Ka Nupepa Kuokoa, Volume I, Number 44, 27 Kepakemapa 1862 — HELU KAULELE o ke KUOKOA—Sepatemaba 27, 1862. NA KANAWAI I Hooholoia e ka Ahaolelo o ka M. H. 1862. [ARTICLE]

Kōkua No ke kikokikona ma kēia Kolamu

HELU KAULELE o ke KUOKOA—Sepatemaba 27, 1862.

NA KANAWAI I Hooholoia e ka Ahaolelo o ka M. H. 1862.

HE KANAWAi £ boo!oli ana i kk Moku»a XLII, o ke Kanawai KinU, no ke kokua ana i ka ohi ana i k& aie. E hoohouma e ke Ālii, me na'Lii, a me ka Poeikohoia o ko Hawaii Pae Aina i akoakoa iioko o ka Ahaolelo kau Kanawai. Pauka L Ma keia Kanawai ua hoololiia k*. Haawina XLH o ke Kanawai Kiviia, ma ka Pauku 956, i ka lalani 13 oia Pauku, me ka hookomo mahope iho o ka huaolelo " heie."* i ka huaolelo " kino." Paaku 2. A e hoololi hou ia ua Kanawai la. tw ka hookomo ana, mahope iho o ka Paaku 957 i keia mau Pauku penei: Pmdcu %7a. Ina. i kenaia keknhi ma kona aiH> loio, hope, puuku, a mea aie paha e heie mai imua o L'a Aha. alaila, he hiki no ia ia ke noi aku i ka Aha nana i hoopuka i ka p&lapala. kena, a na ua Aha la, mamuli o ia noi ana mai e kalau i na olelo hoike ona mea i kenaia pela, mamua ae o ka la Hookolokolo maoli. E hoaliaka e no mamua i ka mea nooa ia hoopii, no ia hoike ana. Ina hoi i hanaui pela, alaila, e manabii.ua hookoīa ka paiapala kena. Pamiu 957». E kakau palapala ia, a ē paiia paha ma ke ano hoomaopopo lea i kela pauku malnna iho, maluna o na palapala kena a pau i hoopuka ia e kekahi Ahahookok>kolo o keia Aupuni, e kena ia ana i kekahi loio, hope, puuku, a mea aie poha, ā kekahinMa i hoopiiia. Paolm 3. E lilo keia i KanaWai mai ko■a ia i hoolahaia'i. Aponoia i keia la 17 o lune, M. H. 1862. KAMEHAMEHA Caahcmanu. HE KANAWAI E hoololi ana i ka hakina 6 o ka Pāuku oke Kanawai Klrila. E booholoīa e ke Alii me na'Lii a me ka Poeikohoia o ko Hawaii Pae Aina, i akoakoa iloko o ka, Ahaolelo kau Kanawai. Paukn 1. Ē hoololiia ka hakina eonO o ka Pauku 517 o ke Kanawai Kmla, a ua hoololiia no, ma ke kapae ana i nahueolelo, " na mea paahana o kela ano keia ano, i mea e pono ai keleahi a e hookomo ma ia wahi i na hoaolelo, " na wili palaoa, a me na mea ulana lole a pau." Pauku 2. E lilo keia i Kanawai i ka pau ana o hookahi makahiki mahope oe o ka hoolaha ana iloko o ka nupepa Poluneaia. ■ . Apoooia i keia la 20 o lune, M, H. 1862. KAMEHAMEHA. Kaahuxaxu. HE KANAWAI E hoololi ana i ka Pauku 720 b ke KanaWāi Kirila, e pili ana i ka uku o na Puuku Kala. E looaauKA e ke Alii, a me na'Lii,ai*te ka Poeikohoia o ko Hawaii'Pae Aitta, i4koakoa iloko o ka Ahaolelo kaU KanaWai. Pauku 1. E hoololiia a ma keia ua hoololiia no ka Pauku 720 o ke Kanawai Kivi)a, ma ke kapae ana ī ka huaolelo " elima" a ma ka hookomo ana ma ia wahi i ka huaolelo •• elua" a penei ka heluhelu aUa 0 iā Pauku: Pauku 720. E noho na Puuku mā ka Oihana a pau ka makemake o ka Papa Hoohoonaauao, e nkuia lakou no ka laljou hana, aole oi aku mamua o elua hapahanēn o na da)a a pan i loaa ia lakou a hooliloia'ku. Paaku 2. E lilo keia i KanaWai mai ka la akn o kona hoolahaia'na. Aponoia i keia ia 25 o lulai, M; H. 1862. kamehaMKha: Kaahumanu. HE KANAWAI £ hoololi ana i ka Pauku 789 o ke Xanawai Kjvila. E hoohouoia e ke Alii a me na%ii, a me ka Poeikohoia o ko Hawaii Pap.Aina, i akoaakoa iloko o ka Ahaolelo kau Kanawai. Pauku 1. E hoololiia,a ma keia, vahoololiiano ka Pauku 789 o ke Kanawai Kmla, a penei e heluheluia'i. Pauku, 799. O ka balota, he pepa no ia i kakauia a i paiia paha, me ka inoa a me na inoa paha o ke kanaka a mau kanaka paha a ka mea koho e makemake aie koho f .%pau ka manawa i haawiia no ke koho ana, alaila, na na Luaa Nana e hana a hoomaopopo i ka nui o ka poe i koho, e like me ke kakau hoike ana o ke kakauolelo, a e hopkaawale, a e helu i na baiota a pau i haawiia mai no kela mea keia mea. ina i oi aku na balota mamua o ka nui o na inoa ma ka papa inoa a ke kakanoielo, a mamuii o ia mea, Ua akaka ole ke kaiio ana, alaila, na na Luhā Naha e hoihoi aku i na balota a pau iloko o ka pahu. a e pani paa ia me ke ki ia, alaila.ehooluliluliia na pahu la, a hui aku hui. mai na hakHa; alaila, e wehe hou ia ka pahu/e uju« ia nae me ka kde halii, a na ka P?residena o na Luna Nana, e hapai i koiia lūna iiuna* a hoikeia ua olohek)he kewm linia, «iaila, e hookomo iho i kowi Uma maialo o ka lole, a e laiau i hookahi balota me ka nana ole hoī, » a peia no e lalau pakahi aia pau na 'hāiola

