Ka Nupepa Kuokoa, Volume II, Number 42, 17 ʻOkakopa 1863 — Untitled [ARTICLE]

I'a h r, i m-T: rt«i rr>?.: Kapn;.-. kik r « nt3S iloko 0 k'Ma ;nnu pule iho nei, a ua mak'.-make pa- !. i ko'i; !;.'i'i makarir»aka. :ri heiuhelu kuokw. e ike a e i<>h'j hoi i rsa uiea a'u i īke ai rna ia wahi, i anr. e mai na m€-a o ko kakou f>no hari3u nfi. H* a:nn kupanaha io iio o Kniapni, a he knpanaha pu no hoi me i»i :';ehu o!ai!p.. Ua iike no ke ano o koiuiapoe me koonei. a e ninau paha auanei o-ik'i.. 'Kiha hoi k* 1 kupanaha o ko'aih poe kr.!jrii»a ? Oia hoi o ko lakou hikiwawe ma kri hoohuli ana i keano o kolaila honua. He iT.au a;»a u,i mahiia, a rn»/ uh pa hua mea ai i.oi ī hooulu niaikaiia ma nri wahi he nui wai" •• i'i nina, oiai hoi o ua mau wahi !a i n.i makahiki mamua aku nei, he waoakua ka hek'helena i ka nana aku. K<"* ku mai i:ei na kuiana haie ma kela a me keia wahi o 1 i aina, a o kekahi o ia mau wahi kulana hale, ua uiu ae a li!o i mau kulanakauhale, a tia !i!o hoi i wahi noho no na haneri tausani kanaka. 0 Kapolakiko ke kuianakauhale nui loa ma i» aina, ua ane 1 ike ka nui o na kanaka e noho nei i.!aiia mamua o 100,000, oiai he 15 wale no makaiiiki o kona hoopulapula ana, a ua iike ka nui o na hale o ia wahi iiii' ii i halr nui o Nu loka a me La<lana, a he inau tausaui ka nui o na moku e ku aku noi ilaila, me ka lawe aku i na waiwai na na kalepa o ia wahi, a n»e ka hoopihaia no fioi o na moku i na waiwai, e iaa ka paia<in, huita, a iue na mea kanu e ae no hoi, a hoounaia'ku i na aina e e kuai ai. A ia'u i ik«* ai i keia hoike uui o kolaila iioiomua ana. oia lioi ka ike ana i na alanui l.aamaiiu, na inokumahu a m<» na mokupea, i lawa kupono ai no ka haiiha 1 i ana i na mea e hoolakoia'i o kolaiia poe kamaaina, ālaila, ninau iho ia au ia'u iiio, no ke aha la ko Kaiaponi, ka aina i uuku ioa o na makahiki mai koua wa i iianau mai ai, kumu i oi ai ka waiwai, a me ka ioaa. a me na kanaka, mamiia aku o ko Hawaii nei ? Aohe no paiia «■ ne!e, he niau kumu nui no na kumu i holoiuua ai o ia nina, aka nae, i ko'u manao, hookahi kumu nui o ka hoiomua ana. O koiaiia poe kanaka, he poe miki iiana, lie nui ko lakou nakui ana e hana, a e mahiai hoi i ka honua. me ka hooulu no hoi i na mea kanu; a ma ia mea hoi iakou e hauoii ai ke olii mai i ke liaia o ko lakou luiii. Ina e hooikaika ana o'u mau hoahanau o Hawaii nei ma ka noho haua ana, a me ka hana hoomanawanui iioi ma ke ka.nu ana i nu laau kanu hua ai, a ine ke kanu ana paha i ka raiki, palaoa, huita, pulupulu, a me na mea anolike, alaila, e loaa no ke dal.i ia lakou, e like me ka loaa ana i na*poe Kaiaponi, me ka lako hoi i na dala e hana'i i mau hale maikai, r hoomaikai ni i ua kula a me na haie haiawai o iakou, me ka lawa inau no iioi i na ilala e hiki ai ke uku aku no ko lakou mau auhau, ke hiki mai ka wa e kikooia mai ai e na iuua. i ; .ia no ke paewa nui iwaena o na poe KaI.iponi. a i ka poe hoahanau o'u o Hawaii nei—he nakui mau iakou e hana, a e lawelawe no iioi, a o ko kakou ake nui hoi ka noho haua ole. Un loaa ia iakou