Ka Nupepa Kuokoa, Volume III, Number 26, 25 Iune 1864 — Page 2

Ka Nupepa Kuokoa.

 

E HOOMAOPOPO MAI !

 

E pono i ka poe lawe i ka Nupe­pa Kuokoa, ke hoomaopopo mai, he kokoke mai nei ka pau ana o keia hapa makahiki, MA KA LA MUA O IULAI AE NEI, a nolaila, e pono ia oukou ke hoomakaukau i kahi ola o ko oukou makamaka ke Kilohana pookela o ka lahui Hawaii.

 

Ka Nupepa Kuokoa.
HONOLULU. IUNE 25,1864.

 

Ka kakou Nupepa.

 

O keia ka pule hope o keia hapa makahiki, a i keia helu e pau ai ka manawa e loaa'i ka pepa a ka poe i hookaa no ka hapa maka­hiki wale no, a aole hoi e loaa ia lakou ka pepa ke ole lakou e hookaa hou i hookahi dala no ka hapa makahiki i koe, a nolaila, e na maka­maka, e pono paha ia kakou ke hoomakau­kau i ke ola o ko kakou Nupepa i launa mau ai kakou iloko o keia hapa makahiki aku.

Ua hooikaika nui makou iloko o ko makou hooponopono ana a me ka hoopuka ana i ke­ia pepa, me ka imi ana i ka mea ku i ka makemakeia e ka Lahui mai kela pea a keia pea o ka aina — ua hooikaika no hoi makou e hookomo i na leta a pau a na makamaka ke kupono, a ke maikai no hoi; aka, eia nae, no ka nui loa o na leta i hiki mai no ka pepa, nolaila, ua pilikia loa na kowa o ka pepa, a ua hoomoeia kekahi mau palapala ma ka pa­pa; aole no ka hoowahawaha, aka, no ke ku­pono ole ke komo, a ua kapaeia no ia mau mea me ko makou minamina iho no i ka lu­hi o ko makou mau makamaka i ke kakau ana.

He mea maikai ka nupepa, a he auwaha maikai no hoi no ka lehulehu e kamailio ai no ko lakou mau pono imua o ke akea, a e hoohalahala'i hoi i ko lakou mau pono kino ame ko lakou mau pono noho ana — ma ia wa­hi e hiki ai ia kakou ke ike i na mea i ha­naia ma na aina naauao a pau o ka honua, ame na moolelo hoi o ke kaua kipi weliweli ma na mokuaina o Amerika Huipuia. Aka, aole e mau keia nupepa me kakou ke ole ka­kou e kokua aku ia ia ma ka hanai ana i ko­na ola, i hiki ai ke hanaia na oihana e pili ana ia ia; nolaila, ke kahea aku nei makou i ko makou mau makamaka e ala like mai mai o a o, a e kokua i ka Nupepa Kuokoa, i mau ai ka naue ana o ko oukou wahaolelo imua o ko oukou mau ipuka-hale, ke kahua e hiki ai ia oukou ke hoolaha akea i ko oukou mau manao no na mea a pau e pili ana i keia ola ana.

Ma ka la Elua o Iulai, hoomaka ka helu mua o keia hapa makahiki, a — he hookahi dala ka uku o ka poe e lawe ana i ka pepa i keia hapa makahiki aku.

 

Ia S. A. Kaopua.

 

E KA NUPEPA KUOKOA E ; Aloha oe:— Ua halawai mai me au kou helu 16 o ka la 16 o Aperila. A malaila au i ike ai i na olelo kuamuamu a ke kanaka i maa na lehelehe i ka hakukole, i walea i ka pelukua.

Kuhi au he kanaka la ia ua ao ia — a he kumuao la no na keiki o Ainakea ma na ha­na pono ame na hana naauao, a he mea la hoi ua loaa ia ia na pono kaulike me na hoa ona, a kuonoono la hoi ma na hana pono, e like la hoi me ia i kamailio iho nei ma ke akea. Eia ka aole, he kumu ka e ao ana i na haumana ana me ke kuamuamu, ka ha­kukole, ame na hana pono ole a pau.

Ke hoole ikaika nei o ua o Aiwohi i kapa ae ai ma ka inoa hookamani ona, ( S. A. Ka­opua.) " Aole ka ia i kokua ma ka hula ame ke oli," oia kana e hele hookamani nei imua o ka lehulehu, me ka manao e pee malalo o ka wahahee ana e hoike nei. Aole no e na­lo, no ka mea, ke ku mai nei na hoike no la­kou ka papa helu o na inoa umi a oi ae, a hookahi hoike ike maka ole ia e ku nei imua o maua, a nana no i nana na mea pono o maua ma keia mea.

