Ka Nupepa Kuokoa, Volume III, Number 37, 10 Kepakemapa 1864 — He olelo pane i na MAKAAINANA O KONA H., HAWAII. [ARTICLE]

He olelo pane i na MAKAAINANA O KONA H., HAWAII.

E ka Nupepa Kuokoa e ; Aloha oe :—E oluoiu paha oe e hookoino iho ma kahi kaawale o kou mau aoao i keia mau hopuna olelo i hoikeia maluna, " He olelo pane i na Mnkaainana o Kona Hema, Hawaii," a penei ka'u olelo e pane ai: Ua ike au i na manao o oukou e ko Kona Hema Hawaii ma ke u Kuokoa " o ka la 13 o Augate o keia makahiki, e olelo ana, " He leo no Kona Hema, Hawaii." Aole nae au e pane wale aku ina ua hoopololeiia ka oukou olelo i ka oukou meai olelo ai, aka, no ko oukou hoopuka i kaolelo waiwai ole, a he olelo kuhihewa i ka nana aku, pela ke ano nui o ka oukou olelo. Ke olelo nei oukou e o'u makamaka, ,<l he poe hoopilimeaai makou mamuli o na Kuhina ame na 'Lii," wahi a ko oukou kukuiu manao ana, e akahele oukou o ku i ke a-u ka i-a nuku oi, e hoopono ka hele i ka uka o Puna, e nihi ka heīe mai hoolawehaia. E nana pu mai oukou e o'u makamaka, o ka Elele a oukou i koho ai, ua ae oia e hoohiki i ke Kumukanawai o ka M. H. 1852, a o makou na Ēleie i oleloia e oukou he hoopilimeaai mahope o na 'Lii ame na Kuhina, aole makou i hoohiki, o ko makou hoopiiimeaai auanei ia ? j He 105 Pauku o ke Kumukanawai o ka, M. H. 1852, a ma ka pauku hea kahi e olelo ana e hoohiki na Elele, i ao hewa ai oukou i ka Elele o oukou, e hele i Honolulu e hoohiki lalau ? Mawaho nae paha o ka ili manoanoa o ua buke la ea ? Ke olelo nei au ia oukou ma ia mea, ua kohu pono keia wahi olelo a kamalii penei: Aohe ono wa-kae-aka-i, i ka lio maka-pu-kae-aka-a, he lio hu-he-kae-aka-wa, ma kapa alanu-kai-uku-i, no ka mea, o ka Elele a oukou i koho ai, ua alakai hewaia e oukou, a ua hoohiki me ke ano kohu ole, mamuli o ka oukou alakai hewa ana. 1

Eia kekahi, ir.a kahi hea, a ma ka pauku hea o ua Kumukanawai la kahi e olelo ana, na ka Lunakanawai apana o Kau mokupuui 0 Hawaii e hoohiki na Elele ? Pela io no, lea io no hoi ka apa ia Hawaii he inoku nui, aole no hoi i kanomai ua hoolalau o oukou. 1 ka Elele o oukou ? No ke kaa paha o ka Ia ma Kumukahi e puka mai ai ka mea i pouli loa ai o Kona Hema, ina paha ma Napoopoo e puka mai ai ka la, ina ua malamalama, a o inakou na Elele i oleloia e oukou he hoopilimeaai mahope o na 'Lii ame na Kuhina, aole makou ī hoohiki. No ko makou ike e lalau ana na Elele o oukou me he aama la ka pii i ka pali, a pela ka paha makou e lalau pu ai, a pii pu i ka lapa manu ole, o ko makou hoopilimeaai auanei ia mamuli o na Kuhina ame na 'Lii ? Aohe Kuhina i hele mai īa manawa e koi mai ia makou e hoohiki ole, na ko makou Lunaikehala no i koi ia mnkou a i alakai ia makou e like me ka noonoo i loaa i ko makou mau uhane. O ko oukou manao anei e like pu makou me na lio keiki i make ka makuahine, a e hahai hewa ana me kekahi lio kane ? Pela io no ko oukou manao. " Ku pouli io no ke aloha o Kanehoa, Aohe eu i ku haua e ke anu." Eia hou, ke olelo nei oukou nole pela ka manao o ko makou poe nana i koho ; o oukou auanei e ko Kona Hema na Makaainana o Lahaina, ame Kaanapali nei ame na apana e ae i hoopuka ai oukou ia olelo ? Na oukou auanei makou i koho e ko Kona Hema ? Aohe no ka paha oukou i ike i ka Olelo Hooholo a ko Lahaina mau Makaainana i hoopukaia ma ka Nupepa Kuokoa, ke olelo nei au, oko oukou makapo ia. E alakai ka makapo i ka makapo, a haule pu laua ika lua. Haule na Makaainana, haule pu me ka Elele iloko o ia kuhihewa. E aloha auanei, , J. A. Nahaku. Kaanapali, Maui, Aug. 18, 1864.