Ka Nupepa Kuokoa, Volume II, Number 27, 4 July 1863 — NA MEA O NA AINA E. [ARTICLE]

NA MEA O NA AINA E.

\o Knropa. Ke nui ttn no ke an«"> okuku ana o na ainaini o E>irop:i. no kē kipi ei.u P'»lani. I a h«x>puka niai ke aupuni o R.Usia, iv> ka ninau a ;iaj ke k«'i ana'ku a na aupuui o Eueiani. Farani. a rne Ita!»a. no na mea e piii ana i ke Kuikahi a llusia i iiana i n>e Poiani. ana no hoi i haihai pinepine ai. Aole no he euii iki mai o ke kip-i ana ma Pt»lani. ke ho<>mau nei no ka uhai ana o ka lanakiia ma na knpuai o na kipi. Ma ka aoao nae h«»i o llusia. ke hoomainoino nui nei lakou i na p«>e kipi i pio ai i ko lakou mau koa, a o na kulanakauhale hoi he lehulehu wale. ua pau i ke puhiia ike ahi. Aole paha e hiki i na aupuni o Europa ke noho malie mai, me ka nana inuka hoi i ka hanaia o keia mau > hana ino ; a no ia mea, me he mea la e komo ana o Europa iloko o ke kaua huiiamahi. He hiki no nae ia Rusia ke hoalo ae ia »nea, ma ka ae ana aku i na mea a na Polani e koi nei, oia hoi ka hookuu aku ia lakou a me ko lakou aupuni, ma ke ano

kuokon. A ina e komo mai o Enelani a ine Fnrani, mainuli o Polani. alaila. e loaa ana no ia ia ke kuokoa, me ke komo hoi ma ka helu o na aupuni o Europa. Aia me ia poe ka pana puinehana ana o ko inakou mau manao aloha nui. no ka mea, 41 o ka pono ka ikaika, aole o ka ikaika ka pono." \o liiim. Ma na nupepa i hiki mai nei mai Ho110 Kona, (Hong Kong.) ua ikeia iho ka ' hoomau ana o ke kaua ma Kina, mawaej na o ka poe kipi, ame na koa aupuni. . He hoouka kaua nui kai hooukaia maj waena o na aoao kaua mn kahi i kapaia ;o Saukini, ('Shaouking, > ) he kanawalu , mile o ia wahi mai Nimpo aku, a o na koa Farani kekahi i kokua mamuli io na koa aupuni. Ua nui ka hoinoia o na koa Farani no ia hana ana ; no ka ; mea. wahi a na nupepa o Kina, me he i mea la e kokua ana o Farani i ka poe 5 koa aupuni, me ka manao e loaa mai ana iaia ka pomaikai, ma ka haawiia mni o kekahi mau wahi nona, me ka hoohanohano lioi iaia iho ; a na ia mau kiimu waj le no oia i koi mai e komo e kaua aku i na poe koa kipi o Kina. Ma keia mau manawa mai nei, ua ane nui loa na pilikia o kc kulanakauhale o Anuma ; a 110 ia mea, ua hiki ole i na poe Farani ke hoouna i na koa a lakou i manao ai e hoouna i Ningf>o, e kaua aku ai mamuli o ke aupuni. Iloko nae o kekahi ' mau hoouka kaua ana'ku nei la, ua make ke alii koa Farani, a uu ikeia no hoi ka j makaukau k;i[)ono o na poe kipi ma j ka lawelawe ana i na pu kaupoohiwi. ame na pukuniahi no hoi ; a ua ikeia ilo- ! ko o ko na kipi mau papakon, he iiiihi ' haole lehulehu wale ; a ua haiia mai no hoi. ke mahuka nui nei na koa liaolemai : na puali koa aku o na poe Farani, ame na poe Reritania. O na puah koa aupu- ; ni malalo o ka Mea KaulanaGen. \Vard, ua pau loa ka i ke kanalua, no ko lakou halawai pinepine ana me ka poino, iloko o keia mau la iho nei. Anolaih, ua ano nawaliwali lakou, me ka wiwo uale. Ua hiki hou mai nei ka lohe, e komo j ae ana o Rusia, e kokua mamuli o ka aoao aupuni, me ka manao paa no hoi e hoopnu i keia kipi ana ma Kina. Ua olelo wale ia, e lilo ana ka o Hakodadi, i keei a poo 110 na koa o Rusia ; a ma ka muliwai Anioe (Am»or) mai, e lawe mai ai na koa Lukini, maluna mai o ka hau e hele inai ai. Aka. inalia nae paha e kunana ana o Rusia i ke komo iloko o ke kaua kue i na kipi ma Kina. ina e ala mai ka haunaele ma Iapana, e hke me ka mea e kamaiiio wnle ia mai nei ma ia wahi iloko o keia mau la.