Ua akaka loa kana mau hookamani e ku mai nei. O kona kapae ana ma ka inoa ( S. A. K.,) no ka mea, aole oia kona inoa, ina e kakauia penei, S. A. Pahoa, alaila, pololei, no kahi keiki paha ana keia inoa, i na nolai­la, aole pono ka lilo o ke keiki inoa ohana no ka makua. A ina no Kaopua makua, aole no pololei, no ka mea, aole no i pili hanau­na kela kanaka, eia wale no kahi i pili ai ma ke aikane ana o Kaopua, na ka makuakane no (Pahoa,) o ua o Aiwohi.

Ua hoike wahahee aku nei o ua o S. A. Kaopua imua o ka lehulehu, ua kokua ka o D. K. Naiapaakai i ka hula, ke hoike nei au ma ke akea, aole i kokua o D. K. Naiapaa­kai, aole loa no, aole keneta hookahi, a owau nei la, ke hoike nei au me ka wiwo ole, ua kokua no o Aiwohi i ka hula me ke oli. Me ke aloha i ka Luna Hooponopono.

E nana au o ka wili mai o ka e-a o ka le­po o Puako. WAHINE.

 

NA MEA HOU O HAWAII NEI.

 

KA MOKU ALII.— Ua ku aku Ka Moi ma Hilo ma ka Poalima, la 17 o Iune, a ua haiole­lo imua o na Makaainana, ma Haili, ma ka Poaono ae, a ua holo loa aku no i Puna a hi­ki aku i Kau, ame Kona, ma ka Poakahi la 20.

KE KIAAINA O OAHU.— Ma ke ahiahi Poa­lua iho nei o keia pule, holo aku ka Mea Hanohano Gov. John O. Domonis, ke Alii Kiaaina o Oahu, ame kana Aliiwahine, ame kekahi mau hoahele e ae no hoi, i hele aku nei e kaapuni ia Oahu nei. E hala ana paha na la he umi i kona kaahele ana. Aia me ia huakai ko makou ake mau e hoohala­wai mau ia me ka olioli. He wa kupono keia no na kanaka kuaaina e ike mai ai i ko lakou Kiaaina hou.

NO KA HOOWELIWELI.— Ua lohe nui mai makou, a ua loaa nui mai no hoi na leta lehu­lehu wale, ina olelo ano hooweliweli a ke Kia­aina o Maui, ame ke Kiaaina o Kauai, i na kanaka koho balota ma ka la koho Elele iho nei, a mamua'ku no hoi oia manawa; a nola­ila, ke nonoi nei makou i na Luna Hooko o ke Kanawai, a i ka Loio Aupuni hoi, ina ua hiki ke hoomaopopoia keia hana ana a keia mau Kiaaina, alaila, e pono ke hoopii koke ia ko laua kino no ke kue ana i ka pau­ku 809 o ke Kanawai Kivila.

KALOHE IO NO HOI.— Ua ike paha ka lehu­lehu i ka Olelo Hoolaha a Mr Geo. H. Luce ka Luna Alanui, e haawi ana he $20, i ka mea nana e hoike mai, i hoopaiia'i ka mea nana i kolohe ke kiaha ma ke alanui o ka pali o Nuuanu ; Ua hoomakaukauia ia mea i mea inu wai no ka lehulehu e hele ana ma ke alanui hauliuli o na pali Koolau. Nola­ila la, e pono i na kanaka a pau o na pali Koolau, ke hoomakakiu i keia mea kolohe, a nana i Aihue ua kiaha nei. E hoomaopo­po i ka Olelo Hoolaha a ka Luna Alanui.

LOIO HAWAII.— Ua ike iho nei makou, ua wehe ae nei o A. Francis Judd ( A. F. Ka­uka,) i keena Loio nona, makai iho o ka hale Lapaau o kona makuakane, ma ke kihi o ke alanui kalepa me alanui papu, a ua makau­kau oia ma ka oihana Loio, e kokua i ka poe e makemake mai ana e koho aku ia ia i Loio no lakou imua o na Aha Hookolokolo a pau o keia Aupuni, a ua makaukau oia e hana i na palapala pili kanawai a pau, oia hoi na palapala moraki, na palapala hoopaa, na ole­lo aelike, ame na palapala hoolimalima. He keiki kupa oia no Hawaii nei, a ua aoia ma kekahi o na kula akamai loa o Amerika Huipuia. E hele no oukou e na makamaka e hoao ia ia, i ike ai oukou i kona ano ame ke ano o kana hana. Ua akamai loa oia ma ka olelo Enelani, ame ka olelo Hawaii, oia hoi ka olelo o kona one hanau.

