Ka Nupepa Kuokoa, Volume III, Number 20, 14 Mei 1864 — Halawai Makaainana. [ARTICLE]

Halawai Makaainana.

E like me ke kauoha a ka Olelo hoolaha i hoopukaia ma ka Poaha, e kahea ana i na poe i aloha io i Ka Moi, ke Kumukanawai, ame na Makaainana, pela no i hookoia'i ma ka hora 7 o ia ahiahi. Ua hoomaka no ka halawai ma ka hora 7 ponoi, a ua kohoia o J. Moanauli .i Luna Hoomaiu, o W. P. R. Bila ke Kakauolelo, hoomaluia ka hai mai ka Luna Hoomalu, ua waihoia'e he mau olelo wehewehe ame na olelo hooholo ina ka papakaukau ana, a ma ke noi a ka Aha, ua kauohaia ke Kakauolelo e heluhelu mai ia mau - Olelo hoakaka ame na Olelo hQoholo. Eia iho malalo nei ke kope o ua mau olelo hooholo la: No ka MEA HOI, o ka Olelo Hoolaha Alii i hoopukaia iho nei ma ka Poaono, Ia 7 o keia malame e kahea ana l< I na Elele o Ko'u mau Kanaka e hoouna mai ai e kuka pu me A'u no ka hoololi ana i ke Kumukanawai o Ko'u Aupuni, me ke kuka pu hoi no ka pono o ka īehulehu. a no ka noonoo ana i na hemahema o na Lala o ke Aupuni, i mea e hiki ai na hana o ke Aupuni," he hana pili Kanawai ole e imi ana e hoololi, a ī ole ia, ehoopaui ke Kumukanawai o kakoueola nei, me ka Jawe aku hoi i ko kakou maluhia, a me na pono ame na mea i aeia mai ia kakou ma o ia mea la, a he mea hoano hoi ia, a he mea makamae hoi ia kakoir, a No ka mea hoi, ua oleloia, a ua manaoioia, ō ka hoololi āna i ke Kumukanawai ma ke ano i hoaiai ikiia mai* e ka Olelo Hoolaha Alii, he mea no ia e hoomaikai ana i ke alanui no ke kukulu ana i kekahi Hoomana makemake ole ia i mea Aupuni, a e malama ia hoi ke ola ma ka auhauia ana o na kanaka a pau, nolaila: Hooholoia. (1) Ke hoike ioaku neimakou i ko makou hoapono ole loa i ka hoololi ana i ke Kumukanawai ma ke ano i hoakakaia ma ka Olelo Hoolaha Alii, no ka manaoio ana, e loaa no ia hopena ina e makemakeia, ma ka hahai ana no mamuli o na mea i kuhi-

kuhii'i e ya Kumukanawai la, a aole nb he ano eoee hooioli ai, e hiki ai ke hoaponoia:

Hooholoia. (2) 0 na Luna Makaainana o ka Ahaolelo i kohoia iho nei, ua kohoia no ma ke Kanawai, a e pono ia lakou ke kahe»ia*ku iloko o ka manawa i hoakakaia e ke Kumukanawai, e kuka pu no ka pono o ka lehulehu, a e noonoo hoi no ka hooholo i na Kanawai ame na haawina dala o ke Aupuni, i mea e hiki ai ke hnnaia na hana o ke Aupuni; a ina e hanaia ma ke ano e ae, e lilo no ke Kumukanawai i mea ole : Hooholoia. (3) E koho no kakou ina E!e. le Makaainana e like me ke Kanawai, (4) no keia apana koho e like me ka Olelo Hoolaha Alii i mau Elele e balotaia'i ma ka 13 o lune e hiki mai ana, ma kahi no ame ke ano no hoi i hoakakaia no ke koho ana i na Luna Makaainana no ka Ahaolelo, a ke nonoi pu aku nei makou me ke ku-io i ka poe koho Iwlola o keia mau mokupuni a pau, e hana mai e like me ka makou e hana nei: Hooholola. (4) 0 na Elele Makaainana e kohoia'i, oia no ka poe i hoaoia, a i ikeia hoi ko lakou aloha oinio no ka Moi, ke Kumukanawai ame na Makaainana, a aole hoi ke ano hana a ke kanaka, i na paha he Kahurapule no kela ame keia aoao hoomana e iilo i mea nana e keakea mai i ka lilo ana i mea lawelawe ma ka Oihana Elele o na Makaainana, a ke ake io nei hoi makou e ike like mai i keia na kanaka koho balota a pau o na apana koho e ae, e like me ka makou e ike nei:

