Ka Nupepa Kuokoa, Volume II, Number 42, 17 ʻOkakopa 1863 — KA NU HOU! Ke Pio ana o Papu Wagner me Papu Gregg! Hoouka Weliweli ma Tenesi, 30.000 i make. [ARTICLE+ILLUSTRATION]

KA NU HOU!

Ke Pio ana o Papu Wagner me Papu Gregg!

Hoouka Weliweli ma Tenesi, 30.000 i make.

Ma ke ku au;i nmi nei o ka inoku Anicrika Danng, il<»ko o na I» he 16 mai Kapaliikiko mai. u;i lnaa mai neina eke leta o ka Hikina. l'a loaa pu m;ii me na mea hou o ke kahua kaua ina Amerika, e hiki nna i ka la "21 o Sept. a o ko Kuropa hoi, e hiki ana i ka la 8 o Sept. O na mea i lohea mua ia mai nei, ua hiki aku no i ka la 6 o Sept. nolaila, he anahulu ka hou loa o na mea i hiki : mai nei. He nui no na mea Jiou i liiki linai nei. e pili ana i ka noho ana o na anao kaua. O ka mea nui loa i hiki mai nei, Dia | no ke pio ana o ua papu kipi. o ka papu ; \Vagner a me ka papu Grcgg, i na koa aupuni malalo o Gen. Giltnorc, ma ka la 7 iho nei o Sept. aka, he mau niea no nae ia i manao mua ia no. Na na kipi maoli no i haalele iho i ua mau pakaua'la. a no ka pokole loa o kahi kupono no lakou e hookaawale ai. nolaila, ua pio mai 'he 75 koa kipi. Ua lilo holookoa aela i | na koa aupuni o Mokupuni Morisa, a mai ke kulana aku o ka poe ko;i aupuni e hoomoana nei ma Mokupuni Morisa, ua hiki ia lakou ke kokeke aku i ka lakou mau pu, ia papu Afoultric, Johnson, a me ka papu Sumeta. Ca hoounaia'e mai Nn loka he mau hauen tnusatn poka poha, i pola no na puali kaua o Gen. Gilmore, a ua inanao wale ia, i mea e kiola aku ai iloko o kc kulanakauhale o Kalelona, ke hoomau mai na kipi i ka aua ana i ua wahi la. Ke mau nei no < nae ka nee malie ana'ku a na koa aupuni iloko o ke awa o Kaleiona, he akahele loa nae ka hele ana, aka, he paapono

