Ka Nupepa Kuokoa, Volume III, Number 46, 12 November 1864 — Page 3
| This text was transcribed by: | Jean Shimose |
| This work is dedicated to: | Moanilehuakaualeima'ohulani Shimose |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
Nolaila, i nui kea ho e na makua, mai paupauaho i ka malama ana i na keiki a kakou, me ka hooponopono ana i ko lakou mau pono kino, no oukou e na makuahine ke aloha a mau aku. W.N. Pualewa.
Honolulu, Nov. 8, 1864.
Haiolelo a Hon. S.N. Castle, Oka 31,
NO KA BILA PUHI WAIONA
A o na hewa oia hana e pono e kiai ia e na makai, o lilo auanei i mea e luku ai i ka Lahuikanaka. E kulai no oukou ilalo i keia hale a ke Aupuni i ne ai, a i haawi mai ai no hoi i ke Aupuni i ka pomaikai, no ka uku hoolimalima, a me ka lako wai, he $140.00 i ka makahiki hookah; a oia hoi, ina e hookuu ia’ku, wahi a ko’u hoa i olelo ae nei, ua uku mai ia iloko o na mahina 9 i ka poe mahi ko he $25,000.00 no ka lakou molakeke, i haawi ia’ku in a moku kalepa pili aina, he 1300 tona o ka ukana, a he 1000 hou aku hoi, i na moku o Kapalakiko, a me Vanekoua, ua uku mai ia no ka hana a me ka hoomaikai ana in a dala 15 a he $20.000 paha. He naauao anei ka mohai ana i keia mea, no kekahi hana e aku? a i na ia mea e oi aku a hewa ole, a aole hoi e hiki ia mea ke hoopomaikai i ke Aupuni, a me ka Lahuikanaka, e like me keia i hooliloia’i no kona hoomaka ana he $40.000, a ano ke hakoko nei no kona puka aku, a ua uku no hoi ia no ka molakeke, a me ka paahana ana he $50.000 iloko o keia aina, a ua haawi aku no hoi ia he ukana na ko kakou mau moku nei he 18000 tona i ka makahiki hookahi, aole i ko kakou mau moku wale nei, aka, i na moku kahi e holo nei, mawaena o ko kakou mau Mokupu ni a me Kaleponi; a iloko o na makahiki elua e papalua ia no keia mau puka, ina aole mea e ae nana e hoohiolo.
He manaoio maikai ae nei keia i ke Aupuni, i ka mohai ana’ku i keia hana i hoomaunaunaia’i ke dala, a i ike ia no hoi ka maikai i loaa mailaila mai, no keia hana i ike ole ia kona pono, a i ike ia hoi ma kahi e, ka nui o na auhau i kau mai i oi aku mamua o na mea loaa mai, a me ka waiwai i loaa mai; aka, e malama kakou i ka ilihune, a me ke Karaima ana e lawe pu mai ai me ia. E hiki no ia oukou ke kulai i keia ilalo, aole no hoi e hiki i kekahi kanaka ke hoole mai ia mea; a e hiki no paha ia oukou ke kukulu hou i kekahi mea okoa, aole hoi e hiki ia ia ke hana i na mea a keia kumu e hana nei no keia aina, ke ole oukou e hoonee ae i na mea keakea i kona pono, a ina oukou e hana i keia, e inu anei oukou i ke kiaha awaawa ma ka hopena, a kekahi poe hoi i hoao ai mamua. No ka mea, aole hiki ia oukou ke manaolana ae e pakele ana oukou; ua oi aku keia hewa ma ka pahele ana’ku i kana mea e ale ai. Ua manao ia, ua pakele ia, a ua ku aku kona ihu i ka pilikia e hiki mai ana, aka, ua ikeia mai oia e kekahi poe, ma kona helehelena, a me kana hele hi-o ana, a me kona hanu haumia –Ina he mai mau ia , a me ka laau make, e ola auanei ia? aka, i ka pilikia mahope aku, aole ia e ola.
Oiai he mea uku auhau au, a he mea hiki ke lawelawe i na mea pili loko, a he mea aloha hoi i ko’u Lahui a me na kanaka; ke hookomo aku nei au i ko’u manao io no keia bila, a o ka hua oia hana, e lilo ana ia i mea ino i keia hale hoomaemae, a e oi loa aku hoi ke ino e loaa mai ana i ke Aupuni, ma ke ano noho maikai ana, a ma ka loaa ana mai o ke dala, ina e hoala ia keia mea, a holo lea kana hana.
(NO KE KUOKOA.)
Honolulu, Nov. 12, 1864.
I KE KUOKOA; ALOHA OE: - Ua kono ia mai makou e hoouna aku ma ou la, i mau wahi lalani pokole.
Ma ke kuka ka ana iho i na aoao o ka bila Haawina a ke Kuhina Waiwai, a me kona mau hoa i manao ai, a i hooholoai hoi, oia iho la na pupu mauu e kupono ai ke haawi aku no ka houpo lewalewa o kela Luna keia Luna e paahana ana, no ke Aupuni uliuli o ka moana pakipika nei. Ua mahalo no makou ma kahimea, aka o ka puu dala $300.00 no na makahiki elua i manaoia’i e haawi aku no ka Luna Kaapuni hookahi o ka Mokupuni o Oahu. Malaila ka makou wahi i manao ai e ka mailio iki. Owai la auanei ka haole, a me ke kanaka e ae ana e noho ma ia wahi, no ia mau wahi pupu mauu uuku? i hanai ia mai ai ka houpo naenae o kona mau la ohohina? Ke ninau aku nei makou i kela a i keia, owai la o oukou e lawe maluna iho o ko oukou mau hokua, i keia aweawe koikoi, no kahi makana uuku, e like me keia? Eia wale no, o ke kanaka nona ka puuwai i piha i ke Aloha Alii, a me ke aloha i kona lahui e like me ai.
