Ka Nupepa Kuokoa, Volume I, Number 46, 11 ʻOkakopa 1862 — KA NU HOU! [ARTICLE+ILLUSTRATION]

KA NU HOU!

Ma ka moku AeWie Mcrrilt, a ine ka moku Emily I3anning t i ku inai ai ike ahiahi Poniima, a me ke kakahiaka Poaono o ka pule i lta!a iho nei, ua loaa mai ia makou na mea liou mai ka Hikina, a me ke kahua kaua mai. | Ua hooukaia no fie kaua nui i keia mati la mai nei, oia ka la 14 o Sepate-

mnha iho nei, mawaena o na puali koa aupuni nialalo o Gen. Makalelana, a me na koa o ka Ilema maialo o Gen. lakesona, a penei no hoi ka olelo a ka nupepa AUa, no na mea hou i hiki mai nei. Ma na inea i Imiia mai, ua maof>opo ioa ka nolio ana o na aoao kaua iloko o Marilana i keia mau la. O kekahi o na mea i hoikeia inai nei, ua hele o lakesona a aia ma nei aoao aku o ka Potomuka, ma Wi-lliam-fport. I ka iohe ana mai o Gen. While o ka Akau i keia inea ina Martinsl>urg, o kona hele koke aku la no ia i Ilapa Fere. K haalele kakou i keia, a e liuli aku kakou ia Gen. Makaielana. E ike auanei kakou ma ka la I I iho nei o Sepatemaba, ua loaa'ku i na koa aupuni malalo o Gcn. Makalelana, na koa kipi a pau nia ka aoao Ilikina o kahi i kapaia o Blue Ridge, e hoomoana ana mai Middletown a hiki i JeH'erson. O ka heleana'ku hoi o na koa aupuni, penei no ia; O Gen. Burnside ma ke kihi akau, ma kahi e pili ana ma Pcneselevania, oGen. Franklin ma ke kihi heina, e pili ana ma Hapa Fere; a o Gen. Makalelana hoi paha mawaena konu. Ua hoomaka ke kauu ana ma ke kakahiaka nui o ka la Sabati, la I I o Sepatemaba iho nei, a ua hoomau aku no a hiki i ka po ; a o na mea kaua ma ia hoouka ana, 0 na pu liilii wale no ; no ka mea,ua hiki ole i na pu nui ke hali ia ma ia wahi, no ke ano ino o ka wailiona o ka aina. 1 a hee aku na kipi a kekahi awaawa okoa aku. O ka pu kaa nae a Kapena (iibson kni hiki loa iluna o kekahi lapa o ke kuahiwi, a ua hoopoiuo nui aku i na koa kipi. Oiui 110 hoi e kaua ana keia poe, aia hoi he mau hoouka kaua nui loa ma Hqpa Fere, ua hoomakaia ma ke ahiahi o ka Poaliina, la 12 o Sepatemaba, a ma ke knkahiaka o ka Poaono ae, ua nui loa na kipi i liiki ilaila, mai Marilana ae, a ua hee aku na koa aupuni ma kela aoao o ka muliwai. oia hoi ka aono ina Vereginia, a ma ka la Sabati ae, aia hoi, ua hoeu mai na koa kipi mamua ponoi mai o kahi a na koa nupuni e hee aku ana, a ua hooinaka hou no ke kaua ilaila ma ia ni,\nawa. No ka ike maoii ilio no hoi o na koa nopuni i ka hiki ole ia lakou ke pale mai i na kipi ; nolaila, ua puka mai na koa lio o ke aupuni he 2,300 maloko mai o na koa kipi, a ua puhalahioia lakou a hiki i Greencastle, ma ka moku aina o Peneselevania. Ma ke kakuhiaka ana'e o ka Poakahi, hora 9, ua hoopio loa ia mai na koa aupuni, a ua lilo aku o Hapa: Fere i na koa kipi, he elima paha, a hiki| i ka aono tausani na koa aupuni i pioaku, a ua nui no hoi na luko kaua, • me hookahi nui i lawe pioia. O ke kumu ka i pio ai na koa aupuni, no ka hiki ana mai no o lakesona, o ka loheia ana mai no hoi ia aia no ia i Williamsport, he wahimamao loa no ia, i nanaia'e ka hana e kau ana kela iluna o London HeighU. A noiaila ea, aole no e hiki ke hoi ae i kahi ana e hiki ai, a ine kahi una e hiki oie ai; he pakeukeu maoli no a ka m&m&i a me ke akamai; no ka mea, ina e loheia'ku aia i niea o lakesona, a hilinai aku no hoi, aole e hiki ia ia ke heleao i mea, he kuhihewa wale iho no ia ; no ka mea, he hiki ia ia ke hele i o ianei, me he mau wawae manu la, a ua mahalo nuiia no hoi e na mea a pat>. He wahi ano nui ole no o Hapa Fere, no ka me«, aole no ia he wahi ikaika ke kaua aku, aole no hoi he wahi kulana maikai; aka, o ke kumu o na kipi i kii ai e lawe io wahi, oia no i kaawale ai ke ēlanui e hiki ai ia lakou ke lawe aku i na waiwai pip o Maiiiana iloko o Vereginia, ma na kaa-mahu. Aka, aole no nae i eleu kupono o la-

