Ka Nupepa Kuokoa, Volume III, Number 47, 19 Nowemapa 1864 — Page 2

Ka Nupepa Kuokoa..

 

paha o loaa ia'u ka wa kupono e naue hou aku ai me oe, i kou malama hope ma keia ao.

Hai ae i ke aloha i kini o kaua o Honokohau, ke no-noho ae la no paha la i Kalaulaolao. E ahonui ia'u. Me ka mahalo a me ke aloha. E. H. PAULO.
Noevemaba, 1864.

 

Ka Nupepa Kuokoa.
HONOLULU. NOVEMABA 19, 1864

 

Ua oleloia, e hookahuliia ana na kula kamalii a kakou. Pela io no ka makemake a kekahi poe. Mamuli o ko lakou makemake e hookahuli i na pono Hawaii a pau, a e hoano okoa loa i ko kakou noho Aupuni ana, mamuli o ia makemake nui me he kuko la iloko o ka naau, ke ohumu nei lakou i kekahi lala nui o na oihana kuloko a kakou, oia hoi ko kakou oihana kula kamalii. A ke olelo nei lakou, ua makehewa na kula Hawaii. Ua poho ka ! kaluhi, ka manawa a me ke dala i haawiia no na kula. He nui ka lilo o ke Aupuni, wahi a lakou no na kula, aole nae he pomaikai i loaa mai.

Oiai e hoolalelale ia ana keia mau manao iwaena o kakou no na kula a oiai e akoakoa ana ka Ahaolelo, ka mea nana e hoololi i na kula, ke hoololiia, he mea pono ia kakou e nana pono i ke ano o ko kakou oihana kula kamalii e waiho nei, aole hoi e wikiwiki i ka hoololi me ke akaka ole o ka pono o kona hope. Aole makou e olelo ana, ua kina ole na kula Hawaii. He mau hemahema no iloko o lakou. Aka, ina ua loaa kekahi mau hewa me na hemahema, he kumu anei ia no kakou e olelo ai ua hewa ka oihana kula a pau ? Aole loa. A ke hoole paa nei makou, aole i poho ka lilo o ke Aupuni i na kula kamalii a kakou. Aole i makehewa ka luhi ma ke ao ana i na keiki Hawaii ma ka olelo Hawaii ! E nana i na kanaka Hawaii o kakou e noho lawelawe nei iloko o na oihana naauao. Ua makehewa anei ke ao ia ana o ia poe no ia mau oihana ? E ninau i na Kahunapule o kakou, ma na aina e, a maanei no hoi ! E nana i na Loio Hawaii e hoopaapaa nei, ma na Ahahookolokolo ! E nana i na Lunakanawai Hawaii e wehewehe nei i na Kanawai ma na Apana a pau loa o keia Aupuni ! E nana i na Lunamakaainana a kakou e hoopaapaa ana me na kanaka o na aina e ma ka olelo Hawaii ! E nana i na Nupepa a me na buke a kakou o kela ano keia ano e hoolaha ia nei, a e heluheluia nei ma ka olelo Hawaii ! E nana i keia Lahuikanaka opiopio e heluhelu nei i na palapala, a e kakaulima nei, a e komo nei iloko o na oihana naauao ma ka inoa o ko lakou olelo ponoi ! O keia mau pono hanohano a naauao, aole anei oia ka hua o ko kakou oihana kula kamalii ? Aole anei i puka mai na kanaka Hawai e noho nei iloko o kela oihana, a me keia oihana, aole anei i puka mai lakou mai loko mai o na kula kamalii Hawaii ? A ua makehewa anei ka luhi, ua poho anei ka lilo no keia mau pono nui ? Ina he waiwai poho wale ka ike a me ka naauao, ina he opala ka noiau o kanaka Hawaii, alaila, ua makehewa io na kula Hawaii a kakou. Eia hoi ka manao o kekahi poe ; e hoopau loa, a e kukulu ia i mau kula Enelani no na kamalii a kakou. Eia ko makou manao mua no ia manao : Aola loa hiki. Aole loa e hiki ke ao ia na kamalii Hawaii a pau ma ka olelo Enelani e lilo ai lakou i poe akamai maloko o ia olelo. A ina e hoao ia kela manao, eia wale no ka hope, e naaupo ana ka hapa nui o na keiki Hawaii. He hapa uuku wale no ka poe e loaa ana ia lakou ka naauao. Maloko o na kula hanai wale no e hiki ai ke ao pono i na keiki i ka olelo Enelani. Ina e kukuluia na kula hanai a puni ka aina e lawa pono ai na kamalii, aole o kana mai o ka lilo o ke Aupuni no ia mea. He mea hiki ole i ke Aupuni ke hana peia no ka nui o ka lilo.

