Ka Nupepa Kuokoa, Volume II, Number 21, 23 Mei 1863 — Ka Hoomaha o na Lahainaluna. [ARTICLE]

Ka Hoomaha o na Lahainaluna.

Leo— 14 SIIEEPSKtN." | 1 Luhainaluim nani, • | Ke Kulanui e ; j 1 llauoli e haouli, ! keia la maik.ii, * | lluuoli a hoonaui, i ke Akua uiau, No kona kokua ana mai, la kakou nei a pau. 2 Ma keia makahiki, | 1 hala iho nei, , He leo hoopuiwa, | I loheia mai, 1 41 E ala, alu e holo, I 110 uhi e pii nei, E holo i pakele ae, ; E wiki o pau e. M 3 Auwe ko knkou Halo ! Ko kakou ola pu ! ! Na lole me na uuke, \ Na mea lioonaauao. j Ke pau nei i keahi, \ E lele a holo ae, j Pakele mahunehuue, j Kakou na hoa uei. • ! 4 Pau me ka llalekula, | Me kuna nani n pau, j Nani ka minumina ! j ' Ke aluha kauikau, j Mulaiia ka hooumnao, | Ke Kulanui nei, ' I Koonei Xi/Ai/i lamo hoi, i Koonei makua maikai. | ; 5 Auhea na hoa kula? | I hoomanao maikai, ! 1 ko kakou makua, ; S I wela a pau ae, | K pau ae ke kaumaha, I E l>j\u ke kanikau, | Ua ala hou ka inakua e, | Uihainaluna hou, 0 Ma&ua hanai aloha, j t'a oi ka nani ou, | Mumua o kou mua, Mahalo nui makou, Hauoli,e hauoli! £ mama na naau, Na Kuinu, na Haumana, ! K lakou nei a pau. ! j Palapnla ao aku i ua Makua, e alakai i! I n ® keiki i loau ole ua liaua kolohe* | j Hc inea lnkiwawe loa ka ulu ana o ke koj lohe ma ka naau o na keiki ke ao pono ole ! ia. NoMa, he hana nui keia a ka makua, I o ke alakai ana i na keiki i loaa ole na hana ; kolohe; e like me ka Paulo i ko Epeso 6 : 4. j " 0 oukou hoi, e na inakua, hoonauki-: ; uki aku i na keiki a oukou; aka, e alakai ia! | lakou na ka hoopono a me k& hoonaauao a | ka Haku." No ka mea hoi, he tnea kupu wale ka hej \va ilokoo ka naau o rra keiki. 0 ka hewa | jk* lakou makemake, aole makemake i k»; {ponO. Noiaila, ina aole e alakai pono na| hnakua i na keiki u lakou,alaila,e like noka i j naau o na keiki me ka aina i wniho w*aic ia, \ ! kupu nui mai ku nahelehele, a hua mai kaj i hua ino. • | Pela io no ka naau o na keiki, ina molowaj na makua, a waiho wale aku i na keiki, pau i lakou i kn hana hewa, a hua nui mai lakou 1 i ka hua ino, a poino j>u na keiki a me na I ina|fua. O ka malama pono i na keiki me j ke ao aku ia lakou mai ko lakou wa uukuJ oia ka mea e pono ai. | Aole no nae e hiki i ka makua ke ahkai i \ kana keiki a mau keiki paha, aiooa ole nal hana kolohe; ke koiohe a lalau wale na ma-l kua, e hana ana i na hana haumia pelapela: wale, aole loa e hiki. Ua like ik* ia me ka makapo e alaleai ana i ka niakapo, 'a e haule j j pu laoa iloko o na hana kolohe. , Nolaila„ ina he makemake kekahi nukua; |ea)akai poao i kana mau keiki, e pooo iaj : makaa ke hoopololei i kona mau «oao a roe kana mau hana a pau, ā me na olelo a pau.: E hoolilo kn maktra ia ia iho i hooha- ] Wn*M&ai na le&i. No ka m«a. hetnea| aneane hiki ole i ka makua kolohe ke aUkai • i kana mau keiki a e loaa ole ua hana kolo-ī he. Nq ka mea hoi, me ke ano o na makua j j peUi «o ua keiki, ioa kekee ka ralte kekee iiiokalaina. ] Pfl» hoi, ina hana hewa na makua imnai

