Ka Nupepa Kuokoa, Volume III, Number 2, 9 Ianuali 1864 — He mau Leta Kahiko. [ARTICLE]

He mau Leta Kahiko.

No ko makou manao ana ke makemake nei no pāha kekahi poe opio nei e ike ī kekahi mau leta ano kahiko, i kakaui&mawaena o Ka Moi Beritania George, ame kekahi 0 kona mau Luna, ame Ka MoiKamehameha I, nolaila, ua manao iho makou he mea hou no ia i ka hapanui o na poe opiopio; a no ia mea, ua lawe ae makou i ka lokomaikai o J. H. Kanepuu, a pai iho i keia pule. Eia malalo nei na mea i oleloia maluna: | Unuhiia no ke Kīiokoa.] He mao Palapala kahiko ano nai na Kamehameha I & G. Vanekoava, «Stc« E ka Nūpepa Kūokoa e ; Aloiha oe:—He mea hou paha imua o ka poe heluhelu i ka Nupepa Kuokoa keia mau palapala malalo iho nei, a kakou hoi i lohe wale ai ua lilo keia Pae Aina ia Beritania, a he mea hou io no ia imua o kakou, ka ike ana iho i na olelo a ia mau Alii kahiko i hala al(u i ke ala hoi ole mai; aka, aole nae pili keia olelo a'u 1 ka poe i ike mua, a lohe mua hoi. Ua unuhi mai au i keia mau palapala mailoko mai o ka Palapala Hoike makahiki a fi. C. Wyllie, ke Kuhinao ko na aina e, i ka Ahaolelo o ka M. H. 1855, Helu 11 &c. aoao 54, malaila e nana ai, ke loaa ia oukou ialmke; aia ma ke keena o ka Haie Oihana o ko na aina e, kahi i waiho ai, e ninau no ia Mr. William J, HELU 11. Kope o ka Palapala a Kapena George Vane kouva, no ka haawi āna mai o " Owhyhfeē" i ka Moi o Bentania Nui. u Ma ka la 25 o Feberuari, oia o Tusede 1794,' o Tamaahmaah ka Moi Owhyhee, m« ke kuka pu ana me kona mau alii kiekie maluna o ka moku manuwa o ka Moi Beri tania « Dircopery< ma ke awa o Kealakekna