6i mamlia o tia inoa i kakau pono ia e ke kakauolelo. - Na k6 kakauolelo no e kakau pakahi i na bā!ota a pau 1 unuhiia pela. a o ka huina c nn balota no &ela a me keia mea e kohoia ana, e hoolaweia mai ka huiiia balota mua, a e manaoia oia ka oiaio, a e hookoia, a e hiki no i iia mea a pau ke makemake lakou e noho niai & nana i ka helu ana. Aole no e manaoia rrta keia pauku, ua kiie i na mana i haawiia i na Luna ftanamalalo o ka Paiiku 794 o ke Kanawai Kivfla. Pauku 2. Ē lilo kieia i kanawai mai kona la i hoolaliaia'i. Aponoia i keia \h 30 ō lune.iW. H. 1882. KAMĒHAMĒHA. KAiihtTMANU.

HE KANAWAI E hoololi ana i ka Pauku 796 o ke Kanawai Kivila, e pili ana i na hoopii e kue ana i ka noho ana o na hoa o ka Hale Ahaolelo o ka Poeikohoia. E hooholoia e ke Alii me na'Lii, a me ka Poeikohoia o ko Hawaii Pae Aina, i akoaakoa iloko o ka Ahaolelo kauKanawai. Pauku 1. E hoololiia a ma keia ua hoololiia ka Pauku 796 o ke Kanawai Kivila, a e heluheluia penei: Pauku 796. Ina i kekahi manawa e hoopii aku na kanaka koho he kanalima a keu aku paha o kekahi Apana, imua o ka Hale Ahaolelo o ka Poeikohoia, e olelo ana, ua kohoia kekahi Uanāka i 'Lunahlakaainana no ia ApaM māmuli o ka ukti kipfe ana, a okekahi hana paewaewa e ae paha, a e olelo ana paha, he kupono ole ma ke Kanawai tia kanaka la, na ka Hale o ka 'Poēikohoia, e i'mi āku i kfl olaio a me kā'oiāio ole o ha kumu hoopii; a ina ua maopopo ia lakou ua oiaio ka hoopii ana, e hooholo kolc6 lakoū, ua'noa ke kohoia ana o ua kanaka la, a ua lilo i mea ole. ®ia na hoopii a pau 0 keia ano; na kā aoao Hoōpii, a me ka aoao i ;hpopiiia e uku i hā lilo ī ko lāk6u mau hoike ponoi i mai, a i kauohāia paha i mea e hooiaid āi, ā e hoolē ai paha i kē kuinu ' Paliku % E lilo kēia i Kanawai i konā la i hoōlahāia'i. , 1 ' Aponoia i keia lā 176 tulāi,''M, H. 186&. kAMĒHAMEHA. KAAnUMANU. , ; : HE KANAWAI £ hoololi ana i ka Mokuna 44 o ke Kanawni Kivila, no na Aha Hōokolokolo Kaapuni. Ē hooholoia e ke Alii me na'Lii, a me ka Poeikohoia o ko Hawaii Pae Aina,i akoa|coa iloko o ka Ahaoielo ieau Kanawai. r 1. Ei hoololiia, a mā keia uā hoololiia no ki, PaukuB77 o ke Kanawai Kivila, i heluheluia ia pauku penei: E ukuia Ka Lunakanawai o ka Aha Kaapuni Apana akahi, i uku makahiki eono haneri dala. E ukuia ko ka Apana Kaapuni elua i uku makahiki, umikumamalua