Ka Nupepa Kuokoa, Volume II, Number 51, 19 December 1863 — No ka Mahiai ana i ka wa kahiko. [ARTICLE]

No ka Mahiai ana i ka wa kahiko.

F. La k*\u>kcxi f ; .Ue-ha cr : E oluoiu (W E KE KILOHANA PooKELA 0 KA L.ahl'i Hawaii, e hookomo ma kou mau kowa '.aawaie. i keia mau Tiua nui e kau ae la maluna, " No ka mahiai ana i ka wa ka* , ir.ko," i ike mai ai hoi ka lahui opiopio o kaua, i ke ano o ka mahiai ana ō ia manawa. Ka 7fwa. He poe mahiai ko Hawaii nei poe mai ka wa kahiko niai, no ka iiiea, malaiia no i loaa'i ia iakou na mea e ola'i, a e pono ai no hoi ko lakou noho ana, a me ko lakou mau inakamaka. Aka, aole nae makaukau loa na kanaka kahikoma keia hana, no ka mpa, ua nele iakou i na mea paahana ; ole ; aoie a lakou oo hao, a me na mea paahana e ae, e piii ana hoi i ka oihana mahiai. O ko lakou mau lima, oia no ka oo kepe, a ! ina he oo ko lakou, he oo laau wale no ia; no ; ia mea, hemahema maoli lakou, a hakaiia ■no hoi ka mahiai ana. Aole hoi he like loa ; ka mahiai ana ma na wahi a pau, he okoa ! kekahi, a he okoa kekahi. i Penei ke ano oka mahiai ana ika wa kaI hiko : Kalai mua ke kanaka mahiai i ka 00. j Eia na laau e kalai ai i oo ; o ka mamane, ka ohia, ulei, ke aalii, a me na laau paa e ae. Kua iiio ia a moku, aiaiia, kaiiea aku la i na akua o ka mauna, penei ke kahea ana : " E Kumokuhalii, Kupulupulu, Kuaianawao, Kupaaikee, Kuaikekumu, Kuaikaelau, Kuaika- ; iala, e ike ia'u, e nana i ke kaiai ana o ka 00, he Inpa ka oo a'u e mahi ai i ka aiua ku- ! la, he uaia ka ai, a me na ai kupono e ae e ulu ana ma ka aina maioo ke kanu." ka hoomaka ana i ka mahiai: Ua pniii mua : ke kanaka i ke ahi a pau ka nahelehele, aui- ' iia, waiiio aku a hauie mai ke kuaua mua, I helu mua ka maiiiai. akahi kuaua, hookahi | kuaua i koe ma-u kuu wahi makawela, a i haule hou mai ke kuaua, a ma keaiiiahi oia j ia, hele i ka ako lau, a .ioaa ka apana iau. Eia na inoa o na lau e ako ai ; he huaiani, j he hokeo, he kaweio, he iapa, iie likolehua,

