Ka Nupepa Kuokoa, Volume I, Number 46, 11 October 1862 — PULUPULU, PULUPULU. [ARTICLE]
PULUPULU, PULUPULU.
» NO KA NTI O.KA MAKKMAKE E 2? kanu na kanaka o keia l K .ve ALna i ka Pulupulu. nolaiU. ke ae n«ii au e lawe i ka Pulupalu, i kanu poooiia e ke kanaka llawaii, i uku no ka "NTTĒP\ IHIOKOA." Penei:—O ke kanaka Hawaii e haawi roui ki'n ma Honolnlo nei, i na<paona pulupolu maikni i kanuia i Hawaii nei. he uuii (l";)e loaa ia ia ka Pai.\pala llook.\a no ka 4i Ncpkpa Kiokoa " Buke 2, no ka makahiki 1803. E lawe ao au i ka pulupulu I pau i ka waeia,,a i wae ole ia ka anoano. Auhea oukon e ka poe i nele i ke dala, nie ka makeniake nae e lawe i ka Nupepa. E hele oukou e kanu i ka pulupulu, alaila, e loaa no ia oukou ka Nupepa, a me na pono e ae o keia ola ana. Eia hou. —E kuai no au i ka pulupulu maikai & pau i kanuia e ke kanaka inaoli iloko o ka kahiki 1862, me ka uku i 20 KENEKA NO KA PAONA HOOKAHI, 6ia hoi ka $5 00 no ka 25 paona. Aka, i na e hoolaha keknhi poe Kalepa o llonolulu nei, e uku ma ke dala maoli no ka pulupulu, alaila, aia no i ko'u munao ke kuai aku a me ka ole, mahope o ko lakou hoolaha ana. No ka mea, ua makeuiake wale no au e paipai aku e kanuia keia kumu wuiwai hou, makeia Pae Aina. Nulaila ko'u hooia ana'ku i ka lehulehu, i hiki ia lakou ke kuai aku i na meaa pau a lakou e kanu ai. Owau no o H. M. WINI, Luna Pai o ke Kuokoa. Honoluiu, Oka. 18G2. E NA MEA LAWE " KUOKOA Ua holo ka hana i ke Kuokoa me ka olioli a ine ka mahalo nui. Ua loaa mai īa makou i keia mau la iho nei, he kanalima inoa hou no keia pepa, ke Kilohana Paokela o La Lahii Huimii. Anolaila, ua kukulu paaia ka manao iloko o ko makou naau, e kukulu paa i ka hoonani ana i keia pepa ine na mea i ku ia i ka makemakeo ka puuwai Hawuii, me ka hooliio hoi ia ia i mea nana e hoohauoli, a i mea makamae hoi no keia lahui. Ua imi makou me ka ikaika nui, e hooi ae i kona nani mamua o ka nupepa a na haole, ma ka haaw r i ana i na nu hou o na aina e mai, me ka hoolako ana i na kii maikai, i inea e hoikeike aku ai i ke ano, a me na mea i hanaia ma ke kahua kaua o Amerika Huipuia. Ua hoolilo minamina ole aku no makou i ke dala a oukou i lokomaikai ai ma ke kokua ana mai ma ka lawe ana i keia pepa; aole no ko makou lealea a pomaikai iho ; aka, i mea e hoonani ai i ka pepa, a i hoomaopopo ai hoi oukou, me ka lawe mai i na mea nana e hoonaauao aku ia oukou, a me ka lawe mai no hoi i na mea e ae e hoopomaikai ana ia oukou. A aole no hoi he mea i ikea ma ka moolelo o Hawaii nei, e like me keia. A ua hoopihaia mai makou i na manao mahalo nui no na makamaka aloha nana i kokua mai i keia pepa, i paiia, a i hooponoponoia hoi e ke kanaka Hawaii, ka poe maoli no hoi o ko laleou one hanau ; ka poe no hoi i huli me ko lakou naau. a me ko lakou ikaika a pau e imi i na mea e hoopomaikai mai ai i keia noho ana, i hiki ai hoi ia lakou ke ike me ka eleu me ka imi ana i na mea o ka ike a me ka waiwai. E hoomau mni no e na makamaka i ke kokua ana mai i keia pepa, a na makou no hoi ia e hoolilo aku i ua mau dala'la, a oukou e kokua mai ai, i na mea nana e hoolako mai i ka