Ka Nupepa Kuokoa, Volume III, Number 20, 14 Mei 1864 — No ke Kuokoa. [ARTICLE]

No ke Kuokoa.

, E ka Luna Hooponopono :—No ka mea hoi, o ka inoa o kau pepake Kuokoa, a no ka mea hoi, oia wale no ka pepa Hawaii e hiki ai ke kamailio ma na mea pili ika hooponopooo Aupuni ana. Ke manao nei au, āole no oe e hoole mai ana i kekauwahi kowa iki, i wahi no'u e ninau ai i kekahi mau ninau e pili ana i ka Olelo Hoolaha a ka Moi i hoikeia'e nei. Oia ka olelo hoolaha alii ano nui loa i hoolahaia ma keia paeaina. Ua pili ia mea ina kanaka a pau o keia Aupuni. Ano ia mea, i pom ai kakou ke īke maopopo i ke a7io oia mea. Aka nae, o kekahi ona mea iloko, aohe no he maopopo. He ehia la ka | nui o na Elele e koho ia ai e hele i keia Aha kuka (Convention ?) Heaha la ko lakou uku no ko lakou paahana ana ? Ona haawina hea la oko kakou Kumukanawai ka ka Moi e makemake nei e hoololi ? Ao ka hinan hope, heaha la ka mana o keia poe Elele ? £ hele wale ana no anei lakou e kuka pa a pau kono aku ika Ahaolelo e noonoo i na mea a lakou i manao ai e hoololi» e ine ke Kumukanawai, a i ole ia e haawiia ana anei ma ka balota ana ona makaainana ka hooholo ana e like me na mea i hanaia ma* Amerika Huipuia,a i ole ia, e haawiia ana finei ia iakou ka mana holookoa e hoopau i keia Kumukanawai, me ka hana i Kumukanawai hou ?

Eia hou ; o na huaolelo liope aahope k* oka peregarapa alua, e olelo aim, "e noo ka hana ana i na mea t hiki ni k« h,>,. pau i ka hemahema o na lala o ke Aupu^ 1 holo pono ai na hana o ke Aupuni?** 0 U ano maoli anei o keia Ahaolelo kuka. ka opau i ka poe kau Kanawai I kohoia iho ma ka la mua o fanuari i hala ae, tne U hooholo i ka Bila Haawina, ke kaa mai ; ka auhau, ame ka hana ioa hana e sr. 4 ko kakou Kumukanawai i hoakaka'i no U Ahaolelo wale no ka mana e hana pela ? Hpono ko kakou ko na makaainana e ike i U oiaio o keia mau -kumu. a he pono ho« i na Luna o"ke Aupuni ke hoike mai ia kakou. O ke Kumuk aiunomi, oia ka mea hoao» makamae loa iloko oke Aupani. Oia t» hoi ke kahua lalo i kukulaia'i na mea a pau oke Aupuni. Oia ke kaulahao ikaika nan« 1 hoohui ike Aupuni i kahi hookahL H» 1 oielo aelike hemolele ia mawaeoa o ka Moi. | na 'Lii, a me na Makaainana.

A no ia mea, aole he mea pooo I» noo. noo pupuahulu ia. Ona Kumukaaawai 4 pau oka honua, ua hooiakom no iaa haa. wina maloko, e hoakaka lea ana no k» aa» e hiki ai ke hoololi. Ua hoakakaia no mt na Kumukanawai a pau, e hoololi kAiia. « mahope iho hoi oka noonoo pooo īa aaa. Ua kuhikuhiia no ma ko kakou Kumukana. wai, ona hoololi a pau e pilī ana ia aia a na na kau Ahaolek» elua • hooholo, a me ka ae pu hoi o ka Moi. O ko kakou Mu» aloha Kamehameha IV i make akn nei, 04 makemake no oia e hookomo 1 kekaht m&u hoololi iloko oke Kumukanawai. (Ja h«ie no oia ma ke ano Kumukanawai no ia mn. Ua waiho oia ia mau mea imoa oka Aha» olelo. Ua apono ke kau Ahaolelo i hala no a mea, a mai hooholoia no la paha ika poe Ahaolelo i kohoia iho nei, no ka mea, h• maikai no ka nui 0 lakou. A ina he mau hooiuii ka ka Moi hou, ua like loa no ka pooo ke waiho aku ia mau mea imua o ka Ahaolelo, me ka waiho ana e iinua o ka Ahaolelo le. Auhea la ke kumu no keia pupuahulu ana ? Ke loaa nei anei kekahi pilikia oke Aupuni no keia Kumukanawai ? Aole! aka. iko makou manao, he Kuau> kanawai maikai loa no ia. Ua haawua mai la mea ia kakou e Kauikbaocli Maikai, ke keiki ponoi a Kamehameha ka makua e kona poe kanaka. Ua aloha oia i kooa mau makaainana, a e hoomanao mau loa ia kooa inoa me ka hoomaikaiia, ma koaa ano makua a hoopau kaumaha hoi o kooa poo kanaka, e like me na inoa o Wa*tnetona, a ■» Alex»nedero II o Kusia. Aohe no makou e manaoio, he makemake ko ka Moi e hoopau i na mea maikai a pau a kona niakuakane i hana ai. aole lo* no makou e manaoio ana pela. Noiaila, he makemake ko makou e hoopoloi, o i haua ui keia mau mea e hauwawa wale ia nei. e na Kuhina oka Moi. Aka, ina aia ka mana kaokoa i keia Ahaolelo Elele» e hoololi 1 ke Kumukanawai i keia wa koke, a ina aohe wahi e ae e hiki ai ke hoopii, mahope iho 0 ka lakou mau mea e hooholo ai, alaila. ua hiki ole ia makou ke pale ika ommmo ana. nana hoa kuka h&ole i alakal iko kakou Moi aloha e hele ma keia m«a hhiewi, nana e hookahua mai i k& hookaulun aueka pioo iwaena o kona mau Makaaiiiana Aoalohe% a e pili no hoi ia i ka hoopoino mai i ko knkou mau pono Kalepa, ame ko kakou inoa maikai imua ona Aupuni e. Iko makou manao, o keia na manao oka hapanui ona kanaka e noho mai nei; ona kanaka Hawaii, ame na haole pu no hoi: '♦ l;m'* wahi a lakou, " e hiki ana ina manawa a pau ke kaheaia na Ahaolelo Elelo. me ka lioolahaia'ku i hookahi malama wale no. a hoololi i ke kahuapua o ko kakou Aopam holookoa, alaila, ua like ke Aupuni me he ao> leu la e lana hele ana i ka moana, ma ka nee nae i ka hoeuli a me ke panaoa.