kesona ma keia la ana i lawe ai ia Hapa Fere ; no ka mea, ua iilo ia wahi ; aka, ua |>au na koa o ka Hema i ke alualuia a ma kela huli oke kuahiwi Hema, (Soutii Mountains.) Ma ia la no. (oia ka la i liloai o Hapa Fere i na kipi,) ua hoounaia'ku o Gen. Franklin, ka mea ia ia ke kihi akau o ka puali koa aupuni, e hele aku e kokua ia Hapa Fere ; no ka mea, aole i loheia'ku ke pio ana o ia wahi i na kipi. A o Gen. Makalelana hoi, alualu loa'ku la i na puaii koa kipi ma ke aianui e liele ana i Ilapa Fere, a pio aku la ia ia o Howeil Cobb, a me na koa kipi he 8,000, oia paha na koa ku i ka wa a Gen. lakesona, aole no nae i maopopo loa ; akn, o ka mea nui i ikeia, oia no ke pio ana o na koa i haiiae'la inaluna, a me ke alii o ia poe ; oia no kekahi o na kanaka nui waiw&i loa o ka Hema, a ua noho oia ma ka noho ana hoa kuka o ka Aha Kukamalu o na Moku Hui o ka Hema.

Ma keia pio ana o nakipi, ua hoihoiia mai ke poho o na koa aupuni i lilo aku ai ina kipi ma Hapa Fere. Kc manao waleia nei, ina e loaa aku na kipi ia Gen. Frankiin i ko lakou wa e pupuahulu ana, alaila, maliu e hiki ana paha ia ia ke hoopioaku ia poe rna Ilapa Fere ; aka, aia nae ilaila o Gen. lakeaona, ke kamaeu maina puhi olali o ka Hema ; aka hoi, ina e wikiwiki loa ka hele.ana a ke Generala o ka Akau, e ao paha auanei o huii koke mai paha auanei kela i ua mau puali koa la o ka Akau, a ina e pio ia ia la, o ko iala huli mai no ia a konio ana ia Wasine-

tona ; aka nae, ke iia mai nei, ua paapono no ia wahi i ke kiai pono ia e na koa aupuni he 200,000 a keu ae. Aia no hoi ia poe malalo ponoi iho o na maka o Gen. Ilaleka. He k&ua nui no hoi kai hooukaia ma ka la 17 o Sepatemaba iho nei, mawaena o na koa malalo o Gen. Makalelana, a me na kipi, a ua lanakila na koa aupuni, oia hoi ua lilo ia lakou ke kulana a nakipi i inakemake ai. fMawaena paha o Faredarika City a me Ilapa Fere, mokuaina o Manlana kahi i kauaai.) He liookahi tausani ka nui o na koa kipi i pio mai i ka Akau ; ke pau mai nei 110 nae na moku Hema a pau i ka hoouna mai i mau koa hou iloko o Vereginia, a e hooiilo ana paha lakou ia Winchester i wahi no lakou e hoomoana'i i na koa a pau o lakou. O kekahi la nui loa iloko o ka moolelo o keia kaua wahi a na nupepa, oia no ka moolelo o keia kaua o ka la 17 o Sepatemaba iho nei, ua lanakila ka puali koa oka Potomaka ma ia kaua ana. Ma ka wanaao o ia ia. ua iioomakaia ke kaua e na puali koa aupuni malah» o Gen. liookcr a me Sumner, ma ka akau, a mawaena konu, a i ka hala ana o na hora elua ma ia hope iho, hooniaka na kipi e emi hoj>e aku, hookahi paha mile a oiae; aka, nole nae i liuliu hoomaka hou na kipi e hoouka ikaika mai iloko o ka make nui, a ua hoi hou no ia lakou kahi i iilo

