Ka Nupepa Kuokoa, Volume II, Number 1, 3 Ianuali 1863 — Page 3

ʻaoʻao PDF (1.51 MB)

This text was transcribed by:  Leialii Megino-chow
This work is dedicated to:  Naoneolaa

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

 

Ka Nupepa Kuokoa.

 

He Inoa no Kamokuhaaheo.

 

Haaheo Nuuanu i ka pua o ka al@ihi.

Ako ka waahila i ka hale a ka makani,

E ho@ia nei e @ anae,

Mai naenae oe a he@e mamua,

A p@n@a i ka @–a mahope,

Loaa ka pono ia @aao–e–ao,

E a@ mai oe i ka pili a ke aloha,

Kainoa ua holo ke kuikahi o ke aupuni–a,

     K@ hoa–e.

Na A. Hina

 

 

Haaheo ka noho a Kaala i ka malie,

H@ ana ka manao iloko,

I holo aku hoi e p@ me ka Waiopua,

Loaa koke no i ka mana o Kainoa,

E walawa@ ana i ke kai o Hili–a,

Hilihewa ka ua makahehi i ke kuahiwi,

P@ ole iho i k@ kinai a ka awaawa–e,

     Ko hoa–e.

Na Kaahui .

 

Haaheo Kaala ke po@ o Kamaoha,

Ohaoha i ka lai e kupu hemolele oia pali,

E nana ana ia Pehuea,

I ka pili lea a Malamanui i ke anu,

@i ma@ma@a anu o Haleauau,

Ma@ele i ka opu kehau a ka makani Waikoloa,

Ke iho la no a hiki i kai o Ewa,

He ewaewa ka`u i ka moe,

He henehene ia`u i aka wau–a,

     Ko hoa–e.

Na Kaluahinenui .

 

Haaheo Kau@hoene o ka Lipo,

Aala onaona ka hala o Pooku,

Kupu ke onaona ka hanu lau Aalii,

Ka lau liilii aala o Kailiau,

Aahu aku la i ka lau o ke Aalii,

He@lii ka na noe aala i ke kula,

Aala hanupe aloha i ka puukoa–a,

Loaa iho nei ke kii onohi i kuu maka,

Ke kii paio i ka lau o ko`u lihilihi–a,

     Ko hoa–e.

Na Maria Nahinu .

 

Haaheo Lihue onaona i ke kehau,

Aala mapu no i ke oho a ke Kupukupu,

K@pu mai ke aloha he ohu no ke kanaka,

O ka piina loa ana aku i Pohakea,

Halawai aku me na hoa`loha i Peekaua,

I ka ua aku au ia oe e ke aloha,

E noho iki kaua o ua wahi lai nei la,

Uaina mai–la–a,

     Ko hoa–e.

Na M. Kekalaiwehea .

 

 

 

He mau manao no ka La Karisimasa.

 

            Ua ulu mai keia mau manao no ka la Hoomaikai a me ka la Karisimasa i hala iho nei, he pono paha ke hoolahaia ma ka Nupepa Kuokoa.

            Aole na Kristo mai ka nui o na wa hoano, @ole hoi no na Lunaolelo ; aka, na ka Ekalesia no.  Aole i ao ia kakou me ke Kauoha Hou e malama i na wa hoano, aole hoi i ike ia ia mea iloko o ka Ekalesia i ka wa o na Lunaolelo.  Ma ka palapala ko Galatia, ua hoahewa o Paulo ia lakou, no ka malama ana i “na la a me na mahina, i na manawa a me na makahiki,” a ma kona palapala i ko Kolosa, a penei no kana mau olelo : “Nolaila, mai hoahewa mai kekahi ia oukou i ka mea ai, a me ka mea inu, aole hoi no kahi la hoano;” a ua paipai no hoi oia, “@ kupaa iloko o ke ola o Kristo i hoola mai ai oia ia lakou.”

            Ma ka oihana Iudaio, he poe kahuna @ana e kaumaha aku ma na mohai, a he papa inoa @o na la hoano, a he nui na hana pohihihi ; aka, ua hoopau loa ia kela mau hoailona o ia mau ana o Kristo, ma kona make ana, “E hokai ana i ka palapala lima o na oihahana i pono ole ai makou, o ka mea i kue ai makou, oia kaua i lawe aku ai a makia aku la ma ke kea.”  I ka wa o ka Ekalesia o na Lunaolelo, ua kapaia ka poe pono a pau, he poe a he wa hoano na manawa a pau.  Ua hoolaaia ke ola a pau o ke kanaka no ke Akua.  Hookahi wale no la a ke Akua i haawi mai ai no kakou e malama, oia ka la Hoano o ka Haku, oia hoi ka la Sabati Karistiano.