NO NA ELELE.— Ua loheia mai ka inoa o ka poe i kohoia i Elele no ka Mokupuni o Kauai, a oia hoi penei : V. Knudsen ko Wai­mea me Niihau ; a o Koakanu ko Koloa a me Lihue ; a o H. J. Wana ko Hanalei. Ua hooikaika ka o D. Hinau Namakeha no ka oihana Elele no ka Apana o Waimea, a ua hoopuka ka oia i kekahi mau olelo i pili ole i ke kupono ; a ina io pela, aolo loa e hiki ke aponoia ia mea. Ua kupono maoli no o V. Knudsen i kohoia mai nei i Elele, no ka mea, ua hiki i ka lehulehu ke hilinai, a ua hilinai no lakou ma muli o kana mau hana a pau,— no ka mea, oia kekahi o ua poe kakai­kahi la, i hoaoia a i ikeia ko lakou makama­ka io ana no keia lahuikanaka. Aole no e hiki ana i kekahi ke hoole mai ia mea. A o Koakanu hoi, he keiki alii no ia ; a o H. J. Wana, he Lunakanawai Apana no Hanalei, Kauai, a he mea no hoi i makaukau ma ka Oihana kau Kanawai.

O M. Kahanui ka mea i kohoia no ka Apana o Hana, Maui. He makamaka oiaio no oia no kona lahui, a he mea no hoi i hiki ke hilinaiia, no ka malama makamae i ka pono o kona lahui, me kona makemake hoi e hiipoi makamae i ke Kumukanawai, ke kahua o ko lakou mau pono i kukuluia'i.

 

Manao Lana.

 

E KA NUPEPA KUOKOA E ; Aloha oe.— Aia na hua e kau ae la maluna, ka'u wahi mea uuku e ekemu aku ia oe, ke mahalo ia nae hoi imua o kou mau Luna Hooponopono e hookomo iho ma kahi waiho wale o kou ki­no holookoa. Oiai ua lana mai ko'u manao no na hana a ke " Akua ma keia pae aina o Hawaii nei," Oiai no hoi e mau ana ka ha­na a ka Haku Iesu Kristo ma ko kakou Au­puni Hawaii nei," Oia hoi, ua kapiia kela wahi keia wahi a ua ono i kana olelo Hemo­lele maoli no," Aka, ua ike wau, aia ma ka malu Ulu o Lele nei, ke pookela o ka hana a ke Akua kiekie loa, ua ikaika na hoaha­nau ma ka pule, ame na hoahanau wahine ma ka pule, ame na keiki opiopio o keia ma­lu Ulu, ma ka akoakoa ana iloko o kona Lua­kini nani. Iloko o na halawai a pau loa, nolaila e, e na hoahanau e lawe ana i keia wahi pepa la he Hoku Loa mai Hawaii a Ke­awe a hiki aku i Kauai o Manokalanipo, e hoomanao i ko kakou mea nana i hana, oiai e noho ana kakou ma keia honua holookoa, Nolaila, ea, mai hopalaleha i ka hana ioi.

Eia kekahi, mai hele kakou imua a nana hou aku i hope, no ka mea, i na e pii ana ke kanaka i ka pali, eia, aole ona makemake e hoi hou i lalo a pii hou, a, pela o na maka­maka iloko o Iesu Kristo, mai huli i hope o like oe me ka wahine a Lazaro, ua nana i hope ua lilo i ka paakai. Nolaila, e huli ka­kou i ka Baibala Hemolele, ae manaoio ma ia mea nani. No ia mea, e komo e komo iloko, a pule auanei oe i ka ua paupili o Le­le. Me ka hauoli.
JOHN KEKUMUKAHIKO.
Lahaina. Iune, 2, 1864.

 

KA NU HOU !

 

Ma ke ku ana mai nei o ka moku o Hamabuga o Antonia ka inoa, ua loaa mai na nu hou no ke kahua kaua he eha la mahope iho o na mea i lohe muaia mai nei.

