Ka Nupepa Kuokoa, Volume III, Number 1, 2 January 1864 — Untitled [ARTICLE]
Ma ka pepa o ka pule i hala, ua hai aku makou, he kumu manāo wehewehe ka ma. kou, no ke Kuhina Waiwai hou, a eia iho !no ua manao nei o makou malalo nei: I Oke Kuhina Waiwai hou i hoonohoia'e nei ma kahi o ka Mea Hanohano C. Gordon Hopkins, (no ko ka Moi makemake ana no iaia, e noho ma ka oihana pili koke me la,) oiano o Mons. Charles de Varigny, he kanaka no Farani, a oia hoi ka mea i noho kakauolelo iho nei na Mons. Perrin i make aku nei. Iko ka lehulehu wa i ike ai i kona hoolahaia ana he Kuhina Waiwai, aole o kanamai ua mea he puiwa, aole o iakou wale, aka, o mnkou pu kekahi i komo iloko o ia puiwa ana. Ua lana ae hoi ko makou manao, malalo la hoi o ka noho ana o ka Moi hou, e hooliloia'e ana la hoi maluna o kekahi o na kanaka Hawaii nrtrh"oho hanohano, ame kiekie, eia ka auanei aole—ua manaolana ae makou,, o ka poe wale no la e hoonohoia ana ma na oihana kiekie, o ka poe no i ike inaopopoia he poe makamaka pili aloha io m ka Moi o Hawaii nei, a he poe hoi i hilinaiia e ko ka Moi poe kanaka, ka poe-i hoolilo i ko lakou noho ana'a me ka lakou a pau, iloko o ka noho ana o keia aupuni, iloko o na kau o ka pomaikai ame ka pilikia. Mai loohia ole no ka hoahewaia o ke kohoia ona o kekahi mea, ina ua ikea kona inakaukau ame kona hili~ naiia e ka lehulehu.
Ua npono no ka poe a pau i ka hoonohoia ana o ka Mea Hanohano C. (a-ordon Hopkins (Hapakini,) no ka mea, ua maopopo no i na kaiuaka Hawaii oiaio a pau, kona noho makaukau luliole ana no keia ohana Moi o Hawaii nei, ame ka lahui holookoa no hoi; a ina paha ua hewa kekahi o kana mau hana, alaila, ua maopopo no i ka lehulehu mai ka )oa ame ka laula o ka aina, aole no ka manao e hana hewa, aka, no ka hilihewa ana no o
kana mea i manao ai he pono; ano ia mea, ua hamau makou i ko makou mau waha no ia Kuhina, i kona wa i hoonohoia'i i poo no ke keena Waiwai o ke Aupuni Hawaii nei. Aka, o ke kohoia ana o keia mea i ike ole i ko ke kanaka Hawaii ano o ka noho ana, a, ole la hoi ia, o ka mahele iki la hoi ma ka olelo a ko Hawaii nei poe, e noho ma kekahi keena nui o ke aupuni, ke manao nei makou he kumu pono no ka hoohalahala ana a na iliakaainana no kona hoonolioia ana i Kuhina Waiwai.