            Aole nae i hooleia ko kakou  malama ana i kekahi mau la, i mau la hooke ai, a i mau la hoomaikai aku i ke Akua, ke ku ia i ka makemake o kanaka.  Aka hoi, ua papa loa ia ko kakou mahalo naaupo ana i ua mau la la, e laa me na la ahaaina o ka poe Iudaio o ka wa kahiko.

            He nui ka poe hoomanao i ka la Karisimasa, i la hauoli, a i la haawi makana no na makamaka, aka, ua ae pono mai lakou, ua akaka loa aole i hanau ko kakou Haku i ka la 25 o Dekemaba.  Ua akaka ma  ke a@ o ko Palisetina noho ana, aole hiki i na Kahuhipa e kiai i ko lakou poe hipa ma ke kula i ka po o ka la 25 o Dekemaba, no ke ano, pela ma na aina pali e hoopuni ana ia Betelehema.  Ma ia aina ua hookuuia na hipa ma na kula, me ke kiai ana o na kahu i na mahina o ke kau, a kokoke i ka pau ana o Okatoba, hoomaka mai ka ua anu, hoihoiia na holoholona i kauhale.

            He mea pono paha ko kakou ike ole ana i ka la o ka Haku i hanau ai, no ka mea, pela i loaa ole ai ia kakou ke kumu e malama a e mahalo ai ia la.

            Ua lokahi ka nui o na kanaka naau@o i ka @ana ua hoomakaia ka la Karisimasa iloko o ke Keneture eha mahope mai o Karisto.  Ma @ kahi i hoomaka muaia, a ua ulu mai la noloko o kekahi ahaaina Pega@a, oia ka “Satunalia.”  He ahaaina keia i malamaia iloko o ka hapa hope o Dekemaba, hookahi h@bedoma o ka ahaaina ana, ma ia hebedoma he nui ka  uhauha a me ka lealea ; ua like na ka@wa me na Haku, ua haawi na makamaka i na makana kekahi i kekahi, no na kamalii ka la hope o ia ahaaina, a ua haawi naiia ia lakou na kii liilii.  Ua hoihoiia keia mau hana no ka la Karisimasa.

            Ua hoomakaia ka malama ana i ka la Karisimasa ma Suria, a me Palisetina, i ka makahiki o ka Haku 376, ua maopopo keia ma ka haiao a kekahi kanaka, o Ioane ka inoa, a o ka Waha-gula kekahi inoa ona, oia hoi o Chrysostom.  Aole nae i hoopaa loaia ka malama ana oia la a hiki i ka makahiki 400 mahope mai o Kristo, he wa ia e nui loa ana ka pouli a me ke ino iloko o na Ekalesia.

            O Clement kekahi kanaka pono o ka wa kahiko.  Ua hoahewa oia i kekahi poe no ko lakou makemake e imi i ka makahiki a me ka la o ka Haku i hanau ai, me ka i ana he palaualelo, waiwai ole, a he mea hiki ole ke imi a akaka lea ka la o ka Haku i hanau ai, wahi ana.

            Nolaila hoi, i na e makemake ole kekahi poe e malama i ka la Karisimasa, “Mai hoahewa aku i kekahi ia lakou.”

            “E kupaa lakou iloko o ke ola a Kristo i hoola mai ai ia lakou.”      Ilikipau .

 

 

Ka pilikia ana ma ka moana.

 

E ka Nupepa Kuokoa e :  Aloha oe:

            I ka la hoomalolo aku nei, la 6 o Dekemaba, ia makou e holo ana maluna o ka waapa, mai Lahaina aku, a i Molokai, holo makou a mawaho ae o Kekaa, popo@ia iho la makou e ka ale kuloko, pulu loa makou mai mua a hala i hope.  Lele ae la ka hauli maka`u iloko o`u, me ka olelo ae i ka mea ia ia ka hookele, e hoi hou makou i Lahaina, no ka mea, ua maopopo ka nui o ka makani ia la, i ka lele ino uwahi noe o ke ao, a me ka Oolok@ puahiohio o ka moana.  I mai la ka mea hookele laua me ke Kapena waapa, “Aole keia o ka makani e hoi hou ai ka waapa i Lahaina, o keia makani au e ike la ea, he pukiki makalae, mohala aku la ka makani oo.”

            Puni aku la au i ka noiau, a me ke akamai o ka olelo a na keiki o ke ehu kai o ka moana o Pailolo, holo aku la no  makou  me ia wahi kanaka @o o kahi o mak@u, o Nauku ka inoa, i ka mea o ka hala ole o ka hooili o ka ale iluna o makou.  Ia makou e holo ana pela a waena moana, me ka hahau iho nae o ka ihu o ka waapa iluna o ka hokua o ka ale, elua hahau ana pela, a ua lohe makou i ka naha ana o ka waapa.  Puiwa like ae la makou, me ka olelo iho, ua naha ka waapa ! ua naha ka waapa!!  I ka nana ana aku me ka helehelena kaumaha like me na hoa i kahi o ka waapa i naha ai ; mai ka ihu mai ka naha, a mahope iho o  ke kukia.  Me he mea la ia wa, ua pau ka manao laua no ke ola, no ka mea, ua naha ka Puuhonua kahi a makou e hilina ana, no ka pakele i ka pilikia i ka make ma ka moana uliuli lipolipo launa ole.

