Ka Nupepa Kuokoa, Volume III, Number 20, 14 Mei 1864 — HE KAAO MOOLELO NO MARY STUART! (Mere Situata.) KA MOIWAHINE NANI O SEKOTIA. [ARTICLE]

HE KAAO MOOLELO NO MARY STUART! (Mere Situata.) KA MOIWAHINE NANI O SEKOTIA.

HELI) 10. | I)avida Rizio, (Duvid Rizzio.) nr> NEE AKU ANA I KE KACJ O KA po, a ua hoea mai ka mohina me ka uhi ae i na eheuo kona malamalama nui maluna o ka honua, me he mea la e hoolele ana oia iaia iho i makua no na Hoku lehulehu wale e houwiuwiki mai ana ma na poli o na Lani Kiekie, a iloko o ia wa a ka Mahina a ine na Hoku e hookuu ana i ka inalamalama iluna o ka honua a puni, oia ka manawa a kekahi kanaka i lele iho ai mai luna iho o kona Lio, i hele a pulupe i ka hou, ma ka puka o ka Hale o ka Moiwahine i noho ai iloko o kona hoomaha iki ana ma ke Kulanakauhale o Perth. Ua paniia na ipuka o ua pa nei, aka, i ka hookaniia ana'ku no nae o ka bele, aia hoi, wehe koke ia mai la ka puka e ke kiai, a apo koke ia inai la hoi ka Lio e kēkahi keiki lawelawe i hoea mai ia manawa, no kona Lio. " O ka mea mua ioa a'u e makemake nei," wahi a ua keiki nei, i lele ai mai luna iho o ka Lio, " o ke kamailio aku me Davida Rizio maikai." " E loaa no ia oe iamea e ke kanaka maikai," wahi a ke keiki lawelawe, " no ka mea, aole no i moe o Davida Rizio. Aka, ke aa mai la no nae ke kukui ma kela aoao o ka hale." " E kai koke oe ia'u a hiki ilaila e ke keiki maikai," wahi a ua kanaka nei. 14 Maanei mai eke Alii. Me he mea ia nae ma kau kamailio ana mai nei, o Davida Rizio wale no kau i makemake ai e ike; a ma ka'u noonoo wale aku he mea e ae kekahi au i makemake i hana no kekahi mea." Ia wa nana pono aku la ua keiki lawelawe n?i i Ue ano o na helehelena a me ke kahiko o ua keiki nei; no ka mea, he ano malihini ke ano o kona hoopuka ana mai i kanaolelo, a mehe mea la, aole no oia no ia wahi; a nolaila, manao iho la no keia, aole ua kanaka nei, he nlele wale na ke Aupuni, aka, he kanaka no no ke Kulana Hanohano; aka o kona kumu nae hoi i kanalua ai no ia manao ona, no kona ike ana o ua kanaka wale nei no kai he!e mai a aohe no hoi he poe e ukali ana iaia.

Pane hou mai no ua kanaka nei i ke keiki | lawelawe, " E lawe oe e hoike ia'u ia Davida Rizio, oia wale no ka'u wahi noi ia oe, a pau ia, alaila paha loaa ia'u ka wa pono e lmi aku ai ia oe i ko'u makemane e ike i kekahi mea e ae." No ka mea. ua ike aku la no ua kanaka ne\ i ke ano kahaha a me ke kanalua o ua wahi keiiki lawelewe nei. Oiai laua nei e kamailio ana, a haele aku no luua a hiki ma ka aoao o ka pa, a komo aku laua nei iloko o kekahi rumi hookipa, e a-a ana no ke kukui, alaila, olelo aku la ke keiki lawelawe iua kanaka nei, " E oluolu la oe e kali iki iho maanei, a e hele ae hoi au e hai aku ia Davida Rizio, i kou makee ike ia ia. Aka ea ! ua poina ia oe ka hai inai i kou inoa." u He makehewa kahaialfui ko'u inoa: aohe no o Davida Rizio i ike ia mea. Aka, ua lawa no ia oe e hai aku.he hana nui ka'u kumu i hele inai nei—no ka mea, ina aole, ina la, aole au e hele mai e halawai me ia iloko o keia hora aumoe loa." Ua kamailio mai nae ua malihini nei me he mea la e kauoha mai ana, a me ke ano kiekie no hoi; aka, me ka hana rula mai no nae. A i ka hala ana'ku o ua wahi kanaka la« welawe nei, aia hoi ku hookahi iho la o Sir Lusio Guaialadi,—no ka mea, ua ike iho la no paha kakou o ke kanaka no i holo mai ai ma ka lio, a ku ai ma ka puka, a komo mai ai hoi me ua keiki lawelawe nei, oia no ke keiki Italia. A iaia eku hookahi ana, olelo ihola oia iaia iho, " Ano auanei au e ike ai ia DaVtda Rizio, ka mea īi loaa nui ka mana a me ka hanohano imua o ke alo Alii o Sekotia, ka mea hoi nona ka inoa a'u i lohe ai i leahi mamao loa, mamua aku no hoi o ko'u haalele ana ia Italia ! Aka nae hoi, o ke kamailio ana a kahi keiki lawelawe, ua ane hoowahawaha kana kamailio ana no ke KaUauolelo aka Moi. Ke kahaha nei hoi a'u i ke k.umu o keia hanaia pela ? O ka hookaulana wale ia'e ma na aina puni ole, he kanaka' opiopio o Davida Rizio, a he punahele no

