Ka Nupepa Kuokoa, Volume III, Number 16, 16 April 1864 — Page 1

Ka Nupepa Kuokoa

Ke Kilohana Pookela no ka Lahui Hawaii

BUKE III. HELU 16. HONOLULU, APERILA 16, 1864. NA HELU A PAU 125.

"KA NUPEPA KUOKOA."

HOOPUKA MAU IA MA HONOLULU

I kela Poaono keia Poaono.

$2,00 uo ka makahiki, ME KA HOOKAA MUA MAI.

NA OLELO HOOLAHA — aole i oi mamua o 10 laina no ka hoo- puka hookahi
ana, $1.00 ; alua komo ana, he $1.50 ; hoo- kahi malama, $2.00. E uku
mua ia mai ke dala o na olelo hoolaha a pau e hoounaia mai ana e pai.

KANIKAU — he hapalua dala ka uku no ka aoao hookahi o ka pepa leta, oia
hoi 4 keneta no ka lalani hookahi — penei: he 25 lalani, $1.00 -, 50
lalani, $2.00; a pela'ku.

KA UKU NO NA OLELO HOOLAHA — ka uku pepa, a me ka uku o ka Kanikau, e
haawiia no ma ka lima o na Luna o ke Kuokoa, a i oleia e hookomo mai no
ma ka leta, a hoouna mai i ka Luna Pai.

O NA UKU PEPA A PAU E HOOKAA MUA MAI NO — aole e kauia ka inoa o kekahi
haole a kanaka maoli paha, ma ka inoa o ka poe lawe pepa ke ole e hookaa
e mai mamua. E pono ke hiipoiia keia mau rula, no ka mea, he emi no ka
auhau no keia nupepa H. M. WINI, (Luna Pai.)

KA "NUPEPA KUOKOA."

Is published in Honolulu

EVERY SATURDAY,

$2 00 per annum........in advance.

ADVERTISEMENTS not exceeding I0 lines, inserted once for $1.00; twice
for $1.50 -, and $2.00 for one month ; all advertise- ment must be paid
for in advance. KANIKAU will be charged 1. 00 per page, or 4 cts. a
line. PAYMENTS FOR ADVERTISEMENTS, Subscriptions or Kanikaus, may be
paid to any of the Agents of the Kuokoa, or may be enclosed in a letter
to the Publisher.

ALL subscriptions must be PREPAID, No names, either of foreigners or
natives, will be inserted on .the subscription list, until paid for.
This rule must be strictly adhered to, on account of the low
subscription price.

H M. WHITNEY.

Publisher.

* Volume I and II of the KUOKOA, bound for sale, $4.00 each.

* Persons having complete sets of the above, can have them exchanged for
bound volumes, by paying $2.00 each.

KE KAAO MOOLELO

—NO—

(Mere Situata) KA MOIWAHINE NANI O SEK0TIA.

HELU 6. Na Pakaua o Lokalivina.

HOOKI AKU LA NO HOI OIA I KE

alualu ana mai o na kanaka ona, a

hele aku la o laua wale no, a komo aku la laua nei iloko o ua hale nei,
a hele aku la laua iloko o kekahi rumi loihi, a ma kekahi aoao o ua rumi
loihi nei, he mau puka aniani liilii, a ma kekahi aoao no hoi he ipuka
komo.

"Hele aku e ke Alii." Pela aku ua Ali Sekotia nei, no ka mea, ua paa
kona manao e hele aku mahope o ke keiki Italia.

Hooko mai la no o Lusio Guaialadi i kana kauoha me ka pane ole mai; a i
kona hele ana'ku, lohe mai la oia i ka weheia ana o kekahi puka i hala
mahope ona.

"A he, e ka mea nani, o oe no ka!" Pe- la aku ke Alii Sekotia, i ka mea
nana i we- he mai ka ipuka, me ka leo nahenahe loa kona olelo ana.

Huli koke ae la o Lusio Guaialadi a alawa aku la i hope, i ka wa a ke
Alii Sekotia i hoopa'ku ai i kona mau lima iluna o ka pa- palina nani o
kekahi kaikamahine e ku ana ma ka ipuka i weheia mai ai. Aka, heaha la
ka huaolelo nana e hoopuka'e i ka hikilele, i ka ike ana'ku o Lusio
Guaialadi, o ke kai- kamahine e ku mai ana, oia no ke kaikama- hine i
loaa ai ia ia iloko o ka ululaau ma ke alanui e hele ana i Kinirose !