Aka, ina paha he mea hiki no i ke Aupuni ke kukulu i na kula hanai a lawa pono na keiki a pau o keia lahui, alaila, eia ka lua o ko makou manao pane i ka poe nona ka manao e haalele i ka olelo Hawaii, a ma ka olelo Enelani wale no e ao ia'i na keiki Hawaii : Eia, he hana pono ia kakou ke kiola i ka olelo Hawaii, ka olelo a na kupuna. Aole o makou manao e hoowahawaha i ka olelo Enelani. He olelo kamahao loa ia. A o ka puka ia e komo ai ke kanaka iloko o ka naauao nui. O ka mea i ike lea i ka olelo Enelani, ua loaa ia ia ka pomaikai nui loa. Ina he makemake ko kekahi poe keiki a kakou e ao ma ia olelo a akamai, he mea pono no ia. He mea maikai i ko makou manao ke hiki e, a ao pono ia na keiki a pau ma ka olelo Enelani. Eia nae ka mea a makou e koi nei, a he paa loa ko makou manao ma ia mea, oia hoi keia : Aole pono ke hoopau ia ke ao ana i na kamalii ma ka olelo Hawaii.

O Hawaii no ka poe Hawaii ! Lahui Hawaii ! Aina Hawaii ! Aupuni Hawaii ! OLELO HAWAII ! Ua kiola anei na Aupuni e o ka honua i ko lakou mau olelo, a apo ma ka olelo o kekahi aina e ? Aole anei i paa o Geremania i kana olelo ? Aole anei i hoopaa o Farani i kana ? Aole anei i hoopaa o Sepania i kana ? No ko lakou ike ka maikai o ka olelo Enelani, ua hoowahawaha anei lakou i ko lakou mau olelo ponoi, a ao ma ko ka Enelani wale no ? Aole loa. E ao no na keiki Hawaii i na olelo o ko na aina e, mai hoopoino nae i ka olelo o ko lakou aina iho. Ku pono ka olelo Hawaii no ko lakou Lahui, no ka mea, he lahui Hawaii ia. E like me ko oukou aloha i na oihana Hawaii, a me ka aina me ke Aupuni Hawaii, pela oukou e aloha ai i ka olelo kupa o ka aina !

Ke hoohalahala nei kekahi poe, me ka i ana he olelo haiki ka Olelo Hawaii. Aole ka e pau pono iloko o laila na manao e pili ana i na mea naauao i komo iloko o na olelo o na lahui e o ka honua. Eia ka makou e pane nei malaila. He olelo opiopio loa ka olelo o keia aina. He kanaha wale no ona mau makahiki. Aole oia i hiki i ke oo loa ana ae. I ka wa naaupo o na lahui a pau, ua haiki no ko lakou mau olelo. A e like me ka ulu ana o ka lahui kanaka iloko o ka naauao, pela e ulu ai ka lakou olelo. E like me ka pii ana o ko kakou lahui, e like me ka mahuahua ana ae o na kanaka naauao, pela auanei e ulu ai ka olelo Hawaii, pela palahalaha ae ai kona mau ano, a e mahuahua ae ai na palapala i paiia iloko o ia olelo. Oia ka manao hoohalahala a kekahi poe e hapai nei no ka haiki o ka olelo, he kumu ka ia e hoopau ai i ke aoia ana o ia olelo, he kumu hoohalahala naaupo loa ia. Ua haiki like na olelo a pau i ka wa naaupo o na lahui nana ka olelo. A i ka wa e ulu ai ka ike, o ka ulu pu no ia me ka olelo.

Ma ka olelo Hawaii wale no e hiki ai ke ao pono ia ka hapanui o na makaainana o keia aina ; nolaila, aole pono ke hoopauia na kula kamalii Hawaii. He waiwai kamahao loa ka ike no ke kanaka. O ke ola ka pomaikai pookela loa no ke kanaka, a o ke kookoolua nae o ke ola, oia ka ike. Heaha ka pomaikai o ke ola ke ole ka ike ? Heaha ka pono o ka lahui kanaka naaupo ? Pehea e ola ai ka lahui ke noho lakou iloko o ka pouli ? Heaha ka waiwai o ke aupuni i na makaainana hupo ? Ke nana nei ka maka o na Makaainana i ka Poe Hanohano e hooponopono nei i na kanawai o ka aina. He poe kiai lakou i ka pono o ka Lehulehu. Pehea la lakou i keia pono nui o na makaainana ? He lana ko makou manao e kipi pono ana, a e malama maikai ana lakou i keia pono nui o na kanaka kupa o ka aina, oia hoi ka oihana kula kamalii Hawaii. O ka naauao iloko o ka olelo Hawaii, oia ke Kilohana Pookela o ka Lahui Hawaii.