Ina kakou a me ka poe nana i hooholo i keia mea i ike i na minute ona e waiho ana iluna ke alo, ua loohia kona mau ami i na pilikia a ka mai. Me na au i polukulukuia e ka mai, a i opiopi ia mai hoi e na pilikia kino, a waiho a kalua iluna o kahi moe, me ka ehaeha, ua hookolokolo aku no ia, i na mea a pau i lawe ia mai imua ona; aole oia i hooki ae i kaua hana, a puana ae kona mau lehelehe, me ka i ae, “E hoopanee i keia hana, a oluolu ko’u kino, alaila, hookolokolo ia keia hihia.” Mea paha ua ike no kakou ia ia, e hele ana mai i kona wahi noho mai a i ka Halehookolokolo, me ke kokua o ke kookoo. Ina kakou a pau loa e ike i ka pilihua a me ka inea o kona noho ana ma ka oihana i keia mau makahiki ehiku, a ewalu ana i noho, iho nei, iloko o na ao poluluhi o ka mai, alaila, e ike auanei kakou, he aloha kona i ka lahui, ia oe e ke kanaka kalewa poi, ia oe e ke kanana piele mauu, a ia oe hoi e ke kanaka Iopa o Honolulu nei; no ka me, he e-ha kona naau i kou noho loihi loa iloko o kahi a ke Kanawai i Lena ai ia oe, ke ike ia aole i kupuno kona kenaia ana iloko o laila.
Aole paha he haole, a aole no hoi he kanaka, i oi aku ka hoomanawanui ana i ka oihana e like me ia. Owai la ke kanaka, a me ka haole e hiki ke hana i ka hana, me kona alo e halui ana iluna, helu hoi i ka aho o kaupaku o kona pupupu hale, me ka hooko pu aku hoi i na mea a pau a kona kulana i koi mai ai e hana, a e hooko. Ia ia ikoko o kona mau popilikia nui, a na ka make i ahonui mai ia ia, a waiho mai no hoi ia ia me kakou i mea nana e kaupaona pono mai i ko kakou mau ono, ma ka anuu alua, aole i ikeia’ku ka puana ana mai a kona mau lehelehe i ke kaniuhu no kona popilikia nana i hoouna ia ia e lawe i kana oihana, maluna o kahi moe, aole no hoi i loheia’ku ka poha ana mai a kona puuwai ahonui, i ka nonohua.
E hiki auanei ia oe e ka haole e haiamu mai la iluna o ke kaa, a e hooluolu ia mai la hoi e na rockers o ka noho paipai? E hoki auanei ia oe ke lawelawe i kau oihana maluna o kahi moe, e like me kana hana, oiai ua loohia kona kino i ka pilikia, a me ka paipai ia ana o na lala, a hiki ole ke noho ae iluna. Aole! ke hoole paa nei makou me ka puuwai wiwo ole, a menemene ole, i ka aka ia mai e hai.
A o ka lokomaikai auanei keia, a ka po i hooholo ai, no kona mau makahiki hana ana i hoomanawanui lua ole ai? O ka popo anei keia e ola ai na palapu o kona hooikaika ana? O ka mea anei keia e hooluolu mai ai i kona mau ohohina, i kuakea iloko o ka oihana Aupuni? A o ka mea kupono anei keia a lakou i manao ai e haawi no ke kanaka i noho loihi iloko o ka oihana? A o ke kaniakoo no koe iloko olaila? E olelo mai paha kahi poe, aohe hana nui ana, e pau loa ana paha i ka hoikoiia i ke Keena, a aohe hana a ka Lunakanawai Kaapuni o ka Mokupuni o Oahu, aka, e hoomanao ae kakou, ka oioina alua keia, a o kahi hoi e kalana alua ia mai ai ko kakou pono a me ko kakou hewa. Ina e lawe ia kakou mai na Aha malalo loa, a i ke Keenu, a mai laila aku i ka Jure, alaila e nui paha ka pilikia e loohia ai kakou, no ka mea o na Luna e noho ana ma ke Keena, o lakou no na kiai e noho mai ana, ma ka makaaha o ka poe Jure.
Aka ke hilinai nei makou no ka uku o keia Luna, i ke ahonui o ka Ahaolelo, a ina e hooholo lakou e like me ka ka Bila Haawina, alaila ua pau ae la makou “ua hua aelo.” Ke kumu o ko makou kono ia ana mai e kauleo aku, no ka mea eia no kekehi haole, aole i oi ae kona mau makahiki, i ka noho oihana ana, mamua o kona, a ua haawiia me ka hana ole, he puu dale, i papalua, a i papakolu i ka puu dala i manao ia ai e haawi no ka Lunakanawai Kaapuni, e noho ana nei.
Makemake no makou e ike i ke ano o keia mea, aole anei ka pupu mauu e kupuno ke haawi ia na ka bipi hana; aka, maanei o ka bipi hana ole ke hoonui ia nei kona ola, a o ka bipi hana, ua houuku ia. He kaupaona ike anei keia?
No ka Poni ana ia S. W. Pilipo,
A ME J. W. KUPAKEE I MAU,
KAHUNAPULE.
