Ka Nupepa Kuokoa, Volume II, Number 38, 19 September 1863 — Untitled [ARTICLE]

Z!7* Ua heluhelu i:r< makou i kekahi mau nnnio i paiia ma ka nupopa haoie Paafic Comnifn:ial Adt':rt.isrr. ua kakauia ua mamo la e kekahi mea e kapa ana ia ia iho o " Engii2hman," (Kanaka Enelani.) O ke ar,o nui o kona mau manao. oia no na mea e pīll nna i ka h »na i mau kanawai e hoopai ana i na kanaka hana oie a paiaualeio no hoi; wahi a kona manao. mai pono ka ina e kau in i mau kanawai i ka wa e haawiia'i o ka ai:ia i na kanaka ma ke ano Alodio,e 'ike ke ano tne ria ol !o inala ; o nf*i : " O n'i ku'ēnna aina a pau e mnhiai iakeu e iiK*» tn« ka mea kupono i na ama o hkou. a *» kami inkou i kek«ni mau ktimu ianu hua i kuponoa e iawa f«j'io a! hoi e iike mr» ka tiui o ke kuieana. Ina e hana o'e ia m-a, m" ka ole niii i ke kumu o ia hana oie ana. ,'iiaiia. e laweia ka aina o ua rn<-a laien'! waiwai oU> !a. a e ii'o i ke Aupuni, a i o;e i» *• h.*tawiia i Me<la!a no kekahi p?iha o na poe t noho hana.'" I ka nana nna i keia mau nieio. me he ia o ka o ka mr»a nana i kaknu i ua manao ia, o ka hannia i mau kanawai e hoo[)iiikta ana i ka noho ana kuokoa o ke kanaka Hawaii rna na pono i haawiia ia ia ma ke Kumukannwai o ka aina, me ka iawe maoii m::i hoi i ka mana o kela a ine keia kanaka " hana e like me kana ī manao ai he pono. O k" kurnu nui nae nana o Etiegii>hman'' | t koi e kamaiiio |ieia. no ka puni palau.ileloi o keia iahui kan ika, a ma ia mea makou e! kue pokoie ai a oki iho. Ke oh io nei makou m;i ka inoa o ia-, hui kanaka. aole ioa ka iahui Hawaii he iahui uioluwn ; aka, iie lahui pioii hana no ; nka. ao!e nae iakou iie [»oe ine na maka i, uhiia me na punawelewele, e ike o!e iho ai; ia lakou i ka uku pono no ka iakou hana. a, e hooluhi waie iho ai la lakou iu iakou iiio, ' no ka pomaikai o ka poe i ano iike me " ma. oiai o iakou ka poe e palauaieio ana, ae makemake nei hoi e hanai īa iakou noioko niai o ka iiou o ka iae o na kanaka Ilawaii. Aka, ke ninau nei no nae inakou, lie kanaka Enelani io nnei o Engii■shmnn? Ke manao nei makou aoie, no ka i inea, ke iiookamoiamoia mai nei ke ano o kana oieio, me ke koi maoii mai, e lianaia i niau kanawai e kue inaoii iiua i ka piiioi i hiipoi nuiin e na kanaka Bcritania oiaio a pau ; i a oia iioi ka pono o ka noho kuokoa ana, o keiakanaka keia kanaka, me ka hoohaiki oie la o kona mau pono Kumukanawai. Xo ka mea, i ka wa e noho aua o na kanaka o Beritania i ke au mamua aku o ka nohoana 0 ka Moi Keoui. (John) ihina o kanoho Aiii 'o Beritania, ua opea waie ia iakou.a ua iiookaum;iha ia nn hoi, n ua iii iluna o lakou na pomo a pau o ka noiio nna maiaio o ke aupuni i kaokoa ka mana i ka Moi—ua hooloii inau ia na kanawai a me ke ano o ka noho au- : piini ana i na wa a pau a na Moi a me ko iakou mau Kuiiina, i ka wa o makemake ai : a ht'aha ka iiopena o ia mau hana hooknu inalia ma Boritania ? ! lna o " Engiishmnn" he kanaka i heiuhelu 'i na mooieio. alaila, e ike iho auanei oia, ua kii aku na makaainana, a ua koi aku ma ka : maka o ka pahikaua ia Keoni, ka Mui o Beritani;\ ia manawa, e haawi mai ia iakou i; na pono kuokoa kauiike, a maikai no hoi ; a no'uiia nvM ka Maona Chahtkk, n oia ke kahua paa i kukuluia'i o ko na poe Beritama • nohoana kuokoa—maiaiia i loaa