\o lapnna. Ua holo aku nei o Adin)ara!a Kuper (Kupa.) a me kona mnu moku no hoi a oau. i Yedoma Iapana, i kii aku nei oia e koiaku ia aupuni, e uku inai i na dala he §6*25,000, o»a ka poino i hanaia'ku i ke aupuni o Beritania, no ka pepehiia'na o ka Mea Hanohano Richardson, ke Kuhina o Eneiani ma ia aupuni. He nui na moku kaua ana i lawe aku nei. a me he mea la, ina e hooko ole ia mai kanae koi nei, alaila he kaua no ka hope, pela ka manao wale ia. Maiia p*ha e ae maikai mai ana na'Lii Iapana, i ka mea e koiia aku ana ia lakou ; aia no nae kekahi pono i ke kupaa a me ka ikaika o ka Adimarala Beritania, me ka hookuoo hoi ma na mea i kauohaia ia ia e koi aku i ke aupuni o Iapana. Iloko mai nei no nae o neia mau la t ua nui no ka hoomakaukau ana o na poe Iapana. a o ktt helehelena ke nuna iaku, e hoopaakiki ana no iakou la, (na

lapaua.) mamuh o ka hoolo nisi i na r»ta \ a pau a ka Adi:narai-i Beritania e koi ai j m iakou :nn ka mea. h«wlako e nei no | i.ikou la i na papu a me i»a lako kaua no j iioi he nui waie. Ua ho»keia mai no lioi e holo ana ka Adimarala Farani i \ €do, e hui ai me ka Adnmrala Beritania; aka, ma!»a nae paha e keakea ia ana kona hele ana «iaīla. no ka piiikia o ka noho ana 0 na koa Farani ma Annum. a na ia mau pilikia paha auaunei e alai mai i ka Adi- ; maraia Farani. mai ka holoana aku e hui ma ke koi pu ana me ka Adimarala Kuper, 1 na pono a Beritania e manao nei e ko» aku i ke aupuni o lapana. I Ua hoike walei.i uiai kekahi mau oielo, e hai ana i ka hoopuka ana o kekahi alii 1 o lap.ma. he olelo kuahaua, e kauoha ana i na Luna Aupuni nialalo ona, e kokun ,ikaika aku ia ia, ma ke kipaku ana i na ihaole a me na malihini noa pau, mai na | wahi n puu oke Aupuni o la[>ana. Aole |no nae i hooiaio loa ia ia mau olelo, he ;ano kanalua no ki manao o na nupepa o Kina, no ka oiaio o ia niau »»lelo kua- ■ haua.