ke dala, ka uku o ka iakou hana, a ua ioaa iho ka ilihune e pij>ili mai ana io kakou la, he uku no ko kakou uoho palaualelo ana. Kia liou no ua ii'ea hewa o kakou o ka poe Hawaii nei, o ko kakou maunauna, me ka malama oie i kn kakou mau wahi uala. O ko Kniaponi poe, he iiuli i ke dala a loaa, alaila, lawe aku a waiho iloko o na Banako, a i ole ia. kuai nku i ka aina, hale, ame ka moku no hoi. O kakou, ina e loaa ia kakou kahi dala, alaila, o ko kakou heie ilio la no ia a uhauha, a i ole ia, alaila, he haawi wale aku la no ī ua makamaka. Ina kakou e hoihoi ana i ka kakou mau daia iloko o ka Hauako, a i ole ia, ma kahi e aku no jvaha, me ka ohi mai i kahi uku p;\nee uuku, ma ka lima paha o kekahi kanaka hiki ke hilinaiia, a j>ela e iiouluulu malie ai a hiki i ka wa e lawa ai no ke kuai ana i kekahi ajxina aina, a no ka hana ana paha i kekahi wahi haie iaau maikai, a i ole ia, ma ka hoomaikai ana j.valm i kahi apana aina, aiaiia, e hikiwawe mai no auanei ka manawa a kakou e īke iho ai i ka pii ana'e o ka waiwai 0 ko kakou inau mokupuni, e maikai auanei ko kakou mau wahi loi, na \vahi (uhule, a e ikea'ku no hoi uuanei ka pii koke ar.aeo na hale hou ma na wahi a pau, ine ka hele no lioi a hulalilua i ka la, i ka hinuhinu i na waihooiuu o na pena. E piha no hoi auanei ka aina i kn hauoli ame ka lealea ana, noioko mai o ko kakou luhi ana me ku makemake e hana. O kekahi o ko kakou mau poe makamaka 1 hoi mai nei mai ke Okoholu mai, a e ohi nei hoi i ko lakou uku—kc ohi nei kekahi j>oc he §100, o kekahi poe hc $200, a he S5OO, o kekahi poe no hoi he pakeu ae. 0 kekahi o Weia poo, ke hele wikiwiki nei iakou e hooniaunauna wale aku a» i ka iakou daia, no Va loie no iakou iho, ame ko lakou poe makainaka he nui wale. Me he inea la e kiola walt aku ana lakou i ka lakou dala, me ka loaa ole raai o ka pomaikai ia lakou, a iloko no palia 0 na la, a he mau puie paha, aia hoi, ua nele U» iho la ia poe 1 kahi daia ole, a ua like maa iho la no ko lakou nele, me ka m&mua'ku o ko lakou

ohi ai.i i ke dab. A nohlia. ma e waihoia na wahi daia a ua pfne nei ī ohi rn3i *\i i na (iala he §200. iloko o ka Hanako. a mahope e he- !».* ai e ninaninau a loaa kahi hale maikai e hiki ai ke ku-;i aku no ua mau via;a nei, ina !a ua 'ilo makepono kana rr.au da!a i ka mea e waiho iriatj rnai ai meia a hiki i kona wa e hooluolu ai f r: e mau "ioa ka pmo o :a wahi nona ano kona mau makamaka. Aka, i keia wa nae ia, ke kiola maunauna nei oia i kona iuhi. a ke kii mai nei na pe- 3 maal-a, me ka nui e kaili aku ai.a lawe aku e uhnuha no ka rama. Xo keia mau kumu. nolaila, ke ao aku nei au i ko'u poe makamaka, e noho hana a e imi i ke d".ia. a ina e loaa mai a'ai'ia, e malama ma kahi p koe ai. a hiki i ka wa e ioaa'i ia oukou ke kumu pono e kuai aku ai, i ii!o ai ia mau mea, i mea hoopoinaikai mai ia oe iho, i kou ohana, a me kou mau makamaka. A pela e lilo ai ko aina, i aina 'waiwai, a i wahi makemakeia hoi no ka noho ana. a pe!a waie no hoi na poe Hawaii nei e !i!o ni i poe naauao, a i poe noho oiioli no' hoi. w. ;