He 12 la o ua Antonia la i holo mai nei mai Kapalakiko mai, a e holo loa ana i Kina. Ua ikeia iho ma na mea hou o Mesiko, aole paha e komo ana ke alii hou o laila, oia o Maximillian, me ka lanakila ame ka maluhia, no ka mea, e kue ikaika ia ana no e na poe kamaaina o Mesiko. Ua hoikeia mai e ka mea kakau moo­lelo no ka nupepa Herald, ua kukulu paa ia ke ano o ka noho aupuni ana o Juarez ma Monterey (Monotore.) He 40,000, a oi ae ka nui o na hoa o Juarez ma ia wahi, a ke hoomakaukau nei lakou e kii aku e hoouka ia San Luis Potosi. Ua hoopio nuiia na koa Farani, ame na koa e pili ana mamuli o ka Moi hou, a me he mea la e holomua hou ana no ke aupuni hou.

Ma Rikemona, ua mau no ka hoouka ana i ke ao ame ka po, mai ka wa mai i hiki ai o Gen. Grant imua o ia wahi, oia hoi ma ka la 28 iho nei o Mei, a hiki wale mai i keia wa. Ma ka la 30 o Mei, ua hoouka mai na kipi i ka mahele koa aupuni malalo o Gen. Hancock (Hana­koka,) a penei iho no na mea i hoikeia mai no ia hoouku kaua ana :

NU IOKA, IUNE 3. Penei na mea i ho­ikeia mai e ka mea kakau moolelo : o ka nupepa Herald no na mea e pili ana i ka hoouka kaua o ka po o ka la 30 o Mei. Ma ka hora eono o ke ahiahi, hoouka holookoa mai la na kipi i ka puali koa aupuni me ka hikiwawe nui ; hele palua mai la na laina kipi me kekahi puali ka­na pahukala mamua loa. Iloko no o ka manawa hookahi, kiia mai na pukaupoo­hiwi, na pu kuniahi, ame na poka poha. Ua kupaa na koa aupuni me ka naue ole. Ua kiekie loa ke ki ana mai a na kipi, nolaila, ua hala'e ka poka maluna loa, no ia mea, ua kali malie no na koa aupuni, me ke ki ole aku ia wa koke a na kipi e ki mai ana, a kakali malie iho la no na koa aupuni i ke ki ana'ku, a upuupu wa­le, alaila, ki aku la lakou i na enemi me ka hoomake nui aku. Ma ia wa koke no, ane hoonaueueia ka puali kaua kipi, a emi hope aku la no hoi. Ma ia mana­wa nae, hookuponoia'e la ka puali pukaa o ka Akau, a hoomaka koke ae la e ki aku i na puali koa kipi. Ua hoouka pi­nepine mai no na kipi me ke koa nui i na puali koa aupuni, a ua paleia'ku no hoi ia poe e na koa aupuni me ke koa luaole. O ka mahele koa aupuni malalo o Gen. Crawford ka na kipi i hoouka pi­nepine loa ai, me ka hoao no hoi e hoo­huli i ke kihi hema o kona mahele koa, aka, iloko no nae o ua hoouka ana a pau, ua paleia'ku no e na koa o ia puali me ka eleu, ame ka puahi no hoi. A ua lilo he mea e kaulana pono ai na koa o ia puali no ko lakou ikaika ame ke koa i ka hoohoihope ana i na kipi. I na koa ku i ka wa o Penesilevenia ke kihi hema o ia puali, a i ka wa i kiia mai ai o na pu, ua ku oni ole lakou me he la he poe ua maa i ke kaua ana. Ua pio ia puali he 89 kipi, a ua huipu mai hoi me na puali e ae, ma ke alualu ana'ku i na kipi mai kahi aku i hooukaia'i ke kaua.

Ma ka la mua mai no o Iune, hoouka hou mai no na kipi i na koa aupuni ma­lalo o Gen. Birney, a ua pio mai no ia kulana ikaikai o ka puali kipi i noho iho ai ma ka aoao hema o ke kahawai o To­lopatamoy, a ua hoauheeia na kipi iloko o ka ululaau. O ka poino o ka puali koa aupuni, ua hiki paha mai ka 25 a hiki i ke 50. Ua hoao na kipi ma ia po iho e hoohuli i ka aoao hema o ka puali kaua aupuni, me ka manao e komo mai mawaena o na koa aupuni, ame kahi i waiho ai ka ai ame na lako kaua o lakou ma White House. Aka, ua hooemi ho­peia nae ka poe kipi me ka make nui no o na aoao a elua.