            Ia wa@a makou e ulu aoao ana no ka pilikia @ loohia iho la  hooikaika aku la  kekahi mau mea o makou e kupaka kaula  ma  ka ihu o ka waapa o makou, me na lima ua hele a opili maeele i ke anu a ke koekoe, ia laua e hana ana pela, aole no he wahi lihi o ka pono, ku ae la ka mea hookele a kupaka kaula iho la ma ka ihu, a  ma  waena o ka waapa, ma ia hana ana, ua loaa ka pono iki.  I ka omao ai a kekahi o makou, me na wahi kapa e uhi ana i ka heana o na wahine, ua paniia iho i kahi o ka  waapa  i  naha`i.  Ia wa no, ia`u e ka ana i ka wai o makou me kekahi mau wahine eha, ua hele no a aneane piho iho makou.  Ua haliu ae au me ka naau kaumaha i ka`u keiki opiopio, no na makahiki eha a keu, ia ia e noho ana mahope o ka waapa ; ho@i aku la au ia ia me ka eha o ka naau i ke aloha nona, me ka manao iho, o ka halawai hope ana paha ia ma ke kino maoli.

Ulu no nae ka manaolana iloko o`u ia wa pilikia, e hoomanao i ka lokomaikai o ka Mea Hoola , a olelo iho la i na hoa, mai paulele wale kakou me ka pihoihoi maka`u no nei pilikia ana ; aka, pono kakou  e  hoomanao i ka lokomaikai o ke Akua, ma ona iho, he hiki no ia ia ke lawe ia kakou a  hoopae ma ka aina maloo.  Pela makou i holo aku ai a pae aku la malalo o Kamaloo, i Molokai, mamua ae o ka napoo ana o ka la.  Nani ka nui o ko ke Akua lokomaikai, @ me kona  aloha, i kona hoopae ola ana ia makou ma ka aina maloo, me ka pilikia ole o kekahi o makou.  E like me ka Davida i olelo ai, “O ke Akua ka puuhonua a me  ka  ikaika  o  kakou, he kokua kokoke loa i ka pilikia ana,” Halelu 46: 1.

            He umikumamakahi ko makou  nui  iloko oia holo pilikia ana, eha makou na kane, a elima wahine, elua keiki opiopio.  Ia makou i pae aku ai, ua hookipa maikaiia  makou e na kamaaina o Kamalo.  I mea e ike ai na hoa, a me na  makamaka  o ka  mea  kakau nei i keia, a me na makamaka  o kona  mau hoa pilikia, a me na hoa uhai a holo  o  nei mea o ka heluhelu nupepa ana, ke  waihoia aku nei keia wahi ukana, nau e ke Kilohana Pookela o ka Lahui Hawaii.  Me ka mahalo i na hoa.      J. H. Moku .

   Pukoo, Molokai, Dekemaba 16, 1862.

 

 

Ma ka la hea o ka hebedoma.

KOU HANAU ANA.

 

            Aia ma ka Buke 6, Helu 10, o ka Hae Hawaii, e kau la ke kaha, o ka la 5 o Iune, 1861 : ua hai aku wau i kekahi mau mea e pili ana i na makahiki maoli.  A ua olelo aku no hoi wau, mai kau iho oukou i keia aahu maluna o na makahiki leleoi ; e kali a hai hou aku  wau,  ke loaa ka wa kupono.  A no la, ua hiki mai ka wa pono e hai  aku ai, no ka mea, ua puiwa  wau  i  ka  “Papa Keneturia@” e waiho mai ana ma ka Helu 51 o ke Kuokoa.

            Ua hoomaopopo paha  oukou i ka helu o na malama ma ia  Buke 6, Helu 10@ o ka Hae Hawaii, a pela no ka helu o ka makahiki, ke loaa ka la o ka hebedoma i hoomaka`i ia makahiki.  Aka, ua hai aku wau i ka Laina e loaa ai ka la o ka hebedoma, e hoomaka ai ka makahiki.

            A ma ia laina hookahi no, e imi kakou i ka la o ka hebedoma, e hoomaka ai kekahi makahiki leleoi.  E lawe paha  kakou  i ka makahiki A. D. 1836, e puunaue me 4, a loaa mai 459, e hoolei ana  ke koena.  A o 1836+459=229@7=327, a koe 6, lawe 1, no ka mea, he makahiki leleoi; koe iho 5.  Nolaila, ua hoomaka ka la mua o Ianuari, M. H. 1836, ma ka Poalima, a no ka hoomaka ana ma ka Poalima, nolaila, 7 ka helu o ka makahiki 1836.