0 n,i keiki, īke no k*iki Ika ■&&(£( h'".\"a a na makua. paa koke oo ia hana hewa ma ki naau o na keiki me ke so b!e ra'k«. rae he tnai !f!e fa i o a ianei. «? pipili maiann raa ka naau. Xolaila, pono ina rcakoa ke hoopolelei i ko laoa inau aoao a me na haua a pau imua o ke kiki. Eia kekahi rnea nui a ka makua e hana'i, e alakai e hoo{ohe mai na keiki i ka na raakua. He piHkia nui keia ma Hawaii nei, o : ka hoolohe ole mai o £>a keiki i ka na inakua ;o iakoa. Uke kuaiu o keia pilikia. oia no |ko na makoa hemaheina i ka maloma ana, ! aole lakoa i imi nui i ka mea e hoolohe mai |ai ua keiki. I kekahi manawa, ua hana no Ina keiki, a ua olelo hoi raa na naea kupono : ole; aka, lilo nae ia i mea akaaka wale na | na makua, me ka olelo iho, " Palolo wale ka | hoi keia wahi keiki ika olelo." Pela no ka [hana mau ana, a maa lua kela, a manao mai !ka makaa, ua he\va, kii aku oia e huhu ; aka, ua paa loa nae iloko o ka naau, nolaila, b*lo i keiki hookuli, hoolohe ole. ! Oke kurnu nui 110 ia oka lilo ana ona 'mea opiopio ika ulaia. Huhu aku na ma- | kua, aohe wahi mea a maliu ia mai. Walea kela iko hua nanea, oke oki no ia. Ina ua hoolohe, ina ua noho pono. O kekahi kumu nui io no ia o ka lalau o ka poe opiopio i ke.ia wa. IMolaila, he meapono ina makua e imi nui i ka mea e hoolohe mai ai na keiki. Aole no e hoololie na keiki i lea uamakua ke aloha ole lakou i ko lakou mau makua. Nolaila, he pono i na makua e aloha i na keiki a lakou, i aloha mai .ai na keiki i na makua. Ona makua aloha ole ina keiki.o lakou no kai ae aku e launa pu na keiki me ka poe hoowalewale, paani pu, akaaka pu, hana pu a pela aku no. O ka pono, e malnma ka makua i kana keiki ponoi, me ka hanai pono ia ia, aole e haalele, a auwana wale ma na alanui, ma kauhale paha, ma kahi auau palm. Aole no hoi e haawi wale aku na hai e malama, ke maopopo lea ia oe, ua hiki no ke malama ia ia. A i hiki ole, e aho e haawi na ka poe pono a naauao, e malama. Aka, e alakai ia ia ma ka pono me ka inolowa ole. Aole pono ke malama i kekahi wa, a malama ole i kekahi wa. E malama 1 na wa a pau, me ka malama loa, me ka paupauaho ole, a ine ke ahonui no hoi ma keia hana. E hoolako i na mea kupono e pono ai ka noho ana, e like me ka Paulo, •* Aole e pono no na keiki ke hoahu aku no na makua; aka, ona makua no na keiki." 2 Kor. f2 : 14. %i A i lfoolako olē'kekahi i kona ame ko ka hale ponoi ona iho no hoi, ua hoole ia i ka manaoio, a ua oi aku kona hewa ī koka mea manaoio ole." 1 Tim. 5 :8. Ina hunu ke keiki, aole pono e waiho aku ia ia, e ao aku a pono kona manao, a j)au ka huhu. Ina hookiekie ke keiki,aole hoolohe i ka leo o ka makua, e pono i ka makua ke ao pono aku ia ia me ke aloha, aole me ka huhu. Ina ao nui aku me ka hiki ole, oka hoopai i kona heiv kekahi; mea e pono aī; e like me ka Solomona 13 : 24. " O ka mea kookaokoa i ka laau hahau, oia ke aloha ole i kana keiki; o ka mea aloha ia ia, imi no ia ike noia mai nona." Pela no ma ka Mokuna 29 : 15. "O ka laau hahau, ame ke aoia mai, haawi no ia i ka naauao; a o ke keiki i waiho wale ia, oia ke hoohilahila i kona makuahme." Aole nae pono ke hoopai aku me ka huhu; e hoopai me ke aloha, me ka menemene hoi. E hoopai i ke keiki e like me ka nui o kona hana hewa ana. Aole pono ke hoopai no kekahi hana hewa ana, a hana hewa hou, wiiho wale aku, aole hoopai. Aole pono pela; aka, e hoopai e like me ka nui o kana inau hana hewa aua.