Ua halawai like ko laua mau onohi i ka wa hookahi, a ike like aku, a
ua ike like mai. Ike maopopo aku la o Sir Lusio Gu- aialadi, oia no.
Aka, auwe! Mea e ke ano o na ouli i halii ae ma na papalina o ua ka
kamahine nei, i kona puiwa a me ka lele kona hauli i kona ike ana mai ia
Sir Lusi Guaialadi ilaila! Ma ia wa koke no, nalowale aku la oia, a lohe
aku la keia i ke paniia ao o ka ipuka — a olelo mai la ke Ahi Sekotia "
E hele aku e ke Alii, a e hahai aku au i

oe."

Hoomau aku la no ua keiki Italia nei, i ka hele iloko o ua rumi loihi
nei ; aka, me he mea la nae, e hele ana oia iloko o ka moe uhane, aia ka
ilaila ua kaikamahine nani nei, i ka hale pakaua o Lokaliwina — ke ano
wali- wali o ke kamailio ana'ku a ke Alii Sekotia! A o na ouli ano e hoi
i halii ae iluna o kona helehelena) a me kona papalina! He ipo anei oia
na ke Alii Sekotia ? A o na mea no hoi a pau i ikeia'i e ua keiki halia
nei i ke kaka- hiaka, mai ka ululaau, a me ka pahi ana i huki ae ai, i
ka wa a ke keiki Italia i nee aku ai iona la, a me kona pee a hana malu
ana me ka huna ana i ka palapala iloko o ka poo- poo pohaku o kahi
halepule iloko o ka ulu- laau, a me ke kii ana mai a ke kanaka pu-

puka i ua leta nei, oia mau mea a pau, ua hooluluhi mai i ka manao o ua
keiki nei, me he la, he ale, e pakui mai ana iluna o kekahi ale, oia
iho" la ke ano o ka lolo o ua Sir Lu- sio Cuaialadi nei, i ke kupinai
ana mai o keia mau manao iloko o kona poo.

Ua kaunia mai oia mai ka lulumi ana ma- muli o ia mau manao kohu
moeuhane la, e kona lohe ana'e i ka leo o ke Alii Sekotia, e kahea mai
ana ia ia, me ka lohe pu ana'ku no hoi i ka weheia ana mai o kekahi puka
e ne.

" O kou rumi moe keia e ke Alii, iloko o ka wa kupono ia makou ke
hoopaa'ku ia oe i malihini iloko nei o Lokalivina hale. E ! E haawiia
ana no i kanaka nou, a o na mea pau e pili ana i kou kahiko, e haawiia
no a ia oe ano iho — o kau mau mea ai e haa- wiia no ia i na wa a pau e
kupono ana i kou manao — a ina he mau mea e ae kekahi nana e hoomama mai
i kou noho pio ana, e haawi koke ia no i kou wa e kauoha ae ai."

A i ka pau ana o ke kamailio ana mai a ke Alii Earl Murray, hoi aku la
ia me ke kali ole i ka paneia'ku ; a paniia mai la ka puka, a lohe aku
la o Sir Lusio Guaialadi i ka holo ana'e o ke ki o ka ipuka. Aia hoi,
ike iho la oia ia ia iho iloko o ke- kahi rumi, me ka hiki ole nae ke
hoomaopo- po i ke ano o kona hiki ana ilaila, a me ka oa o kana wahi i
hele ai, mahope iho o kona halawai ana me ke kaikamahine opiopio na- ni,
nona ke kii i kahakaha paa ia iloko o ko- na papa hoomanao. O ke ano e
ana'e o na papalina o ua kaikamahine nei, i ka wa i lalawai ai ko laua
mau onohi iloko o ka ru- mi loihi i ka wa ana i komo mai ai. ua lilo ia
i mea e lapu ana i ua keiki nei. Me he mea la, ua a-e ia'e na papalina o
na lani kie- kie e kekahi Diabolo. Heaha la ke kumu o keia ano e ana o
na helehelena o ua kaika- mahine nei, i ua manawa la ? Me he mea la, ua
ano e oloko o kona manao — aka, hookahi wale no nae mea i maopopo, oia
hoi o kona puiwa ana i ka ike ana mai iloko o ua hale pakaua nei, i ke
keiki ana i ike ai ia awakea, iloko o ka ululaau, i kahi hoi i ku ai o
kahi halepule. He hilahila anei kekahi iloko o ua helehelena la ? E hai
mai ana anei i ko- na ano hilahila ? E maka'u ana anei oia no kekahi
hewa ana i hana'i ? Aneane o Sir Lusio Guaialadi e uwe paiauma iloko o
kona wa e ninau ana ia ia iho i keia mau ninau.