imua o ke alo o George Vanekouva ke Kapen'a o ia moku, ame Lieutinnnt Paget o ia moku, o ka Moi Chatham, ame kekahi mau nlii oia iVioku o Discovery, ine ka noonoo pono, ua lokahi ko lakou manao e hnuwi nku kela mokupuni o o\vhyhec no kn Moi o Beritania, nme ka hoolilo ia lakou i poe ku))a no Beritania." HELi; 13. No ka mea, ua ku no makou ma ka mokupuni o o\vhyhee ma na M. Vl. 1792 ume 1793, ame 1794, ua ku makou ma ke awa o Kealakekua, mai ka ln 14 o Innu.ui a hiki i ka la 26 o Feberuari; nolailn, ke hai aku nei au i na Kapena moku a pau, ua hookipa ia mnkou me ke alohn, ame ka lokomaikai nui ia mai e 'na kanaka a pau o keia inokupuni, ame Tamaahmnah ka Moi, iaia no e pono ai i na mea hookipn a puu kc hoolnuna me Ue kannlua ole, aole no nne hoi i ano e na'lii e ae. Aka ea, e huna me lakou me ka maalea kupono, no ka mea, aole noe like" loa o ko Kahou Modoo hana me ka mea a'u e manao ai iaia mamua. O ko Tamaahmaah Kana me mnkou he kohu hanohano, ua haawi mai oia i na mea ai ame ka wai, me na mea e ae i loaa ma ia aina, me ka luhi oie o makou ma ke kuai ana; ano kona hana aloha ame ka lokomaikai. Ua kapili eau i kekahi waapa nona, ua kāpaia o Berita?iia, ua kakauia ma kekahi apana keleawe ma kn hope oia moku, no kona nui ame kela mea keia mea. A ke hai aku nei au i na mea a p.iu i hiki mai ianei. ma ka Ia 25 o Feberuari, me ke kuka nui ana maluna o ka moku o ke alii o Beritania i waihoia malalo o'u, a ua haawi maoli io aku no o Tamaahmauh i kona mo* kupuni o o\vhyhee i ka Moi o Beritama, i kona hope a hooilina paha. No ia mea, ua olelo mai oia ame kona mau alii a pau, ua hoolilo lakou i poe kupa no Beritania; nola» ila, ke kauoha aku nei au ma ka inoa o ka Moi kuu Haku, i na mea a pau e hana akli iaia me ka lokomaikai, e like me ka mea i maopopo ai ua pono. Ake hoapono nei au ia John Young (Olohana,) ame haae Oavis (Aikake,) no ko laua 4iana pono mai i na knnaka malalo o'u; a i kuu mnnao, no ka mau o ko laua hana pono, ame ko laua pai* pai ia Tamaahmaah ame kona poe alii, nolaila ka hann lokomaikai mai, ame ka pololei kalohe ole o keia Uhui i na malihini i ( hookipaia maanei, e like pie me ka mea i | hoolahaia ma Beritania, no ko lakou anokolohe a pepehi kanaka, mamua'e o ka hiki ana mai o kela mau haole maanei. Aia no ma keia mokupuni kekahi 'mau haole e ae, aka nae, aole au i ike i ko lakou ano maikai ame ka hana ku hoi i ke aloha. t Oia no ke ano oka mea i loaa ia makou ma Owhyhee, nolaila, ke waiho nei au i keia palapala i mea e kuhikuhi ai i na malihini e hiki mai ana, e loaa ia lakou ka,pono ; like. Pela no ka makemake oka lakoa kauwa hoololohe. Geo. Vanekouva. Kapena o ka moku o ka Moi o Beritania, o Discovery, ma ke awa o Toe Vah, o\vhyhee, | Maraki 2, 1794. HELU 13. | Kope o ka Palapala a ka Moi Kamehameha ! I, aia no me ka mea nona ka inon malalo. j «* Ika Moi fcapu loa, o George 111, no na I Aupuni Hui o Beritania Nui, a i Moi no ko ! Hawaii Pae Aina, ka mea nana e kokua i ka pule, ia mea aku ia mea aku." " Kaikaina :—O makou, o Kamehameha, Moi o ko Hawaii Pae Aina, me ka mnnao e [ kokua i na moku o na kanaka o ka Moi o Beritania, e hele mai ana ma keia moana, » ua hoounaia e makou he wahi palapala. Ua kakauia keia palapala i hoounaia ma kn la 3 o Maraki, 1810, a ua hoouna pu ia«hoi me kekahi aahu hulunmnu no ka Moi George 111. Ua pane mai o Lord Liverpoel, ke Kuhina no ko na aina e no ia wn, ma ka la 30 o Aperija, 1814, ma ka lima o Kapena Spencer, ma ka moku i kapaia o Duke of Portland, ika Moi; a mahope iho oia hoounaia ana, ua haawiia mai e Timoree (Kaimualii.) ka Moi o Atooi, (Kauai) i kona mokupuni. Nolaila, ua liio ia makou keia mau Pae Aina a pau. Eia kekahi, ina ko makou ano kupa ia oe e ka Moi, ke makemake nei makou i wahi siia ome on& mau hoailona mai Beritania mai, i mea e malu ai ko makou mau moku ma keia moana. Mo kuu makemake e loihi a e oluoiu kou noho alii ana e ka Moi, Ke kakau nei au i kuu inoa, kou kaikaina. Tamaahmaah (Kamehameha I.) Ooahoo, (Oahu) Augate 6, 1810.'* lIELU 14. Ke kauwahi o ka Palapala a Lord Liverpool ma ka la 30 o Aperila, 1812, e pane ana i ka Palapala a ka Moi Kamehameha I, o ka la 3 o Maraki, 1810. "Ma ke kauoha;a mai o ka mea kiekie ia'u, (ua pono ole hoi ka naauao q ka Moi, Georgc 111 ma ia manawa, nolaila, ua hooliloia ke aupuni ma na lima o ka mea kiekie ke kahu anpuni,) e hai aku ia oe i kona makemake mau i ka pomaikai o ko Hawajj Pae Aina, a ua kauoUaia oia t koqa maul?apenn manuwa a pau e hoomaia pono i kou m&u moku kalepa, a i na moku o kou poe kanaka paha. Ua lana ka manao o ka mea kiekie e pa- , keie ana kou mau pae aina i na ino, no ka • mea, ua lanakila oia maluna o kona poe enet mi a pau ma kela wahi keia wahi," 3. H. Kanepu». i īwilii, Kapalama, īan• 2,1864.