Ka Nupepa Kuokoa, Volume III, Number 14, 2 ʻApelila 1864 — I ka lehulehu o na makaa Hawaii. [ARTICLE]

I ka lehulehu o na makaa Hawaii.

la r u e hoonaaea'nh oakio o ka a*b» k»> hai-hai o ka haia, oiai e aai pemhi aaa ka lau onaona o ka hioalow e hoi e frwiaJlnnf i maklo o kooa maluaaln; i ka «a e ti n n ti >■ mai ana ka La i kona matt frmfrint Ak hoi, hakwai mai k a v tt me k* eta • aa manao o ka makainak. oua & Kaaaakaiuhu, e olelo ana oia mn ke poo o kona kukuiu ma. nao ana. 44 No ke ao aoa o aa makun Haw*. i» i ka lakou maa keiki'* ( ko'u ike an& ifeo* hokkh aeta a* lapuu iloko o ka kino hokakao; a y>re pwto aek hoi na mmkak» t jo& mmm, A. ap» ito k na pepeiaoakaao ka pmu, ttth#luWh«t ka pepeiao heeaa, i ka wmmmmmm* a wmmmmm* a i ka ka an o k» ao faa ok a aa makna i ka kko» mmm fenki % i aa kuole i ka pooo imm. o oa heUU ipwpm a k> koo. I ike iho eei lta haaa ik» & KmahliM manao; aole o m oa waiwai aMka o kana kWtn, I ko'o i|» aa»a ifcat he leuh-u maoii ka ko Keanae i ka omk ho ana paha i kahi o ka ohum pa ki. i S"i' mv nei ka hana, kmmmnmm ka w mea he ukana oloko o m andki kfiha Nokik, e na makoa aat Hawaii a Kaaau a ka mau mai hoi o Xakm a f,i>aalna E nana'e oukou i aa miaao o & Kaaaakakiki i kakauia ma ka aoao 1, »k Heka tfk B»ke ekolu o ka N*ptp* Kmkm. Aole o>ā manao » hat hehoai ns mea ihaiia tm ka Hāim W. Aka, ke haK aku m* a'u imaai o aakw e m makua o makoo, he poao k «a pne laa iaa keiki ao na hana kolake, a aa fceifc» a eoka*. b e holo ai ka aaaoao iwoooa» aa

keiki a oukou, ke ao pono ole, a hoopai pono ole hoi, ke haua hewa ? Aole no e holo; aole i lohe ia oe ika roakua, ole loa aku i ke kumu, pela i ko'u ike āna iho i keia mau la, he pupu. oka mea ake kumu i ao aku ai, ua holo loa ia mawaho; aole i komo iloko, pela i ko'u ike ana iho. I na e hana iho oukou i na keiki a ka poe nana i lawe mai keia mea maikai, he naauao, mai na aina e mai. Ua like anei me ka ohana Hawaii ? aole, no ka mea, ke pipii aku nei no kela ohana i ke kulana maikai o na makua, e like no me ke ao ana a ko lakou rnau makua, pela rfo ia a kakou e noho pu nei malalo o ka malu o ko kakou Moi aloha. Ke pane mai nei paha kekahi; "he ike ole paha kou i poe keiki a ia ohana." Ua ike no, aole nae he like loa me na waihooluu o ko kakou, he hele loa no ko kakou i hamanuea. A, he polohuku no ka iakou'la mau wahi punana a ke koae, me he panua'la oloko. Pela wale no ika ike aku. No NA KEIKI KANE E AO IA NEI MA NA KULA MAOLI. Ua ikeia ma na Halekula e ao ia nei e na Kumukula, he kakaikahi wnle iho no na Halekula i ika leo oke kumu. No ka mea, ua ao na makua i ka lakou mau keiki kane mc ka hoopni kupono ke hana hewa, nolaila, hoolohe no kela mau keiki ia olelo a ka makua ; a malu pono no ke noho ma ka Halekula i ka wa e ao ai ke kumu, a holo pono no hoi ka naauao iwaena o lakou.