\o ke an kaua ma Vikibti£n. Ua hoikeia'e o ka nioa kakau nioolelo o ka nupepa Times, o Nu loka. na mea e pili ana i na hoouka kaua imua o , Vikibuiia, a penei 110 ia : Mahopo iho iiio o ka maopnpo ana o ke pio o ke kula- | nakauhale alii o Misisipi, oia hoi o Jaekson j(lakesona.) ua nee koke aku la na koa iaupuni malalo o Gon. Sherman, ma na wahi i kapaia o Chicksa\v, ame Haines BlutV. Ua komo na kipi iloko o na lu:i, ;a ua maikai no hoi ko lakou kulana, me |ka manaopaa no hoi o lakou e alai mai i jna wahi a pau a na koa aupuni e kii aku jai, a hiki L ka hopena. Hoouka koko Jaku 110 nae o Gen. Sherinan, me ka wi- ; wo ole ame ke koa nui no hoi, a mahope iho o ke knua loihi ana, ame ka loohia nuiia mai no hoi e ka poino, aia hoi ua 'lanakila oia, a ua pio mai ia ia he 8,000 koa kipi, me ka lilo pu no hoi o ke kahua kaua, ame na pukuniahi he hookahi ha'nni, amo na lio he hookahi tausani. ame na mea ai. ame na lako kaua e ae 110 hoi he nui wale. Ile inanuanua ka nui o ka poe kipi i pau i ka make iloko oia kaua !ana. Ua hookunia na koa kipi i pio ai ma ka parole, (oia hoi ka hoohiki ana ma kona inoa inaikai,aole e kaua hou mai i ko aupuni,) a ua hoounain ma kela kapa lo ka inuliwai Yazoo (lazu.) Ma ka la Sabati, kauolia'e la o Gen. Grant i kona . mau koa, e hoouka'ku i na papu luna loa o Vikibuga, a ua hoomaka koke lakou ia manawa, a o na aumoku kaua hoi, hoomaka koke lakou e hoouka aku i na papu pili wai o Vikibuga. Ua haiia mai e kekahi Generala e ku am ina kahi i kapaia o ka Lae o De Soto, aia ia wahi nia kola aoao ponoi o Vikibuga. Ma ka Poalua ae, o ka la 19 o Mei, ua ikemakaia'ku oia i ka lilo ana o na pu kipi iluna «> na puu, iu Gen. Grant; a ua ike aku : no hoi oia, i ka hoohuliia'na iho o ua mau pu la, iluna p(»noi o na papu kipi malalo ao, e piliMa ma kealoo ka muliwai. Ma ia la no ka, ua hele mai ina ua wahi nei ,a ua Gonoraia noi e /loomoana ana, he hookahi hanori me kiinaliina koa kipi i ■ pio. i ln.okuuia ma ko Parole ; a ua hai mai no hoi ia poe ia ia, ua hai aku ka na alii ia lakou (na kr»a kipi,) aohe wahi e hiki ai ia lakou (na puali koa ke holo aku, no ka mea, ua nawaliwali loa a : ua hoopuniia no hoi lakou, no ka Mo ana 0 kahi i kapaia o Haines Bluft* i na koa aupuni, ame na papu no hoi a pau o na kipi, e ku nei maluna o na kiekiena o \ ik»bugn. Aole o kanamai ka haunaele, ame ka hio nui no hoi o loko 0 ke kulanakauhale o Vikibuga, no ka pioo o na kanaka i ka inaka'u, no ka liio o ia wahi 1 ke aupuni. O na koa kekaiū o na puiali kipi, ke holo hele nei lakou i o a ianei, me ka hooiohe ole i ke kauoha a ko lakou mau alii koa. Ua ku mai nalii koa kipi a haiolelo, me ka hooia mai no hoi i ka hiki hou mai o na koa kipi hou nana e hoopuipui mai i na puali koa o lakou, a nana hoi e kokua i ka hookuu ana ia lakou mailoko o ka piiikia a na koa aupuni e liooweliweli mai nei, me ka hai pu aku no hoi, e hooukaia mai ana na puali koa aupuni o Gen. Grant, e na koa kipi mahope mai o na koa aupuni. Aole nae uapoe koa kipi nei i h<x>loheaku ia mau olelo; aka, ua hai mai Inkou i ko lakou jmanaopaa ana, ua kumakaia lakou, a ua 'kuai liloia'ku hoi e ke'lu kipi e Gen. Pemia Gen. Grant. Ua manao wale jia he 30,000 ka nui o na koa kipi ma Vikibuga, a ua hoikeia mai no hoi,. ua hele mai o Gen. Johnston, me na koa ki-. pi hou he 10,000, ine ka manao e hui rnai me na koa kipi ma V r ikibuga, aka,