" Auwe, ae he oiaio ! " Pela iho la ia ilo- ko ona, " oia maoli no ! He
ipo oia na Earl Murray, (Mare!) A he hoa hui hoi nona iloko o kana mau
hana ino! Ae, ano, ua maopopo loa ae la! O ke kanaka pupuka i holo pu ai
iloko o ka huakai alii, oia no kekahi o ka poe kipi. Ae, a nolaila, aohe
no he ano hoipoipo i pili iloko o ka palapala i waihoia'i iloko o ka
poopoo pohaku ; aka, e pili ana no ia i kekahi hana kipi e kue ana i ka
maluhia o ke Aliiwahine nani o Sekotia. Nani wale hoi ina e hiki ana
ia'u ke keakea ia lakou." Ala koke ae la o Sir Lusio Guaialadi mai kahi
ana e noho ana, a holo koke aku la i na ipuka aniani o kona rumi i
hoopaaia'i. Aia nae he mau kuahao ke alai mai ana mawa- ho, a ma ia mea
hoi i paniia mai ai ka ma- naolana iloko ona no ka mahuka aku ; aka, he
hiki nae ke ikea lea ia'ku ke kaikuono, he umikumamalima paha mile ke
anapuni, a me na aina papu no hoi e hoopuni mai ana i ua wahi nei. He
eha mokupuni i ku iloko o ua kaikuono nei; a o ka mokupuni nui loa o ia
poe, oia no ka mokupuni i ku ai o ua hale pakaua nei o Lokalivina. Ma
kekahi aoao moe kahuli mai la ka pae mauna o Lo- mona, (Lomond,) a ane
hiki no ma ke kapa o ua kaikuono nei; oiai hoi ma kela aoao mai, ua
paniia ke kukulu hema o na pali e na pae puu o Benarty, A he ike iki
ia'ku no ke kulanakauhale o Kinirose e ku mamao mai ana; a no ka mea no
hoi aole i aui loa ka la, nolaila, ua ikea lea ia'ku ia wahi, a ua ikea
pu ia'ku no hoi ke alohilohi o ke kii o ua kulanakauhale la iloko o ka
wai.

Ia Sir Lusio Guaialadi i huli malie mai ai, mahope iho o kona apo ana'ku
a hoonaueue ana i na kua hao e moe ana mawaho mai o na puka aniani, aia
hoi, alawa ae la ia, a nana pono iho la i ke ano o ka rumi ona i
hoopaaia'i. Ua maikai no ka hoonaniia ana oloko; a ua pili aku no hoi ua
rumi nei me kekahi wahi rumi, me ka moe maikai no ilo- ko. A ua maikai
maoli no ua rumi nei mai o a o; aka, o ka manao ae e hiki ke mahu- ka,
ua nele ia, no ka mea, ua hoopaa pono loa ia mai owaho.

Iloko o na minute pokole ma ia hope iho, lohe aku la ia i ka weheia ana
mai o ka pu- ka o ka rumi ona, a ku ana imua ona he kei-

ki ui ka mea nana e lawelawe mai i kana mau mea e makemake ai; aka,
mamua nae o ke pani hou ia aha mai o ka ipuka, ike aku la keia he koa me
kana koi kaua e ku koke mai ana ma ke kua o ua keiki lawelawe nei. Kulou
hoohaahaa mai la ua keiki lawelawe nei imua o ua Sir Lusio Guaialadi, me
ka pane leo ole mai. He puolo ma kona lima, a lawe loa aku la oia ia mea
iloko o ka rumi moe, a malaila oia i hoomaka'i e halii i kahi moe o ua o
Sr Lusio Guailaadi nei, a waiho mai la no hoi i na mea a pau e pili ana
i ka oihana rumi moe. A iloko o ka wa pokole, haupu ae la ua keiki nei,
a kahea'ku la oia i ke keiki lawelawe, a ninau aku la, "E! owai ka mea e
noho pu nei me ka Earl o Murray ?"

" E ke Alii," wahi a ua keiki lawelawe nei. " O ko'u mau olelo kauoha,
he mau olelo paa no ia. E nana mai oe ia'u ma ke ano kauwa nau ma na mea
a pau, koe nae na mea elua." —

" A heaha ia mau mea elua," wahi a ua keiki Italia nei me ka inaina.

