Ka Nupepa Kuokoa, Volume III, Number 21, 21 May 1864 — Na Palapala. No ka hoololi hou ana i ke KUMUKANAWAI. [ARTICLE]

Na Palapala.

No ka hoololi hou ana i ke KUMUKANAWAI.

" Pauku 105. £ hiki no lre boakska #ku i keknhi mea hoololi bou a i mau m«a loli hou paha i keia Kumukanawai iioko » kekahi o na* Hale elua o ka Ahaoklo Aipnni; a ina e aeia ua inea a tn<kti m«« he# net paha, e ka hapanui iloko o n* Hal« eiiaa, alaila, e kakauia ua mea la iloko o ko mau Buke Moolelo, me na iooa o k& po« a* a me kn poe hoole, a e hoopaaeeia » mra no ka okoakoa ana ae o ka AhaeWlo; a e hookaulanaia ua mee hom nei i wmiamm mamua a§ o ka ia t kt*o a$ »k* PWAwU* e na Makaainmna ; a ina ma ia AhnnkW» ko«t an%e aeia ua inea hooioii hou, « mau mrn hoolali hou nei paha, e na hapakoia eiaa o na Hale elua o ka Ahaolelo, a • hoom īn e ka Moi, alaila, e lilo kela mea hoola(i hou a mau me» hoololi hou paha, īMko » k» Kamukanawai o keia Aupuni." £ ka Luna Hooponopoko. K dluoh> iho °e e pai i ka pnuku malum'e wi, » k«reta noloko mai o ke Kumukanawai, a • «* oaai hoi ia'u e hoopuka īki aku i k»\i maa waki manao no ia mea iloko o kau pepa» k» hana Poolcda o ka La/an Hhmm. 1. Eia ko'u manao moau Ua kahikwhiia mai e ka pauku o ke Kamukaaawa» i paiia maluna nei, kahi hookaki wtU n» • hiki«t ke hoololiia ke Kwnukanaw&i me ka i k» KanawaL O na Komukanawai a pmm 0 k» honua, ua hoike lea no t ke aoo o ka haeloli ana ia mea, ma kekahi mae aupuai he ano okoa, a ma kekahi no hoi, he aao • bo. A 0 na hoololl ana a pau, mawaho aa • ka mrn 1 hoakaka maoli ia, he Āaaa fTnnnna« o£t bo ia, a o ke kaua huliamahi, ame ka hasoa*k ka hopena o ia mau hana. Ua maopopo lea no ma k mm* * ka Halawai Kuka £lele i kaheaialm ms» att> tn

he wahi mana iki e hoololi ai i kehahi wahi huaolelo hookalii oke Kumukanawai. O ka mea hiki wale no ia lakoui ke hana, o ka noonoo ame ke kuka, ame ke noi aku i ka Ahaolelo maoli i na pauku a lakou i ike ai hc pono ke hoololi. He hiki ia lakou ke hoomakaukau mua i na hana no ke kau Ahaolelo, a na lakou no e lawelawe ma ia hana p like me ke ano i kuhikuhiia e ka Pauku 105 o ke Kumukanawai. lie pono i na Elele a pau e hele ana i ka Halawai kuka, ke hoomaopopo, a ke ike lea hoi i keia mau mea. Eia hou keia manao. Nani wale ke akamai ame ka noiau o ka poe kanaka kiekie a naauao no hoi, nana i hana i ko kakou Kumukanawai! Mea e ko lakou noonoo e ana ina ko lakou hooholo ana i ka Pauku 105, me ke keakea ana i ka hooholo pupuahuluia o ke Kuinukanawai o ka aina. O na hoololi a pau, aia a hooholoia e na kau Ahaolelo elua, a e pai e ia hoi na hoolo» li i manaoia, iloko o na malama ekolu mamua aku o ke kohoia ana o na Lunamakaainana. Ua manao no lakou, ona hoololi a pau o ke Kumukanawai, e noonoo ponoia mamua o ka hoololi ana, me ka ike maopopoia hoi e na makaainana mamua o ka hoololiia ana. 2. Eia hou : Nani hoi ha ka lalau loa o ka manao ana'e e hiki ana i ka Ahaolelo Elele i kaheaia, a i hoolahaia iloko o ka malama hookahi ke hui mai, ame ka ike mua oleia hoi o na mea e hoololiia ana, a hoololi ue i ka papahonua, ke Kumukanawai o ka aina ! Aole ! Aole loa e hiki ia lakou ke hana pela. 3. Eia hou no : Ua ikea maopopoia no, ua hoomakaukau iho nei na Kuhina o Ka Moi, he Kumukanawai hou, a lakou e manao nei e waiho aku imua o ka Ahaolelo Elele e hiki mai ana. Aole no he mea nana e keakea ia inea. He hiki no ia lakou ke hana i na Kumukanawai lehulehu wale e like me ka nui o ko lakou makemake, ke ole lakou e onou mai ia mau mea ame ka ka ikaika iluna o ka lehulehu.