A ma ia la mua no o Iune, ua kaua no ka puali eoao o ka Akau, ame na koa malalo o Smith, a ua hoouka'ku i na kipi imua o Rikemona, a ua pio mai he 800 koa kipi. Aole no nae o kanamai ke koa o na poe kipi, ua like no ka lakou hoouka kaua ana mai, me he kikiao makani la, a no ia mea wale no ke kumu o ko lakou make nui ana. A ua hoouka aku no hoi o Gen. Hanakoka, me ka hoo­emi hope aku i na kipi me ka make nui. Ua hiki paha ka make o na kipi ma ia hoouka ana ika 2,000 a hiki i ka 3,000. Eia iloko o ka lima o ko Gen. Grant puali kahi i kapaia o Coal, a i ole ia, o Coal Harbor, oia kona kulana pili loa i Rikemona, e holo hope ana ke kihi akau o kona puali a hiki i Hanover Town, a o ke kihi hema e holo ana a hiki i White House.

Ma ka Poalima, Iune 3, ua hoouka hou mai no na kipi, a ua hoemi hope hou ia no, a no ia mea, ua nee loa'ku la o Gen. Grant, a o na koa kipi a pau, ua pau loa i ka alualu ia, a ua a-e aku ma ka aoao hema o ka muliwai Kikahomo­ne ( Chickahominy.)

Ua hoikeia mai ma ka la 5 o Iune, ua a-e aku na koa aupuni ma ka aoao hema o ka muliwai Kikahomone, ma kahi e pili ana me kahi i kapaia o Savage Station.

Hoouka ia mai no ko Gen. Burnside puali e na kipi, mawaenakonu o ka po o ka la 5 o Iune, a ua hooemi hope ia'ku no. Ma ka auina la o ka la eono o Iune, ua holo mai he 100 kanaka koa kipi, me ka manao e komo mai iloko o ka puali o Hanakoka, i ike ai lakou i ke kumu o ko Hanakoka lawe ana imua i kana mau pu kuniahi nui, me ka manao nae e hoi hou a hai i ko lakou Alihikaua i ke kumu o ia hana ana. Ua hoopioia he eiwa o ia poe, a ua pau kekahi poe i ka pepehiia, a o kekahi, ua pau no i ka hoi hou aku i ka puali kipi. Nani no hoi ka aa ame ke koa o keia poe i ke komo maoli mai no iloko o ka waha o ka Liona, me ka manao ole i ko lakou ola.

KE KULANA O KO GRANT MAU KOA.

Eia iho malalo nei ke ano o ke kulana o na koa o Gen. Grant, ma ka la 6 iho nei o Iune :

Penei no ke kulana o ko Gen. Grant mau koa i keia wa, aia kona kihi akau o kona puali ma ka muliwai Pamanake e pili koke la i Hanover Court House, a e moe ana he eono mile ka loa, mai ia wa­hi mai, me ka holo hema a hiki i ka mu­liwai Tolopatomoy. O ko Lee kulana no hoi, aia no kona mau puali mua ma ka muliwai o Kikahomone, me ka uhi pu no hoi i ke ala kaamahu hao o Vereginia (Virginia Central Railroad,) mai Abe Station a hiki i Shady Grove, he elima mile o ia wahi ma ka akau aku o Rike­mona. Oiai o Grant ma kahi ana e noho mai nei, me ka lilo ia ia o Coal Harbor, ame Savage Station, alaila, ua lilo ia Grant ke kulana maikai loa. Ua haiia mai no hoi, ke hoi nei ka na kipi iloko o ko lakou mau pakaua iloko o Rikemona. Oia no ka mea i makemake nui loa ia.

Aia no malalo o Gen. Hanakoka na puali koa Aupuni e ku nei me ka pili loa i Rikemona, oia hoi na koa e noho nei ma Coal Harbor, a oiai i kona hele ana aku imua me kana mau pu kaua nui, me ko lakou haalele iho hoi i ko lakou kula­na ma ka hema o Rikemona, me ke ko­mo aku no hoi iloko o ke kulanakauhale, a i ka wa e hana mai ai pela, alaila, o ka hoomaka mai no ia o ka paa ana oia ku­lanakauhale i ka palamaia, e like me Viki­buga i pio ai. O ke kaawale o ko Gen. Hanakoka mau puali koa mai na pakaua mai o Lee, he 40 i-a wale no.

I keia mau la mai nei, ua halawai ae na Luna Aupuni o ka Hema ma Rike­mona, no ka noonoo ana no ka wa e hiki mai ai ka pilikia, no ka haawi ame ka ha­na ino paha i ka kulanakauhale. Ua hoo­puka ka Luna o ke kulanakauhale, he pono no ke haawi pio i ke kulanakauhale. No ia hoopuka ana ona ia manao, nola­ila, ua hoopaaia oia i ka hao.