"O ka mea mua, e ke Alii," wahi a ua keiki nei, " Aole au e ae aku ia oe
e puka aku mailoko a keia keena ; a o ka lua, oia no kuu sila i ko'u mau
lehelehe, me ka pane ole aku — e lohe no i kau mau kauoha me ka hoolohe
aku — a o ka lawe aku no hoi i kau mau kauoha i ke'Lii i ka Earl Murray;
aka, ua papa loa ia mai au i ke kamailio aku me oe, a ua kapu loa no au
i ka pane aku no ke- kahi wahi ninau ano ole loa. Nolaila, mai hoohewa
mai ia'u e ke'lii, ke pane ole aku au ia oe, i ko'u wa e noho ana imua o
kou alo mai keia hope aku."

" Keiki maikai oe," wahi a ua keiki Italia nei, no ka mea, ua ike hohonu
loa ia, a no- laila, ua hiki ole ia ia ke hoohewa'ku i ke kauwa e
hoolohe pono ana i ka olelo a kona haku, " ua makemake au e ninau i wahi
ninau hookahi ia oe — a hookahi wale no."

Luliluli mai la ke poo o ua keiki lawelawe nei, a hoomaka'ku la e hele i
ka rumi moe o ua o Sir Lusio Guaialadi nei, me ka manao e hoopau aku i
kana wahi mea lawelawe ma- laila ; aka, apo aku la ua keiki Italia nei i
ka lima o ua keiki lawelawe nei ona a pane aku la, "E! e keiki maikai,
mai hana ino mai hoi oe penei i ka mea i hana ino ia, a hoo- poino ia
hoi. A eia no hoi kekahi, he wahi mea ano ole wale no hoi ka'u e ninau
aku nei ia oe — a ke pau ia, alaila, ke hooiaio aku nei au, aole au e
ninau hou aku ia oe. E hai mai oe, owai la ke kaikamahine a'u i ike lihi
aku nei, i kuu wa i kaiia mai nei ? He kaikamahine ui opiopio me ka lole
eleele ve- leveta, a me ka hu-a eleele ma kona lole." — Huki aku la no
ua keiki nei me ka hoo- haahaa no ; aka, me ke kupaa nae — luliluli hou
mai la kona poo me ke ano kupaa, a ko- mo aku la oia e hooponopono hou i
kahi moe o Sir Lusio Guaialadi nei. No keia nele ana, nolaila aikena ae
la keia i ke koi hou aku i ua keiki nei. Mahope iho no o ia manawa,
puka'ku la ua koiki nei, a pani hou ia mai la ka ipuka o kona rumi i
hoopaa pio ia'i.

Oiai e lana malie ana no ka manao o ua keiki halia nei, no ke
kaikamahine ui ana i ike ai, kanalua iho la kona manao, me ka ni- nau
kahaha, i ka ike mai la paha o ka Earl Murray, i ka wa i halawai ai o ko
laua mau onohi me ua kaikamahine nei, a me ka ike pu mai la hoi i ke ano
e like ana o ko laua mau helehelena a elua ; a mahope o kona noonoo
loihi ana, manao iho la ia, aole no i ike ua Alii la i ko laua nei nana
ana'ku, a nana ana mai hoi, ia laua iho, a ina no paha ia ua ike ia mau
mea, alaila, aole no ia i ma- nao mai, a hoomaopopo hoi ia ike ana.

Aole no i loihi ka manawa i hala, a hoea hou mai la ua keiki lawelawe
nei, me na mea ai maikai loa e laweia mai ana e kekahi kau- wa e ae. Ku
pane ole mai la ua mau keiki nei i ka wa a ua keiki Alii nei o Italia i
noho iho ai a paina, a ua hiipoi loa no hoi ua keiki Italia nei i kona
kulana, nolaila, aole oia i kulou iho, a pane leo aku i ua maa kauwa
lewelawe nei; a no ia mea aole no oia i ka- mailio aku i kekahi o laua.

Iloko no nae o kona ilihiaia ana i na poino a me kona hoopioia ana, aia
hoi, ua ai no oia me ka ono nui; no ka mea, ua nui na hora o kona noho
ai ole ana, a aole no hoi i ko- mohia kona naau e ka maka'u a me ka
pili- hua, i ka-e-a ai la hoi ka ono o ka ai.