haneri dala ; e ukuia ko ka Apana Kaapuni eha i uku makahiki, hookahi tausani dala; a e ukuia na mea o ka Āpana Kaapuni ekolu, eiwa haneri dala pakahi i ka makahiki, ina i kohoia elua wale no Lunakanawai no ia Apana Kaapuni ekolu; aka hoi, ina i kohoia ekolu Lunakanawai no ka Apana Kaapuni ekolu, alaila, e ukuia i kela mea a me keia mea o lakou i eono haneri dala i ka makahiki. E ukuia keia mau uku i kela malama keia malama,. niailoko mai o ka Waihona Dala o ke Aupuni. ; •- Pauku 2. E lilo keia i Kanāwai mai kona la i hoolahaia'i. , • , Aponoia i keia la 17 o lulai, M. H. 1862. KAMĒHAMĒHA, Kaahumanu. HE KANAWAI £ hoololi ana i ka Pauku 1035 o na,KanaWpi Kir yila, e hoopakele ana i kekahi, mau wa|wai, mai ka ohiia ana malalo o na palapala ohi waiwai. , • •• E hooholou e ke Alii me na'Lii, a me ka Poeikphoia o ko Hawaii Pae Aina, i akoakoa iloko o ka Ahaolelo Kau Kanawai. . Pauku 1. Ē hoololiia, n ma keia Kanawai, ke hoololiia nei ka Pauku 1036 o na Kanawai Kivila, ma? ka hakipfi waena o ia pauku, ma ke kapae ana i na huaolelo, " Aōie nae o ke kalo, a me na mea ulu e ae e ulu ana." Ē hookomo ana ma ia wahi i na huaoleio " hookahi hapalua 'elea leaio e uiu ana. ā ua oo paha. ā o kekahi nieaulu e ae i hoouluia no ke ola o ka ohana. ,< v Pauku E lilo keia i ,iCānawai mai ka •klhoolahaia'i. J Aponoia i keia la 17 o lune, M. Hl 1862. V KAMEHĀMĒHA. : KAahumānu. KANAWAI:. £ h«ololi ana i ke Kanaw&i e pili nna i na Jnrev a me kfc bookpWkolo iJur© aha. „ ;S ~l ;: E hooholoia e ke AIH «me lia'Liii aine ka Poeikeiioia o ko Hawaii Pae Aina, i akoa» kpa ilokoo ka Ahaolelokau Kanawai. jptLpku ; E a uiihookiliia lio fca ; PaukuHBs o pa Kanawai Kivila* ma ka. hookomo ana māhope o na huaolek» **H4waii nei," i ka huaolelo he 41 kanaUma." . • - -Pāuku';2; E hoololīia, u ua hoololiiā ho ka Pauku 1190, o ke Kanawai Kiviia, ma ke

kapae ana ī kahuaolelo " kanakolukumamaono/' ama ka hookomo ana maiaila i ka huaolēlo iiMkaluahimamaha. Pauku 3. E kapaeia na Pauku 1192, 1193, 1194, a me 1195, o na Kanawai Rivila, a ua hoopauia no. Pauku 4. E hoololiia, aua hoololila no ka Pāuku 1197 o nā Kahawai Kivila, ma ke kāpiae atiā t i ka huaolelo, " kupā.*' Pauku 5. Ē kauia keia Kanāwai mai ka la aku o konā hōoholoiā ana. Aponoia i keiā la 17 o lune, M. H. 1862. ' KAMEHAMEHA. Kaahumanu.