Aka nae hoi, ua moakaln no ka Üb*t mau mea e hana aku ai. O ka haoa mua no a kakou e hana aku ai, oia no k« koho i n» Eiele maikai a oaio, e hele i ua /Vhnohi 10 Elele nei. £ koho ma ka poe kaultt mu. ka'u ole, a kupaa hoi, ka poe hoopooo. ka poe hoi e punihei ote ana i ke kipea mm ka hooweliweliia mai. Auwe na makaainana o Hawaii nei, īna lakou ano la, e koho aku i ka poe kipi a we ka poe hohe wale, i poe nana e hele ako e kumakaia i ko lakou mau pono inakamae' He poe haole kakaikahi no kekahi e ake au nei e kaili i ka pono o ke koho haloea iua mai ka poe "ili uiauia" aku, ka poe hot e ake iini nei e ku e aku ia ia mailoko aku o kona wahi kuUana uufor, ka poe hoi e baa--011 ana i ka ike iho ia iakou (aa ih aiauia) e kanuia ana a nalowale aku, i hiki ai ke maheleia ka aina nuiwaeoii o <ta poe haoie kakaikahi la, a na na Pake kaawa e mahiai. Ke hana ino nei lakou (oa poe haole kakaikahi la e ake nei e lawe aku i b kakoa mau pono,) ia kakou iloko o ka nopepa me ka olelo iho aohe kupooo ia kakoa ke koho i ka balota, oiai ua oi ke kaumaha o ko kakou auhau ia ana ma km waiwai mamua o l&kou. Ma lia nae paha do ko kakoa koho oie ana i na kanaka e kokua ana i ka /i*»mana Beritamay a i ole ia no ka mau ana i na Lunamakaainana o ka Bi!a Kanawai rama, a me ko ka Bila Kanawai pohi rama o ka HaW Ahaoieio aiii mai. He oiaio he naaupo k> no kakoa, a he noi no hoi ko kakou mau hewa. aka. ke ao ae»

nafi kakou e hooi ae i ko kakou ike, Ano iho la no kakou i puka mai ai mailoko o ka lua meki o ka pouli. Ua hoolinolinoia ko kakou mau maka e ka ike ana'ku i ka malamalama i maa ole ia kakou; e kiola hou i anei kakou i hope, a e nakinakiia me na kaulahao me ka pouli iloko o na Ana o ka noho Kauwa ana ? Aole ! e hoo-hou mai i inalamalnmn, a e hookuu mai ia makou e hoomaamaama ia makou iho ia mea, a e hooiia'e no auanei ko makou ike.

E ala'e hoi ha e Hawaii o Keawe, e Maui o Kanm, e Oahu o Kakuihewa. e Kauai o Mano ! E ala mai onkou me he kanaka hookahi la, a e malama i ko oukou mau pono, na pono i haawiia mai ia oukou e Kavikeo' cli Ntn Maikai, ke keiki a Kamehameha Nui. E puka ae oukou ma ka la 13 o lune ae nei, a e koho aku i na kanaka maikai, a me ka poe oiaio, ka poe kanaka hoi e hiki ana ke hoopuka i na mea maoli i makemakeia e na kanaka, ka poe hoi e hana hoopono ana mamuli o na mea e pili ana i ka pomaikai o ka Moi ke Kumukanawoi a me na Makaamana. Na Makaainana.