I ka pau ana o kona paina ana, hoi aku la na kauwa lawelawe, a waiho iho
la nae laua he omole uwaina maikai, i mea inu na ua ke- iki nei, a inu
uuku iho la no hoi ua o Sir Lu- sio Guaialadi; no ka mea, aole no ona
ake nui ia mea. E hoomaopopo nae kakou, i ka

wa a na keiki lawelawe i wehe ai i ka puka, a i pani ai no hoi, ua ikea
aku no ke kanaka koa e ku mai ana no mawaho.

Hala'e la he mau hora, hoomaka'ku la no hoi ka, la lilelile e kau iluna
o na eheu o ke komohana, a aia hoi lohe aku la o Sir Lusio Guailadi, e
weheia mai ana ka ipuka ; aka, aole nae hoi me na wehe mua ana'ku ka
nakeke, aka, ua wehe malie loa ia mai.

Hemo mai la ka puka, a i ka nana ana'ku me ka manao e ike aku ana oia i
ke keiki lawelawe; aka, aia hoi, he wahine ka mea i komo mai iloko o
kona keena. Ae! he oiaio anei ? He hiki anei ke manao ae pela ? O ke
pukiki veleveta no, a me ka lole hulu- hulu ! Aka, owai la ka mea e Uiki
ke kuhi- hewa aku i ke kii o ua mea la i hele a

" Maikai Kawaikini, he nani ke nana ?" Me he mea la, ua wahiia iloko o
kona mau lauoho loloa maikai, e hiolo kuwelu ana ma kona mau poohiwi.

O kona ano aiai loa a ke keiki Italia i ike ai ia laua i halawai ai
iloko o ka ululaau i ua la nei, ua ano e iki ae — a ua kauia iho e
kekahi mea ano ula ohelohelo, me he mea la i puka'e ia mea noloko ae o
kekahi manao okuku e moe lolii ana iloko o kona puuwai. Ua paewa iki ia
kona mau lehelehe, me he la no ia kumu hookahi no ; a o kona mau niho
ano pu, ua aiai mai iloko o kona waha. A no na mea hoi e pili ana i kona
mau ma- ka mohaha, ua o mai kona malamalama, me he mea ia i komoia mai
no e ia kumu hoo- kahi.

" E ke Alii," wahi a ua kaikamahine nei, nana'ku no hoi i kona leo, me
he mea la he eo no ka hanehane, ka hele a kolonahe i ke kula o Kemoo —"
E ke Alii, mai manao oe a'u he mea makaala ole, aole o'u manawa ano la,
e nonoi aku ai ia oe e kala mai i ko'u hewa nei! A, aole no hoi he kumu
pono e nihi aku ai ka mea e hana'ku ana i kekahi hana maikai."

" E ka wahine hanohano, aole no hoi pa- ha he kumu e mihi mai ai," wahi
a ua keiki Italia nei, me ke ano koko-hi no nae o kana kamailio ana, no
ka mea, koho hewa wale iho la no kona manao, he ano hana pahele a ka
keia kaikamahine. " Aka, heaha hoi nei manao maikai au i manao ai e hana
mai ia'u ?"

" Mai hookaulua mai oe i ka'u kamailio ana e ke Alii," a hoomau aku la
no nae ua kaikamahine nei i ke kamailio aku i ua o Sr Lusio Guaialadi,
me ka leo nahenahe no nae, " Mai walania mai oe; uka, e hoolohe mai oe i
ko'u manao e kamailio aku nei ia oe ! Ano ke ike lea nei au, he makamaka
oiaio oe no ko Sekotia nei Moiwahine! Aole nae au i ike ia mea i keia
kakahiaka, ia ka- ua i halawai kupanaha ai iloko o ka ululaau ! Pehea no
la uanei au e ike ai ? Ua kuhi au e hoomakakiu mai ana oe ia'u, a e
manao ana hoi e hana ino mai ana oe ia'u ! Kahaha E kamailio pu ia la
paha e kaua ia wa Aka, he mea makehewa wale iho no ka mi- namina ana no
na mea i hala!

" He makehewa io no e ka wahine hano- hano! " Wahi a Sir Lusio
Guaialadi, a emi pu iho la no hoi kona manao ana he pahele ka hana a ua
kaikamahine nei; aka, aole nae i pau loa. " Oia hoi paha, kamailio mai
oe, a hoakaka pono mai no hoi i ke ano o kou manao!"