Aka, o na keiki iao pono oleia, a hoopai oleia e ka makua, no ka hoomailani a me ka menemene, alaila, pehea ia poe keiki? Ua pono ole loa ia poe keiki; aole wahi mea a komo iki aku o ka mulamalama o ka naauao iloko o lakou. Ua hala wale no mawaho na mea i ao ia e ke kumukula, aohe waiwai o ia ao ana a ke kumu, ua nele wale iho no.

Nolaila, pehea la e \tfaiwai ai ka makemake o ko kakou Moi aloha, eia ka lilo ana o na keiki opiopio o kona lahui i poe naauao ? Aole waiwai, no ka mea, ke alakai nei na makua i na hana lapuwale he nui wale j e like me ka S. Kamakahiki e olelo nei.

Ke manao nei paha na makua, o kumu wale no ka inea e lohe ai, no ka mea, o kana oihana hoi ia i hoonohoia mai e ke Aupuni, mai kuhihewa oe pela, he ao okoa no ka ke kumu, he ao okoa no ka ka makua ma ka hale nolaila, makaala no lakou.

Nolaila, e na makua o makou, e ao pono oukou i ka oukou mau keiki, i ko ka makemake oko kakou Moialoha. Aole nae e pili keia i na makua e ao ana i ka lakou mau keiki, no ka poe i koe keia oleio ana, no ka mea, ina ua kunukunu kō oukou naau i keia kamailio ana, e pono e hoopau, a ninau ka pono i ka naau ; niahea la ka makakuau ? ma ke ao iho ī na keiki a kakou.

Aka, i na hookuli oukou, alaila, e kolo mai no ia moonihoawa iwaena o keia lahui, (o ia hoi ka naaupo,) aka, ina e manao ana kakou e holoi i keia mai aai, he pono e ao mua kakou ina keiki ika wa opiopio. Oia ka wa palupalu, aole i oolea ka naau, aka, i na e. hoomailani oukou a hala'e ka wa kupono; aole e hiki, ua paakiki aku la ka naau o na keiki a kanaka, i ka hana hewa.

Nolaila, lilo mai la kahi apela makuahine i hoa paio, a kua hakaka maoli, aka nae, i na o kahi hapauea makuakane, alaila, hookamani iho la ke ike mai. Nowai la ka hewa ? no ke keiki anei ? I ko'u manao, nou ka hewa eka makua, no ka mea, aole oe i ao i kau keiki i ka wa pono.

He mea'nui loa'no hoi keia iwaena o ko kakou l»hui nei, i na kau i haia hope aku nei, a pela no hoi paha na kau e hiki mai ana. Nolaila, mdi hookuu ulala loa mai oukou i na keiki a oukou ; a o na kumukula ka oukou luahi, aole pono e manao pela, e lawelawe like kakou i keia oihana nui, i Kolo ai ka naauao i ka poe opiopio.

No ka mea, mailoko aku o ka ike i aoia e na kumukula, ka poe e noho mai nei iloko o xivl oihana nui oke Aupuni. Nolaila, he kupono loa ia oukou ke makaala mai, me ka lana kaumalie o ke akemama, e lilo ka oukou poe keiki i naauao; aole i poe naaupo.

A i na e lilo keia kamakamailio ana i mea e ike lea'i oukou na makua la ea, alaiia, e holopono auanei ka mea maikai i haiia ae la maluna'e nei. Aka hoi, i n&nohiia iho no ka manao, me ka olelo mai, " Pau olelo me ka luina, he kapena ka hoa olelo." Noiaila,e ka Lu(fti Hooponopono, o ka Nupepa KwAioa, o kou opu oluolu, a ahonui ala, kuu ia'e imua o ke akea, i ike mai na makua mea keiki. O kuhi mai auanei lakou'la, he uuku, a he opukeemoa, " aole," he mea kamau wale no la i ka la luuloli, a kau mai hoi kahi kiaha wai huihui, olu kela o ka puu i ka wai a ka naulu, a i na pela ea, e hoi ae ko ka Kalaupapa kamalii, e kaha i ka nalu hai-muku o Puao, oiai ua maikai ka makani hakake kela iluna o kahi nalu opuu. £ a wiki mai ana e auau i kahi wai awilipu me ke kai o Pauaka. Me ke aloha no i na hoa heenalu o ka ike. D. W. P. Kahananui.