a me na lau. e ae he nui wale ; oope a paa, waiho a kakahiaka o kekahi la ae, alailn, pii' a hiki i ka makawela, aiaila, kanu ī na lau i haiia'e la maluna. Noho ua kanaka nei a loihi iki, alaila, 1 alaa i ka inauu, a pau ia, alaila, pue ka ua-j )a, a pau ia, kuehu hou i ka mauu, a pau ia.l 0 ke oo no ia o ka ai. Waiho aku a loihi na i la, alnila, kii aku ke kanaka mahiai, hooiii: ka ai, alaila. hahai na uala mua, a pau ka j hahai ana i ka ai, alaila, knhea aku i ke| akua maliini unln, penei ke kahea ana : u E kela ao nui eleele i ka maka o ka opua la o lalo iho, e malu, malu kiai, kiai oe i ko kaua waena nei la ! E Keaonui, malu oe i ko kaua waena nei la! E Keaonui, e malu oe mai kela kihi a keia kihi, e nialu oe mai kela iwi a keia iwi, mai malu oe i ko hai waena, o huhu ia oe i ke pani i ka la, koekoe ka mea nona ia waenn. E Keaonui e! e malu oe i ko kaua waena nei, malu oe i ka pue, malu oe i ka lau o ka kaua ai, i ulu, i piha ka pue i ka uala ! K Kenonui e ! malu i ko kaua waena, mai uka a kai, mai nae a lalo, ; pau kou e Keaonui, o Kanepuaa koe ! " | Kahea hou aku ua kanaka mahiai nei ia Kanepuaa, penei e kahea ai : i4 E Kanepu--1 aa, eku m i uka, eku ia i kai, eku ia i nae, eku, ekua i lalo, ekua iwaena o ka kaua ma--1 la uala nei Ia ! E Kanepuaa, eku ia, eku oe ' mai kela kihi a keia kihi, mai kela kaika a ! keia kaika, eku ia, eku oe mai kela iwi a keia iwi, ī hua i ka mole, i hua i ke kano, i I hua i ka lala, i hua i ke aa ko!o i ka wa, mai ekn oe i ko hai waena, o nou ia oe i ka pohaku a pa, eha oe, o hou ia oe i ka oo a ' ku, puka, eha oe : E Kanepuaa e ! hoi mai i no a ko.kaua waena nei la eku ana, malama ; ana i ko kaua waena, i ulu, i ola na ohua o ' ko kaua hale, a me na makamaka kipa mai i i ko kaua hale, pau ke kapakapa ana, he hooulu ai, he hoohua ai na Kanepuaa ! '' ! Hoi ke kanaka me ka ai a hiki i ka hale, ; kaka kn wahine, kalua ka puaa, a rae kekaihimau uala, a moa, alaila, kaumaha hou j aku he wahi pule uuku, penei ka huna ana : | "E Kukulia, ua moa ka ai, ka uala hou, ua ; moa ka puaa ; eia ka ai ? eia ka ia, e hoi e ai | i ka ai a'u, a-a mea ka mahiai nui. eola ia'u ; a me ko'u mau ohua, amama, ua noa, a holo j wale hoi, e ai." O ka pau keia o na mea e | pili ona i ka mahiai ana ma ka aina kula. | Ka lua. Eia ke ano o ka mahiai ana ma ka aina wai i ka wa kahiko. Hele ke kanaka mahiai, a kona loi, kulapa mua oia i ka nahelehele a pau, waiho aku a pulu ka mauu mua ana i hana'i mamua; alaila, kupele hou ka loi, a ike oia i ke ano kupono ke ka. nu, alaila, kanu ka huli kalo a paa ka loi, alaiia, noho aku a liuliu, ulu ae la ka nahelehele, hele ke kanaka e mahiai, o ka inoa oia ! mahiai ana, keau lor, a ekolu lau o ka ai i | mohola ae, alaila, lau pai ka ai, kii ke kanaka [ako i ka iau pala, o ka iileo, hoiiiili i luau» | ope a paa, aiaiia, hoa ke ahi, pulehu ua ope i luau nei. a moa, wae ke ino a pau, aiaila, ! wehe k« poi o ka umeke ai, pule aku i ke | Akua. Penei ka puie ana, 4 'E kane i ka j wai e ola, eia ka iuau. ka lau mua o ka ai a ; kaua, e Kane, e hoi, e ai, e oia ia'u ! kau puiapula, i mahiai. i kukuiu hale, i lawaia no hoi, a kanikoo pala lauhaia kanaka i ke ao mau loa; kau ola, e kuu Akua, amama, ua noo,iele wale hoi, f ' Pau ka pule; alaila, o ka ai no ia, a maona; noho n hiki i ka wa oo o ke I kalo, alaila, hele ua. mahiai nei a hiki i na j loi kalo ana, ku iho la ua mahiai nei ma kujauna; kahea aku i ke Akua hooulu ai. Pe-

nei kn. ana. E kukeoiowai\i, he olowalu k* ka'o, ka pumaia ka ha n ke kalo a kaua la; iaumaia ka lan o ke kaio a kaua ia, e kuu Akua i k? oo ana o ke kaio. e kukeoiowaiu, e u huki ka ai a kaua !a, e kuieeolowalu, lawe au i ke kalo, me na oha, a me na kamau, koe ka puu i huli no ke amau a kaua ia; e kukeoiowalu. huihui ka ai a kaua ia, auamo ka ai, ho-a ka imu o ka ai a kau.a la; kaiua ka ai a mou. a kui, a waii ka ai a kaua ia. E kukeolowaiu e, kaka ka wahie, ho-a ka imu, uunn ka puaa, kau i i ka imu, unuunu ka hiilu. ku-ai ka ioko, kaiua ka imu'o ka puaa a kaua ia. Ea, e ku. keolowaiu, ua moa ka puaaa kaua ia, okioki a piha ke pa laau, e kauahi nokenoke ke ka. ne, ka wahine, ke keiki, i ka puaa, e ai pu hoi me ke kaio a kaua ia, ea, e kukeoiowalu, a papa iki, papa nui, eiieii kapu, elieii noa, i ae no honua, ua noa, pau ke kapu, ua noa, pau keia, e kii e ohi ke kalo. Oke ano keia o ka mahiai ana a ka poe kahiko, i nalo aku ia ma keia aoao o ka paii pahee. : Me ka mahaio ika poe moa kea oka Hui Nupepa. John Kanealii. Kona .1 ,Yor. 20, 1863.