" O ka mea paha i waihoia'ku nei o keia mea nui," wahi a ua kaikamahine
nei, " he Alii maikai no, a he kanaka oiaio no hoi." " I ka'u ike iho,
o ko'u ano maoli no ia," wahi a ua keiki Italia nei. " A ua hiki no hoi
paha i ke Alii Earl o Murray ke hai ia oe, i ko'u ano ma ka hakaka ana."
A mahope o kona kamailio ana, kau pono aku la kona mau maka iluna o na
helehelena o ua kaika- mahine nei, me ke kiu aku hoi i ke ano oko na
helehelena, mahope iho o kona lohe ana i keia mau olelo ana i hoopuka'i.

A ua ano e io no kona mau helehelena ! Me he mea la e o-e aku ana na
huaolelo i hoopukaia e ia iloko o na waihona aloha o ua kaikamahine nei,
a komo pu hoi iloko o ko- na puuwai! A ano e hou ae la no hoi kona mau
helehelena nani — a hanini mai la na waimaka mailoko mai o kona mau
maka—a i ka nana hou ana mai o ua kaikamahine nei, aia hoi, ua uhiia
kona mau helehelena e ke kaumaha a me ka pilihua nui, a nana
mokumokuahua mai la kona mau maka ia Sir Lusio Guaialadi.

Ike iho la keia me ke kaumaha, ame ka ehaeha nui, no ka eha ana i hookau
aku a iluna o ua kaikamahi nei; a mihi iho la ia me ka hoohewa ia ia
iho, no kona o ana i ka ihe hoeha iloko o ka puawai palupalu o ka nani
hiwalua e ku paihi mai ana imua ona.

Heaha la Ua manao ana ma kona ano, a heaha la ka hewa i na ua komo
hohonu oia iloko o ka haumia ma ke ano ipo me ke alii Earl Murray. —
Aole anei oia he hoa no ka aoao palupalu ? A aole anei ia he mea pono
nana e koi mai i na'lii oiaio a pau, e hana'ku ia lakou me ka mahalo,
ame ka oluolu ?

Ua lele ae ia mau manao iloko o ka poo o Sir Luiso Guaialadi iloko o ka
wa pokole loa, a apo aku la oia i ka lima o ua kaikama- hine nei, a
olelo aku la. " E ka wahine ha- nohano maikai! E kala mai, e kala mai
ia'u no ka hewa a'u i hoeha'ku nei ia oe."

" Ua hiki ole ia'u ke manao ae e ke Alii, wahi a ua kaikamahine nei, me
ka hookuu pu mai no nae hoi i kona lima iloko o na li- ma o ke Alii
halia, me ke ano kaumaha nae kona nana ana mai, " e hana maoli mai ana e
i na mea e hoeha mai ai i kou lunama- ao — ke ole nae hoi au e kuhihewa
i na mea pili ana i kou ano, a aole la oe, he maka- maka oiaio no Mary
Situata ke Alii wahine Sekotia, e like me ka'u i manao mua ai." " He
hiki ia oe e ka wahine hanohano ke hilinai io mai ia'u ma ia mea," wahi
a ua keiki nei, " no ka mea, ina aole, pehea la i waihoia mai ai iloko o
ko'u lima ka malama na i kela palapala makamae iloko o ka pahu ala a ke
Alii Earl o Murray i lawe aku ai mai o'u aku la, a, au no hoi paha i
ike mai nei no."

" Ae, ae, ua ike au," wahi a ua kaikama- hine nei, " no ka mea, oia ka'u
mea i manao ae ai he Alii maikai, a he alii oiaio no hoi oe, a e hiki la
hoi ia'u ke haawi aku i ke- kahi mea nui nau e malama a hooko aku. Aka,
o ke ano kanakana nae o kau kamailio ana mai nei, nolaila au i manao
wale iho ai e hoohewa mai ana paha oe i kuu kumakaia i ka Earl o Murray,
oiai nae hoi, ma ia hana ana, e hookau ai i ka pomaikai no ko'u alii
wahine i aloha nui ai me ka mahalo." " Aole au i ike e ke alii wahine
hanohano ke kumu o kau huli ana mai ia'u iloko o keia wahi; a nolaila,
aole au i ike i ke ano o kou manao maikai. A, aole no au i ike keia wa i
ke ano o kau mea e makemake ne a'u e hana'ku." Pela'ku ka pane aua a
Sir Lusio Guaialadi.

