Ka Nupepa Kuokoa, Volume III, Number 34, 20 ʻAukake 1864 — He olelo pane a ko Kona Hema POE MAKAAINANA I KA AHA ELELE MA HONOLULU. [ARTICLE]

He olelo pane a ko Kona Hema POE MAKAAINANA I KA AHA ELELE MA HONOLULU.

E ka Ncpepa Kuokoa e ; Aloha oe : No ka ike ana i na mea i hanaia ma ka Aha Eleie o Honoluiu ; a me ka waiho ana'ku a ko makou Elele i kana oihana y Elele no ke kupaa ana mamuli o ke Kumukanawai kahiko. A ua nele makou i ka Eleie oie nana e hana no makou ma ka Aha Eleie. Noiaiia, ke hoike aku nei makou ma ke akea imua o ka lehulehu, i ike ai na mea a pau e noho ana mai o a o o keia Aupuni. O ke kupaa ana o ka Eleie o keia apana ma ke Kumukanawai; oia kekahi hana ku i ka naauao ioa, a me ka hanohano oua Eiele Ja. Oke aianui ia nana e hookaulana ia ia ma kekahi mau aupuni e o ka honua. He oi ioa'ku kona pono, a me kona maikai mamua o ka poe e hookahuli ana i ke Kumukanawai. He like noko keia apana manao me ua Eleiela ma ke kupaa ana ; aole mana iki 0 ko keia apana e kauoha'ku i ko lakou Elele e hoololi, a e hana paha i Kumukanawai hou, ke ole i iike ia hoololi ana a lianaana paha me ka ke Kumukanawai 1 kauoha ai. He like oie ko makou manao tne ka oieio ana a kekahi poe Elele e olelo ana, <4 Ua waiho aku ko iakou mau Makaainana he mana ma ko lakou iima e hooioli, a hooie paha i na mea a lakou i ike ai, he pono paha ame ka ole." Ke olelo nei makou, he kuhihewa ioa kela manao. Aoie paha kupono keia huaoieio mana ma ke ano hooponopono waie a kuka paha; aia waie no ma ka hooholo loa ana a hooliio maoli ana he Kanawai, maiaila i kupono ai kela huaoleio mana.

Ua ike makou i ke noi a kekahi Elele i kona poe e ae aku ia ia e hana a e lawelawe ma ka Aha Alele, i ko makou manao he kuhihewa ke noi ana pela, kai noa ua ike no ia i ka mea pono ana e haua nku ai, o ke kupan ma ke Kuinukanawai ; a ina he hoololi ana, alaila, e hoololi no e like me ka mea i aeia e ua Kumukanawai la. Oke Kuinukanawai wale no ka mea mana oi hookahi ma keia aupuni, a iloko o laila na mana e ae. O ke ano o keia aupuni, he aupuni alii malalo o ke Kumukanawai.

Ua laa ke alii ma keia olelo, a me na 'Lii, a me na maliaainana pu ; aohe mea o keia aupuni mawahoaku o ke Kumukanawai, ua pau loa iloko. Ke olelo ia nei, aole i hoohiki ka Moi malalo o ke Kipnukanawai. Ke olelo nei makou, \ na aole ia i hoohiki maoli, aka, ua hoohikiia nae. *E like me ka olelo kauolia a ka Moi Kamehameha 111., i ka poe e noho ana mahope ona malnna o ka Noho Alii o keia aupuni, ma ia alanui wale no ka ili ana aku o ka Lei Alii, aole ma kekahi ala e ; nolaila, ke olelo nei makou, aole mana iki o keia Aha Elele e hoololi i ke Kumukanawni, a me na Knnawai a pau o ke aupuni. Ke hilinai nei ka Aha Elele ma ka olelo a na Lunakanawai o ka Aha Kiekie i hoopuka ai, he mana ko keia Aha Eiele e hoololi ike Kumukanawai. Ke olelo nei makou, ua kuhihewa ua mau Lunakanawai ia ; aolie mana iki o ua Aha la e hoopuka pela, oiai aia no ua Aha la malalo o ke Kumukanawai. A o na Lunakanawai hoi, ua hoohikiia e malama i ke Komukanawai, ina pela, alaila, i ko makou manao, heenemi maoli na Lunakanawai o ka Aha Kiekie i ke Kumukanawai, a he enemi. maopopo loa hoi no ke aupuni okoa mai oa o. Ke noi aku nei makou e hoopukaia ma ke akea ka olelo hoike a ua Aha la, i hiki ai i na maka a pau ke kau aku maluna o ua olelala, i ka wa e ulu mai ai kekahi hauaaele e piii ana i keia hana. (Hoololi Kumukanawai.J O ke alanui e hiki ai ke hana i Kumukanawai hou. Eia wale no; ina ua lilo ke aupuni i kekahi enemi o waho, a eneini kuloko paha, a ua loaa ka Leialii i kekahi ma ia ano; he hiki ika Aha i kaheaia ia wa, ke wawahi i ke Kumukanawai kahiko, a hana hou i Kumuknnawai hou, e iike me ke ano o ka Noho Alii ana ia wa, oia wale no ke alanui e hiki ai ke hoololi. No ko makou aloha ia oe e ka Moi, a me ka paulele ana i ko makou Elele nana i hookupaa i ke Kumukanawai o kou aupuni, nolaila, ke noi haahaa aku nei makou ia oe, e hoohiki mai oe ma ke Kumukanawai, oia ko makou manao hope me ke aloha. Na na Maiaainana, Kona Hemm, Hawaii, Avg. 8,1864.