Ina ua hoakakaia e ka pie nana i hana i ke Kumukanawai, e pai e ia na hoololi a pau o ke Kuinukanawai e manaoia ana he ekolu malama mamua, aole anei he- pono ke pai e ia keia mau hoololi e manaoia nei, i hookahi malama mamua'e o ka wa e halawai ai ? E hj>okuu mai e ike kakou ia mea! E lawe mai ia mea imua o ka lehulehu i ka malamalama o ka la, a mai huna iho ma kahi pouli e like me ka huna ana o ka poe e manao ana e pepehi wale, ka huna i kn lakou mau mea make, a poi po mai. Noloko mai o keia hana huna ana ke kumu o ko ka lehulehu komohiaia ana eke kanalua. Ina he mea maikai, heaha ko lakou kuleana i maka'u ai i ka hoike mai, me keia huna ana ? Ua piha ka aina i na hauwalaau kuhihewa, a ke noho nei na Makaainana iloko o ka mokumokuahua ame ke ku-nana ehaeha. No ia mea, ke noi aku nei makou ma ka inoa o na Makaainana e paiia ua mau hoololi la.

4. Mai noho keliahi a munao ae he mea uuku ke koho ana i na Elele e hele aku i ka Halawai Kaka. E hele la'kou me ka malama ame ka makaala, me ka ae ole hoi i ka hoololi ia o kekahi mea, ke ole e hoololiia ina ke ano Kumukanawai. O na hoololi a pau a lakou e noi ai i ka Ahaolelo, e lilo ana no ia i mea-e manao nuiia'i e ka Ahaolelo. E pono i na Makaainana ke hoomaopopo, he mea mama wale no ka huawi ana'ku i ko lakou inau pono, aka, he mea u-au-a loanae ke hopu hou aku. Ina aole oukou e makanla, a e malama pono hoi e na Makaainana, alaila, o ka pouli ku-koke ana iho nei o ka la, he hailona hoohalike ia no ka pouli koke ana mai o ko ouknu pono. E ku lokahi mai! E ku iho ma ka poe i hooholoia e na poe koho balota o Kona nei, a mai hookuu loa i na hana maalea a ka enemi i mea e hoala mai ai i ke Uue iwaena o kakou. Kumukanawai. Aloha oe e ke Kuokoa, Ke noi aku nei au ia oe, e hoopuka aku oe i kekahi manao o'u, i pau ke kuhihewa o na kanaka naaupo e hoopunipuniia nei e kekahi poe. Ua lohe au i kaolelo iwaena o kanaka, e manao nna ka Moi ma k:i hoololi ana i ke Kumukanawai, e hoolilo i ka Ekalesia Enelani i Ekalesia pili me ke Aupuni Hawaii, a e auhauia kakou a pau na ke Dala kokua i kela Ekalesia. Ke hai aku nei au ia oe, he olelo wahahee maoli kela, aole pela ka manao o ko kakou Moi i make aku nei, aole no hoi pela ka manao o ka Moi Kamehameha V, aole hoi o kekahi o na Kuhina. Ua makemake lakou e noho like na Ekalesia Kristiano a pau imua 0 ke Kumukanawai, a me na Kanawai o keia Aupuni, a mau loa aku. Charles C. Harris ( Haleke.) O* Ua maikai. no ka olelo o ka palapala 1 paiia maluna'e nei ma kona ano, aka, owai ka mea nana i hookohu in Charles C. Harris ( Haleke ) i wahaolelo noi Ka Moi Kamehameha IV., i make aku nei, ame Ka Moi Kamehameha V., e ola nei , a i ole ia no kona mau Kuhina paha ? Heaha ke kumu o ka hoopuka ana i keia leta ? Malia paha ua manao koho wale iho o C. C. H., e lilo ana ia i mea e hilinai hou ai ka lehulehu mamuli o kana uiau hana, ame ka na Kuhina, aka, i ko makou manao, aole e lilo ana ua leta nei i mea e hookoia'i kana mea i manaolana'i.

Ina nae e kakauinoaia ka palapala maluna'e e ka mea nana i kakau ma kona ano Loio Aupuni, a ma kona ano hoa no ka Aha Kuhina, i na la ua lilo he hoike oihana me ka mana kupono, a no kona kakau wale ana no i kona inoa wale iho me ka hoopili ole i kona inoa oihana, nolaila, e lawe ana ka lehulehu ī kana olelo e like me na olelo a ka poe e ae e noho oihana ole mai nei, a e hoopuka nei no hoi iloko o na pupepa, o ka C. C. H., manao kanaka iho la noia, aole no e lilo keia olelo ana, he olelo oihana, ahe olelo la hoi mamuli o ka mana i haawiia ia ia. Luna Hooponopono.