" He oiaio e ke alii," wahi a ua kaikama- hine nei, " iloko o ke
kupikipiki-o o kuu mau nanao, ua kuhihewa au ua hoakaka e aku nei au ia
oe i ke ano o ko'u mea i hiki ma nei, eia ka, aole. Auwe no ka hoi e!
ke hala loa nei ka manawa, a he wahi wa uuku wale no ko'u ! E wiki—e
kamailio mai ana oe. E ke alii, e ae anei oe e lawe aku i ko lanakila
ano iho la, ina au e kuhikuhi aku ia oe i kahi ou e hemo ai ? A e ae mai
anei oe, ina oe e hemo, e hele koke oe i Pereth, i hana'i oe i kekahi
hana weliweli ? A i hooki

ia'i hoi kekahi ino nui."

(Aole i pau.)

Kahuna Hoopunipuni.

E KA NUPEPA KUOKOA E; ALOHA OE. — No ko'u ike ana i ka nui launa ole o
kou hoo- manawanui i ka lawe ana i na ukana i hoo- iliia maluna ou e
like me keia ke ano, no- laila, ua lana mai ko'u manao, aole no e
hooleiia ana ka'u wahi ukana ke hooili aku ia oe, a nau ia e hoike aku
imua ona maka- maka o kaua; no ka mea, o ka mua paha keia o ko'u
hoounauna ana aku ia oe.

Eia no ia : I ke ahiahi o ka la Sabati, oia hoi ka la 21 o Maraki, ia
wa, iho aku la maua me ka'u wahine me Kahele e ike i ka mai o kekahi
makamaka o maua ; i ko maua hiki ana aku, e waiho ana no ia me kona mai,
a aloha aku la mau ia ia; aloha mai la no hoi kela ia maua, a pau ko
maua noho ana ma- laila, o ko maua hoi mai la no ia a mawaho iho o ko
maua pahale, kupu mai ia ka ma- nao iloko o'u, olelo aku ia au ia Kahele
ka'u lady, " E hele kaua ma kahi o na keiki a ka- ua," ae mai la kela,
no ka mea, he omaimai ko ka maua hunonawahine, o ke kumu ia o ko'u manao
ana e hele ilaila. I ko maua hiki ana aku e ai ana laua, paina pu iho ia
makou, a paa ka makou paina ana ; ia wa, ike aku la wau e lomi ana ka'u
keiki i ke poo o kana wahine, ninau aku la au, " Hea- ha ka laau i koe o
ko wahine ?" Olelo mai la kela, " Ua pau ko uka, o ko kai koe, o ka hee,
opihi, ame ka aama." Pane hou aku la au, " I ko olua hoomaopopo ole no
hoi paha, a pau ae ana ia, hana hou aku ana no hoi o na laau, anoai o
loaa mai ka olu- olu." Ia manawa, olelo mai la ka'u keiki, " O ka mai no
hoi keia a Pikoiakaalala i ha- na ai," i aku la wau, " He wahahee ia,"
he wahi kauka oia no ko makou wahi nei.

Nolaila, ua paakiki loa mai la kela maia mea no, a loihi ka maua olelo
ana pela, hoo-

puka mai la kela i kekahi olelo me ka leo nui. " I make ia oukou kuu
wahine! i make ia ou- kou kuu wahine!!" wahi ana. A pau kana olelo ana,
ninau aku au, " Nawai i olelo mai ia oe i make ia makou ko wahine !"
Pane mai la kela, " Na Kahakumaka-ai he kahu- na no Honuaula i Maui nei.
Oiai i kekahi mau la, ua noho laua malaila e lapaau ai i ka mai, a nana
no keia kahuna Kahakuma- ka-ai a olelo iho, aohe mea e ae i make ai ko
wahine, o ko mau makua no," wahi ana. I aku la au, " Kuhihewa,
hoopunipuni kela kahuna," olelo mai kela " he kahuna akamai he mana,"
olelo aku au, " aole mana ia kahu- na kanaka hoopunipuni, hookahi wale
no mea mana o ke Akua nana i hana na mea a pau. Pela i oleloia ma Isaia
51: 12, 13. Owai hoi oe i maka'u aku ai oe i ke kanaka, i ka mea make
ana, i ke keiki a i ke kanaka hoi, ka mea e lilo ana i manu. 13. A
hoopoina ia Iehowa, i kau mea i hana."

Ke ike mai la kakou i ka hoopunipuni o keia kahuna o Kahakumakaai, nana
i ao mai ka maua keiki i ke kuhihewa, ka i no paha ua pau ke kuhihewa i
ka wa ia Noa ma; ao- le ka! ke mau nei no i nei wa.