            E nana hou aku ma ka Buke 6, Helu 10, o ka Hae Hawaii ; a e loaa no ia kakou, o na makahiki a pau i hoomaka ka la mua ma ka Poaono, he 1 ka helu pakahi oia mau makahiki.  A ina e hoomaka ma ka la Sabati, he 2 ka helu oia makahiki ; a ina ma ka Poakahi, 3 ka helu, a ina ma ka Poalua, 4 ka helu, a ina ma ka Poakolu, 5 ka helu, a ma ka Poaha, 6 ka helu ; a  ina  ua hoomaka ka la mua ma ka  Poalima ; alaila, 7 ka helu, nolaila hoi, 7 ka helu o A. D. 1836, no na malama o Ianuari, a me Feberuari, a e hui mai i 1 me keia helu no na  malama i koe aku.  Pela no e hana aku ai i na  makahiki leleoi a pau.

            A ua pau aku la ia mau mea, eia mai keia alanui hou e hele aku ai a loaa aku no kela e naue la mamua.

            E imi mua i ke Sabati mua o Ianuari ; a loaa ia la, oia no ka la e hookau  iho ai maluna o keia mau inoa malalo iho nei.

     Ianuari, Okatoba,         Sabati mua.

     Mei,                      Poakahi, @ ;

     Augate,                   Pualua,  “

     Feb. Mar. Nov.,           Poakolu, “

     Iune,                      Poaha,   “

     Sept, Dek.,                Poalima, “

     Apr. Iulai,                 Poaono, “

            Ma na mea i wehewehe mua ia, e loaa no ka la o ka hebedoma i hoomaka ai o Ianuari o kela makahiki keia makahiki, a e  loaa no hoi ke Sabati mua o Ianuari, ma  ka  hoonohonoho pono ana.

            Ninau.  Ua kau iho ka  Hae  Pelekane i ke Aupuni Hawaii, Feb. 25, A. D. 1843.  O ka poahia la ia ?  O ka Poaono.

            Ma na mea i hai mua ia, e loaa no keia, ua hoomaka ka la mua o Ianuari, M. H. 1S@3, ma ka la Sabati.  O ke Sabati mua no hoi ia o Ianuari ; nolaila, o ke Sabati mua o Ianuari, o ka la 1 no ia, o ka Poakahi mua o Mei, o ka la 1 no ia; o ka  Poalua mua o Augate, o ka la 1 no ia ; a o ka Poakolu mua o Feberuari, o ka la 1 no ia ; a o ka Poakolu elua ka la @, a o ka la 15, 22, o ka Poakolu no ia ; nolaila, o ka Poaono, oia  ka  la  25 o Feberuari, M. H. 1843, ka la i kau ai ka Hae Pelekane i ke Aupuni Hawaii.

            Ma keia mau mea a`u e olelo nei, ua hiki no ke waiho wale aku i ka hoopaanaau ana i na inoa o na Keneturia, a me ka helu o na malama, a me ka hoopaa ana ia L, EI, AO, OA, a pela aku no.  Uuku wale io no na mea hoopaa ma keia alanui hou.

            He kupono loa keia no na makahiki maoli, a he wahi ano hihia iki no na makahiki leleoi. Aole nae he hihia loa, he hana me  ka noonoo maoli.

            Maanei no hoi, ka hoopaa ana i na inoa a`u i hai aku nei, ka hoonohonoho  pono  no hoi i na la, mai ka la  mua o  Ianuari, a ke Sabati mua, alaila, hoopili io  iho  maluna o kela mau inoa.

            A i kuu manao io no hoi, he mau alanui mama no keia, mamua o ka  hoopaa ana i na inoa o na  Keneturia, a pela wale aku.  Ua hana pinepine no wau malaila, loihi ka hoao ana, pomaikai ka loaa.

            Maalahi keia mau@mea a`u e olelo nei, ke noonoo pono iho, a ia nae ia oukou, he maalahi paha, he ole paha.  Me ka mahalo.

  1. P.

   Lahaina, Maui, Dekemaba 12, 1862.

 

 

He Inoa no Emere.