E like me ka hooholo ana a ka Ahahui o Hawaii Komohana. E poni ia kekahi mau kanaka Hawaii : i mau Kahunapule, e lawelawe malalo, iho o Iesu ke kahu nui : Ke pookela o na oihana o ka honua nei. Pela no, ua hooko pono ia ia manao ma ka la 30 o Okatoba nei. A penei no na mea i hanaia. Aia ma keia la 30 o Okatoba, ka manawa i oleloia mamua, e poni ia o G. W. Pilipo & J. W. Kupakee i mau Kahunapule. Ua hele nui mai na kanaka a pau ; na kane, na wahine, a me na keiki, na luahine, elemakule, kolopupu : E ike maka i keia hana kamahao a ka Haku; ma ka lima o kana, mau kauwa. I ka manawa i uwe hone mai ai ka leo o ka bele o Mokuaikaua ; ua lulumi mai la na kanaka a pihi loa o loko, oluna olalo ; no ka mea, na ka ihu o na lio i lawe mai ka nui o na kanaka ; hele wawae mai no kekahi. I kela wa nae au i ike ai, me ha makani nui ikaika la e hoonaue ana i ka hale. Kau a mea, o ke ala mai o na kuahinahina o kela wa kahiko loa, ka poe e moe mau ana iloko o ka palaka. A akoakoa mai la na kanaka iloko. Puka mai la o J. D.
Parisa a me L. H. Kauka Gulika ; a pii laua iluna o ka awai, a kahea ia mai o J.W. Pilipo, hele oia a noho pu me laua. A pau ia , hai mai o Parisa ; he palapala noi na na Luna o ka ekalesia o Kailua, e poni ia J. W. Pilipo i Kahuna. A pela no hoi kekahi palapala noi na na Luna o ka ekalesia o Helani ma Keauhou, e poni ia J. W. K., i kahuna. A pau ia , heluhelu mai o Rev. Parisa i ka himeni e pili ana i ka hoolilo Kahunapule, (ma ka himeni 306.) Pule ia a pau. Ku mai o L. H. Kauka Gulika, heluhelu mai i kekahi Mokuna o ka Baibala, (ma Isaia 40 : 1-11.) A pau ia heluhelu hou (ia ka himeni 307.) Elua pauku. Pule hou ia. A mahope, hai mai la o L. H. Kauka Gulika i kona Kumumanoa aia ma 1 Korineko 3 : 9 (hapa mua.) “No ka mea, he poe lawehana makou no ke Akua.” A wehewehe mai la oia i ke ano oia mau huaolelo ; lele ka kauli, hauoli makou mai o a o. A i ko’u nana ana aku, ua pili loa no i ka mea e hookahunapule ia ana ; a pau ia me ka piha pono o ka manawa, aole hiamoe na kanaka ; ua keokeo na niho i ka akaaka, kau a mea o ka olioli ia Kauka Gulika e haiolelo ana. A mahope iho, ku mai la o’Parisa a pule, a kau kona lima akau, a me ko Kauka Gulika lima maluna o ke poo o J. W. Pilipo ; me ke noi aku i ke Akua. E iho mai kona Uhane Hemolele maluna o ka mea e hookahunapule ia ana. A pau ke kau lima ana. Haawi aku la o Parisa i kona lima akau ia S. W. Pilipo me ka olelo ana. “E ko’u pokii aloha nui, iloko o ka Haku,” me ka helu ana ; me ke ao aku iaia ; e hooikaika ma keia hana nui. I kela wa e poni ia ana, ua ilihia loa makou no keia mea kamahao a ka Haku i hanaia ma keia apana. A pau ka poni ana, Ku mai o L. H. Kauka Gulika, he olelo paipai i ka ekalesia o Kailua. E malama pono i ke Kahunapule, aole hoino i kona inoa. E hanai pono, e hookaa mai i kona uku makahiki a pau, e kokua iaia ma ka pono, he ($E150) ka uku makahiki, a pau ka Kauka Gulika paipai ana, heluhelu hou i a ka himeni, ia S. W. Pilipo pule hookuu. O ka pau noia o na mea i hanaia ma Kailua. Anoa ae la ka pule, hoohuli ka ihu o na lio i Keauhou, kahi e pani ai ia J. S. Kupakee. I nana aku ka hana ia Kahelo ku ka ea o ka lepo iluna, kau a mea o ka makemake i ka poni ana i Kahuna, i ninau aku ka hana. E holo ana oukou ihea? I Keauhou e nana poni o Kupakee. Ka lelele ae la no ia o ko’u manao, o ka naue no ia. Eia na mea i hanaia malaila. Ku mai la o Rev. Parisa, heluhelu hou ina leta i heluheluia’i ma Kailua, a ua hoo ia ilalo. Ku mai o Kulika, a hai ma i kona Kumumanao ma Zekaria 4: 6 (hapa hope.) “ Aole ma ka mana, aole ma ka ikaika, aka, ma kuu Uuhane, wahi a lehova o na lehulehu.” Wehewehe mai la o Kauka Gulika, kani mai la ka aka a na luahine a me ka poe puukani. Eia nae, ua hele oloko o ka Halepule o Keauhou a piha, noho kekahi poe iwaho. Aole hiamoe na kanaka a pau, ua makaala mau no. A pau ka haiolelo a Kulika. Kau aku la na lima o na Kahuna maluna o J. W. K., o Parisa, o L. H. Kulika, a me S. W. Pilipo, me ka pule, a pau ka pule, haawi o S. W. Pilipo i kona lima akau ia Kupakee, me ko Pilipo olelo ana. “Ano, o kaua keia i keia la, e hooikaika kaua ma keia hana nui, e lilo kaua i mau kukui iwaena o na kanaka. Hookahi alakai, o ka Uhane o ke Akua,” a pau ia ; haawi hoi o Parisa i kona lima akau ia Kupaakee, me ke ao ana ia ia, a huli mai la oia a paipai i ka ekalesia o Helani ma Keauhou. E malama i ka inoa maikai o ke Kahunapule, e hanai pono ia ia aole ohumu, e kokua ma na hana maikai. Pela no i hoomauia ai ka hana a hiki paha i ka hora eono o ke ahiahi. Eia ka olelo hope loa. Hai mai la o Rev. Parisa, ma ka la 1 o Novemaba, oia hoi ma ka Poalua, e poniia o Samuel Papaula, ma Kepulu i Napoopoo, heluheluia ka himeni, ia J. W. Kupakee ka pule hookuu. O ka pau noia o na mea i hanaia ma ka la 30 o Okatoba nei. Lulu lima ke aloha. Me ka mahalo.