Ke manaoia nei ke hoihoi nei o Lee i kona mau koa a pau iloko o Rikemona. He nui loa na koa ona i make iloko o ke­ia mau la kaua mai nei, ua aneane e papa­lua mamua o na koa i make o ka Akau. O kekahi kumu paha i make nui ai o na kipi, no ko lakou hele maoli mai no a ka waha o na pu a ka puali kaua aupuni.

Ua haiia mai e ka poe i hoi ae i Nu Ioka nei, mai na palena waho mai o Rikemona, ma ka la 3 o Iune, i ko lakou wa ka i hoi mai ai, ua ikea'ku ka punohu uahi nui iloko o ke Kulanakauhale o Ri­kemona. Ua manaoia ma Wasinetona, he pau ahi nui ko loko o ke Kulanakau­hale Alii o na Kipi.

Ua hoikeia mai no hoi, aohe he ku pu ko Lee, aka, he mai maoli no, a aia oia iloko Rikemona kahi i noho ai, a ua lilo iho la o Gen. Ewell (Iwela,) ka Luna koa Nui o na kipi imua o Rikemona. He 800 pio kipi i hiki ae i Wasinetona, a ke hoomauia ae nei no ka lawe ia ana o na pio ilaila.

O na keiki liilii, a me na malihini a pau o Rikemona, ua pau loa i ke kauoia i mau koa e na Luna Kipi. Ke hoohe­wa loa nei na Nupepa Kipi ia Gen. Joe Johnston, me ka olelo iho, ua hee oia ia Gen. Sherman (Samena.)

Ua haiia'e e kekahi Lutenela o na kipi pio ia Gen. Butela, aia ka na koa aupu­ni ma kahi i kapaia o Secessionville (Si­sesionavila,) kahi i hoomoana ai, a ua kauoha mai ka Luna koa nui o na kipi, malaila ka e hoouna'ku ai i mau koa hou nona, a ina e hoouna ole ia'ku i mau koa hou, alaila, e pio ana o Kaletona i na koa Aupuni.

NA MEA HOPE LOA O KE KOMOHANA,

Ua loaa mai he mau palapala oihana na Gen. Sherman ( Samana,) ua kakauia ma ka hapalua o ka hora 7 o ke ahiahi o ka la 3 o Iune. Ma ka la mua o Iune, hoomaka o Gen. Makapiasona o ka akau, e haalele ia Dalasa, a e hele aku me ka hele aku i kahi o ka enemi i hoomoana'i, ma New Hope Church. Ma ka la 2 o Iune, mahope iho o ka hoihoiia ana o ko Gen. Sofila (Schoffield) me ko Gen. Huka mau puali ma ke kihi hema o ka puali aupuni, alaila, ua hoomaka koke la­ua e hele aku imua i hiki ai i Marieta, a ma ia wa no hoi, hoounaia na puali kaua lio malalo o Gen. Stoneman ame Gen. Garrad i kahi i kapaia o Allatoona Pass, he wahi paa loa ia wahi. Ua hoounaia no kekahi mau puali koa ma na wahi e ae, aka, aole nae e pono ke hoolahaia ua mau mea la.

Loaa hou mai no he mau palapala na Gen. Samena i kakauia ma ka la 4 o Iu­ne, i kahi he 15 mile ma ke komohana o Marieta, me ka hai mai ua holopono ka hana a kona kihi hema, a ua lilo ia lakou na alanui a pau e moe nei ma ka hema aku a hiki i ke alanui kaahao e pili la i Acworth. Ua hiki kona mau puali kaua lio iloko o Acworth, a aia ma ko lakou lima kahi i kapaia o Allatoona Pass.

 

NA NU HOU HOPE LOA.

 

Ma ke ku ana mai nei o ka moku Fleet­wing iloko o na la he 10, a ma ona la i loaa mai ai ia makou kekahi nupepa la o Kapalakiko o ka la 10 o keia malama.

Ua hooikaika loa na kipi ma ka hoouka ana mai i na koa aupuni ma ka la 5 o Iune (La Sabati,) aka, ua hoemi hope ia nae ma na kihi a pau i hooukaia'ku. O ka mea i lohe hope loa ia mai nei mai Wasinetona ; e hiki ana no ia i ka la 8 o Iune.

Ua loaa mai he Elele na Gen. Grant, e hai mai ana, ua waiho pu oni ole ka puali mai o a o, aole no he mea nui i ha­naia ma ka la 7 o Iune.