 

He inoa keia no iala–la,

No Emere no he inoa–la,

Ko kino ana ole i ka hui–la,

I ka hui mahiai i ke pili–la,

I piliia me ke hoa i ke kula–la,

I ke kula lai o ke Kaona–la,

Ano wale mai no ia uka–la,

Ia uka paa mai i ka ohu–la,

Ohu wehi ko kino i ka holo–la,

O ka holo nui a ko lio–la,

A ka lio holo peki i ke kula–la,

O ke hoa olelo o ka ipo–la,

Hooipo Mawae i ka lai–la,

I hoa pili no Kaeo–la,

E-o mai no Emere he inoa–la,

Ko kino ana ole i ka hui–la,

I ke kula wela @ Haena–la,

Enaku kaua i ka moana–la,

Ke @ii@i ae la i na pali–la,

Pa@i nui Mana i ka ike–la,

Uiha i ka loa i ke pili–la,

Ke pili mai nei Apua–la,

Me ke ao naulu i ke kai–la,

E ike oe auanei–la,

I ka la wela ma Hawaii–la,

Ma ka mole mai @ Kumukahi–la,

Kau pono ae la i Haehae–la,

Oni ana Apua i ke kai–la,

He kai aloha na`u Pohina–la,

Kai ao@ao me Kawelohea–la,

Hea iki ka ale i ka moana–la,

O ka ale hulilua i ke kai–la,

O Kau no ka`u aloha–la,

O ka moku haaheo i ka makani–la,

E peki oe a hoi mai–la,

E kau paha i ka penikala–la,

Poai aku la i na manu–la,

Iiwi leo@lea o ka nahele–la,

Oo hulupala o ka mauna–la,

I mauna lahilahi ko kino–la,

I ke kui ohelo nee i ka papa–la,

Haina nui no ko kino–la,

Ai ka huina i ke pue–la,

He piina loa e Wahamoa–la,

He ihona olu e Palua–la,

Ilaila ko kino e lai ai–la,

O ka hana oi a ke kino–la,

O ka hana hua i ka inuki–la,

E ike oe auanei–la,

I ka mea ono a ka manao–la

E kii ana i ke kuemaka–la

E koi ana i ka lihilihi–la

Kuhi aku kalihi i Kalaponi–la

I ka pua lose nani o Kina–la

O maleka no ka`u aloha–la

I ka hoeu mai a Farani–la

Ua ike ko kino i ka hana–la

I ka hana oi o ke Aupuni–la

I ka paikau a na koa–la

I ka huli akau huli hema–la

He inoa keia no ke kama–la

No Emere no he hiapo–la

O ka lai o Kona ke aloha–la

I ka holu malie i ke kai–la

I ke one lai o Hinahele–la

Hoohele ka ono i kuu maka–la

Pau ole ke kuko i ka manao–la

Emere no he hiapo–la

H. Mokulehua

   Kona Hema, Hawaii, Dek. 29, 1862.

 

 

E MAKAALA!

 

OWAU

O KAMUELA,

KA HOA KUAI O NA

KANAKA HAWAII.

NONA KA HALE KUAI PAPA MAKUA iho o ka

Hale Hookolokolo ma Honolulu.  Ke hai aku nei @ ia oukou, he mau la ka wale no keia o kuu moku papa,

“CONSTITUTION!”
a ke ku mai oia, e loaa ana ia`u na
LAKO KAPILI HALE
o kela ano, keia ano.
EIA NO KE WAIHO NEI.

 

NA@

 

PAPA O KELA ANO, KEIA ANO.

   LAAU HALE, o kela ano, keia ano.

   PILI HALE,

   PINE,

   AAHO,

   KEPA,

   PANI PUKA,

PUKA ANIANI,

   OLEPELEPE,

   KUI,

   PENA,

   AILA PENA,

WAI HOOMALOO PENA

 

IA MEA AKU,  IA MEA AKU@

 

            Ua makaukau au e kuai aku me ka oluolu i keia mau mea, a no ka maopopo no paha ia oukou he KEIKI KAMAAINA au, he hiki ia oukou e ka Lahui

 

Mai Hawaii a Niihau,

Ke kipa mai i o`u nei.  E hiki ana no na moku papa o`u i na manawa a pau, a hoolako wau ia`u.  He mea mau i na poe o ka hiki mai ka haanui, a me ke kaena.  A he mau Luna kekahi i hoonoho ia e lakou e @lako ana i ka poe maikai, me he lawehala la.  Aka, he hiki ole ia`u ke hana pela, o ko`u ano no ka oukou e imi mai a luna, maopopo no na hana a kakou, no ka mea, o ko Hawaii nei kupa iho la no ia o ko oukou makemake.

KAMUELA,  (Kaikaina o Kimo Pelekane.)

Honolulu, Ian. 8, 1863          58-8@

 

 

OLELO HOOLAHA.

UA HOOPII MAI O

KAPULE (k,)

k@e i kana wahine o K@ho, @ Honolulu, Oahu, mamua, e @ i ko @ mare ana @ ka haalele wale ana @ makahiki ekolu o K@ i kana @.  E kanaka keia @ imua o ka Mea Hanohano o John Ii, kekahi Lunakanawai o ka Aha Kiekie, ma ka @ 14 o Ianuari, i ka hora 10 o kakahiaka, aia ma ka Hale @ ma Honolulu, Oahu.