P. KALEILEHUA.
MARE.
Oka. 25, ma Kaakopua, Honolulu, Oahu, mare o P. W. Kauohilo k, me Kanakaole w, na ka Bihopa laua i mare.
Oka. 29, ma Honolulu, Oahu, mareia o Kinoiki k, me Kualii w, na Rev. H. H. Pareka laua i mare.
HANAU.
Sept. 1, ma Kaohe, Kapalilua, Kona H., Hawaii, hanau o V. Kemilia w, na J. H . Kumaawe me Miliama.
Oka. 28, ma Waialae, Oahu, hanau o Keliinohokaha k, he keiki kamehai.
Oka. 28, ma Kamoi;iili, Honolulu, Oahu, hanau o Kekueliko k, na P. Iwiula me Kapolei.
Nov. 1, ma Alewa, Honolulu, Oahu, hanau o Inoaole w, na P. M. Kahinalua me M. Kaula.
Nov. 5, ma Hono.ulu, Oahu, hanau he kaikamahine na Mokina ame Makanui.
MAKE.
Oka. 14, ma Honolulu, Oahu, make o C. H. Woodman, no Enelani, he 49 ka nui o kena mau makahiki.
K. Kamakanoe Iones. Ma Keoneula, Honolullu, make o Mrs. K. Kamakanoe Iones, he 25 ka nui o kona mau makahiki. He hoahanau oia no ka Hoomana Katolika, o ka maluhia pu me kona uhane.
Oka. 15, ma Kaluaolohe, Waikiki-waena, Oahu, make o D. H. Kaialelepa k. ho mai loihi kona mai i make ai.
Oka. 28, ma Pauoa, Honolulu, Oahu, make o Kaele w, no Laiewai, Koolauloa mai.
OLELO HOOLAHA
-----
EIA MA KA PA AUPUNI NEI MA
Kaelepulu,
nei eha Lio. 1 Lio kane ulaula, hao manamana ano e. 1 Lio kane hulupala, hao manamana. 1 Lio wahine keokeo, hao ano e. 1 Lio wahine keokeo me ke keiki, hao X. E kii koke mai o hala ua la 15, nele oukou i ka Lio ole. E kudalaia’na I ka la 21 o Nov., ola ka Poakahi e hiki mai ana.
JOHN PALE, Luna Pa Aupuni.
Kaelepulu, Koolaupoko, Oahu, Nov. 5, 1864. 155-1t
OLELO HOOLAHA.
NO KA MEA, UA NOIIA MAI AU O G. S. KENWAY, ka Lunakanawai Kaapuni o Hilo, Hawaii, e J. W. Kekahiko, no ka hooiaio ana i ka Palapala Kanoha o J. N A AI k, no Wailea,Hilo, i make aku nei : Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa. ke pili, o ka Poalima, oia ka la 25 o Novemaba, i ka hora 9 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i olelo ia no ka hoolohe i ka olalo o keia palapala kauoha, a me na mea hoole i hoikeia, aia ma kuu hale noho ma Pohakunui, Hilo, Hawaii, ko’u keena hana.
G.S. KENWAY,
Lunakanawai Kaapuni.
Hilo, Hawaii, Sept. 9, 1864. 153 2t
HOOLAHA HOOLEWA!
-----------
E HOOLEWAIA ana ke kino kupapau o ka MEA HANOHANO LEVI HAALELE, ma ka hora 3 o keia la.
He Puu Dala no ka Halemai.
Ua konoia mai makou e ka Puuku o ka Halemai o Ka Moiwahine e hookomo i keia mau wahi lalani malalo nei :
E KA NUPEPA KUOKOA E ; ALOHA OE : - Ua loaa mai ia’u i ka la 7 o Nov., mai ia K. Bolabola mai na dala he $15.00,no ka Halemai o Ka Moiwahine, i luluia e na kula o Waiohinu Kau, noloko mai o kekahi ahaaina a lakou i kukuluai, ma ka la 28 o Okatoba.
C. R. Pihopa, Puuku.
KUAI MANUAHI!
OWAU O AKAO (Pake.) NONA KA HAle Kuai Lole ma Waialua, mokupuni o Oahu, ke hai’ku nei au i na mea a pau ma Waialua nei. ame Koolauloa, e kuai manuahi/ana wau i keia mau la i na waiwai o kela ano keia ano o kuu Halekuai nei, me ke kumukuai makepono loa ; hookahi dala me ekolu hapaha wale no lawa ka holoku, a peia aku. Nolaila, e hele nui mai oukou, a e wawe mai hoi, o pau e auanei i ka poe hiki mua.
AKAO (Pake.)
Honolulu, Oahu, Nov. 9, 1864. 155-2m
OLELO HOOLAHA.
----------
E IKE AU A NEI OUKOU E NA kanaka a pau loa, owau o ka mea nona ka inoa malalo iho nei, ke hookapu loa aku nei au i na holoholona komohewa mai ma kuu ainakuai
Ma Kahalii, Hilo, Hawaii,
i na ano holoholona a pau, Lio, Bipi, Hoki, Miula, Hipa, Kao, ame ka Puaa, ua kapu loa no,ina e kue kekahi mea i keia, alaila. e uku no ka mea nona la holoholona i haila maluna ae, hookahi dala ($1.00) no ke poo hookahi, a o ka uku hoi o ka hipa kao ame puaa, he hapalua dala ($0.50) pakahi no ke poo hookahi. A ua kapu loa ka hele wale ana o na kanaka maluna iho o ua aina nei o’u, ina e kue mai kekahi kanaka i keia, e uku no oia elua dala ($2.00) a i ole hoi la, e hana no wau e like me ke kanawai. E lilo keia i olelo paa loa, mai kona la e hoopukaia aku ai ma ka Nupepa Kuokoa.