 

NA MEA HOU O HAWAII NEI.

 

Ka Mokuahi Kilauea.— E hana hou ia ana ka manu aukai o na ale o Pailolo, a me Alanuihaha ; a hookahi paha pule e noho ai, ma ka la 28 o Novemaba e holo hou ai.

Pai hewaia. Ua hewa ko makou pai ana, aku, i kela pule aku nei, no ka hooholoia ana o ka hihia o " Emma Ruka," aole na G. M. Robikana, i hooholo, na R. G. Davis, ke kokua alua ka pono.

KA LIO UUKU LOA O KE AO NEI.— Aia ma ka Mokupuni o Ohio kekahi lio uuku loa, o kekahi haole waiwai loa no J. S. Rary. Kona kiekie he iwakalua wale no iniha, a o na paona o kona kaumaha, he iwakalua kumamakahi. Uuku ea !

Kanaka i make i ka niu.— I nehinei ua make kekahi kanaka ma Waikiki. Ke kumu o kona make ana, i hele oia malalo o ka uluniu, a haule iho kekahi niu maluna o kona poo, a ua lawe ia aku la ia mai o kakou aku. " Na ke Akua i haawi mai a nana no i lawe aku, e hoomaikaiia aku kona inoa."

He wahine hanau keiki.— Ma ka la 17 o Novemaba iho nei, ua hanau kekahi wahine, kekahi keiki ma Kapalama, a hookahi no hora mahope iho ; ua ale ia aku la ka makuahine, a me ke keiki e ka opu o ka honua. " E ka lua kupapau auhea kou lanakila, e ka make auhea kou huelo awa."

NO NA LETA.— Ua hoikeia mai ia makou kekahi mau leta, i pono ole ke kakau ana i kekahi leta, ua kakauia ka inoa, aole nae i kakauia kahi i noho ai ; a o kekahi o ke poo leta wale no, aole inoa. E makaala kakou e na makamaka ma ke kakau ana ina leta, i hiki pono aku i ka poe a ko kakou mau puuwai i nakui ai.

HE WAA LAKI.— Ua holomai ka moku-okohola Oward mai Nu Bedford mai, iloko o ka malama o Iune A. D. 1863. A ua ku mai oia maanei nei, i kela pule iho nei, me 2000 barela aila, a me 30,000 paona iwi ! A o ka nui a pau ke huiia, ua like me 3300 pahu aila, iloko o na malama he 17 — A o ke kumukuai oia mau mea ma Nu Bedford i keia manawa, no ka aila, a ma ka iwi he $200, 000 dala.

NO KE KAKAUOLELO O KE KEENA KALAIAINA, A ME KE KEENA AOPALAPALA.— Ua haiia mai makou e lilo ana kahi o (Kipine) S. Spencer, ia H. A. Widaman (Wilimana) o Kauai. E waiho ana o Kipine i kana oihana, no ka nawaliwali o kona ola, a e manao ana paha e hoi i ka Homa. Me ia ke kaomi pumehana o ko makou puuwai ; a nani wale hoi kona ike ana'ku i na huikau-lua o Ladana. Ua pau ae nei ka noho oihana ana o J. S. Low, a ua lilo ae nei kona wahi ia Aberahama (Fornander) i noho Lunakanawai Kaapuni mai nei i ka Mokupuni o Maui.

NO KE KALO.— I ka wa i ku mai ai ka moku Kialua W. D. Rice ma Hilo, no ka manao e piha pono ana oia i ke ko, ka pulu, a me kekahi mau mea e ae, aole nae i piha pono, a no ke komo ole, ua hoopihaia oia me ke kalo, a i ka hiki ana'ku i Kapalakiko, ua makepono loa ke kuai ia ana e na haole, a ua lilo oia kekahi mea ai o ka aina awakea.

Hale pau ahi.— Ma ka po o ka la 17 o Novemaba, ua pau ka hale o Kuma i ke ahi, ma Kauluwela, ma ka apana o Honolulu nei. Ke kumu o ka pau ana, he ahi ipukukui, i kaupili loa ia ma ka paia o ka hale ; i ka wa a na mea nona ka hale i hoi iho ai a moe. Aohe no he nui o na waiwai i pau, he mau noho lio wale no. " A o ke ahi, aohe ia e olelo mai, ua ana ia."

HAAWI I KA WAIONA.— Hookolokoloia kekani haole o Black kona inoai imua o ka Aha Hoomalu, ma ka Poalua iho nei o keia pule, no kona kii ana, a haawi ana i ka waiona i na wahine a me na kanaka Hawaii, a ua hoopaiia he $100. E hoomaopopo oukou e ka poe heluhelu, o ka mea e haawi aku i ka waiona i kekahi mea, e hiki no ke hoopaiia, ina paha ia he kanaka Hawaii a he haole, no ka haawi ana i ka waiona ; a nolaila, e ao e na hoa, a mai hana i keia hewa o ilihiaia e ka pilikia.

