AHahui Kaahumanu, (ke hooili puia nei kona hai mliiiao ana e paiia.) A pau ia, he himeni e pili ana no ke aloha, alaila, ku mai o D. Kaulei, kukulu maPoia i kona kumumanao no ke aloha. 'A bim®ni hou nQ o Mrs, Kanoa, hookahi pauku ma ia himeni ana, " E kuu uhane e ola e."—A he mea no ia i hooliuEhie loa moi ai i na hana o keia la, ma

ke ano o ka malamaia ana o ka la hanau e keia Ahahui Kaahumanu, He!u 1 o Koloa nei, no ka mea, ua lealea na pepeiao i ka lolie ana i ka leo, i like pu me ko na manu leo iloko o ka ululaau. A ma ia hope, ua hoakaka lea mai o D. Kealahula, no ke ano o ka hoomakaukau ana o ke kanaka i keia wa e ola nei, ame ka hoomakaukau ana i ka \vg e make ai, a o kona kumumanao, o kela olelo a ka Haku ia loane, penei, " I kou wa opiopio, c kaei oe ia oe iho, a e hele aku i kahi au e makemake ai, a i kou \va elemakule, e kikoo aku oe i kou lima, a na hai oe e kaei mai, u e lawe akn i kahi au e makemake ole ai." A pau keia haiolelo ana, o ka puka no ia o ka Ahahui ma ka laina pololei, e like me ka hoonoho mua ana—oia hoi, o ka Paresidena o ka apana o Lihue, Dibora M. Kanoa, ame Kaloln Hope Paresikena o keia Ahahui, na poo mamua, no ka mea, o Mrs. H. Lilikalani kekahi Paresidena o keia Ahahui. Ua hooholo koke kona aha Kimite hoolio, e holo oia i Honolulu e pane aku imua o ke Alii ke poo o keia oihana, no kona makemake e hoohui i kona mau Ahahui e ahaaina pu i kahi hookahi, i hiki iaia ke nana. A ua hoomanaoia ine ke aloha, no ka nalowale ana o ka Paresidena o keia Ahahui, no ka mea, aole oia ma kona wahi i ua la la, o ke Kama Alii Wahine i hoau mua ai ma kona Ahahui Kaahumanu, Helu 1 o Koloa nei. Ua iho aku ka huakai hookahi mile, a hiki i ka Pa Hale o ka Paresidena, ilaila ka lanai nui i hoomakaukauia e ka Ahahui Kaahu:nanu, ua kaulia i na mea ai, na mea hoi e hooluolu ai o ke kino, a ma ia lanai, iluna o ka pahu hae, e welo ana ka Hae Aupuni, me he mea la, e hai mai ana oia i kona mahalo, no ka hiki ana mai oia la, ka hooilina o ka Lei Alii o keia Aupuoi.

Ua hahai mai ka poe makaikai mahope mai o ka Ahahui, a i ka wa e ai ana ka Ahahui inaluna o ke pakaukau,i hoomakaukauia e ko lakou Puuku, oia hoi 0 G. W. Lilikaiani, ua kena puia'ku e ua Punku la e hanai kaawale i kn poe a pnu 1 komo mai iloko oia ahaaina ana. A pau ka ahaaina ana, he hai manao pokole na ka Hope Paresidena, a himei hou, a eia iho kekahi mau mele himeni i hakuia no ka la hanau o ke Kama Alii Wahine: La Haiiau. 1 No ka la hanau ke aloha, La hanau o ke Aiii, Ke Kama o Hawaii nei, Ka makua o ka lehulehu, I keia la mua o Novemaba, Ke ike nei kakou. < 2 Ke ku nei no kakou, Ma ka lai o Maunaihi, Hoonani i ka la hanau, La hanau o ke 'Lii, I keia la hoolai no, Ua ike ko ka lani. 1 E hoomaikai kakou, I ka lokomaikai nui, Ke Kama Alii o Hawaii nei, I ka hana maikai ana, I ka hookumu ana i ka Ahahui, Ma ka inoa kiekie, Kupuna '-Lii o Hawaii nei, Me ka hanohano nui no, Hauoli! Hauoli pu kakou ! ! Hauoli la! Hauoli!! Me ka hoomaikai nui. 2 Auhea oukou ena hoa 0 ka Lala Ahahui, E hoomanao mau mai kakou 1 ka la hanau, La hanau o Kaninaulani, 0 ka mea kapu laha ole, Hapai nui ae kakou, 1 keia la kamahao, Hauoli! Hauoli!! 3 Akahi a ike kakou,' 1 ka mea maikai no, E ka Helu I o ka Ahahui, Lala o ke kumu nui, I ka hana ma'ikai a ke 'Lii, Haku Lani o ka Aina, Ku mai kakou a hiipoi nui, I ka hana nani kupanaha, Hauoli la ! Hauoli! ! Me ka hoomaikai nui. 1 E ola ke Alii ike Akua, A hiki a kau a mau loa, Nana e hoopaa loa mai, Kau hana maikai ke Kama 'Lii, Ma ko olua mau pae moku, Hoolāi, lai, lai, lai, Hoolai, lai, lai, lai, lioolai, lai, lai, lai ke Kama 'Lii. 2 No ka Hae Ahahui ke aloha, I ka welo hoolailai, , I ka welau o ka mnkani, I ka no6 o Koloa, 1 ka i ana mai ua lai no, Hoolai, lai, lai, lai, Hoolai, lai, lai, lai, Hoolai, lai, lai, lai e ka Ahahui. 3 He aloha no ka makua O keia Ahahui, O ka Helu 1 nei,

I naue aku nei, Ma ka lai o ke Kaona, Hoolai, lai, lai, lai, Hoolai, lai, lai, lai, Hoolai, lui, lai, lai e ka Ahahui. 4 Ua liele aku nei oe, No ia leo weliweli, O ka mea laha ole, Ko kakou Hiwahiwa, Milimili a Kaimihaku, Nona ke aloha mau, Hoolai, lai, lai, lai, Hoolai, lai, lai, lai, Hoolai, lai, lai, !ai ke Kama 'Lii.