JNO. K. BARNARD.

Kakau@lo o ka Aha Kiekie.

   Honolulu, Dek. 31, 1862.          58-2@

 

 

OLELO HOOLAHA.

 

NO KA MEA, UA NOI IA MAI KA MEA Hanohano, G. M. Robertson, ka Lunakanawai o ka Aha Kiekie e L@, a me ka hook@hu @ i Luna Hooponopono Waiwai @ S. Kapuhi@, ma Honolulu i make @ nei: @ ua @ kanaka @ pau @, ke @, o ka Pu@, oia ka la 10 o Ianuari, 1863, i ka hora 9 o kakahiaka, @ ka hora @ olelo @ no ka hool@ @ o keia @ me na mea @ i hoikeia, ala ma ka Hale Hoe@kolo, ma Honolulu, Oahu.      JNO. K. BARNARD.

Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

   Honolulu, Dek. @, 1862.          5@

 

 

 

AWA O HONOLULU.

 

No Ka Moku ku mai.

 

Dek 2@–@

 

 

HANAU.

 

   Ian. 1, ma Honolulu, Oahu, @

   Dek. 12, ma @ , na Pupule me @.

   Dek. 22, ma K@, Maui Hi@, hanau o Kelu@ (w.) na S. P. Ia@ me K@nui.

   Dek. 8, ma Kaunakakai, Molokai, hanau o Kei@hapau@ (w,) na Kaulaau me Piipii.

   Dek. 27, ma Opihilala, 11am, Hawaii, hanau o Kaualua w, a me K@iuana w, na J. W. Keik@ me Luka Kaa@, he mau keiki mahoe laua. @

   Dek. 8, ma Kahananui, Molokai, hanau e Kauimahaoi (w.) @ Manuela me Pohano.

   Dek. 17, ma Kawaipapa, Hana, Maui, hanau o I@mi (w.) @a Wahinea@ me Wahinemai@ai.

   Dek. 13, ma Kuwali, Hana, Maui, hanau o Kamaka@ e w. na K@inaauao me Mele.

   Nov. 14, ma Halawa, Molokai, hanau o Ke@he (k.) na Kai@uli me Pololei.

 

 

MAKE.

 

   Dek. 24, ma L@pe@holo, Honolulu, make o Kahalewa, w.

   Dek. 17, ma Waikiki Kai, Waiaal@, make o Wahineiki w.

   Dek. 15, ma Hamohamo, Waikiki Kai, make o @aku w.

   Dek. 4, ma Kapalama, Honolulu, make o Hanalei w.

   Dek. 7, ma Kapohue, Hana, Maui, make o Kahawalu w.

   Dek. 9, ma Honomaele, Ha@a, Maui, make o Samuela k.

   Nov. 27, ma Pohakupu@a, Hawaii, make o Kawahine w.

   Nov. 13, ma Halawa, Molokai, make o Samuela k.

   Nov. 16, ma ia wahi no, make o Ka@k@ k.

   Dek. 8, ma ia wahi no, make o Kauapua w.

   Dek. 19, ma ia wahi no, make o Kehulu@ulani w.

 

 

Olelo Hoolaha.

 

            INA KANAKA A PAU O KELA @ malalo @, ke hai aku @ he mau @ hele hewa, ola malama @.  Eia ka anu a me ku hao, lio wahine ulaula @ kea, ua kuai ia ma ka uha hope, N.  L@k@ a ka hao, he K. paha, he hao e @ i ka mea @ keia @ lio.  E @ kua@ mai me @ aku @ he pakahi, no na lio elua, o ka @ maluna a ko @ mau @ a me ka malae@.  Ina @ lilo loa la`u mai kela la aku, o @ ana @ ka nupepa Kualoa @         JOSEPH KAAI

   Kanahonua, @, Hawaii, Dek. 4, 1862   5@

 

 

OLELO HOOLAHA.

 

E IKE AUANEI NA KANAKA A pau, n@au o ka mea @na ka @ malalo iho, ke hai aku nei au aia ke akea, eia ma kuu aina,

 

Ma Kuaokala,

kekahi lio wahine, hulupala kikokiko i ka @ulu, @ ka @ K. H., e kii mai ka mea @ keia @ me @ he umi, $10, a i na hala @ la he 30, alaila, @ ia`u.

PETER LAIKINI

   Kuaokala, Dek. 27, 1862     @

 

 

OLELO HOOLAHA.

 

KE KAUOHA IA AKU NEI OUKOU E

Na Koa Pualu Hawaii,
e hele mai @ ma @ Hale P@kau ma hoi ka

HALE MAKEKE,

Ma ka la @ o keia ma@ P@ha, i ka @ 7 o keahiahi.

