Ka Nupepa Kuokoa, Volume II, Number 35, 29 ʻAukake 1863 — Ka Haiolelo ana a A. H. Stephens [ARTICLE]

Ka Haiolelo ana a A. H. Stephens

(l.~a hweia rnai ka iiaiolelo a Mr. Stcphen? (>elepauo.) nia'aiu iho nei. mailoko mai o ka paiapala a Samuel [{alh tt. oia ua ok'lo a Mr. Setepam» imua o kekahi halawai makuainana ma ka mokuaina o (iecyin, mamua o ka huki ana o ia mukuaiua ia ia iho. mniloko aku o ka Hui kahiko. a hoohui ia ia iho me na moku Hui o ka Hema. oia ka Hoj>e Peresuleua o ka Hema i keia wa..J

Penei no kana mau olelo. Ina kakou e hele ina keia aoao, alaila. aole e liiki aua Ke hoihoi hou ia mai. A o na ino a me na hopena ino wale e hiki niai ana m;i k< ia hoj>e aku, e ili mai ana no ihma o keia haiawai i na wa a pau e hiki mai

;uin. A hooneoneoia ana ka Hema, eka . iuo a lu: Uaua, inanuili o ke Uoiia aku e ua mea a oukou e nakui nei, i ka wa a ko kakou n»au kiiiaj)ai ulu e hehihehiia i!h) ai e n;i wawae o na koa, a me ke kaa ia fnai hoi e ke kna ha.hana ahi a ke kaua, a o ko kokou ' mau kuahu o ka pono e ho(ili!oia ana i lehu : me na poino me na popilikia o ke kana ana e ili mai noiluna o kakou. Owui !a, o keia halawai wa!e 'no ke lioohewaia no ia mea ? A ouai la ina aole o ka inea e haawi ana i kona ae no keia hana pono ole. e !ike me kM'u e man/mio nei, ke ahewaia e ka hanauna ( uln nei. a ke hoinoia pa)ia a mau ioa aku iloko o ka manawa e hiki mai ann, no ka

inoa me na poino nui e ulu mai aua mailoko mai o ka hana a oukou e manao nei e hana'ku ? Ke noi aku nei au ia oukou e akahele, a e ninau iho i kahi kumu iki nana e apono mai i keia hanaooukou, ke noonoo iho oukou iloko o ko oukou mau uiiuute maikni—n i ikeia hoi kahi kumu iki u oukou e hoakaka'i i ko oukou mau hort o ka poino e ili io mai ana ke hana kakou ia mea ? Oke aha la nuanei ka oukou kumu e Imike nku ai i ua aupuni oka honua 1 O lakou na Lunnknnawm kauhke nana e noonoo mai i kein luiiin ; a o ke kumu hea. a o ka hnna ino hea la ka kakou e kuliikuhi ae ai i mea e apoi noia'i ka kak«>u liana ana / 0 i;a waiwai hea o ka Hema kai komo wa'e ia mai e ka Akau? Auhea !a ke kaulike o ka Hema i hooh ia (e ka Akau?) A o ke koi ; liea, ina ua kukuhiia ma ka pono a uie j ke kaulike kai aua in (e ka Akau .') lle hi;ki anei i kekahi o oukon ke hai mai i ka inoa o kekahi hana pono ole i hanni mni : nie ka ike 110 he hewa, e ke Aupuni ma Wasiuetona. i liiki i ka Hema ke kaniuhu iho 1 Ke na nei au i kekahi e pane mai no neia ninau. | Oiai hoi ma ka aono o ka Akau. lie hi- : ki no ia'u ke hoike aku ma ka oiaio. (ae manaoio eukou ia'u e ka poemaikai, aole au he mea e kokua ana ma hope o ka Akau: ,ika. eia au i anei, aole he makauiaka wale, aka, he makainaka inau. a he , ipo aloha na ka Hema, a me kona noho jana, a no ia mea a'u e kumailio moakaka ; nei me ka oiaio, no ko oukou, no ko'u, ;a me ko kela a me ko keia kauaka mau ' pono ina na huaolelo o ka oiaio a me ka , pono, au e makemake nei, e hlo oukou "i poe nana e noonoo mai. a e olelo wale no au *na na mea e pili ana i ka niaio hiki oie ke hooleia, a e waiho nei hoi ma ke ano Moolelo oiaio no ko kakou aina nei.) Ikawa a kakou nei aka poe oka Hema i makemake ai i ka pono o ke Kalepa ana i na nika, a me ka lawe mai hoi 1 na nika o Aferika, » poe nana e mahi ko : kakou mau aina. aole aoei lakou i ae mai »a pono ia kakou uo nn makahiki he iwakalua ? I ko kakou noi ona'ku e haawiia ia kakou ka pono o ka Ekolu hapalima o !na Luna kau Kanawai, i poe nana e hooponopono i ko kakou mau nika, aole anei i neia.

