Ka Nupepa Kuokoa, Volume III, Number 20, 14 Mei 1864 — Na Ke Aupuni. [ARTICLE+ILLUSTRATION]

Na Ke Aupuni.

Olelo Hoolaha a ka IVIoi.

0 KAMEHAMEHA V., ma ka lokomaikai o ke Akua o ko Hawaii Pak Aina, ke 'Lii. 1 Ko'u MAU MAKAAINANA UOOLOHK A I MANAO NUIIA ; Aloha : NO KA MEA, ua ike ia o na Aupuni a pau noho Kumukanuwai, ho mea kupono, ke hoololi ia na Kumuknnawui i palapalaia, i kela mana-i wa keia manawa, i kumu, e hoohalikeia'ku ai ia Kumukaoawai uie ke ano, a me ka nolio ana o na kannka oia aupuni, a no ka mea, ua maopopo 1 Ko'u manao he lehulehu na haawina o ke Kumukanawai o Ko'u Aupuni, aohe i hooulu mau i ka pouiaikai i Ko'u Lahuikanaka, e like me ia, i manao ia'ku ai * a no ka mea, ua makemake hoi Au e hana hou ia keknhi muu haawinano ka ponnaikai o Ko'u mau Kanaka, a no ka hoomau ana'ku i ke au o ka Noho Aupuni ana o Ko'u Ilanauna Alii; keia mau kumu, a no ke aloha i Ko'u mau Makaainana, ke hoike aku nei Au i Ko'u makemake, e. halawai me Ko'u mau Alii, a me na Elele o Ko'u mau Kanaka e hoouna mai ai e kuka pu me Au no ka hoololi ana i ke Kumukanawui o Ko'u Aupuni. Nolaila, ke hoolaha ia'ku nei Ko'u makemake, e halawai mai na Elele o Ko'u mau Makaainana me na 'Lii, a me A'u, ma ka Ahaolelo~iloko o ke Keena Ahaolelo ma Ilonolulu nei—i ka Poa- ( ha, la 7 o lulai e hiki mai ana, i ka hora 12 o ke awakea. Ka Ko'u Kuhina Kalaiaina e hooponopono a j e hooko aku i keia. KAMEHAMEHA E. Kkkuanaoa. N* ka Mi>i a ma ke Kuhina Nul. Charles GORDON HOPKINB. Ilonolulu, JlUi 6,1864. KEENA 0 KA OIHANA KALAIAINA, ) Mei 12, 1864. ] Ia Aloha :—Me ka oluolu loa ua hai aku nei ka Moi i kona makemake e halawai me ia ka poe Makaainana, ma o na Elele a lakou e koho ai, (o ka Ia 7 o lulai e hiki mai ana ka la e halawai ai,) e noonoo a e kuka pu, no kahi e hoololi ia'i o ke Kumukanawai, i kupono loa kela Berita Nui i ka nohoana ame ka pomaikii o ka lehulehu. Ua kaheaia hoi na 'Lii o ka Hale Alii» no ka mea, eliloauanei keia halawai ana i mea ole, ke noho ole mai kekahi o <ia Lala Nui Ekolu o ke Aupuni. CJa kakau inoa ia ka Palapala Hoolaha a ka Moi i ka la 5 o Mei nei, a ua hoolahalaha ia ina na wahi a pau. Ua haawiia hoi ia'u e "hooponopono mamuli o ka manao o ka Moi, i holo like ka hana me ka lokahi o ka manao, no ka mea, oia wale no ka mea e ko ai keia manao lokomaikai, e mau ka maluhia a e mahuahua ka pomaikai o kela mea keia mea e noho ana malalo o ka hoomahihia e like me ka mea a ke Akua i hooili ai maluna 0 ka Moi e malama. Nolaila, ke paipai aku nei au e malama loa ia keia mau Rula, penei:— 1. Ka nui o na Elele ma na Apana Koho a pau a me na wahi a pau, e like no me ka nui o na Luna Ahaolelo e kohoia nei e kela Apana a wahi paha. 2. E kohoia na Elele i ka Monede elua o lune e hiki mai ana. 3. O na Luna Nana i noho ai i ke koho ana i na Luna Makaainana, e like me ke Ka« nawai i hooholo ai, o lakou no ke nana i ka pololei o ke koho ana i na Elele ; o ka hora e hoomaka ai ka balota ana a me ka hora e pau ai, a me na rula a p>au e hooponopono ai ke koho ana i na Luna Makaainanana, oia no ka hora, a oia hoi ka rula, no keia koho ana i na Elele. 4. E hoomakaukauia na pahu balota ma na wahi a pau i kuhiknhiia e keia Keena Kalaiaina, ma ka Olelo Hoolaha i kakauia'i 1 ka la 12 o Novemaba, 1863, a i hoolahaia m imua o ke koho ana i na Luna Makaainana i kohoia'i i ka Monede mua o lanuari: pela no na pahu balota no keia koho ana e hoomakaukau ia'i. 5. E hoounaia na P»lapjla Hoike a na Luna Nana, no na Eiele; i oi na balota, i keia

Keena no; a e hana ia ua mau palapala la, me he mea la e hoakaka ana na Luna Nana no kekahi Luna Makaainana i ko i ka balota ana. Ooe no hoi kekahi o na Luna Nana a ke Kanawai i haawi ai e nana a e hoopololei i ke koho ana o na Luna Makaainana, a ma ia ano no oe e hana ai ma keia koho ana i na Elele; e hooikaika hoi oe i hiki ai i kela mea koho keia mea koho ke waily» malie i kona balo(a maloko o ka pahu me ka hoopilikia oie ia, a me ke aumeume ole ia, e like me ka mea i hana ia ma ke koho ana i na Luna Makaainana a haunaeie ma kekahi mau wahi. (kala e koho ai ina Elele, e pono e hoomanao na kanaka a pau, o ka Moi no ke kahea nei ia kakou, mamuli o kona makemake e pomaikai ka noho ana o kanaka a pau, o ko Hawaii nei a me namalihini hoi i noho malalo o kona malu ; a e hana me ka noonoo ame ke akahele. No ka mea, hookahi wa!e no a ka Moi manao ma keia hana ana, o ka pono o ka lehulehu, mai ka mea malalo ioa a hiki i ka mea kikie lua ole. Me ka mahalo, Charles Gordon Hopkins.