nae ta lakou na Wiiui » p'° nun ia lakou. ke hilinai nu» r;ei no »> Giimore e h-.ki ar.a iaia ke hoopio aku i na papu a jmu 0 na kipi,a ke pu h«.H i ke ku!anakauhale. kahi o na kini s hoopunana mua i'oko no o keia mau la koke mai. A maiia no piha e ha!a ana kekahi mau puie. no ka mea, aole o Giimore make make e kii aku e hoopii i kekahi mau wahi o na kipi. me ka lawa pono oie i kona manao. i ka poe nana e kiai mau loa me ka paapono. No na mea hoi e pili ana i ka puali koa o ka Patornaka. ua ikea lea ilio ke emi loa ana o na koa o na puali o ka Akau a me ka Hema ma ia wahi. no ka pau o ka nui o na koa i noho iho nei ilaila o na aoao elua. i ka hoounaia i na ' mokuaina Komohana e kokua ai i na puali kaua malaiia. La hoouna akuoOen. Lee i ka hapa nui o kona mau koa. i ka mokuaina o Tenesi. i kiki ai ke kokua i ka puali koa kipi. maiaio o Gen. Bragg. a o kekahi mau koa kipi hoi o Lee, ua hoounaia i Kaletona, i hiki ai ke kokua aku i na koa malalo o Biurigada, a ua manao waleia o ke koena iho o na koa o Lee. ke pau aku nei i ke emi hope hou i Ilikemona. me ka hoopau hoi o na kipi 1 ka manao ana e kaua hou iloko o ka mokuaina o Vereginiu iioko o keia manawa iho. Aia ka puali koaaupunio ka Patomaka. i Kalapepa kahi i hoomoana'ai. ina ka laina e moe'la ma ke aianui kaarnahu Godeuavile, a ina paha he lehulehu ia poe o laila, e hiki ana no ia lakou ke hele nee mahe i ka Hema, me ke kue ole ia mai. Ma na mea i hiki hope mai nei inai na mokuaina mai o ka Akau Komohana, ua ikea iho ka hoouka weiiweli una o na : puali kaua aupuni malalo o Gen. Rosekalana, a me ka puaii koa kipi maialo o Gen. Bragg, (Baraga.) O ke kahua i kaua ai aia iioko o ka mokuaina e Geogia, ma ke kihi Akau. e pili koke la me ka palena o ka mokuaina o Tenesi, a he 15 paha miie o ia wahi, mai ka Hema Hikina aku o Katanuga, a penei no ka moolelo 0 ia hoouka, kau weliweli ana. Ua hoomaka ka hoouka kaua ana ma ka hora 11 o ke kakahiaka o ka poaono, la 19 o Sept. ma kahi e pili koke nna i kahi i kapaia o Wielow Glenn's House, ma ke alanui e hele ana mai ke ala MaeLamore a hiki i Katanug:i, a aole no hoi i liuliu komo pau mai la na puali koa o na aoao a eiua iloko o ke kaua, a iloko noo ia komo mua ana iho o ka hoouka, aia hoi, ua maikai ka hoonohonohoia ana, a me ka hele ana mai a na puali kipi. I ka hoomaka mua ana iho no, hoohuli nui ia na kipi i ka lakou mau pu iluna o na pu inalalo o Felton, a me Looms, a ua pio aku i na kipi he eiima pu nui o ke ano Parota. noloko mai o na pu eono, ma ka apua wale no ka pakele ana mai o ia pu 1 na kipi. O ke kapena o Ton Pelt, ka mea ia ia ua mau pu nei, pio pu aku la no i na kipi. Ma ka hora o ka auina la. aole o kanamai, wawnlo launa ole ka leo o ka pu kaupoohiwi. ua like me ka hiolo a ka pakaua iluna o ka h .le, ka ua mea 0 ke Kupinai a na poka e kiia ana e na [>oe koa o na aono hoouka. Ma ka hapalua o ka hora 2, kunewanewa ka mahele waenakonu o na koa aupuni, a hoomaka e hee loa mai i hope. lloko n;ie o ia manawa, ua kukuluia kekahi pu kuniahi nui e kekahi papa koa o keaupuni, a na ia pu i keakea i ka hee ana mai o na koa aupuni, a na ia poe no hoi i alualu hou aku i na kipi, a hee hou aku no hoi na kipi. O ka mahele kon a«l)avisa kai kaua me ke koa nui a ua hee nonae i na kipi, a o ka papa koa Iniana, helu ewalu, ua pau ka lakou mau pu i ka liio i na kipi. aka, ma ia hope iho no nae, ilokoo ka hooikaika nui a me ka hoouka huluhuiu hou ana no i pio hou mai ai kana mau pu 1 pio mua ai i na kipi, me ka hoohee aku no hoi i na kipi nana oia i hoouka inua mai. O ka puali koa aupuni maialo o Gen. Reynolds kekahi i poino nui, aka, aole no nae oia i nee iki aku, ua kaua no oia a ua nui no na koa i make ma kona puali. aka, aole nae hoi oia i ano kunewanewa iki mai, a no kona hoopaakiki loa uo mamuli o ke kaua, noiaila, ua hee hou aku ua kipi nana »»ia i hoouka puahi mai, a aoie uo hoi oia e alualu aku i ua poe kipi nei. Pela no hoi ka puali koa aupuni malnlo o Palmer. Ua hoonka qo me ka ikaika a ine ke koa, aka, ua hoohee ia mai no nae e na kipi, a ua hookunewanewa ia no kona kulana me ke pio aku o kekahi o*na pu nui o kona okana. O ka mahele koa kekahi malalo o Gen. Cleaves, ua kaua no me ke koa a me ka ikaika, a uaemi hope no nae, me ka hele | imi no o na koa imua. Ua hooikaika no