" I ko kakou wa i noi aku ai e hoihoiia mai ke kuuwa i mahuka aku, ame ke koi aku hoi e hoihoi houia mai ke kauwa i mahuka aku im o ko kakou palena, noie hwi no anei » hookomoia iioko

o ke. Kumukanawa». a i np**r.'--::i a hooia io:a me ka ma ke kanawai o na k i'iwa m »» sa M. U. Itso 1 A he hiki anei n oukou ke oi< !o no kekahi uh;ikr hookalii ana a iakou i keia oidf ae me ka iiooko poiio «>!e h»>i i ka iakou mea i ae ai ; Maha iKiha ii< ! ko o ko lakon ano o ka noho ana ua huna I;»kou p.eia, aka. aoh* ma ka ae ana o Ke Aupu/n. no Ka mea. ua piii mau no oia mamuli 0 i.a pomaikai ka Ilema ina manawa a pau. -• F,isi hou no e na poe niaikai (""Oeiulemen.) e nana Ikhi ae no kakou i keia mea oiaio, ia kakou i noi aie haawi houia inai 1 mau aina hou 110 kakou; i ho«>laha'i kakoii i ka oinana hookauwa, aole unei lak«»u i hooko mai ika kak»»u uoi ma ka haawi ana mai i;i kak<>u ia Lusiana. Fch»riiia. Te.v.»»a. a m.ulokomai ho"i o lakou i ulu m:ii ai na umkuaina huu, a me na

Teretori e ae no !joi e lawa pono ai na mokuaina h«>u eha e puka mai iloko o ka mom'wa kupono. ke hoolilo oleia ia manaolaua e keia hana naaupo a p«>no ole hoi i mea ole. a malia paha. ma ia mea e poho «u na mea e ae a pau a kakou. me ka lawe waleia'ku o ko kakou wahi kauwa hope loa, ma ke ano koikoi a kaumaha hoi o ke kunawai koa. e li'<e me Amerika Ilema, ame Mestko. a i ole ia ma ka olelo hooholo palia a na Aupuni o ka liouua, i hiki ke manaoia e ukali mai ana ma ia hope. A eia hou no eua poe m īikai nei. o ke aha la ko kakou pomaikai ma keia hoano e ana i ko kakou noho makamaka ana me ke Aupuni Nui : Ia kakou no kona hooponopono ana i na wa a pau. a e mau ana no. ina kakou e hoomau mu ka noho hui ana me ia e like me ka noho ana iho nei. No ka He:na uo ka hapanui o na Paresiilena i kohoin, ame ka hooponopono ana no hoi a ka iiaj)auui o ua poe Pansidcnu i kohoia e k.a Akau.

" 11e knnaono na nnkahiki o ka noho ana o ko ka llema poe i IYresidena. a lie iwakaluaki'.maha wale no o ko ka Akau, a no ia mea. ua oi no kakou ma ka noho ana ona Peresidena. A pela hoi me ka noho ana o na Lunakauawai oka Aha Kiekie. he umikumamawalu o ia poe no ka Uema aku a he umikumamakaiii wnle no o na moku Akau, aka nae. he eha puhn hapnhma o na hihia Kanawai a pau, ua ulu ne ma na moku Akau. akn. o ka hapanuia nae o na Lunakanawai, n<» ka

Iloma nei no. L T a hoomnkaukau kakou ia poe i hi'\i ;ti ke alaiia mai. ke kauia ana'e o k«-auo iluna o ke Kuiniikanawai, me ke kue mai i ko kakou mau pono, a, pela no, ua like ko kakou maka iia ana ma ke ano o ke koho nna. i nn Lunauinknaiuaua no ka lala kau Kauawni oka Aina. Ike kolmana no inn lYre.«!deua, (uo ka manawa.J no ka Hah' Ahnolelo Alii, he iwnkalunkumamnha no ka Heum, n ho umikumnmakahi wnle no o ka Akau. Ma ke koiiu ana i na Lunahoumnhi imka hale. ( o ka poo i he iwnkaluakumnmnkolu o kakou, a he umiku.nauiahia wul*; no o lakou la.