E oluolu oe e ka Lunahooponopono e waiho aku i ka'u wahi ukana ma kahi
kaawale o ko kakou Nupepa. Ke hoi nei au e luu i ka wai o Pahukawa, me
ke kali aku o koa hoea mai, ke oki nei ka maka sila i kana hana. Me ke
aloha no.

Z. F. T. KIWAHA. Honokohau, Maui. March 24, 1884.

manao pane ia Wahine.

E KA NUPEPA KUOKOA E ; Aloha oe. — Ua halawai mai me a'u kou kino, o ka
Helu 14 o ka la 2 o Aperila, ma ke ahiahi noenoe o ka la 6 o keia
malama. A malaila au i ike iho ai i na olelo a ke kanaka maka keleawe
hoopunipuni, maa i ka wahahee, hilahila ole i ka epa, i hana i kona
inoa, a hookui mai nei ma ka puka aniani o ka lalau, e laa ka pohole la.
I kuu ike ana i kana mau olelo kukalekale, olelo iho la a'u iau iho, me
ka iini o ko'u lunamanao i na huaolelo malalo nei.

Aia iloko o kona kukula manao ana, ua olelo kela, " na ka makani akua i
kapa i ka inoa o kekahi kaikamahine o (Kuenaokala- ni,") malaila e akaka
ai ia kakou ka lalau o ka piula amo pai o Kaanapali, no ka mea, aole he
waha o ka makani, e hiki ai ke ole- lo mai, pela no ke akua, aole e hiki
ke kama- ilio pu me ke kanaka, he waha a he waha, no ka pipili no o kona
mau maka."

Eia hou wahi ana, " ua kokua au mamuli o ka huia Hawaii," une ka hai aku
imua o ka lehulehu, i ka mea oiaio ole i mea oiaio. Ke olelo nei au ma
keia kamailio ana, aole au i kokua i ka hula. Ma ka la 11 o Ma- raki, ua
akoakoa ae na kanaka he lehulehu, ma ka hale o Kaohimanu ka mea nana ka
ahaaina, ame ko makou Lunakanawai o (Na- iapaakai,) a owau kekahi i naue
aku. Eia nae ka'u mea i ike, ua hookipa maikai ia ma- kou e ka mea nana
ka ahaaina. Mahope iho o ka pau ana o ko makou paina ana, ua makemake
kekahi mau wahine e hula, ua kue nae ka mea nana ka ahaaina, ua ni- nau
in nae ku manao o ko makou Lunaka- nawai, i ka pono ke hula ame ka pono
ole, ua olelo kela, " He pono no ke hula." Ua hookomo ia na mea hula
iloko o ka hale e Kaohimaunu, ma ka olelo a ko makou Luna- kanawai o
(Naiapaakai.) malaila no i hula ai a kena kona makemake. A paa ka hula
ana, ua kokua ka mea nana ka ahaaina ame kona ohana, ma ka haawi ana i
ke dala, a o Naiapaakai kekahi i kokua, a o Aiwohi, aole wahi keneta
hookahi i lilo i mea e kokua ai i ka hula.

Eia hou iho, wahi a ua kanaka maka ke- leawe epa nei, i pee ae nei
malalo o ka inoa Wahine " Ua lawe ka a'u i na hoahanau imua o ke
kahunapule, me ka maopopo ole o ka he- wa," Pela kona lohe ia Maia ame
Malauea, na kamaaina o ia wahi. E nana mai e ka lehulehu i ka oiaio ole
o kana mau olelo, he lohe wale no ka koa au i kamailio aku nei, aole he
ike, ke olelo mai nei na kahunapule he nu hou ia ia ia.

Eia hoa no, wahi ana e kapaka mai nei, " Na ka mea hala ole oukou e pehi
i ka po- haku." E ninau kakou, " Owai ka mea ha- la ole ? O ka mea anei
i haawi i ke dala e like me Naiapaakai! i mea kokua i ka hula, o ka mea
haawi ole anei e like me Aiwohi?" Ke pane mai la lakou la, " O ka mea i
haawi i ke dala e like me Naiapaakai? Auwene! E ke hoa e, mai olelo iho
oe iloko ou iho, na- wai la a'u i kikou mai ? Haina na ke A-u pa- ha ka
ia nuku oioi."

Ke hooki nei a'u maanei, ke hoi nei ke keiki o Ainakea, ua holu ka palai
i na pali.

Me ka Mahalo i ka Nupepa Kuokoa.

S. A. KAOPUA.

Kohala, Ak. Aperila, 7. 1884.