Pehea la, ina paha e hoonohoia kekahi kanaka Beritaniā, ma ka noho ana kakauolelo na kekahi Komisina o Enelani, ma ke alo alii o Parisa, a mahope iho o ka hala ana o na makahiki he umi o kona noho ana ma ka oihana o kona aia hoii kohoia'e la ua kanaka nei e lilo i Kuhina Waiwai, no ke aupuni Farani, oiai no hoi ua lako oia, a ua lawa pono no hoi i na kanaka naauao nona iho, a ua lako hoi i na kanaka i noho a i maopopo pono ma ka hooia i ko lakou ono makamaka ? Pono anei ka manao o na kanaka Farani ? Aole anei e aa koke ae ke ahi o ko lakou hoowahawaha nui ? Ke olelo nei makou, aole e nele ana ka hoowahawahaia, a aole no hoi e nele ana ke ala koke mai o ka haunaeie ma na alanui 0 Parisa; no ka mea, he poe hikiwawe ka poe Farani i ka in.iina aku, pela no ka ike ana iho ma na mooleio paumaele koko o ia aupuni. E waiho ae kakou ike kanaka Beritania, a e olelo kakou he kanaka Hawaii | ka mea i hoonohoia ma ka noho ana Kuhina Waiwai o Farani, la ka manao a ko Farani poe no ia mea ? Ke manao nei makou he aiwaiwa loa aku ia, a he pauini aku paha kona hoowahawahaia. Pela no na kanaka o Hawaii nei, ka hoowahawaha i ke kohoia o kekahi mea e noho ma kekahi o na noho ana aupuni kiekie, me ka maopopo mua ole o kona kupono ame kona haha ana i kekahi mea i ku i ka pomaikai, ame ka pono o keia lahuikanaka* £ i mai paha auanei kekahi poe, owai ae ia poe 1 makaukau a i hoaoia, a i hoike mai hoi ma ka lakou mau hana, i ko lakou makamaka oiaio ana no keia aupuni, ame ka lahuikanaka ? E hooko koke mai auanei na leo o ki lehulehu, me ka ninau koke mai, auhea o W. Webster ?-auhea o Bihnpa ? auh6a o Mr. Aldrich ? auhea o Mr. Kakela ? euhea o Mr« Holo ? auhea o Kimo Pelekane ? ame ka lehiiiehu eae ? oka hoike nana e hoo-
iaio mai ka makamaka oiaio ana o ka poe nona na inoa i haiia'e la maluna, he make- ' . "" 1 :"" «lOlaao' £J» mpn. ke ' • ' ■ - > i i lai ke • u .. - : }■-'■<-■ ' » 1e•,J...... 3 ;« V- •• : ; . ' '» ia
mea, ua hiki ole ia makou ke \veheyehe aku : i mau hoike hou no ko iakou ano makamaka oiaio t no ka Moi apie kona ohana,, ame ka lahuikanaka holookoa no hoi. j
Eia nae, ua hiki ia makou ke ole/o me ka haahej? nui, ua īnalaina pololei ua Mons. De Varigny nei, me ka mahalo ame kalhoopono i ka oihana a kona aupuni i oluolu ai e waiho mai iaia ka malama; a ma kona ano kanaka iho, he kanaka inoa mnikai loa, a, he kanaka hoopono no hoi; ua hooikaika oia ma ka imi nui ana i na mea e pomaikai ai kona aupuni ponoi; aina la o kona noho ana ilaila, ua hana oia i na mea e pili ana i ke ano o ke kanaka pono, a hana pololei no hoi, a ina o ka ka Euanelio Hemolele ka inea e hoomnnaoia, alaila, he oiaio no, ua hoike mai oia i ke ano maikai o kana mau hana, oiai i kona wa e lawelawe ana no kona aupuni ponoi. Malia paha iloko o ko makou wela nui o ka puiwa ana, ua wikiwiki loa makou ma ka hoahewa ana'ku. Eia nae ka mea pono a makou e olelo ae ai, e kakali malie makou, a ikeia ke ano o kana mau hana, alaila, hiki pono ke oo aku i na ihe o ko makou hoowahawaha nui, ke loaa ke kumu e hana aku ai pela, i like ai hoi me ka olelo a ka poe o ka manawa i hala, oia hoi, " aia ka nani o ka pono iloko o ka hana ana." A eia kekahi, ina ua apono Ka Moi i kona hoonohoia ana i Kuhina Waiwai, alaila, e hiki ia Hawaii a pau ke hilinai iho, ua hana ua Moi la ma ka manao a'na.he mea ia e pomaikai ai konajfioe kanaka ; no kal mea, o ka mea..nu« -ncf ia ma ka pane poo( o na pau a Kamehameha, oia hoi ka pomaikai o ka lahui Hawaii. A o ka kakou e olelo ai. E ke Akua, e Hoola i ka Moi.