hoi, he kanaka maikai, a he ui no hoi, me ka

lawa pono ina raea a pau oka ike. Aka, paha, malia no ke kapa o ka Moiwahine iaia ma kahi e e noh» ai ? Aka, aole no paha pela; no ka mea, heaha hoi auanei ke kumu o keia lili nui loa o na 'Lii ia Davida Rizio. Da hoikeia mai no ia mea o ka hoinoia ona, ma ka waha o ke alii Earl oMurray (Mare) i keia kakahiaka. Ae ! ke hoomanao nei no a'u ia mea, a ke hoomanao nei no a'u i kana «lelo ana i ka hana maalea a kekahi kunaka ltalia imua o ka moiwahine, a ma ia mea oia i pii ae ai i ka Hanohano, a o ua kānaka nei ana e olelo hoino ana, oia no o Davida Rizio. "He aha la hoi.aia no hoi a ilee aku au ia ia, alai.la, hiki ia'u ke noonoo iho i ke kumu a me na kuleana hoi no na mai kona hoinoia. " Hookahi nae mea i maopopo—iloko no o kona ui, a me kona hiehie, a me kona akamai hoi i na mea a pau, aole no i hoolaha ia kekahi wohi olelo e hoinoino ana i kona inoa maikai, a me ke Knulana no hoi o ka inoa maikai o kana Alii Ka Moi Mere Situata o Seotia." Pela iho la ua keiki ltalia nei i kamailio ai iaia iho. A mahope iho o kona noonoo iki ana, alaila i hou iho la oia iloko ona. '• Aka, oka pono loa maoli i na e koho Ka Moiwahine i ke kanaka makua i Kakauolelo nana' a 1 mea hoi i like ole ka'u me Davida Rizio—oia hoi, oiai oia e noho mare kane ole ana.

"No ka mea, e hkeme ka hikiwawe o ka nalo huelo eba ma ka bou ana mai mai loko mai o kona noho ana malu i ke kui hoeha, pela no ka hikiwawe o na olelo hoino a imihala wale mai hoi, e kaaheie ai ma na wahi a pau. A nolaila, mai pono maoli ia Mere Situata'ke makaala ma keia mau mea."

A ku malie hou iho la no ua keiki nei, a noonoo hou ilōko ono iho, a hooho hou aela ia. " Nani hoi ka hilihewa maoli o ko'u manao ana'e pela, me ka hoahewa wale aku no hoi ia Mere Situata, oiai hoi aohe no he poino ma kona noho ana me ka hooponopono ana hoi e like me kana i hana iho nei! No ka rnea, aole no na olelo imihala i imi ae ai i na mea e pili ai ka ino iaia no loko ae o ia mea ; a aole no hoi ka Earl o Murray i hoopuka'e i kekahi olelo hoino ma ia ano, iloko o kana oleio hoinoino ana ia Davida Rizio, aka, ua pili wale no ma ke ano Aupuni, a me ke ano hoomalimali me ka imi pomaikai nona iho ma ke alo Alii o Sekotia, —a aole hoi e olelo hoino ana ia Mere! Ano ia mea, aole anei oia i hana ina mea a pau me ka manao, he mea hiki ole ka ino ke hanaia mai ia mau mea? Aole anei oia i ike mahope iho o kona noho ana iloko o ke alo Alii o Farani.—Ke a!o Alii haumia loa i oi mamua ona alo Alii eae a pau o Europa,—a ua porio no kona hoowalewale ana e malama ia ia iho o haulehia auanei i na mea e pili ana 1 ka hookaumaha'kp i kono inoa Alii a Hanohano no hoi ? "