Ua olelo mai Gen. Samena ma kana palapala i ke Kakauolelo Kaua, penei : " Ua hele kino aku nei au i Allatoona Pass, a ua ike au, ua maikai ia no na ha­na a pau a'u i manao ai. Oia ka ipuka e komo aku ai iloko o na kikee hikina a pau o ka Alagehene, a nolaila, ua ku i ka hoopomaikai mai ia kakou ia kulana, e like me kona lilo ana i kulana maikai no na kipi — ua hiki ke hooikaika ia wahi. O ke alanui mai keia wahi aku o Acworth, he maikai wale no a hiki i Georgia, a he maikai no hoi ka waiho ana o ka aina." Aole no ka i pili loa mai na puali koa ki­pi imua o na puali koa aupuni, aka, aia nae kona hale hoailona ma kahi i kapaia o Kuahiwi Nalowale (Lost Mountain,) ma ke Konesaw.

Ua hoikeia mai e ka nupepa Examin­ner o Rikemona o ka la 7 o Iune, e hai mai ana i ke pio ana o ka puali kipi ma­lalo o Gen. W. C. Jones, ia Gen. Hunter o ka Akau, ma kahi he 12 mile mai Stan­ton (Satanatona) aku. Ua kuia o Gen. Jones i ka pu a make loa, a ua holo aku kona puali a aia i Waynesboro.

 

Kohoia ana o Linekona i Paresidena.
a o Andy Johnson i Hope
Paresidena.

 

Ma ka halawai Elele o na mokuaina Akau o Amerika Huipuia ma Balatimoa, ua hooholoia o ABERAHAMA LINEKONA ka Paresidena e kohoia'i i keia kau koho balota aku iloko ae nei o ka malama o Novemaba, a o ANDY JOHNSON o Tenesi ka Hope Paresidena. Na ka la balota ia e hoike mai.

Ke kulu pakakahi mai nei na pakaua i ka luna o Manuakepa, a ke hoomau iki iho nei hoi i na lepo puehu o keia kulanakauha­le, no ka mea, he oki loa hoi na la i kaaho­pe ae nei, ua aneane e panoa ka aina, a ua emi mai ka wai o na kahawai, a ua loaa ha­pa mai ia makou ka wai o ka " Wai Piula" i kekahi mau hora o ka la ; a ina hoi e hoo­mahuahua mai ka haule ana o ka ua, o ka weheia no ia o ka pilikia.

 

Na Palapala.
E hookanaka, e ikaika hoi.

 

E KA NUPEPA KUOKOA E ; Aloha oe :—" Ke kilohana pookela o ka lahui Hawaii," ke ku­kini mama i ka lawe i kahi ukana me ka naau paupauaho ole. Ina he mea oluolu i ka Lunahooponopono ka hookomo iho i kela wahi ukana e kau kehakeha'e la maluna'e, ma kahi kaawale o kou mau aoao, a nau ia e ahai aku i na makamaka o kaua mai Ha­waii a Keawe, a hiki aku i Kauai a Mano, i ike iho ka poe e lawe ana i kou kino hano­hano i hoonaniia ina wai hooluu a ka inika. Eia no kahi ukana. " E hookanaka e ikaika hoi." Aka, ke ninau mai nei paha o'u mau hoa i kela mau hua e kau'e la maluna ? ina he ninau ? alaila, e hai aku au e like me ka'u ike ana. Oia ke poolelo i hai ia i ka la 24 o Ianuari e Rev E. Bona ke Kahuna­pule o Kohala A., nana'ku no hoi i ka mea maikai o ka ke Akua olelo i lulu ia mai i waena o ka poe e lohe ana, me he la o ka Uhane Hemolele pu kekahi maluna o ka mea e hai ana, a ua hoi mai kela ma 1 Kori­neto 16 : 13, hapa hope oia pauku, oia ke kahua i kukuluia'i ou a poolelo la.