oukou nei pepa i ka nani a me ka hiwahiwa. Ke lana nei no ko inakou nianao e hoomau aku no i ke pai ana i keia pepa no na makahiki he umi e hiki mai ana, ke hookuu mai ke Akua i ke ola no ia hana. E hoopuka nna ka Buke 2 o keia pepa i ka la 3 o lanuan, M. H. 1563, a ke lana nei no ko makou manao e hoomau hou aku no ka poe e lawe nei i kona kino i makahiki hou aku, a e hoomakaukau iho no hoi i na wahi dala elua o kona ola i hiki ai ke uku mai i ka wa a ka luna e hele aku ai. Oia no ka rula o na haole, a oia wale no hoi ka rula knpono e hiki ai ke kukulu paa i ka nupepa Hawaii maikai. A ina oukou e uku i ka pau ana o ka makahiki, alaila, e hoopilikia auanei oukou i ka poe pai palapala, a e hoihoi hou auanei i ke au kahiko ka liilii o ka pepa, e like iho nei me kn Hae Hawaii, Elele a ine ka Nenaiiona, Aole o oukou i keia mea, no ka mea, e hilahila auanei oukou a pau. 1 pai makou i keia pepa i mea e ao akn ai ia oukou, a i hooholo mua'i hoi i keia lahui i ka moana luaole o ka naauao. E like me ka olelo o ka wa kahiko, —* 4 He mana ka naauao," oia hoi, ua oi ka mana o ka olelo a ka mea naauao inaiuna o kona hoa naaupo. A ua lehulehu wale no hoi na mea o ia ano, a kakou no i ikemaka iho ai. O ka poe haole naauao ua imi lakou i ko lakou ola, a nie na pono o keia ola ana, ma ka hana o ko lakop loio a me ko lakou mau manao, a o ka haole i ao okia ua hanaia me kooa mau lima, i na hana kaumaha, a pela no hoi kakou o Hawaii nei. O ka poe i aoia, lilo he poe Kuhina, he poe Lolo, he inau Lunakanawai, a pela wale aku; aka k aole he loaa o ia mau noho ana hanohano i ka poe i ao
;oleia, a aole no hoi he hikiwawe inaī o ka ,1 loaa ana o ba waiwai, e like'me ka poei»! aoia. 1 | Eia iho malalo nei he wahi moolelo ku- ī pono ke hoohalike ia naauao me naaupo. i > Ua hoikeia ma Lnia Komohana, kamakamae : io o ke akamai a meka aaauao, a eia no ua i Uvahi moolelo la: 1 4 * He mau makahiki mamua'ku nei la, e no- I ho ana kekahi nika kauwa ma ka Moknpuni ] 'o Kula, a i kona wa uuku, ua hoike maioia , v i kona ake nui e ikei ka -naauao, a e aoia DOt ( , hoi, aua aoia oia, aua kaulana no hoi no , konaakamai i ke kaha Kii a me ke Ana Ai- J lm ; a ia mea, ua hooHmalinmia oia ma f ! Ina hana nui a pau o ia vrahi. Aua makau-t] kau no hoi oia i ke kamailio ana iua olelo ' eliina ; aka, he kauwa no nae oia ia mana- : ; wa, a pela no hoi kona ohana a pau ; a ma . ' jkona akamai .a ine kona malama no hoi, a. r nolaila, ua hiki pono ia ia ke kuai ia ia iho J i lanakila'i. Aole nae oia i hana pela ; aka,, ua kuai oia i ka lanakila o ka mea makamae a kona puuwai—-kana wahine, a pela no oia ; i houluulu ai i dala, aole no hoi i liuliu iho, j ua kuai oia ia ia iho, a ua loaa mai kona la-i nakila, ua pii nae ke kumu kuai ona i loaa ; •ai. No ka inea, he kanaka makamae loa ia \ |i ka Moi o Sepania. Ama ia hope iho, ua ! | pau loa kana mau keiki ike kuaiia e ia no, | feono ko lakou nui. Aua make oia ika 100 j | o kona mau makahiki, a ua hooili iho no hoi j oia i ka wniwai i kana mau keiki, a ine ke j , kaulana no hoi o kona inoa." Noloko mai ] f ia o ka naauao. i