KA MOKU KALEPA DREADNAUGHT.— Ua hookipa maikaiia'ku makou maluna o kekahi moku Kalepa nui, i kela pule iho nei, e kona Kapena, a me ka Puuku o ua moku la ; ka nui o na tona o ua moku la he 6.000, a he 12 paha moku Okohala, alaila piha kona opu. E hiki ia ia ke lawe ina tausani umikumamaha pahu a keu aku paha. Kekahi keia o na moku Kalepa nui loa i hiki mai ma ko kakou Kapakai nei.

HE LA HOOALOHALOHA AUPUNI I KE AKUA.— He mau wahi lalani pokole maluna nei, ua paiia ma ka nupepa o Kapalakiko ma ka la 26 o Okatoba nei.

" Ua hoopuka ae o Linekona ka Peresidena o Amerika Huipuia, i kekahi olelo hoolaha, e hookaawale ana i ka Poaha hope o Novemaba (la 24,) i la e hooalohaloha aku ai, a e pule aku ai hoi i ke Akua Manaloa. A ua hoolaha pu ae no hoi ke Komisina Amerika e malamaia keia la e kela puuwai, keia puuwai aloha aina o Amerika."

HOOPAIIA HE $50.— Ma ka Poalua iho nei o keia pule, ua hopuia kekahi kanaka o Luhilea ka inoa, no ka holonui, me ka hoopilikia i ke ola o ka lehulehu, a mamuli o kona holo hooponopono ole ana, ua hoehaia kekahi haole, a no ke ku ana o ka hewa ia ia, nolaila, ua hoopaiia oia e ka Lunakanawai o ka Aha Hoomalu o Honolulu, i na dala he Kanalima. Mahalo makou i keia hoopai ana o ka Aha i ka poe e hana ana i keia hewa, no ka mea, he mea ia e hoomalu mai ana i ke ola o ka lehulehu, a e hoopakele ana no hoi i na ino he nui wale. He Kumuao kukilakila keia e waihoia mai nei imua o kakou, a nolaila, e pono ia kakou ke hoomanao i keia mea, a mai holonui o pilikia auanei ke ola o kekahi poe, a lilo hoi ia i mea e hoopilikia mau ai ia kakou e like me Luhilea i haiia ae la maluna.

HIHIA MOANA.— Ma ka Poaha iho nei, ua hookolokoloia kekahi hihia moana imua o Ka Mea Hanohano R. G. Davis Kokua Lunakanawai Alua o ka Aha Kiekie ; penei no ke ano o ka hihia, ua Sepaia kekahi poe kanaka Hawaii e Coral ka inoa, o Sisson ke Kapena, no ka manawa he elua makahiki ka ae ana o na kanaka, e holo i ke Nu Bedefoda, a hoi mai, aka, elike me na Kanawai e noho nei, aole ke Kiaaina i ae aku i ka holo o na kanaka Hawaii i na aina e, me ka hoopaa ole mai o kekahi poe ia lakou iho, i poe hope nana e hooia mai i ka hoihoi hou ia mai o na kanaka Hawaii i holo aku ma na aina e ; a pela no hoi keia poe kanaka, ua loaa na hope, a me na mea a pau i koiia e ke Kanawai o ka aina. Aka nae hoi, i ko lakou hiki ana ma ka aina a lakou i holo aku ai, ma Nu Bedefoda i Amerika Huipuia, ua hookuuia lakou mai ka moku mai a lakou i holo aku ai, a ua ae maluna o ka moku e, a ua hoi hou mai ma ko lakou aina hanau nei. I ko lakou hiki ana mai i anei, ua manao ua poe kanaka Hawaii nei, ua pau ko lakou manawa o ka ae like ana, a ua hoi no lakou a koi aku i ke Kapena o ka moku hou a lakou i Sepa ai ma Nu Bedefoda, e haawi mai i ko lakou mau palapala hookuu mai ua moku nei, a ua hoole mai ke Kapena, a no ia mea, noho no ua poe kanaka nei me ka ae ole o ke Kapena ; aka, ua hopuia nae lakou mamuli o ke kauoha a ke Kapena i Aponoia e ke Kanikela Amerika Huipuia.

No keia hoopaaia ana, uu hoopuka ia he Palapala kuu kino, mamuli o ke koi ana mai a ka Loio o ua poe kanaka nei, oia o R. H. Stanley Esq. Ua laweia mai ka Pauku 10 o ke Kuikahi mawaena o keia Aupuni, a me Amerika Huipuia i kumu e Aponoia'i ka ke Kapena hana ana, a ua lawe mai no hoi ka aoao pale i na kumu pale, a mahope iho o ka noonoo akahele ana o ka Aha, ua hooholo e hookuuia na kanaka, a e lilo ko lakou hoolimalima ma Nu Bedefoda i mea ole.