Z. KAPAKU.
Kahalii, Hilo, Hawaii, Oka. 31, 1864. 154-2t
He Kane Haalele Wahine.
---------------
E IKE AUANE NA MEA A PAU, UA haalele mai ka’u kane mare la’u, oia o WAHAEKU, ua hele aku me ka wahine manuahi ; nolaila, ua hookaawale aku au iaia no kona apiki, ua lawe keia i ko’u waiwai a ua apiki aku. Nolaila, ke hoole aku nei au ia ia, aole ona kuleana e olelo e kuai a e hoolimalima no ko’u waiwai paa, amo ko’u mau waiwai lewa a pau. no ka mea, aole a’u olelo aelike me ka’u kane lalau. ke kauoha aku nei au ia Avona (Pake,) a o ka uku hoolimalima o kuu aina i hoolimalimaia e WAHAEKU, aole o AVONA (Pake) e haawi i ka uku makahiki ia Wahaeku, ua keku loa aku au i ke mea palaualelo.
MRS. AKANETI PAKU.
Haleaha, Koolauloa, Oahu, Nov. 7, 1864. 155-2t
He Lio Helehewa.
E IKE AUANEI NA KANAKA A pau, eia ma kuu lima kekahi lio helehewa, he lio kane ulaula hauliuli, aole i kuniia i ka hao, he keokeo nae ka wawae mua akau ame ka wawae hope akau, a he eleele na wawae hema. Ina o ka mea nona keia lio e kii mai oia me ka uku pu mai i na dala ($20.00,) no ka poino ana o na mea kanu me kuu malama ana ame ka lilo no ka hoolaha ana ; a ina e hala na la he kanakolu mai keia ia aku, alaila, e lilo keia lio ia’u, a e hiki ia’u ke kuni aku i ko’u hao maluna ona.
G. H. WAILANI.
Kahalii, Hilo, Hawaii, Nov. 7, 1864. 155-1t
OLELO HOOLAHA.
KE HAI AKEAIA AKU NEI I keia mea keia mea, no lakou na Lio e holo ana maluna o ka aina i kapaia o Lualualei, ma ka Okana o Waianae, Mokupuni o Oahu, o ka Poalua, la 22 o Novemaba, M. H. 1864, e hiki mai ana, oia ka ia e ho-aia ai na holoholona iloko o ka Pa ina ia la, a ma ia wahi no hoi, e uku ia mai na koina no ke komohewa ana me ka lawe pu aku i ko lakou mau holoholona, a i kii ole ae ka poe nona ia mau holoholona, e hookomoia no ma ka Pa Aupuni.
GEO GILBRAITH,
155-2t Luna Hooponopano o Lualualei.
OLELO HOOLAHA.
O KA MEA NONA KA INOA MALALO NEI, ke kahea aku nei oia i ka poe a Kaihuolua i aie aku ai, a me ka poe i aie mai iaia, na lakou e hoike mai ia lakou iho imua o’u ma ka la o Dekemaba, 1864. E loaa wau ia oukou ma ia ia ma ke Keena Loio o A. W. B. Nahakualii, ma ke alanui Maunakea makai o Lepekaholo, a i ole au e loaa ia oukou ma ia la, o A. W. B. Nuhakualii no. Ina e hoike ole mai oukou ia oukou ma ia la, o ka paa no ia.
HAILAMA,
Luna Hooponopono Waiwai o Kaihuolua.
Honolulu, Oahu. Nov. 11, 1864 155-2t
OLELO HOOLAHA.
UA NOI MAI O kaneka w, OIA KA WAhine mare a Mano mamua, i ka Mea Hanohano R. G. Davis, kekahi o na Lunakanawai o ka Aha Kiekie, e ae aku ia ia e mare hou, e like me ka Pauku 1324 o ke Kanawai Kivila. O ka la 19 o Novemaba, oia ka la’ hana i keia hoopai, ma ka hora 10 o kakahiaka.
L. McCULLY,
Kakauolelo kokua o ka Aha Kiekie.
Honolulu, Novemaba 7, 1864. 155-2t
OLELO HOOLAHA.
NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA Hanohano G. M. Robertson, Lunakunawai o ka Aha Kiekie e Kahuena, no ka hookohu ia ia i Luna Hooponopono waiwai o KAOPA k, no Koolauloa, Oahu, i make aku nei : Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poakolu, oia ka la 23 o Novemaba, i ka hora 10 o kakahiaka, oia ka ia a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia noi ana mai, a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu.
L. McCULLY,
Kakauolelo kokua o ka Aha Kiekie.
Honolulu, Nov. 7, 1864. 155-2t
OLELE HOOLAHA.
Ma ka Waiwai
o KAOHE,
E IKE AU A NEI NA KANAKA A PAU, NA mea waiwai maloko o ka waiwai o Kaohe, no Ewa, i make aku nei, o ka poe i aieia, o ka poe pili kino, a pili paha ma kahi auo e ae, na lakou e hele mai a e hoike mai ia lakou iho, imua o ka Mea Hanohano o G. M. Robertson, kekahi o na Lunakanawai o ka Aha Kiekie, ma ka Hale Hookolokolo i ke kulanakauhale o Honolulu, i ka Poakahi, oia ka la 21 o Novemaba e hiki mai ana, i ka hora 10 o kakahiaka. Ia manawa e hooponopono ia ka moo waiwai a KAOHE ALUA, ka Luna Hooponopono Waiwai a ka mea i make, a e hoike mai i kau wahi kumu, ina paha he kumu oiaio kona i ole e hookoia ua moo waiwai la, a e hoopauia ka oihana a ua mea hooponopono waiwai la.
L. McCULLY,
Kakauolelo kokua o ka Aha Kiekie.