J. PAPA, Kau@

   Honolulu, Ianuari 1, 1863          53@

 

 

Olelo Hoolaha.

 

NO KA MEA, UA NO@IA MAI KA MEA Hanohano G. M. Robertson, Kekahi Lunakanawai o ka Aha Kiekie e Ka@ a@ Papa@, a me ka h@hu ia la i @ Kaniho, i make aku @.  Nolaila, @ i a kap@ a pau @ ke p@ ka Poaha, oia ka la 22 o Ianuari, i ka hora 9 o kakahiaka, ma ka la a me ka hora @ i ka @ o keia, Palapala Kauoha, aia ma ka Hale H@kolo, ma Honolulu, Oahu.          JNO. E. BARNARD

Kakauolelo o ka Aha Kiekie

  Honolulu, Dek. 29, 18@         @

 

 

Olelo Hoolaha.

 

NO KA MEA, UA NOI IA MAI KA MEA Hanohano, John Ii, @ Lunakanawai o ka Aha Kiekie e K@leka, h@u ia ia i Luna H@ Waiwai n@ Waikiki a me P@, @ Waikiki, Oahu, @ Hale H@ Honolulu, Oahu.

JNO. E. Barnard

Kakauolelo o ka Aha Kiekie

   Honolulu, Dek. 2@, 1862          @

 

 

OLELO HOOLAHA.

 

UA HOOPII MAI O

PUHI (k.)

Kue i kaua wahine o K@ ma Kona, Hawaii, e hookii ko laua @ haa@le wa@e ana @ makahiki ekolu o Kak@ i k@.  @ ka Mea Hanohano John Ii, @ Lunakanawai o ka Aha Kiekie, ma ka la @ o Ianuari, i ka hora 9 o kakahiaka, aia ma @ Hale H@ ma Honolulu, Oahu.

JNO. E. BARNARD

Kakauolelo o ka Aha E@

   Honolulu, Dek. 22, 1862          @

 

 

Olelo Hoolaha.

 

E IKE AUANEI OUKOU E NA KANAKA a @au, @ o ka mea @ nei, ke papa @ nei au i na mea holoholona a pau, @

   Bipi,     Kekake,

   Lio,     Hoki,

   Hipa,     Kao,

Puaa.

Ina e komo kekahi @ ma kou aina,

Ma Makaha, Waianae, Oahu,

Alaila, e hiki no ko`u hope ke hopu a @ komo i ka Pa Aupuni, oia o Kahalemake a me @ ; a e hiki no hoi ia laua ke @oi mai i @ kahi @ me ka hapawalu (@1 12@) paa ahi no ke poo.

   Eia ke@i, @ na kapu na mea e ulu ana, a e wa@o wale ana ; a me na mea @ w@ ana @ k@u a @ mai kii wale @ a lawe ; pai keia papa @ i ka p@ @ ia.          JOHN D. HOLT

   Makaha, Dek. 16, 1862.          @

 

 

Olelo Hoolaha.

 

Mau Lio Hele Hewa.

 

E IKE AUNEI NA KANAKA A pau, awau o ka mea @ ka inoa malalo iho @ ma ku`u kuia ma Makaha, he mau @ hele hewa elua, @kahi ihi kane eleele, e a @ HU, ma ka uha @, a no ka powehiwehi o ka @ hema, ua like @ me @ DWP @; @ kahi @ulaula, eia kona @, J. P. L. ma ka una hema, ma ka @ ano e hookahi makahiki o ka holo ana ma kau kula.  Nolaila, ina e ike koke mai ka mea @ e kii @ mai, me e a aku mai i na @ he $10 @ hookahi.  A i na e kii ole mai ka mea @ keia mau @ a hala @ he @ mai keia @ aku, alaila, lilo @ keia @ ia`a, me ko`u kuai i ko`u @.

Na JOHN D. HOLT

   Makaha, Waianae, @ 19, 1862          @

 

 

OLELO HOOLAHA.

 

E IKE AUANEI NA MEA A PAU, KE nana mai @, ka mea @ malalo @ ke papa aku nei au i na kanaka a pau, o keia @, @ mai @ oukou i kuu wahine @,

Ia NAOMI,

Ua haalele mai @ ia`u, a ke noh@ wahine @ nei au.  Nolaila, @ a ka @ mea waiwai, a @ poe mea Hale Kuai, e wa@ ai mai Hawaii a Niihau, o poho @.  Aole loa, @u e hookaa i kona aie.        P. FERNANDES.

   Kapalama, Dek. 10, 1862          55@

 

 

 

KA MOKUAHI

 

‘KILAUEA,’

E HOLO ANA O “KILAUEA” MAI @

Poakahi, Ianuari 5, 1863

Ma ka hapalua o ka hora Elua o ke ahiahi.