Ma keia pule ae e pai no makou i ka olelo hooholo a ka Aha, ina e loaa mai ia makou ia mea.

 

KA NU HOU

 

Ma ke awakea o ka la 8 iho nei, ua ku mai ka moku o A. A. Eldridge me na mea hou mai o ka Hikina.

Ma ka la 10 ua ku mai no ka moku Oracle e holo ana Hongkong, me na mau nuhou mai no hoi, a ua hiki mai na nuhou o Kaplakiko o ka la 29 o Oct., a me ka nuhou mai no hoi o ka la 25, mai Nu Ioka mai he kakaikahi nae na mea hou no ke kaua, no ka nui o ka lilo ana o ka manawa o ka lahui holoakoa, no ka la e koho ai i ka Peresidena hou ; a ua lawe pakakahi mai makou i na hunehune mea hou, mai kela kahua kaua, keia kahua kaua mai. Mai ia Grant mai.

Aohe no he mau kaua koikoi ma na aoao o Rikemona, a ke kakali hoomakaulii nai o Grant no ka manawa kupono.

Nu Ioka, Oct 24.— Wahi a ka nupepa Herald o Wasinatona e olelo ana. " Ua puka pono maoli ae ka manao o na luna kaua maanei e olelo ana, ua hiki loa ia Grant me ke kanalua ole, i na wa a pau loa ana e makemake ai, i na hora pokole loa, e hiki ia ia ke kipaku aku ia Lee mai ke Capitala aku, a hoonoho iho ia, ia ia iloko olaila. A o ke kumu wale no o ka hakalia o ka makaukau mai o ka Lieutenant-General, Grant, e lilo ua kulanakauhale la me ka mohai ole ia o na koko he nui wale, i ka wa e lawe ia mai ai ua kulanakauhale la.

 

Mai ia Sheremana mai.

 

Ua kaua hou mai nei no o Sheremana me Hood ma kahi kokoke ana i Alatoona a ua hoohoka ia o Hood :

Nu Ioka, Oct. 19.— Ko makou lanakila maluna o Hood aole e ike lea ia ma ka makou palapala hoike mua. Me he mea la 1500.00 ka nui ma Alatoona, ua hai ia aku o Hood i keia mea e na kiu wahine, ka poe i ike pono ia mea. He hiki no ia Hood ke paa ia Alatoona me 10.000, me ka hiki ole i kekahi puali koa nui, ina paha he papaumi kona nui i ko Hood puali, ke komo, no ka mea o ke kulana o Alatoona he paa loa.

Nu Ioka, Oct. 25.— Wahi a ka nupepa Herald o Chatanooga, i kakauia i ka la 18 e olelo ana ia. " Aohe i hooke aku o Sheremana ia Hood, aka ke hana nei nae oia i mea e hoonee ia aku ai oia, a ku pilikii iloko o ke awaawa, a hookii aku ia ia i ka ai a make. Makemake oia aohe e kaua aku, aka ua hoao oia e komo aku ma Snake Creek Gap, a ua paa nae ia wahi e ka paku ia mai, a ua haalele koke oia ia hooikaika ana. I keia kakahiaka ke hoi hou nei oia ma kela aoao, hookahi paha mile me ka hapa malalo aku o Lafayatte. He eono paha mile ke kaawale o Sheremana mai ia Hood mai ; aka ua nele o Hood i kahi e loaa mai ai o kana ai."

 

Mai ke awaawa mai o Shenandoah.

 

Ma ka la 19 o Okatoba.— No ke kaua ana aku o Jubal Early ia Sheridana, e hookoia ai ia.

Nu Ioka, Oct. 25.— E olelo ana no ka nupepa "Commercial" "no ke kaua hiwahiwa a Sheridana, i kaua aku ai ia Early ma ka la 19 o Oct. Ua pau ka uhai ana o na kaua lio, a ua hoihoi ia aku na pio mahope o ka laina, a ua kau ia hoi na mea pio o ke kaua iluna, a ke hoonani nei i na wahi hoomoana o na alii koa lanakila. Ua lawe loa aku o Gen. Custar i na hae o ka poe Kipi i Wasinetona, i mea e hai ae i ka hiwahiwa lua ole oia hoouka kaua ana.