o:ni hoi o ka hapnnui o nn l.unamnkanmana no ka Aknu inai no, uo ka inea, un pakeu no ka uui o kol.iiln mnu maknaikann: nkn. un lih» no nne i ko kakou poe kn noho nua Luna Iloomnlu okn Hale. iio ka mea, oia ka mea nnea e nlakni ka hnna nna a ia lala kau Kanawai o ka aina. Aole 'no hoi kakou i emi iho mn ka uoho hooponopono aua i na oihana e ae oke Aupuni. Ona Loio Kuhinn, he umikumam iha. no ka Hema aku nei no, ahe elima wale no oka Akau. Nuloko mai o na Kuhina i hoonohoia'ku i na aina e, he kanawalukamamaono. no ka Hema nei no, o":ai he kannlimnkumnmaha wale n<» ko kn Akau. Noka Akau no

uae na hann niii o nanno Depolomatikn, oia i»oi he ekolu hapaha o ua hana a pau a na Knhina i hoonohoia aku i jia aina e, no ka tnea, ua oi no ko lakou kuiana ma ke ano kale|>a ; aka, ua hio n; i e oko kakou poe kai hoounaia ma ia tnau wahi, i hiki ai ke imi i na mea a pau e i»olo{>ono ai ka kakou pulupulu, paka. a me ke ko, ma nā wahia pau oka honua. O kakou no ka poe nui loa tua na nohoana kiekie o na koa aina, a me na'hi manuwa. oiai hoi o ka nui o na koa a me na luina, no ka Akau mni no. E like no hoi pela ma ka nolio ana kakauolelo, a me na Lifna hooponopono aupuni e ae no hoi, iloko o ka oihana hooko o ke aupuni ; ua hoike ia inai e ka moolelo o keaupuni, noluko mai o na tausani kanaka ekolu e noho lawelawe nei no ke aupuni, ua oi ae mamua o elua hiipakoiu o ia poe no ka Hema aku nei, oiai he hookahi wale no hapakolu k«i nui o ko kakou mau inaknainane ili keokeo o ke au:uini nei.

•• Eia hou no kekahi ii!f-a n\ii. a he niea hoi, n e «aikoa i ko.na mii iloko o ko kr»k<ri rHvnai"\:ii. oia hoi na lona o ke Aupuni. n ekn e hiki ai ke mn!a;i:a i ke Aupuiii. na paUp.ui hoike Aupuni. ua īke kak >u. }ie wahi mea iki mnmua o ke Ekolu hapaha o na loaa a pnu o ke Aupnm. n > ka Akau mai no ia. E kaii. oiai ka wa e hiki ai.a ia oukeiu e na poe m a e kali. a e noonoo akahele a ;ioo;ioo poioie; h"i i keia mau mea nui. E waiho ae no 'noi kakou ma>vaho i ka noonoo ana i keia manawa koke, no na uiihona Hala pau ole i ka helu a kakou e liooliloai, ke hele kakou e kaua aku i ka Akau, me na umi tausani o kā kakou mau keiki. a mau hoahanau hoi e make ana iloko o na kaua, me ka haawi aku ia lakou i mohai ma kekuahu o ko oukou manao puni kiekie.—A no ke aha r Oia ka ninau hou ia oukou. I mea anei e hookahuli ai i ke Aupuni o Amerika. i kukuiuia e ko kakou mau kupuna lokahi, a i awiliia hoi a kukuluia me ko lakou hou ame ko lakou koko. a i hookahuaia hoi maluna i!io o ka pono akea, ke kau like. a mekealoha. A no ia mea, e olelo ae nu mnmua, e like no me ka u i olel<i ai mamua. a i hoike pinepineia no hoi e n;\ }>oe akamai a naauao loa, a me na poe aloha aina uo hoi o onei. a me na aina e, o ia hoi o keia ke Aupuni maikai. a iokomaikai !oa,a oia ke Aupuni a na , kukuna o ka la i o iho ai, oi o Ke kanlike ma kona mau pono, kupono ma kona mau lioo ;010 ana, oluohi ioa ma kana mau hana, me ka houluulu mai hoi ma keano 0 kona noho ana i na manao o na kanaka e hookiekie ae i ko lakou noiio ana. Aiiii, o ko oukou hoao ana e hookahuii i ke Aupuni i hke me keia, nona ka malu a kakou i noho iho ai iloko o ka maiiaua 1 oi ae mamua o Ekolu hapaiia o ke Keuetuiia Ke Aupuni imna ka malu i wniwai ni kukou. a i loaa'i ko kakou kulana i waena o na Aupuni, ka mnluhia o ka noho nna kuloko. ni;ii e kaapunia nua kakou e na mea e poino ;ii. me ka maluiua oni ole i in:ipu;a me ka holo mua ana ma ka naauao. a me na j>ono i hoohaiki ole ia oia ke kiekie ioa o na manao pupule, hupo a hewa no hoi, a lui mea hoi 11:111 e ole ai. n v koho o|ai 110 hoi."