Hooholoia. (5) Uoko o ka manao o kein Aha Halawai Kuka, o ka hana no a na Klele Makaainana i ka wa e Ahaolelo kuka'i, oia no ka noonoo wale ana no no ka hoololi i ke Kumukanawai, a ma na mea e holopono ai ia hana, a, aole ma na hana e ae, a aole no hoi lakou- e hooholo i kekahi haawina o na dala o ka Wnihonn o ke Aupuni no kekahi kumu hookahi, he olelon no, na lakou no e uku i ko lakou mau lilo, oiai e lawelawe ana i ka Oihana Elele Mnkaainana, a i ole ia, ma ke kokua manawalea maoli mai no a ka poe nana lakou i koho ; Hooholoia. (6) iloko o ka manao o keia Aha Halawai Kuka, aohe no he kumu pono o ke alahia ana mai o kekahi kumu ku-e iwaena o na Knhunapule ame na hoahanau 0 ka aoao Hoomana Katolika, ame na Knhunapule ame na hoahanau o ka noao Hoomana Hoolepope, ame nn makamaka oiaio hoi o keia aina, o kela aoao keia aoao hoomana, ma na mea e pili ana i keia Kumumanao, a ke lonoi ikaika aku nei makou ia lakou, me ke koi aku e hana lokahi ma keia mea.a mai ae aku hoi ika han<\ maalea ia mai i mea e hooulu mai ai i ka inokuahana iwaena o kakou: Hooholoia. (7) He poe kanaka aloha a hoolohe makou i ko makou Moi Maikai Kamehameha V., (e hooloihiia kona ola ana.) a he hilinai no hoi komakoui kona aloha a me kona makemake e hoomau a hoomalu i komakoumau pono Kivila i haawi muaia ia makou e kona mau mua i alohaia, a e hoomau ana no makou i ke aloha ame ke kokua la la, oiai nae paha Kona mau Kuhina o ke Aupuni, o ku- makaia aku i na hana nui Ana 1 waiho nku ai la lakou, a ke nonoi haahaa*lcu nei makou me ka mahalo, e hoopau koke ae Oia īa lakou niai ka noho ana ma ka lakou Oihana, a e hoopau hoi i kona hilinai ana mnmuli o ka poe i malihini ia makou, aine ka poe hoi e enemi ana i ko maliou mau pono Kivila, ame ko makou mnu pono Hoomana: A ua hooholoia mai mua a hope. Ma ke noi a W. P. R. Bila e koho i mau Komite i eiwa, i poe nana e noonoo ka poe kupono e koho aku ai na Makaainana i Elele no lakou iloko o ka Ahaolelo Kuka e hiki mai ana, a na ia mau Komile no e waiho 1 mni imua o ka Halawai ira ka po Poakahi | Mei 16 ae nei, hora 7, a na na Makaainana no 1 e apono, a apono ole paha, i ka poe Elele i ; manaoia e ua poe Komite la. j Ua kohoka Luna Hoomalu ia P. Naone, j J. Komoikehuehu, J. Moanauli, J. W. Auki- j na, E. O. Holo, Geregorio Kamai, F. Pomai-1 kai, E. P. Kamaipelekane, H. A. P Carter, ma ke Komite noonoo Elele. Ua ala nui mai ka hoopaapna no ka hapai ana i ka mooolelo o ka halawai o ka Poakahi, a ua kue ia ma na kumu o ka halawai i i kaheaia oia no. no ka poe e noho Aloha io ! ana i Ka Moi, he Knmukanatoai, ame na \ Makaainana. Aua nui no ka hoopanpaa. a ! ua noi ia e W. P. K. Bi!a e hoopanee ka hala- i wai r a e halawai hou ma ke ahiahi Poakahi ! la 16 o Mei. ma ka hora 7o ke ahiahi. A | ua hoohoioia, a ua hoopaneeia ka halawai, me ka mau no nae o ka hoopaapaa mai o kahi poe.