Ua hiki mai kekahi palapala mai Harper's Ferry mai, e hai ana " he 3.600 poe pio i hiki aku i kahi hoomoana o Sheridena, a he 1.500 i hiki aku ma Harper's Ferry, a ie 1.000 a keu aku i waiho ia ma Winchester ; a ke hoomau nei no ka lawe mai i na pio, a me ka poe e haalele ana i ka aoao Kipi, i olioli i ko lakou haalele ana i ka puali o Jubal Early." A ua olelo maoli mai no hoi lakou o Sheridena ke Kenela oi loa ke kaua aku i kela puali i lanakila ai ia ; a o kana mau hoouka ana ua oi loa aku ia mamua o Jubal Early.

A ua hai pu mai no hoi lakou a pau loa (ka poe pio) ke huiia a pau loa na pio, ua hiki aku i ka umi tausani. Mawaena o na pu i lawe pio ia mai, ua ike ia iho he 12 pu kuniahi kaliawe hou loa i hanaia ma Rikemona, i kekahi mau la pokole mamua iho, a he mau la elua a ekolu paha, ke kiia ana oia mau pu, a lilo mai ia makou ; a he umikumamalua tausani pu kaupoohiwi maluna o ke kahua kaua, he mea kakaikahi loa keia, o ka lilo ana mai o na pu me keia ka nui loa.

 

Mai na Mokuaina kipi mai.

 

Nu Ioka, Oct. 25.— Ua hiki mai na nupepa o Rikemona o ka la 22. A e olelo ana " ua ae io mai o Early i kona hoohoka ia ana e Sheridena, ka lilo ana aku o na pukuniahi he kanakolu, a ua olelo no hoi oia aole i nui loa ka poe koa Aupuni i uhai aku ia ia, o ke kaua lio wale no kai uhai aku. A wahi ponoi no hoi ana. I nui loa ko makou pilikia i ke kauliilii loa ana o na koa, a aohe e paa pono aku ke kaua."

A wahi hoi a ka nupepa Enquirer o Rikemona, e hai ana. " O na pu a pau loa i lilo mai ia makou i ke kakahiaka, ua hoi hou aku no i ke ahiahi, a ua lilo pu aku hoi ke Kulanakauhale o Strasbuga ia lakou ; a ua huikau no hoi na koa pukuniahi iloko o na alanui i ka po, a ua nui loa ko makou hee ana."

 

Mai ia Rosecrana mai.

 

Kansasa, Oct 23.— Ua kauaia kekahi kaua maanei, a ua lanakila aku maluna o na kipi. Ua kipaku ia aku ka puali koa o Price, a ke nee nei oia i ka Hema ; a ke uhai aku nei no ko makou mau kaua lio, a me ka puali o Gen. Pleasonton, he 15,000 ko lakou nui a pau loa. E manao ana paha ka poe kipi e hoouka aku ia Papu Scoot, aka aohe e nui na ino a lakou e hana aku ai, no ka mea eia mai no kekahi o ko makou mau puali mahope ponoi o ko lakou mau okuekue. Ua kaua a-a loa na puali a Col. Jennison a me Moonlight i nehinei.

 

Kela mea keia mea.

 

Nu Ioka, Oct. 25.— He nui loa na alii koa Farani e noho nei maanei, no ka hoomakaukau i ka hoi ana i Farani, mai Mesiko mai lakou ; a he umi tausani poe koa i hoihoi ia mai, mai Mesiko mai.

 

Ka lawe pio ia ana o ka moku Roanoke.

 

Halifax, Oct. 19.— Ua hopuia ka mokuaahi Havana Roanoke e ka Lient Braine o ka poe Kipi, a nana i lawe aku a hiki i Bermuda. Aohe ia i ae ia e hoolako iaia iho i ka ai a me ka nanahu. Lawe aku la ua alii moku Kipi nei, i ka mokuahi, a waho loa, puhi ae la ia i ke ahi, a hoi mai la i kula, a me na sela o ka moku ; i kona hiki ana mai i kula ua hopuia oia e na Luna o ke Aupuni Beritania, a hoopaa ia.

Harifax, Oct. 20.— Ua hiki mai ka mokuahi mai Bermuda mai i ka ponei, a ua lawe pu mai hoi i na ohua o ka mokuahi Roanoke. Me he mea la i ka wa a ka Roanoke i haalele ai ia Havana, ua hoopaa ia kona mahu, i mea e ili mai ai kekahi poe ohua, a mahope ua ike ia ae he mau Kipi o Capt. Parr a me Lieut Braine. Mahope iho o ko laua kau ana ua olelo aku o Braine ia Capt. Drew e hoopaa i ka mokuahi no na dala $50.000 e hookaa ia ma Bermuda ; a ia Braine ka hookele ana, a me ka malama ana ; a no keia mea ua hoole mai o Capt. Drew. I ka wa i hiki aku ai ka moku i Bermuda, ua pau ka lanahu ; a o ka ukana nae o ua moku nei he paka, he pulupulu, a me ke ko. Ua hookuuia aku o Braine a me kona mau hoa ; a o Capt. Drew hoi, a me na luina ua hoi aku i Nu Ioka.