O na mea inaoli no i manaoia e ua keiki nei, oia no ma na mea ana i lohe ai ma kona aina no Davida Rizio, manao iho la, oia ke kanaka ui loa o ko Sekotia honua ia manawa, a no ia mea oia i manao iho ai, ua pono ole ko ka Moiwahine hoolilo ana i ke kanaka ui e like me ke ano o Davida Rizio i Kakauolelo nana ; nō ka mea, malia e lilo ia mea i mea nana e haawi aku i kumu knmailio no ka poe imihala ; a o ka lua, ua hauoli oia no ka lohe ole i kekahi olelo e pili ana i ka hoohaumia wale aku i ka inoa o ka Moiwahine me Davida Rizzio, a o ke kolu, oia no, no ka pono loa no o ka noho ana o ka Moiwahine i kona manawa e noho ana i Farani, nolaila, ua hiki ole i na olelo hoopunipuni ke hoopoino wale aku ia ia. Oini e au ana na manao o Sir Lusio Guaialadi, mai na mea ana i manao mua ae nei, aia hoi, kauo hou ia aku la kona manao i o ke kaikamahine la o Lokalivina Hale: hoomanao ae la oia i na mea a pau a ua kaikamahine ia—a me kona hai ana mai, mamuli o kona ake nui e hoopakele 1 ka ilihia ana o ka pilikia iluna o ka Moiwahine, nolaila, ua kumakaia oia ika Earl o Murray (Mare ;) a hoomanao ae la hoi o Sir Lusio Guaialadi i ka eleu o ua kaikamahine nei, ma ka hiki ana ke palapala aku a ke palapala malu mai rne kahi kanaka pupuka nna i ike ai i kahi hale pohaku ma kahi e pili ana i Kinirose. O keia mau manao nae, ua puka mai no ia iloko o ka manawa i oi ae ka pokole mamua o ka manawa i hoopukaia'ku ai ua mau manao la iluna o ka pepa. la wa koke no, weheia mai la kahi puka o ka rumi hookipa; puka mai la no hoi kahi keiki iawelawe, a mea mai la ia ia nei e hahai aku mamuli ona.

Haele aku la laua nei a hala mai he rumi, a komo hou aku la ho rumi e, a weheia'ku la ka puka o īa rumi, a halawai aku la keia he maka no he maka, me kahi kanaka pupuka no ana i ike ai i kahi halepule e pili koke ana i Kinirose. Kunou aloha mai la ua kanaka pupuka nei, me ka pane leo ole mai nae. Aka, me he mea la nae, ho mea mau ia ia ka hookuu na na maiihmi e knmailio mua mai ia ia, me ka hai'mai hoi i ke kumu o ko iakou makemake ana e ike ia ia. " Ke manao nei au," wahi a Sir Lusio Guaialadi, lao ka inea, e like no me ke ano o oka poe i hanau. hanohnnoia. Pau kohe ao la no ko nei puiwa; "he mea kuhihewa paha ,kekahi i hanaia mai aei iwaena o kaua." j >4 Owai la kau i ninau mai nei ?" Wahi a |ua kanaka nei, me ka oluolu maikß-i no nae o ka leo, a me ke kamailio ana, a no ia mea, ua hoopau koke ia ka manao kuhihewa i hoala ia iloko o Sir Lusio Guaialadi, no kona ano ino, a pela la ke ino o kana olelo. u O ke kauoha a'u 1 hoouna mai nei ma o ke keik] lawelawe la, oia no, he makemake ko'u e ike ia Davida Rizio." Pela'ku ka olelo ana a Sir Lusio Guaialadi. " Owau no ia." Wahi aua wahi kanaka pupuka nei, - Puiwa koke ae la ua keiki nej, a mai puka maoli ae kekahi huaolelo mai kona waha'e e hoike ana i ka lele io ana o kona oili, a kulou iki iho la ia ilalo, a pau kona ano puiwa, pane aku la oia, " Ua kauohaia mai au e haawi aku ia oe me ke nahili ole i keia palnpala." , Hopu aku la o Davida Rizio i ua leta nei, a lele ae )a kona oili i ka ike ana iho i ka lima kakau oua palapala nei; a nana'e la no hoi oia ia Sir Lusio Guaialadi, me he rftea la e ninau ana iloko ona iho i ke ano o ka malihini. Aka, oki koke ae la oia ike kaula Silika i nakiiia ai o ua leta nei, a hooinu iho la i kona manao i na manao i hoikeia maloko. Hoomakakiu aku la o Sir Lusio i ke ano 0 kona helehelena, a ma ka loli mau ana oia mea, maopopo iho la iaia, aole he mau mea hooluolu manao na mea i hoikeia mai maloko o ua ala nei ana i lawe mai ai. " Aole no au i ike i kou ano a me kou knlana hoi," wahi a Rizio me ka hopu aku i ka lima a lulu, " aka, ua aie nae makou ia oe no kau hana lokomaikai." " Aole anei i haiia mai nei ma kela palapala ko'u inoa," wahi a Sir LusioGuaialadi. " Aole, aka, ua hai wale mai nei no, ua hoopomaikaiia oia ma ka loaa ana o ka alele nana e ahai mai i keia palapala ano nui īo'u nei, me ka i pu mai no hoi, nau no e hoakaka mai nou iho, a me ke ano o kou hiki ana 1 ka Pakaua o Lokalivina." Owai la ka mea nana i kakau mai pela.? " wahi a Sir Lusio Guaialadi. Pane aku o Rizio. "O ka mea nana i kakau mai i keia palapala, oia o Mary Douglas (Mere Dougalasa,) a kainoa no hoi ua ike no oe; " "E hai mai oe, owai o Mere Douglas ?" wahi a Sir Lusio, me ka ikaika nui o ka—leo. "Owai o Mere Dougalasa ? Ea !he oiaio anei, aole oe i ike i ka inoa o ke kaikamahine nana i haawi mai i keia leta ano nui ? Ea ua haulehia ka paha keia leta iloko o na lima o ka enemi." {Aole i pau.)