ja alai e ia nae hoi e na koa nupuni. n ua pau hou i ka hoopioia anie ka ho-aia ; hope. I ka hiki ana'e a ka moku Emwess i kahi i kapaia o Millkens Bcnd nm ka ia o Mfi, aole he loheia'ku o ke ki pu ana ma Yikibuga : nolaila, ua manoon. ua pau loa na papu kipi o ia wahi i ka lilo ia Gen. Gr«nt. Ma ka la 19 o M ua hoounaia'ku na moku lehulehu \va!r ma ka muliwai o Yazoo (lazu.) me k \ manao e lawe mai i ka poe i hoehaia il.»ko o ke kaua, ame na poe no hoi i pi,, mai. Ma ia la no, ua hoouna mai o J. P. B!air, i kahi i hoomoana'i o na uk ina ame na mea ai, me ke knuoha mai l hoouna aku i ai nana, aine ka hai pu niai no hoi, aia oia ma Chicksaw BlutV ka;,s i hoomoana'i me kona poe koa. Uu han.i mai no hoi he 84 wale no koa i ola n\?.\ o ka papa koa, helu % Z o Misouri, ■«■ iho o ka pau ana o ke kaua ana. I'n iu ka hana a ia poe. Ha moolelo o ke kaua ma Champion Hill. Ma ke kaknhiaka o ka la 1(3 o Mn, hoomaka na koa aupuni malalo o (i< McClernaiul; o na mahele koa hoi maialo o Gen. Hovey, ua kai ae lakou ina mulanui e ho!o ana mai ke kulauukaulia!r aku o Juckson, a hiki i Vikibuiia, a > ke koena o ia mau puali, ua hele ae la!\ > : ma ka hema iki ae, ma kekahi alanui i,.. nae e hele like ana i kahi a na kipi i h»i.moana'i. Mahope mai o na puali koa ;i Geu. Hovev, ka puali koa lu»lo(»k«»a a McPhearson, (Makapiasona.) I ka h<>i i i) o kakahiaka, aia hoi, ua loaa mua na k-.a kipi i na mahele o Gen. Hovey, nuinu a po ioi mai o kalii i kapain o Cliainpi n Hill, ('Kamepiano Hila,) ma ka aoao in - ma o ke alanui, mahope aku o kahi i kapaia o Bakers Creek : a me he mea la i.< lehulehu wale na koa kipi malaila i ka \\a i ike nuiii ia aku ai. la mannwa. hooii:-a a\u na puali koa aupuni i kekahi poe uuku e hel« aku e hoomakakiu i ua poe kipi la, me ka nee malie mai no hoi o ka in.ihele mahope, a mahope mai ona ka pu;.l. koa o McPhearsou e ukali mai ana, im kamakaukaue kokua mai ia Gen. Hov. \. He!e inua aku la ko Gen. Hovcv mau in >- hele koa ina ke kulana kana, ma ke a! >«. ua Oiampion Hill nei. Ma ka hora umikuinamakahi, hoomaka ka hoouka kai.u ana. Ua aluiia ke alo o ua puu nei, «•; ;t ulu laaau, a me na mea e ne no hoi o ia ano, a o kahi kanwale wale no kahi i ku ai, oia hoi he lae i hoopuniiae nn awaawa ma ka aoao aknu, a ine ka aoao heina i hele a puni i ka uluia e na laau Oka Ihm>. Me he mea la ua hemahema na kipi i ka pu nui ole, pela ke ano i ka nana'ku. m .i ka wa i hoomaka ai ka lioouka a liiki i ka |)au ana ; aka, ua ikaika no nae na po<kipi i ka wa i hoomaka ai ke kaua, no k< kau nna mai o kekahi mau pu kuni.ihi inlii ma ke kua iki aku o ke alo o ka pah. kahi hoi o ke kaua i hoouka ai. A o ua ulu laau liilii a pau e hoopuni ana i kalu malaelae, ua piha i na poe koa kipi, u.. na pu inlu. Ma ia wahi kahi i hoio ! a ai o ke kaua ana, i ke komo ana'ku a i.a koa aupuni iloko o ka ululaau ; ilaila ka hoomau nna o ke kaun, ma» ka hora I I o ke kakahiakn, a hiki i ka 1.0ra3 a n.e k-t hora 4 o ke ahiahi. Ua nani no ka ho >- uka ana'ku a ua inahele koa o Gener .l i Hovev i na pu nui o ka poe kipi; no ka mea, holo pololei aku la ua mau mah< N) koa nei a hiki i kahi a na pu i w.aiho ai. a hoopio aku la, a hoohuliia aku lu na pn i!una o na poe koa kipi. Ua nui wale na kipi innke e waiho ana ma kahie pili aua i na [>u kuniahi o lakou, He hapnlun a oi ae o ko lakou innu Ko i pau i ka make : a o kekahi no hoi o na pu, ua }>au i ka haihui, a me na poino e ae he nui \va!»\ nana e hooia iuai ka hooikuika ana o i.a kipi e pale aku i na enemi, me ka aua hut i ke kulana mnikai i loua ia lakou. Ma keia wahi i lilo ai ka hae o ka p<>*' k°a helu 31 o Alahiima. Ma ia wa, 111'he mea la r ua hiki hou mai na kf»a koku 1 0 na poe kipi inaia kiiii o kokikou pui.l»; no ka men, ua nui mai la ko lakou l.o< - , ikaika anae hoi hou mai ma keia kulana mua o lakou i lilo ai i na koa o Genera!a Hotcv, me ka hoopaakiki no hoi e kip;«ku 1 na koa aupuni e hoomoana ana ma Ke alo. Uio o ua puu nei; aka, ma ia manawa no nae, ua hoouna houia mai he mau kei hou e kokua aku i na koa aupuui ma n wahi, a no ia mea, hee hou no ua poe kipi nei, me ke ka ole o ka lakou inea i makemake ai. I wa i hoomaka'i o ka hoouka, ua hele ae ka maiiele malalo o Gen. Log-an, a ma ka aoao. akau o ko Gen. Hovey niau koa,. a malaila ka nee hele ana mai o ia mau koa, me ka hoohee , mai no hoi i na mea a pau e alai ana iii laj kou; pela a hiki wale i ke aloo ka p»tli kahi

hoi oke kaua e hooukaia'na. Oka mea loiie wale īa no ma ia wa, ma ke kahua kaua, oke pahupahu launaole mai o na leo uuina o na pu kaupoohiwi, ua hiki ole ke loheia ka leo o ka pu hookahi no ke kmnai loa o ke kani ana o na pu a pau. Aole no nae kekahi koa o ka aoao Akau i kuemi hope ae, a i hohe iho hoi: aka. ua hele no imua, mc he mea la, ua hiki e ia mai no lakou e na hoailona o ka lanakila. Ua knua no na aoao a elua la la. uie ka ikaika nui, a me ke koa kuponono hoi e kanu pono ia'i ko lakou inoa ma ke kihapai oke kaulana mau loa. Mani'j i iho o ka hora 3 o ka auina la, hiki niai na koa o Gen. Osterhuus a me Gen. McAuthur, ma ke kihi hemaonapuali kon .-iiipuni, a na laua i hoopau loa mai na pilikia ma ia wahi. Ma ia hope koke iho jiD, lu e loa aku na kipi; aluaiuia ena poe aupuni, a he ewalu mile a me ka hapn ma o aku o ke kahua kaua. La haiia mai e na koa kipi i pio mai nei, o (ien. Pemberton no kai helekinoe iiooponopono i ke kaua malaila, a me kekahi mau nlii kaulana e ae no hoi o ka Heina, a ua loheia tnai ka huhu a me ka makemake ole o na koa kipi ia Generala ka Alihikaua o ia kaua ana; a iki paa ko lakou mauao he kumakaia a kuaimaoliia 110 ko Inkou i ke alii koa aupuni. ia Gen. Grant. Ua hoikeia mai no hoi ka hana mainoinoia ana o kekahi mau koa impuiii ekolu, e kekahi poe koa kipi; oia hoi, mahope iho o ko na koa nupuni ki ia ana i ka pu, aia hoi. o ka wa iho la no ia a na poe kipi i kii hou aku ai e hou me na elau, me kaamo mai no hoi o na maka iloko o ka eha a me ka nawaliwali no lioi 110 ke ku mua ana mai.