Nu Ioka Oct. 19.— I ka wa i hiki aku ai ka lono o ke pio ana o Early i Beritania, ua emi iho ke dala hoaie, ekolu hapaneri. Na dala e hoaie ia nei i ka poe Kipi.

 

Ka manao o ka nupepa Herald no ke kulana kaua i keia wa.

 

Ua hoopuka ae ka nupepa Herald i kona manao no ke kokoke loa i ka hopena o ke kaua, e like me na mea e ike ia nei ma na kahua kaua.

" Ma kekahi mea, ke olelo wiwo ole nei makou no ka hopena o keia kaua, no ka mea ua hooholo pono loa ia na hana a pau loa e Grant ma ke komohana, a pela no hoi kana mau hana ia Early i kipaku aku ia ia iloko o Marilani, a kaa pono aku mawaho o na kaiaulu o Wasinetona. E hookuu aku kakou ia Sheremana nana e malama ia Hood a me Forrest, a na Rosekarana hoi e kipaku aku ia Price, me ke keakea ole ia mai malalo o ka hooponopono hikiwawe ana a Gen. Grant ; no ka mea ina e haule o Rikemona, ka olokaa no ia o ke Kipi ilalo Ua paa pono ke gemu iloko o ka hopuna o Grant, a ke hiki mai nei ka hopena."

 

Ka Gen, Makalelana no ka lanakila i ke koho ana.

 

I ka pau ana o kekahi halawai Demokarata ma ka mokuna o Orange, Nu Ierese ma ka po o ka la 27 o Sepatemaba, ua kai a huakai aku lakou, e haawi aku i ko lakou olioli ia Gen. Makalelana ; a hulo aku mawaho o kona halenoho, a ua kono ia mai oia e puka aku iwaho, a kamailio aku, a penei kana.

" E na hoa aloha, a me na makamaka : Aole au e ku ana maanei, a haiolelo loihi aku, i hoike wale aku no keia hanohano nui i loaa ia'u ma ko oukou hele ana mai nei e ike ia'u, a ke paulele nei au, o keia hoike ana mai a oukou i ko oukou olioli, oia no no ka hooko ana i ka lanakila civila nui paha a kakou e manaolana ai e eo ana ia kakou, ma ke koho barota ana, no ka pono o ke Kumukanawai, a me ko kakou Aina. Ke manaolana nei au o na lanakila nui i eo ai i ka Kenela akamai ia Sheremena, a me ke koa hiwahiwa o Sheridena, a me na hana lua ole a Faraguta, he mau elele lakou e hai mua aku ana i ka lono no ka lanakila nui, ma ka malama ana i ke Kumukanawai a'u hoi e manaolana nei e ike koke ana no kakou. Ke hoomaikai aku nei au ia oukou e o'u mau hoa aloha, no keia hoike oluolu maikai o oukou i ko oukou aloha ia'u, a ua oi ae ia, mamua o na mea a pau loa a'u i manao ai i keia po. A ke hoomaikai aku nei hoi au ia oukou, ma ko oukou hoike ana mai i ko oukou ano hoaaloha, a ke paulele aku nei au ia oukou, e hookuu mai ia'u, ma ka olelo ana aku Gude Naita." Ka manao o na Gen. o ka Akau no ke Kaua.

Wahi a Maj Gen. Hooker.—" E pono e hoola ia ko kakou Aupuni nei, aohe mea e ae e hiki ai ke hoopakele ia, aia wale no ma ka mana o ko kakou mau lima.— ma ke kaua ana aku i na kipi a hiki i kona make ana. Ke haalulu nei ke kipi i keia wa a'u e kamailio nei ; ke iho nei ia ilalo, a aole e liuliu a wala poo ia ilalo o ka hulihia."

WAHI HOI A LIEUT. GEN. GRANT.—" Aohe i mamao aku ka hopena o keia kaua, ina no kakou e hookanaka ae ia kakou iho. O ka pono wale no o kako o ka lokahi ma ka mea hookahi."

KA MAJ. GEN. MEADE.—" He mea makehewa ia kakou ka olelo no ka hoopau ana i ke kaua, e hiki no ke hoopau ia ke kaua ma ka hoomau ana i ke kaua hahana, a ma ka manao hooki ole i ka kuipalu ana i na enemi o ke Aupuni."

KA MAJ. GEN. BURNSIDE.—" Aole anei ia he mea makau wale, ka olelo ae, aole e hiki ke hoopau ia keia kaua, a e waiho mau ia na manao o ko kakou Aupuni ? Aohe mea e like me ka hoala ana ae i ko kakou mau lima, a hiki i ka wa a kela kanaka, a keia kanaka e hoike io mai ai i ka mana o ko kakou Aupuni."