Eia hoi, ioa hoopai ka makuakane, a o ka makuahine pahn, a ina ua kue ka hoopai ana a kekahi o laua i ka manao o kekahi, mai hoohewa e aku imui o ke keiki, o lilo ia i inea e paakiki ai ka naau o ke keiki. Eia ka pono, e kali a ma kahi niehameha.malaila e kuka pu ai na makua. Pela e hana'i. Aole loa he pono kc waiho \vale ia ia e huhu w-ale, e uwe wale, a e nuha waie paha, mc he ano hihiu ia ; aka, e hoolaka mai, a hoolohe mai oia \ ka ieo o ka makua. A ina hana pono ioa ka inakua mai kinohi mai, a kaohi i ke keiki ina ka pono i ka wa uuku, alaila, ina mahuahua ae ke keiki, e lilo paha ia i keiki maikai, i keiki hoolohe pono i ka ka makua. •

Eia kekahi hana a na makua e alakai ai i na keiki i koiohe o!e lakou. O ie ao aht ia lakou i ka olelo a ke Ina e ao pono la na keiki ma ka olelo & ke Akua, me ka hoike aka o na makua i na keiki, i ua mea pono i kauohaia mai, a me na mea hewa i papaia mai, ma ka olelo a ke Akua, i kaawale ka pono a me ka hewa, i ike lakou i oa mea e make ai, i makau lakou i ka hewa me ke pale aku. E pooo e alakai ia iakou i ke kula i ko la* koa wa uuku, i ike lakoo i ka helukelu, a i naauao lakou. E hookomo nae iloko o na kuh kupono. He kula maikai o na kuma, be makau i ke Akua, he naauao, he aloha i na kamalii, a pela aku, E kamailio pu na makua me na keiki a lakou i na mea pooo, aoU i na mea hilahila, a me na mea lapuwale, Aka, « homnakmukau ia lakou e malama io i ke Akua, a me kana olelo. Nn ka mea, ke olelo mai nei o

Paulo. £ ahkai ia lakou ma ka hoop<K» * rae ka hootraawao a fca Haku." Pe(n boi o iwlomona. " E ao afc« i ke kamaiii i kona aoao, a elemakiile oia, aole ia e huli ae mai laila aka. n " E hoike 110 ka mak«a i na keiki i kou oiaio/' wahi a Isaia, " keia mau o!elo a'u e kauoha alm nei ia oe i keia !a r e waiho no ia maioko o kou naau. Ae ao pono aku oe ta mau mea iau mau keiki, a e kamailio ia mau mea i kou noho ana ma ka haie. a i kou hele ana ma | ke aia, i kou raoe ana iialo, a ine koa ala ana iluna. E nooaoo pono ko oakou naau i na olelo a pau a'u e hoike aku nei ia oukoa i '■ keia la ; oia ka oukou e kauoha aku ai ina keiki a oukou e malama, e hana hoi i na olelo a pau o keia kanawai," wahi a lehora ia Mose. Pela no e pono ai na keiki, ke akamai na : makua ma keia hana, e naauao lakou, a e : akamai hoi i ka hana, e akamai i ka palapala, a i kela mea keia mea e pono ai ke kino, a e ike hoi lakou i na mea e pono ai ka | uhane. E hiki ia lakou ke hana ina mea e I pono ai ka aina, a lilo lakou i mau makua, ! e malama pono paha lakou i ka lakou mau ! keiki. Pela e pono ai kela hanauna keia hanauna. Eia kekahi hana kupono a na makua e I alakai ai i na keiki, i kolohe ole. Oka pule | nui o 7ia makua ile Ahia, e aloha mai i na keiks a au, a e hoola mai iko lakou iihane. | He naau hewa ko na keiki, aole e hiki i na ' makua ke hoololi ae, a e lilo lakou i poe i naau pono imua oke Akua. Na ke Akua |ka hoohanau hou ana. He makehe\%*a na hnna a pau a ka makua, ke oie e kokua rnai | ka Uhane Hemolele o ke Akua, nolaila pono i na makua ke nonoi aku i ke Akua no ka lakou mau keiki. alaila, e lilo lakou i mau keiki hoolohe i na makua, a i poe keiki a!o--ha hoi. E pono no hoi e pule pu na makua me na keiki ma ka pule Ohana, i ke kaknhiaka a me ke ahiahi. Aole pono ke lalau wale na ; keiki ika wa pule Ohana. E pono no hoi e | pule ka makua me kana keiki ma ka pule I mehamelia. He mea ia e ulu nui ai ka pono | iloko o ka naau o na keiki, a e hoomanao ai ! hoi, ke iilo lakou i mau inakua. I Pela no ka hana ana ona makua haipule |ma na aina Kristiano a pau oka honua. A pela no e hana'i na makua e pono ai, ke manao na makua e alakai i ka lakou mau keiki ma ka pono, i kolohe ole ai lakou. Malia paha, ma keia mau mea, a me na mea e ae i hoakaka ole ia ma keia palapala, e hiki ioai ia lakou ke alakai pono ina keiki. Me ke aloha. L. Aholo. Lahainaluna, Aperila 80, 1863.