Honolulu, Oahu, Nov. 4, 1864. 154-2t
Kiakahi e Kuaiia Ana.
O KA MOKU KIAKAHI ‘UNION’ I kapiilia ma Waikane, a ua ane hou loa no, ua lako i na pea hou, na Likini, a aohe liu iki, ke makemakeia nei e kuaiia aku. Ua ane hiki na tona o kona nui i ka elima (4 ame 78 95,) a he moku maikai loa no hoi. Ina aole e kuaiia mamua o ka la 23 o Novemaba, alaila, ekuai kudalaia ma Honolulu, ma ka hora 12 o ia la. O ka poe e makemake ana e ninau no na mea e pili ana i ua moku la, e ninau i ka mea nona ka moku ia L. Y. Squires ma Waikane, a i oie ia ia
H. W. SEVERANCE (Sevarana.)
154-3t Luna Kudala.
KE KEU O KA WA PONO!
E KU AIIA ANA MA KE KUDALA na Honolulu, ma ka Poalua, la 22 o Novemaba, ma ka hora 12 awakea,
Ka Hale ame ka Pa ma Kona, Hawaii, i nohoia iho nei e H. L. Sheldon, he 1/3 eka ka nui o ka Pahale, me ka Papohaku maikai, he 45 kapuai kuea o ka Hale, me ka lanai he 7 kapuai ka laula a puni ka hale, he elima Rumi nui maloko, a ke ku nei me ka maikai, ua hanaia noloko mai o na laau maikai loa, i ka makahiki 1855-6, no ke kumukuai he $3,000. Aia mawaenakonu o na wahi kanu-kope, he wahi oluolu o ka noho ana, he 200 kapuai wale no mai ka paena waa kahi a ka mokumahu a holo mau nei, ame na moku holopili aina. He wa kupono keia no ka poe e makemake ana o kuai ia wahi, meka manao e hoopukapuka kope. He Palapala Alodie ko ka aina. O ke kuai ana, he ¼ o ke kumukuai e uku kokeia, a o ke koena i 6 malama e hookaa’i.
H. W. SEVERANCE,
153-3t Luna Kudala.
OLELO HOOLAHA.
NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA nona ka inoa malalo nei, e Kamai, no ka koheia ana he Luna Hooponopono Waiwai no ka waiwai o KUMAIAHEA, o Palenao, Hana, mokupuni o Maui, i make aku nei : Nolaila, ke hoikeia aku nei i na kanaka a pau, ke pili, o ka Poalima, ola ka la 18 o Novemaba, M. H. 1864, i ka hora 10 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora e hoolohe ai no keia noi ana mai, a me na mea kue i hoike ko, aia ma Puuiki, Hana, kahi e hana ai.
ABR. FORNANDER
Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Elua.
Lahaina, Maui, Oka. 8, 1864. 152-3t
OLELO HOOLAHA.
NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA nona ka inoa malalo nei, e Kamai, no ka kohoia ana he Luna Hooponopono Waiwai no ka waiwai o WAAHIA, no Makalei, Hana, Mokupuni o Maui, i make aku nei : Nolaila, ke hoikeia nei i na mea a pau, ke pili, o ka Poalima, oia ka la 18 o Novemaba, M. H. 1864, i ka hora 10 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora e hoolohe ia noi ana mai, a me na mea kue i hoike ia, aia ma Puuiki, Hana, kahi e hana ai.
ABR. FORNANDER,
Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Elua.
Lahaina, Maui, Oka. 8, 1864. 152-3t
OLELO HOOLAHA
NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA nona ka inoa malalo nei, e Aheony, no ke kohoia ana he Luna Hooponono Waiwai no ka waiwai o D. K. H. KAPONO, no Aapueo, Kula, mokupuni o Maui, i make aku nei : Nolaila, ke hoikeia nei i na mea a pau, ke pili, o ka Poaha, oia ka la 1 o Dekemaba, 1864, i ka hora 11 o kakahiaka, ma Lahaina, oia ka la a me ka hora e hoolohe ia keia noi ana a me na mea kue i hoike la.
ABR. FORNANDER,
Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Elua.
Lahaina, Maui. Oka. 28, 1864. 154-3t
OLELO HOOLAHA.
NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA nona ka inoa malalo nei, e Waha, no ke kohoia ana he Luna Hooponopono Waiwai no ka waiwai o HAKIKI. no Waikapu, mokupuni o Maui, i make aku nei : Nolaila, ke hoikeia nei i na mea a pau, ke pili, o ka Poalima, oia ka la 2 o Dekemaba, 1864, i ka hora 10 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora e hooloheia ana keia, noi ana a me na mea kue i hoikeia, aia ma ko’u keena ma Lahaina kahi e hana ai.
ABR. FORNANDER,
Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Elua.
Lahaina, Maui, Oka. 28, 1864. 154-3t
OLELO HOOLAHA.
UA HOOPII MAI O Kapelenumoku (w) KUE i kana kane ia Kiaipa, no Puna, Kauai mamua, e hooie i ko laua mare ana no ka haalele wale ana no na makahiki 16 o Kiaipa i kana wahine nare. E hauaia keia hoopii imua o ka Mea Hanohano R. G. Davis, kekahi o na Lunakanawai o ka Aha Kiekie, ma ka la 22 o Novemaba, i ka hora 40 o kakahiaka, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu.
L. McCULLY,
Kakauolelo kokua o ka Aha Kiekie.
Honolulu, Oahu, Nov. 2, 1864. 154-2t
OLELO HOOLAHA.
Ma ka Waiwai
o PUAHIKI k,
no Kailua.
NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA Hanohano R. G. Davis, Lunakanawai o ka Aha Kiekie e Kalama w., no ka hookohu ia ia i Luna Hooponopono waiwai o PUAHIKI, no Kailua, Koolaupoko, i make aku nei : Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poalua, oia ka la 22 o Novemaba, i ka hora 10 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia noi ana mai, a me na mea hooie i hoikeia, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu.
L. McCully,
Kakauolelo kokua o ka Aha Kiekie.
Honolulu, Oka. 29, 1864. 15-2t
OLELO HOOLAHA.
Ma ka Waiwai
o KALA w,
no Heeia.
N KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA Hanohano R. G. Davis, Lunakanawai o ka Aha Kiekie, e Keakuamanaole (k,) no ka hooiaio i na Palapala Kauoha o KALA (w,) no Heeia, Koolaupoko, Oahu, i make aku nei : Nolaila, ua hoikeia I na kanaka a pau loa. ke pili, o ka Poalua, oia ka la 22 o Novemaba, i ka hora 10 o kakahika, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia palapala kauoha, a me keia noi ana mai, a me na mea hooie i hoikeia, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu.
L. McCULLY,
Kakauolelo kokua o ka Aha Kiekie.
Honolulu, Oka. 29, 1864. 154-2t
OLELO HOOLAHA.
Ma ka Waiwai
o KULAILUA,
no Kaneohe.
NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA Hanohano R. G. Davis, Lunakanawai o ka Aha Kiekie e Hoopii (w.) no ka hookohu ia ia i Luna Hooponopono waiwai o KULAILUA (k,) no Kaneohe, Koolaupoko, Oahu, i make aku nei : Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poalua, oia ka la 22 o Novemaba, i ka hora 10 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia noi ana mai, a me na mea hooie i hoikeia, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu.
L. McCULLY,
Kakauolelo kokua o ka Aha Kiekie.
Honolulu, Oka. 29, 1864. 154-2t
OLELO HOOLAHA.
MA KA HOOIAIO ANA O KA MEA HANOhano R. G. Davis, kekahi o na Lunakanawai Kiekie ai’u, i Luna Hooponopono Waiwai o A. Kane, no Honolulu, Oahu, i make aku nei : Nolaila, o ka poe i pili a i kuleana pu ma ka waiwai, a i aie aku oia ia hai, a aie mai hoi iaia, e hoike mai imua o’u ma ka Poalua, la 22 o Novemaba, (elua pule) e hoike mai hoi i na bila aie ame na palapala kupono o ke kuleana ana ma ka waiwai i kakau inoa pu ia.
Owau no KEKAAWE w,
Luna Heiu Waiwai o A. Kane.
Honolulu, Oahu, Nov. 5, 1864. 154-3t
OLELO HOOLAHA.
HE AINA KUAI
-A KA-
LUNA HOOPONOPONO WAIWAI!
MA KE KAUOHA O Jon. G. W. KENUAY, Lunakanawai Kaapuni o Hilo, Hawaii, e kuai ana maua i ke Kuleana, oia no ka hapalua mahele ole ia a J. Keahi, i make aku nei, iloko o kekahi apana aina e waiho nei ma Puna, Hawaii, a ua kuhikuhi ponoia maloko o ka Palapala Sila Nui o ke Aupuni, HELU 1011 iloko o kela apana 452 eka. Ma ka la 24 o Novemaba, 1864, i ka hora 12 o ke awakea, ma ka hale o Lainaholo, ma Kaimu, Puna, Hawai, kahi e kuaiia ai.
D.H. HCTCHCOEK,
S. KIpI,
154-3t Na Luna Heiu Waiwai o J. Keahi.
LOI KALO ame ka AINA KULA!
E KUAIIA ANA.
E KUAIIA ANA HE EHA (4) EKA AINA e waiho ana i kahi hookahi, e kuai pau ia , a i ole ia, e kuaiia ma ka eka hookahi, he Aina Kalo ame ka Aina Kula, aia ke waiho ia ma Kawaiki, e pili koke ana me ka hale noho o Mr Barnard (Kakauolelo o ka Aha Kiekie.) O keia kekahi o na aina momona loa ma keia mokupuni, a ua lako hoi i ka wai, a ua kupono hoi no ke kanu ana i ke Ko, Pulupulu, ame ka Laiki, E ninau ia
MR. BARNARD,
ma kona Halenoho, a i ole ia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu.
Honolulu, Nov. 1, 1864. 154-4t
OLELO HOOLAHA.
E KUAI KUDALAIA ANA NA LIO 8 ma ka Pa Aupuni
Ma Waiawa. Ewa,
nei, ke hiki aku i ka Poalima, oia ka la 11 o Novemaba, hora 9 oia la, ke ano o ka lio ame ka hao kuni malalo nei. 1 Lio kane eleele lae keokeo, hao ano e. 1 Lio kane eleele kiko keokeo ma ka lae, hao akau R 1 Lio kane eleele kuapuka hao akau DL ELI hao hema K) 1 Lio kane hulupala lae keokeo hao akau MK hao hema ano e. 1 Lio kane ahinahina keokeo kua puka, hao akau ) (hao hema ano e. 1 Lio wahine ahinahina hao hema ano e. 1 Lio wahine ulaula lae keokeo, hao akau WW 1 Lio wahine ahinahina, hao akau (H.
J. KAHAUOLONO, Luna Pa Aupuni.
Waiawa, Ewa, Oka. 31, 1864. 154-2t
MANUAHI! MANUAHI!
AIA MA KA HALEKUAI O Kililika, ma Wailuku, Maui, kahi e kualia ai o na mea o na ano a pau, e pili ana i ka Halekuai, penei :
NA LOLE – o na ano, ame ua waihooluu a pau.
NA BUKE HIMENI HAWAII – ano hou.
NA BUKE PAKEKE – hoomanao o na ano a pau.
Na Laau hooia maikai a Kauka Jayne, ame Kauka Ayers, e kupono ana i ka hooia ana i na mai o na ano a pau.