mai ai ia , 'iakou ka pono o ka hoolaha ukea ana i ko lakou inaii manao ma na inea a pau e piii ana i ke ano o ka noho aupuni ana—nolaila mai ka maiuhia nui e mamalu nei i na ka-' naka Beritania : a o ka hua maikai o ia mau i hana kaulike a pau. oia k;\ ikaika nui» ka [ maua a me ka hanohano nui i ioohia mai ia Boritania ī keia wa. i loaa'i hoi ia ia ka inoa,' " kekahi o na aupuni waiwai loa. a ikaika ioa hoi ma ka papaiina o ka honua." A na ua kumu ia i hoikeia ae la maluna, i koi m.ii ; * ia mnkou e manao iho. aoie o ka inea e ka-; kau ana ia ia iho o " Engiishman," he keiki ■ i oiaio no Bvritania ; aka.aoie nae i nele keia ao 1 na keiki hlau, a maiia paha, o ka mea e : kakau nei ia ia iho o Englishman, oia keka-: hi o na keiki i hanauia ma kekahi wahi kua-i aina o Eneiani. A ina makou i kuhihewa ma keia manao ana, alaiia, maluna ona iho ka hewa o ko makou kuhihewa ana, no ka; 'mea, o ke ano o kana mau oleio mai ka mua a ka hope. he man olelo kupono loa i ka poe i ao ole ia, a me ka poe no ka hanauna ilalo lilo loa. He oiaio. he poe no kekahi o na aina a pau ! o ka honua » hio na manao ma ka palaualelo, no ka mea, he nui na mahele iloko o ka mea okoa, a he nui no hoi na ano kanaka o kem honua ; aka, ma ko " Englisnman" kapa ana i mai i keia lahui okoa, he '• poe palaualelo." malaila ko makou ia-*o ana. Ua maopopo ia makou, ina e haawiia ka uku kupono i naj kanaka Hau*aii. e like nie ka uku e haawiia nei i na haole, aiaiia, e apo koke ana no la-' kou i ka hana me ka eleu nui. Pehea la ko! " Enjriishman" manao. ina e haawiia ia ia i ! Ehiiu Dala no ka malama—ia ia kana ai, a me ka i-a, a me na mea e ola pono ai o kona j ohana, e makemake no pahaia e hana aku I no ka poe e no ia wahi uku uukn ? E hiki f ana no paha ia ia, a ine kona ohana, ke ola! ia mau wahi dala uuku ? Ke manaopaa nei makou. aoie oia e ae ana e hana aku malaio®

oka po? e r.o na tiaia en:ku ka inahma hookahi ; ao-e no hoi oia e ae *- pnahas:a'ku no hai, no ia wahi uku uuku ; a aole loa no hoi e o!a ar<a kona oh.i:ii. n? ki iako 1 na niea e pono ai ka noho ana. ina o kahi uku »a. A noiaiia, e iike no me k=>!ia ae oie aaa e hana. a e hookauwa ia ia iho no k?kt uku uuku. peia no i r.a kanaka Hawaii. no ka tn?a. he hiki no i na kannka Hawaii ke hana e like tne na naoie. ma na hana iima. a o keaha iho !a ke kumu e hoopaewaia ai o ka uku ? O k* keokeo ana anei o ka iii o ka haoie ? Me he n-ea !a. pela ka manao o '• Engiishmao." E like me ko na poe hao'e Beriiania oiaio hiipoi ann i ka Chaner o Ene-ani. pela ko na poe Hawaii # nei hiipoi ana i ko iakou Kumukanawai. he haawina ma'amae ia i haawi 'okomaikaiia ma: e ko i iko i mau aii! a oia.ka iwikuamoo. a nie ke aa kurnu o ko na kanaka Hawaii mau p-"-no kuokoa o keia ola ana. Ua aoia ka puowai o ke kanaka Hawaii, e aioha mau i ko iakou Moi. a me ko iakou mau a'ii—e aloha i ko lakou nina ponoi nei—a e hiipoi inakaaia kuihe ole i na manawa a pau, i ko iakou Kumukana^'ai—ke kahua paa i hookupnaia ai o ko ka Moi mnna. a i hooia la mai ai hoi oko na makaainana mau pono. A i.o ia mea, o ke kanaka e hookui kue mai i na ano nui o ua Kumukanawai'la. me ka ole!o ae he makamaka oia no keia iahuikanaka. e nho e oki ka oni ana a kona alelo. no ka mea. ua : oleio oia i ka mea oiaio oie.