; mua mai ai i na koa aupuni. Ia maunwa, | ku ia mai la o Gen. Hookcr i ka poka ma I kona wawue, a ua lawe kokeia'ku oia mai | ke kahua kaua uku ; a no ia men, ua ili j iho maluna o Gen. Sumner ka m&luma | ana i na puali koa ona ; me ka paa no | hoi o kona manao e lawe hou mai i kahi I i lilo aku i na kipi, a ua kauoha koke &e | oia i na koa a pau e ki nku, a ma ia ma- ' nawa, ua weliweli lua ole ke ale ana o ka | make i ke ola o ka poe e hoouka ana ma iu kaua, hoi hnu mni la no kahi i liio aku i na kipi; a iloko o ia hoouka ana, ka make ana o kekahi Generala kaulana o ka Akau, oia o Gen. Mansfield. Ma ka hora elima o ke ahialii, ua pau loa na kulana o ka poe kipi i ka lilo i ka Akau, koe ! nae ke kihi akau. Ua kauohaia na Gen. Burnside e hoopio ia wahi, ki kokeia na pu-kaa, a ine na pu liilii, a ua lilu koke ua wahi la ; aka, ia wa* koke no, hoea mai ana he mau puali koa kipi hou ; a nolaila, ua hooemi hope hou na koa aupuni, a i ka hiku o ka hora o ke ahiahi, ua hookiia ke kaua anā, e ka uhi ana mai o ka po. Ua hoomau ka hoouka ana mai ka hora elima o kakahiaka, a hiki i ka hora ehiku o ke ahiahi. Aole no hoi o kanamai ua wa o ka pepehi ana. Eia ke ptitt nui nei oa kanaka o na moku ain& o ka Akau i ka holo aku i Ka-1 neda Beritania, i pakele ai i ke kiiia mai! e lilo i poe koa, a ke aneane nei e hiki i ■ 500 ka nui o ka poe e mahuka nei, a i j keia manawa paha ta } oa oi na kanaka ho-! he wale i noho ma ia aina, a puni wale j ka honua. A i ka hoi ana mai a kekahi haole mai ka wailele mai o Niagara, ua ike oia i ka lehulehu o ka poe e hele ana ma ka aoao o Kaneda Beritania, a no ka nui loa ka o ka poe hele ma ke alahaka

o ia wahi ; noiaila, ua kukuluia he nau kiai, a ua ho-a-a ka poe i hiki aku ma ia hope mai; aka, ua lilo no nae ia i mea e waiwai ai ka poe mea waapa o ia wahi. He §10 ka uku pakahi no ka mea hookahi e a-loia'na mai kekahi kapa'ku a i kekahi. A no ka piha loa aku paha aua» nei o Kaneda i keia poe hohe walee holo nei ilaila; nolaila, e emi ana paha auanei ka uku o ka poe pnahana oia wahi. Ua make kekahi alii koa powa kaulana, o Hayes koua inoa, ma ka la 13 iho nei o Sepatemaba. j NO EUHOPA. —Ua hoouna ae nei o Farani he 30.000 koa i Mesiko. —Ke koi nei na Nupepaa pau o Lombardy, e hookuuia o Garibaldi, a me kona poe koa. Ke noi nei oia e aeia oia e kau maluna o kekahi moku Beritania, ao,le no nae he mea i haiia mai no m.