NO

LAHAINA,

   KALEPOLEPO,

   ULUPALAKUA,

   KEALAKEKUA,

   HONOIPU,

   KAWAIHAE,

   KAILUA@

   A ME HILO.

 

 

KA MOKUAHI

“ANNIE LAURIE,”

 

E HOLO ANA KA MOKU Annie Laurie,

Ma ka Poakahi Jan. 5,

Ma ka hapalua o ka hora Eha o ke ahiahi,

No NAWILILI

JANI@, GREEN & CO.

   Honolulu, Nov. 1@, 1862          @

 

 

OLELO HOOLAHA.

 

NO KA MEA, UA NOI IA MAI KA MEA Han@, G. M. Robertson, ka Lunakanawai o ka Aha Kiekie @ M@ Awahua @ i ka hora 9 o kakahiaka, @ ka hora @ na mea @ i hoikeia, ai a @ ka Hale H@, ma Honolulu, Oahu.          JNO. E. BARNARD

Kakauolelo o ka Aha Kiekie

   Honolulu, Dek. 22, 1862          @

 

 

OLELO HOOLAHA.

 

E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU@ nana mai i @a, wau @ Ma@ @ a Kanamu.  Ke @ na mea a pau, @, ke papa aku nei @ i , @ Kanaka Hawaii paha.  Aole e @ ke @ mar@,

Ia KANAMU,

aole @ au e uku i @ua @ mai @ia i @ waiho mai i ka m@ua walu @ e.  Nolaila, e ike @ malama, malama @ ko oukou p@o.  Me ka mahalo.

NA`I  na MALAEA KAMAKAHON@.

   Honolulu, Dek. 18, 1862         @

 

 

Olelo Hoolaha.

 

UA HUI AE NEI NA MEA NONA NA imua u@ulalo @, ma ka inoa o

CANDAGE & WHITE,

no ke kuaaina i @ Wa@wa, K@lepa, ma @ keia @ ana ma ka la @ o Sepatemal@a, 18@1.

D. @. CANDAGE,

ALEX. WHITE

   Hanalei, Kauai, Dek. 1@, 1862          @

 

 

MEA KUI POI MAIKAI LOA.

 

UA MAKAUKAU KA MEA NONA KA inoa malalo, e @aua@

Wili Kui Poi Maikai,

I mea nana e @wa`i i ka P@ like @ ka @ kanaka @ ka ohana a me ka @.  Aole @ iki o ka @ ana @ A@AE ka P@ N@ o ka @

Wili Kui Poi

No lakou, e @ ma @ hale, ma ke Alanui Alakea, a @ hoi e @ ai i @          PETER KE@M@N@

 

 

Olelo Hoolaha,

E ike auanei oukou e na kanaka @

   NA

   Bipi,     Hipa,

   Lio,     K@O,

   Hoki,     Puna,

   Miula,     Palah@.

Aole e hele ma ke kula o Kawa@a, ma Kuloa, K@, ma k@ ana @.  E malama i @ mai kokuu wale, @ ka mea @ i kula @.  E @ i ku @ luna @ ke Kanawai.  Ke papa aku nei au i na kanaka, o @ keia @, mai @.  @

   @     Na F. KANAHA

 

 

Olelo Hoolaha.

 

EKOLU MAU BIPI MA KO@

J. S. M@

   Kohala @, Hawaii, N@

 

 

Olelo Hoolaha.

 

O MAUA NA MEA NONA NA INOA MA-@ e hele ana

Ma Keahuolu a me Lanihau,

@ o @ malama @ paa ana maua ma @ malama @ ana; no ka mea, @ pilikia ma @ i ka @.

P. EAPAE

J. N. KEWISI

   Kailua, Hawaii, N@ 2@, 1862          @

 

 

ILI BIPI, ILI KAO.

 

E UKU AKU NO O F. S. Pratt @ Co. ma k@ laua Hale Kua, @

Hale Mahoe.

I ka aku makepono @ ka m@ maluna.  O Mr. J @ Spalding (Pol@) @ mea i kamaaina @ ma ke kuai aua@ ia mea, @ mea @ i @ .     @

 

 

KAKELA ME KUKE.

 

MA KA HALE POHAKU HOU, MA @LEWA kahi kokue i ka Halep@le B@ ma Honolulu, Oahu.  @ kuai i na lo@ o

Ke@a ano keia ano.

   NA MEA AI,

   NA BAKEKE,

   NA IPU TINI,

   NA PA LEPO,

   NA KAMAA,

   NA PA@I me na O-O,

   NA PAPA me na NOHO,

   NA IPU HAO,

   NA NOHO LIO,

NA MEA E KAKA;

   NA PENA ME NA AILA,

   NA MEA MAHIAI.

A me kela @ ke@a mea.

Me na laau a Dr. D. Jayne,

Honolulu, Dekemaba, 1862.