KA MAJOR GEN. DIX.—" Ka makemake nui ko'u naau ka hooikaika hoopau ole i ka kulai ana i ke kipi ilalo, a hoala ae i ke Aupuni iluna, a o ka mea wale no e hiki ai o ke kaua hooki ole i na kipi."

KA MAJ. GEN. WOOL HOI.—" Aohe mea e ae a'u i ike ai, e hiki ai i ke Aupuni ke hoola iaia, iaia iho, wale no ma ka lima o Grant, Sherman, Farragut, a me Sheridana."

Wasinetona. Oct 21.— Ua hoopuka ae ka Peresidena Linekona i kekahi olelo kuahaua, hookaawale ana i ka poaha hope o Novemaba i la e hooalohaloha aku ai i ke Akua.

 

No Europa.

 

Vitoria a me ka hooilina Alii.— Aole i like ka noho Aupuni o Vitoria, a me kana keiki makahiapo, ke Alii o Wales ; no ka haalele loa ana aku o ka ike ana o Beritania i ka ike ana aku ia Denemaka. I mea hoike io ai i kona manao inaina ua holo kino ak no ia i Denemaka, e ike i kona makuahonowai, me ke kue no o kona makuahine ; aka he poo ikaika kona e like me kona kupunakane, aohe ona manao ae ia hai, a me ka lakou pono, o kana pono wale no kana e manao ai.

Ua holo aku ke Alii o Wale, a ma kona wahi puali i Denemaka, ma ka la 3 o Sepatemaba, mai Dundee aku, kekahi Kulanakauhale kahiko o Beritania. Ua hoonaniia ke kulanakauhale i ka laua wa i hoolo ai me na hae, a ua ku aku laua i Denemaka ma ka la 6. Ua holo kona makuahonowai iluna o ka moku e ike ia ia. Ua kahikoia ke Kulanakauhale o Elsinore i na hae a me na pua, a ua haawiia mai na pu-aloha e na manuwa he umi. KAPENA SEMMES O KA ALABAMA.

Ua hai ia mai e kekahi nupepa ua e-e aku o Kapena Semmes o ka mokuahi puhiokaoka o ka Alabama, iluna o kekahi mokuahi hou aku, i kapaia ka Ranger. He ewalu alii koa, he hookahi haneri koa, a me na pu i hoouka ia aku ma ua moku la.

" Europa iloko o ka M. H. 1864."— Ua keia ia ma Parisa ka hoea ana mai o kekahi buke hou i kakauia no Europa, a ua lilo ia i mea kamailio nui ia e na Aupuni naauao. Ua kapaia ua buke nei o " Europa o ka M. H. 1864." A ua hai mai i na kumu e noho like ai mawaena o Rusia, Farani, a me Beritania, a i ke kumu hoi e pale ae ai i ke kaua ana mawaena o lakou, ma ka houluulu ana ae i na loio akamai loa, a e haawiia aku ia lakou ka hana ana i Kanawai no ke ao holookoa.

HE HANA APIKI LOA. Ua hopuia mai oe ma Parisa kekahi kanaka, a me kekahi wahine hana apiki loa, a penei ka laua hana. Ua hoomaka ae keia mau mea i ka laua mau wahi dala uuku, me kekahi kaha ano e maluna oia mau wahi dala. A i ko laua wa e hele ai e kuai wahi mea a ko laua naau i nakui ai, ua hele aku ke kane me ke dala hookahi a kuai iho la i ka mea kumukuai uuku loa, a noi aku la, i ke koena o ke dala, a i ka wa e kaa mai ai puka koke aku la oia iwaho. I kona wa e puka aku ai iwaho, komo koke mai la kona kokoolua, ka wahine, e kuai. Kuai aku la no ia elike me kona kokoolua i kuai ai na mea o ke kumukuai haahaa loa ; a pau ia nana aku la ia, ma kekahi mau mea e ae, a mahope loa, nonoi aku la oia i ke koena o ke dala me ka hookaa ole aku mamua, a hoole aku la ka mea kuai ; aka, olelo mai ua wahine nei ua hookaa mai no oia, a ina ia e nana iloko o ka pahuume, e loaa no iaia kekahi dala i makanaia, a i ka wehe ana ae o ka pahuume he dala io no oia ano iloko olaila, a haawi mai la oia i ke koena i ka wahine, me kona hoapono mai no kona poina i ka haawi ana aku.

Ua loihi loa ka hana a keia mau mea, he mau makahiki paha ka laua hana ana, a ua loaa ia laua he mau puu dala nui loa, ma ka laua hana apiki, a aloha ole.