O KILILIKA ka Agena no Kakela ame Kuke ma ka mokupuni o Maui.
E hele mai oukou e na makamaka a pau e nana i ko’u Halekuai, ame na mea maikai he nui wale maloko – K kipa mai no mai hoomaka-e e na hoa o nei mau wai eha, ame keia aina hauliuli o ka he kuawa. Ko oukou makamaka.
J.D. HAVEKOST (Kililika.)
Wailuku, Maui, Oka. 4, 1864. 150-3m
MEA HOU!
Pulupulu ! Pulupulu !
UA LOAA MAI IA’U MALUNA O ka moku Kiapa
‘HELEN MAR,’
mai Bosetona mai, i kekahi mea
Wili Pulupulu Ano Hou !
no ka hoomaemae ana i ka Pulupulu. He mea hou keia ma Hawaii nei, mailoko mai o keia wili hou, ke hookaawale ia nei ka Pulupulu mai na hua mai – o na hua, e haule ana iloko o kekahi pahu, a o ka Pulupulu maemae, e haule ana ia iloko o kekahi pahu okoa.
Ma keia hope aku, e kuai aku au i ka Pulupulu, penei :
HELU 1,-(KI AILANA,) he 8 keneta no ka paona hookahi.
HELU 2,-(ANO GEOGIA A AIGUPITA PAHA,) he 6 keneta no ka paona hookahi.
HELU 3,-(PULUPULU KAHIKO o HAWAII NEI,) he 5 keneta no ka paona hookahi.
A ina e lawe ia mai ka Pulupulu i pau ka anoano i ka waeia, a e kuai aku au, penei :
HELU 1,-(KI AILANA,) he 25 keneta no ka paona hookahi.
HELU 2,-(ANO GEOGIA,) he 20 keneta no ka paona hookahi.
EIA KEKAHI.-E malama pono oukou, a e hookaawale i ka Pulupulu Helu 1, ma ka eke okoa, a o ka Pulupulu Helu 2, ma ka eke okoa. No ka mea, ina e huiia iloko o ka eke hookahi, e uku aku no au i ke kumukuai e uku mau ia nei no ka Helu 2.
E lawe mai oukou i ka Pulupulu ma ka Hale Leta, a e kuai koke aku no au.
144-3m H. M. WINI.
E HOOPUKA IA ANA
-MA-
KA POALUA, AUGATE LA 2,
-KA-
HIMENI HOOLEA HAWAII!
PAI HOU IA ! HOONUI IA !
-A ME-
KA HOOPONOPONO IA !
HE 400 AOAO !
UA PAI HOU IA IHO NEI KA
BUKE HIMENI HOU,
a ua hoomakaukauia e kuai koke aku.
Ua hoomahuahua ia’ku keia buke, me ka Himeni Hou he nui loa, he 400 ka nui o na aoao.
No ia mea, ua hoomahuahuaia aku ke kumukuai o ka buke hookahi, penei :
HIMENI humuhumuia me ka iole, $0 50 Keneta
HIMENI humuhumuia me ka ili, 1 00 “
Auhea oukou, e ka poe haipule, e ake ana e ao a e mele aku i na mele hou o Ziona, e hele mai, a e loaa no ia oukou keia buke, aia ma ka Hale Kuai Buke o
H. M. WINI.
Ina e makemake kekahi mea, e pai no au i kona inoa ma ka aoao o kona buke Himeni, me na hua GULA, o ka uku no ia hana ana, he HAPAHA dala, (25 keneta.)
Honolulu, Iulai, 80, 1864.
HALE PAI KII.
MALUNA AE O KA KEENA PAI O KA
“Nupepa Kuokoa,”
Emi ka uku no ke kii. E paila no ke kii iluna o ke
ANIANI a me ka PEPA.
E hele mai e na makamaka e pai i ke oukou mau kil.
H. L. CHASE (Keiki.)
142-6m Mea Pai Kii.
A. W. B. NAHAKUALII,
He Loio ! A he Kokua !
AIA KONA KEENA OIHANA LOIO MA ka hale waiho Ipukukai Mahu, ma ke Alanui Maunakea, makai iho o Leberty Hall, (Lepekaholo.) Ua makaukau oia e kokua ia oukou ma na mea a pau a oukou e makemake ai o hoopii iloko e na Aha Hookolokolo a pau o keia Aupuni, ma na mea hiki ia ia ke kokoa ia oukou, a ua makaukau oia e kakou i ko oukou mau Palapala, oia ua Palapala Kuai, Palapala Hoelimalima, Palapala Moraki, Palapala Aelike, Palapala Hoolilo, Papapala Hoopaa, a me na palapala o keia ano keia ano, e hana no oia i na mea a pau e like me ko oukou makemake. A ke kahea aku nei oia ia oukou a pau, e kipa mua mai oukou i ona la, a mahope i na Loio a ae. E niuau no ia ia, no ka uku oluolu.
Honolulu, Iulai 23, 1864, 1864. 140-6mt
A. F. JUDD,
ALAPAKI, (oia ke keiki a Kauka,
LOIO !
Ma ke kihi o ke Alanui Papu, a me Kalepa.
Honolulu, Oahu, Iune 30, 1864. 161-3m.
AINA KUDALA !
E KUAI KUDALAIA ANA HE MAU HALE ame na AINA KALO me ka AINA KULA, ma kahi noho o Mr. Barnard, ma ka Poalua, Nov. 29, ma ka hora 12 awakea, he 8 ¼ eka aina, ame ka halenoho e nohoia nei e Mr. Barnard, ame na eka aina kaio 4, e pili koke ia no, he aina kupono no ke kaou Ko, Laiki, a me ka Palupulu. Aohe kaumaha o ke kumukuai.
H. W. SEVERANCE (Sevarana.)
154-3t Luna Kudala.