Ka Nupepa Kuokoa, Volume III, Number 48, 26 November 1864 — (No ke Kuokoa.) [ARTICLE]

(No ke Kuokoa.)

! IIowolulu, Nov. 26, 1864. Luna Hooponopono :—Aloha oe; i ko makou wa i lohe rnai ai, ua ma< ke iho ka Bila e ae ona i ka hnawi ana o na wai ona i kanaka, mea e ke kapalili ana o na pana o ko makou mau puuwai i ka olioli, a aole no hoi paha e hiki ia makou ke liai waha aku no ia mea ; aka ua olelo nae kahi poe "he mea ma kehewa ka ae ia ana o ke Puhi Ramn ma Iiawaii nei, ke ole e inu ia ina kona wahi i hanaia ai." Pela io no paha, aka aole i kukulu ae o Beritania, o Amerika, n uie na Auponi nui, i na hale Puhi Rama i mea wate no na ko lakou mau puu e kani ai, aole oia ko lakou kumu nui i hana ai ia mea, aka no ka waiwai e ioaa mai ana ma ia mea. Heaha la ka poino, a me na pilihua e loaa ia kukou ma ka iuu ole ana i ko kakou mau rama i puhi : oi ? Manao anei kakou e ilihuue kakou | ma ka nua ia ana o na rama i pulii ia ai ] ma ko kakou mau ipuka a hale ? I Aka ua olelo no nae kahi poe, "ua j hoohaahaa ia kakou, ma ko kakou nina ! nei r.o ka ae lanakila ole ia o knkou, c | hele aku imua o ka pa kuni rama, a ej | kahea akil i kiaha rama, me ka haaheo, | a me ka manao iho hoi o ka aina malalo i o ko kakou inau kapuai, no kakou ia ; a ma ia ae ole ia ana aole kakou e make I maluna o ka papa hele hookahi me ka j ili keokeo ; " aka ke hai nku nei makou, ! mai loko loa mai o na keena pouliuli loa o ko makou mau naau, ua oi loa ae kakou mamua o ka poe ili keokeo, no ka loaa ole ana mai o ke kiaha wai make ia kakou. He mea keia na kakou e haaheo ai, mar na aupuni ae a pau o ka honua nei. Ina kakou e hele aku ma kekahi mau Aupuni a malaila paha kakou e halawai ai, me kekahi poe i ike, aole he haawina ia o ka rama ia kaua e ke kanaka Hawaii, ma ko kaua one nei, a olelo mai paha lakou, "ka ! ma kou aina

ao!e oe i ae ia e inu i wahi kiaha rama." Aole auanei kakou e hanheo no keia jnea, oiai un kau nku la maluna o ka manao o kela mea, keia mea, he poe knkou nole i maa ia mau hnna. | Aole anei kakou e haaheo e Hawaii nei, no ko kakou lilo ana i (ihoiho kukui,) e hni ana o ka rama he mea poino, no ke kanaka, a nolaila i hoohoioia ai e ko kakou mau Kanawai, aole kakou e hamohamo aku i ka heu oia kiaha make. He kialia nana e lawe aku i ka paiule hopeoko kakou mau wahi kua, ke kiaha nana e lawe aku i ka paiekoki hope lon o kou wahi puali, a ke kiaha hoi nana e alako aku ia kakou i kela ipuka a haie, keia ipuka a hale, e makilo. Aoe nuanei keia he mea na nu pua hai wale *o Hawaii nei e haaheo ai ? Aole anei kakou i oi aku mamua o ka poe nana i lawe mua mai i ka rama i ko kakou mau kapa"kai nei ? Aole anei kakou i oi loa aku, mamua o na aina, nana i haawi mai ia kakou i ka malamalama, a i ae ai hoi kakou, no kakou ka lewa honua o lalo nei ? Aka me he la, raai ia kakou nei e lawe ia aku ai ke ao ana aku, no keia- mea, a ma keia mea hoi ua oi ae kakou, maluna o ka pono kaulike i hauwi ia mai ia kakou. Ua oleloia hoi kakou, ua hoohaahaa

loa ia kakou, ma ko kakou hele ana mahope, ma kahi o na aina moka e inu ai i kahi kiaha me ka hopuhopualulu, o ike ia mai e na maka o kc Kanawai, o ialau ia mai auanei ka poe £ haawi mai ana ia k»koa rke'kiaha, a lawe ia aku, e polukuluku ia mai e ka hamare oolea o ke Kanawai. A nowai i.i hewa ? No kakou no. Ke olelo «ei no makou o na koina a ke Kanawai, i kau ai maluna oia poe, aole i nui ; no ka mea ua uhaki oia i ka olelo ae like mawaena o ke Aupuni, a me ia, aka aole oia wale no, ura kono aku oia i ke kino, a me ka uhane, i ka palaho 0 ka oia mau. Ina e ae ia ka inu ana o ka tnma ma Hawaii nei, e nur auanei na " Home Paredarao," e hoolilo ia i mau (kio opilopilo no na puaa,) aole hoi e pa-e hoo na leo oluolu o ka makuahine inalnila, aole hoi ka leo nonoi o ke keiki, aka } o ke ke-u ana o na alae holoholopinaau o ke aumoe, a me na kani hoonaikola a na (pueo,) ke fohe ia malaila. E nui no hoi na wahine no lakou na Houpo i hakahaka i ka poloH, a me na keiki hele koewa me ka (malo ole.) He makeliewa paha ia makou, ke helu aku 1 na ino, oia mea ke ae m mai, oiai ua ike inaka no paha kakou i na lauaani i ī hala aku mamua. j keia sya ua Koopuka ae o Beritania i kekāhi kanawai e hooholo itf, aote e haaw»ia ka rama i na kanaka, a no ke aha la

ke kumu ona i manao ai e liana i kanawai like me ia. Iko makou manao aku, no ka ikeia o ka ino oia haua, a no ka pomaikai ole no hoi e loaa mai ma ia mea ; a ina no paha e olelo mai paha kahi pae, heaha no hoi ka waiwai o ka ra« ma ke ole e inu ia e ke ao nei, aka, aia ilaila ka pomaikai nui loa. Ina e haalele ke ao nei a pau i ka inu rama, alaila, e hooke-ke ole anei ka noho ana o ke kane me ka wahine, a pololi ole hoi ka ohua o ka hale, a kaniuhu ole hoi na keiki; oole no hoi e hooneoneoia na ohana i na makuakane ole, a o na wahine hoi i poe kane ole.