Ka Nupepa Kuokoa, Volume III, Number 20, 14 Mei 1864 — No ka Barometa. [ARTICLE]

No ka Barometa.

O ka Barometa, heaha ia Ta ? He wahi mea paahana noia e aUaka'i, ke kaumaha a o ka mama paha o ke ea, e puni ana i ka Honua. E pono nae ia oukou ke noonoo, i kekahi mau mea mamua'ku o ko oukou hoomaopopo ana 1 ke ano a me ka hana o keia mea paahana. I.—Ma ka hoao pinepine ana ; ua hoomoakaka leaia mai keia ; ua like loa ke kaumaha o ke ea e puni ana i ka Honua, me ke kaumaha o ka wai, he 33 kapuai ke kiekie. Ina i pumia ka Honua i ka wai; aole me ke ea, e like me keia manawa. Alaila, he 33 kapuai, ua like ke kaumaha o ka wai 33 kapuai kona kiekie; me ke kaumaha o ke ea e puni ana i ka Honua, i keia wa. Oia hoi; e kaulike ae 33 kapuai wai, i na mile 45 o ke ea> ke like- ko laua anapuni. 2.— Penei e akaka'i keia ; e lawe i kekahi Ohe-aniani 35 kapuai kona kiekie; a paa ka welau o lalo ae. e ninini iho ka wai iloko o ka Ohe a piha. Ano ; e hoohuli i ka Ohe, a houia ka welau oluna iloko o ke kiaha. Alaila, aoie e pii ae ka wai iluna ae ina kapuai 33 maloko o ka Ohe. Nokeaha ? no ka mea. o ka pii ana o ka wai iluna'e maloko o ka Ohe. Eia keia; ke kaomi ana o ke ea maluna o ka iliwai iloko o ke kiaha. Aka, ina i hiki ae ka wai iluna'e a hiki ina kapuai 33, aole e pii bou ae iluna* No ka mea, aole he ea hou e kaomi ai i ka ili iloko o ke kiaha. Noia mea, e kaulike ae na kapuai wai 33, me na mile ea 45, ke like loa ko laua anapuni, no ka mea, ua ike no kakou mamua, 45 mile ke kiekie o ke ea e puni ana i ka Honaa. Nolaila, ua iike ke kaomi ana o ke we

puni ana i ka Honua, me ko ka wai 33 kapuai kona kiekie, ke puni oia i ka Honua. 3,—Aka, ua oi aku ke kaumaha o ka wai dala, i ka wai, no ka mea, e kaulike ae ka Ohe wai daia 30 iniha kona kiekie, ke like ko laua anapuni.

No ia mea, ina e kaulike na kapuai wai 33 i na mile ea 45, a kaulike hoi na iniha wai dala 30 ina kapuai 33. Alaila, e kaulike ae na iniha wai dala 30, ī na mile 45. No ka mea, o na mea okoa i like loa me kekahi mea eae, a ua likeia mau mea okoa kekahi me kekahi. (wahi a ke Anahonua.) 4.—No ka hoomaopopo ana i keia rato mawaena o ke kaumaha o ke ea a me ka wai dala. E hiki ke hana mai ika inea paaha* na i kapaia mai ka 44 Barometa." Penei ka hana ana i keia mea paahana. E lawe ae ī wahi Oheaniani he 36 Iniha kona[ loihi, a paa ka welau olalo, a hainama oluna, a e ninini iho i ka wai dala iloko o ka welau oluna i hamamaia. A piha ka Oheaniani, a pau ia.

A hoohuli ae i ka ohe, a hou ia ka welau hamama iloko o ke kiaha wai dala, īluna maloko o ka Oheaniania a hiki i na lniha 80. No ia mea, mai ia Iniha 30 ae a hiki iluna i na Iniha 36, he wahi haknhakaia. Aole he inea kino maloko olaila, aole wai elala, aole wai maoli, aole ea. A pau ia, e e hoopili ae i wahi papa hoike i ka Oheaniani, " A he Barometa no ia." No ia mea, me ke kaumaha, a o ka mama paha o ke ea, kona ikaika i ke kaomi ana i kā iliwai dala iloko o ke kiaha wai dala. A e pii ae ka wai elala īluna, a e iho paha ilalo o ka ohe.

s.—He mea paahana waiwai ka " Baroraeta," no ka mea, he mea ia e hoike e ana i ka hiki ana mai o ka makani ikaika ame ka ua paha. No ka mea, mamua'ku o ka ikaika o ka makani o ka ua paha, maina ke ea. a iho ka wai dala ilaio maloko o ka Oheaniani. Me ka loa o ka iho ana ilalo peia no ka ikaika o ka makani. 6.—Eia hoi kekahi waiwai o keia ; o ka hoomaopopo ana i ke kiekie o na mauna, ua oi aku ka mama o ke ea ma kahi kiekie ae, mamua o ke ea malalo iho. No ia mea, i na i lawe ia'ku ka üßarometa" ma kalii kiekie like me ka Mauna. Alaila, e iho ka wai dala ilalo ma'oko o ka Ohe-aniani. Ma ka hoao pinepine ana, penei ka ratio o ka iho ana o ka wai dala ilalo ke laweia'ku " Barometa" ma kahi kiekie. Ina 1,000 kapuai ke kiekie o ka Mauna i laweia e ka " Barometa," alaila, 1 iniha ka iho ana o ka wai dala ilalo. Nolaila, ua ike ae la no kakou i ka hana a keia mea paahana, a me ka pomaikai nui launa ole ona kanaka waiwai e noho ana maluna o keia ili Honua. Aka, oka manumanu a me ka nihomole o ka weheweheana ; he mea ia e pa ai i ka ala o Kealohaole a me ka Lokoino, a Awahua hoi, ke ulu nae ka manao iloko e hakoko. Owau iho no me na Hala o Kikiopua, na hulu i Haupu—e. D. W. P. Kailipueikeanuakekehau.