na koa a me na puah noa pau o ka Akau e kue aku i na kipi, aka, iloko 110 nae o ia hooikaika an.i, ua hoohalawai, i» niai na koa aupuni a pau me ke kulanalana. a me ke ano kuenū hope no hoi. No keia ane lanakila ana o na kipi. nolaila, hooho ae la lakou i ko lakou hauoli me ka leo nuī. a i ko iakou huro ana. :» e he mea la, ua hoonaueueia ke kumuwai o Kulanihakoi. no ka mea. ua hele maoii no a nei ka honua. Ia hoohele mua ana mai noaua poe koa kipi nei. o ke kaheawai mai la no ia o ka hele nna mai. Oiai ua poe kipi nei e hele mai ana imua, alaila. o ka wa iho la no ia a ka Generala o ka Akau i kauoha ai. e ki mai i na pu kaupoohiwi. mai kela pen a keia pea o ka puali kaua aupuni. mai ke kukulu akau 110 a hiki » ke kukulu hema o ua puali la. a mai ka hora *2 mai a hiki i ka hora elima, ua hoomau no ka weliweli o ka hoouka ana pela. Ma ia wa i anoano maka'u mai ai ka Genera!a o ka Akau. Hooikaika loa mai la na koa kipi e hiki i ke keena noo o na koa aupuni. a oiai lakou e hele mai ana ilaila, aia hoi. . halawai mai la na kipi me na koa panai 0 ke aupuni, a hookui mai la lakou me kapoinonui. aole o kanamai ka make nui o na kanaka ma ia manawa. e kahe a wai ana ke koko mawaena o na noao kaua a elua. Ika wa liula hoomaka ke kaua. a ma ia manawa koke no, ki mai la na kipi i na pu me ka hakalia ole, no ka meii. ua hoolako iho la lakou ia lakou iho tue na kanaka hou, a o na koa no e kaua ai i ke ao, ua waihoia no ia poe e hoomaha. Ia wa koke no hoi, nla lokahi mai la na koa aupuni o ka mahele akau, a komo aku la iloko o ke kaua me ka iweliweli nui. Maunauna launa ole ke koko e hookaheia ana, e lana a moana ana ke koko. Ua hoomau ke kaua ana a liuliu loa, a e aneane ana palm e huli ke kau, akalu no a hoomoe houia ke kaua ana. La nui no ka poe make ma k;i aoao o ke aupuni, a pela no hoi ka poe ;kipi, ua hiki ka nui o ka poe i make me ke 30,000 o na aoao a elua. Ua olelo ia mai no e kekahi mau nupupa, ua pio loa na koa aupuni malalo n Gen. llosekarana, aka, aole nae i ikeia iho ka oinio o ia mea, ma ka wae ana iho 1 na mea hou i hiki mai nei. He oiai aole no paha he makamaka o ko ke ao nei noho maikai ana, e apono ana mahope o na kif)i, a mamuli hoi oke kumu nana lakou i koi mai e kipi, aka, i ka nana ana'ku nae i ka lakou mau liana koa. akamai, a me ka eleu no hoi, ua hiki ole i na Puuwai o ke aloha ke aua iho i ka mahalo ana i ko lakou koa maoli a me ka eleu hiwahiwa lua c»le no hui. GJ""Ua hoopaaia ka moku kaua kipi Felori(īa e ke aupuni o Farani ma I3c«raseta, Farani. ae hoopii kivila ia aua, no ■kona hoo[)iho ana i kekahi mau moku o na Kalepa Fararii.