Eia iho malalo nei kona hoomaka ana e wehewehe i ka waiwai o loko o ka ukana i haiia maluna. (Lanai,) aole mea pili i ke kanaka ma ke kino, a me ka uhane i ao ole ia ma ka ke Akua olelo, i ka wa pilikia a me ka wa oluolu, i ka wa kanalua a makau a me ka wa nawaliwali o ka manao, o ka palapala hemolele wale no ka mea e pono ai ia mau mea a pau. I akaka'i iaia ke ala po­no e hele ai i ka hana e hanaia'i, ka olelo hoi e olelo ai, mahope iho, hai mai ka mea nana ka haiolelo i kekahi mau pauku i pili ma Halelu 119 : 105, me nei kana. " He kukui hoi kau olelo no ko'u mau wawae, he malamalama hoi ia no ko'u alanui," pela hoi ka pauku 130, penei kana. O ka wehewehe ana i kau olelo, oia kai hoomalamalama mai a me ka hoonaauao mai i ka poe hupo, nola­ila, ua hewa ka noho palaka moloa hana ole ma na mea a ke Akua i ao mai ai, no ka mea, ua hana ia ke kanaka i mea hana mau, a pela no hoi ma keia mokuna, ua paipai pi­nepineia kakou e huli i ka palapala hemolele, i hiki ia kakou ke hoomaopopo i ke ano o keia olelo, e hookanaka, a pau kona wehewe­he ana i ka lanai, kukulu mai oia i ka ma­nao nui. 1 E hoomaopopo mua kakou i ke ano o keia olelo; " E hookanaka," eia paha ke kuhikuhi, ka mea nana ka hai olelo, no Paulo. " I ka wa kamalii olelo oia a ike a hana a manao i na mea o ke kamalii, a lilo oia i kanakamakua, hana oia i na hana o ke kanakamakua," ua maopopo hoi ia, o na ha­na i ka wa kamalii, he noho wale, he paani ke komo i ke kula, ai wale i ka ai, no hai ke kapa, no hai ka hale, a pela wala'ku na mea a pau, pehea ? oia a nei ke ano o keia olelo ? " E hookanaka," e hoole mai ka mea nana ka haiolelo, aole ia he hookamalii. Eia ke ano, he okoa ka noho ana, he okoa ka hana ana, okoa ka manao, he hana i ua mea kupo­no ka mahiai, ka lawaia, ke kukulu hale, ke kuai'ku kuai mai, oia iho la no kekahi ano o keia olelo ; " E hookanaka," o ka hilinai ole maluna o kekahi, o ka malama i ka waiwai a hiki mai ka mea kolohe, alaila pale aku me ka lima ikaika, oia kekahi ano o keia olelo ; " E hookanaka," aole hiki i ke kama­lii ke malama i ka waiwai o ke kanakama­kua wale no, a pau ka wehewehe ana o ka mea nana ka haiolelo i na mea e pili ana i ke kino, alaila, hoopili no oia ina mea o ka uhane, oia ke aupuni o ke Akua. Nana'ku no hoi, me he moni maikai la i lu ia mai maluna o ke aniani, i ka nana'ku, ua weheia ka maka o ka naau i paa i ka upena a Sata­na, ke lohe a hoomaopopo iho i ka mea i hai­ia mai, me he la ua hoomau ia ke ana kau­malie o ka manao, a me ka makemake i ka wehewehe ia mai o ka ke Akua olelo me ka maikai.

Ua hoomaka ke aupuni o ke Akua ma Kohala nei i ka M. H. 1838, ua hiki aku i ka 26 M. H., mai ia manawa mai a hiki i keia wa, ma ka hoohalike ana ma ka helu kanaka, ua kanakamakua ke aupuni o ke Akua maloko nei, a hana aku hoi i na hana kupono, imi i ai nana, i ia, i kapa, i hale e noho ai, me ka hilinai ole maluna o kekahi, mahope iho, hai mai ka mea haiolelo, i aka­ka ka hookanaka o ko ke Akua aupuni ma Kohala nei.

No ke kukulu ana i Luakini o na hale mua i hanaia ma Nunulu, a ma Iole, o keia mau hale, na ke Kiaaina i kukulu, oia o Kuakini, aole i hookanaka ke aupunui o ke Akua ma ia hana, oiai ua noho aku oia ma­lalo o ka malu o ko hai hale, aole o kona ha­le ponoi, i hana ai, o ke kolu o ka hale i ha­naia, oia ka halekua, na ke Kiaaina me na malihini, a me na hoahanau, o ka hale e ku nei i keia wa, na na haole elua hapakolu, a na na hoahanau hookahi hapakolu, ma ka nana ana iho, aole io no i hookanaka ke au­puni o ke Akua ma ia hana ma Kohala nei. Ua hookamalii no, o ka halepele e ku nei, ma ia hana, ua loaa ka hookanaka o ko ke Akua aupuni, ma ia hana oia ka hua mua i ikeia ma Kohala nei, oiai aole i noi aku na hoahanau ma kahi e e kokua mai, o ko lakou dala a me ko lakou ikaika a ku ka halepule, me kona hanohano maikai, aole he mea e hilahila'i iloko oia hana, nolaila, e hookanaka