HĒ KANAWAI £ hoololi ana i .na Kanawai e noho nei e pili ana i ka Auhau Alanui. E hooholoia e ke Alii me na'Lii, a me ka Poeikohoia o ko Hawaii Pae Aina, i akoakoa iloko o kp. Ahaolelo kau Kanawai. Pauku 1. E hoopauia a ma keia ua hoopauia ka Pauku 172 o ke Kanav?ai Kivila, a e hookomoia malaila ka pauku hou, penei e heluheluia'i; Pauku 172. Ma keia ua kauohaiei nā Luna Alanui a pau, e hoohana ika hana ālanui maloko o ko'lakou maU Apana, mai ka la mua o lanuari, a hiki i ka la hope o.Novemaha o.kela Jnakahiki, keia makahiki^%.^.J Pauku 2. E hoololiiā, # uā hoololiia ka Pauku 175 o lee Kanawai Kivila, a penfel e hehiheluia'i: Puuku 175. He mana ko ka Lunā. Ala-' nui e hoohele a hoohana i ria loinaka i' ku i kā auhau alahui mā na alanui maloko o kal Apaha kahi e noho ai kie kanakā; akā hoi, e hoolahaia hookahi la hāna ho kela lihna mile 1 , keia lima mile e hooheleiā'i ua kanakā ihāi kahi a lakou e nohO ai, me kā nana ole i kā Pauku 174 o kē Kanawui Kivila. ; Pauku' 3. E haawi kela a mē keiā Lunakanawai Apana, i na uku hoopaiā pau e hookaaia mamuli o na Pāuku 176 a me 177 0 ke Kanawai Kivila, i riā Liina p ka Apaiiā, ā ha la koii no e hooiilo i keia mau dala ine he dala auhau alanui la oka Apana. Pāhku 4. E hoololiia, a ma keia ua hoolōliia ka Pauku 179 o ke Kānawai Kivila, a penei e heluheliiia'i: PiuKU 179. E ku 1 ke'Kanawai, ke kuai j na Luna Alānui trie ka poe nāha i r hoolimaliiha i kēkahi poe ma ka malamā, a ma ka niakāhiki pāha, rnā ke ano pani i kā auhau alanui, ma ka hana ana i kekahi hana ma liā alahui a paa, a i ka hana ana mfeha kaa, a me na pālau, a me na mea paahāna e ae piahā*'# llkē : toe ka mea iholo ; e ku rio i ke Kanāwāi ke hoohānā na Luna Alanui i kela kanāka kēia kānaka i ku i ka auhāu ālanui ma ka hana uku pau. , , PaUku 5. Ē hool6liia, a ma keia uā hoololiia ka Pauku 183 o ke Kanawai Kivila, a penei e heluheluia'i. ' Paukii 183. E 'hana nokela kahāka keia kanaka i ku i ka auhau alanui, i koiia māu la hana alahui, māi ka lā māa o' lohiiān, a hiki i ka la htfpe o Noverhāba, o kela ihākahiki keia;makdhiki,ā o ha'ihea hanā ole pela i ko lakhu mau la hanā alaiiui, kaHeāiā lākoU e ka 1/una Alanui, ē hooukuiā' lākou e ka Lluiiā Ālāiiuii e like me ka Pauku 503 o ke Kanawai Kivila. :v Pauku 6. E kahēa'ka Luna Alanui ma na inoa i na mea a paji i ku } k a auhau alanui, ,ka poe ana i makema(fe ai e hana i ko lakou auhau, e mua mai oia i ekolu la, e Jiai i ka a me kahi e hana ai.; t r .!■/. . ■; i ,'i Pauku 7.; < .0 na kaa lawe ukana a pau, e hana lakou ma ke alallUi i hookahi la hana 1 ka ia i haU$L ole lakoU, e uku lakpui (elua ,da|a;. np kela; mea keip meii kaa lawe ukana, e hoolako i na bipi,; a lio pāha, a,me bipi a kahu lio paha, i kUpono np ia i^na* : , ' v,.\ < '■ Pauku & Ma keia Ua, haawiia ho i ke Kuhina,!Kalaiaina ka mana, ina e noiia mai oiaiā kekahi Luna Alanui, alina hoi e monao ōia ;he kupono, ke hoohana i kekahi mau kanakai lawehala ie liket ka nui me kona manao kupOno ma īia ' Alanul Aupuhi. E malamaia nae keia mau lawehala, e nā Liina mau o lakou, o ke ano o ka lakou hana wale no kai ka Luna Aianiii. ; : Pauku 9. E hoololiia, a makeia Ua hoololiiā ka ĪPauku 487 o ko Kanāwai Kivila, ma kapaeana I kā huaolelo » nui" mahoiho o ka huaolelo " gula" ma ka lālani hojie loa oia pauku. Pauku 10. ■$, keia iKanawai mai ka ,la $ku o ana, a o na £anawai a hapa Kanawaiekue ana ikeia,ehoopauia, a ma keia ua hoopauia no, i i ; / : Aponoia i.keia la 23 q Aug., M. H. 1862. ; . ; Kaahumanu. f •! ' ! ' •• i;( - : ■' •■•■■■ ' ■■; ■ • ! V';' 1 , £ Hoololi'giia i 1» KanaWi kapaiā " ftanawaf epiepa aUa i ka poe mire i kā liaalelokOkahi i kekahi," i hooholoia ma kaU2so Au- ; gate f 1800. .'••• -:..i fiHfOOHOLfitA ' rite fcāijii, ā me ka j Poeikōhoia o ko Hawaii Pae Ainfc; i akoa- : koailokoP 14 Aliaolelo kau KAnaiMii.' PiUku l. Ē hoololiiā, a ma keia ua hoololiia no ka pauku mua o ke Kanawai i ka-

paia, " he Kanawai e papa ana i ka poe mare, i ka haalele kekahi i kekahi/' i hooholoia ma ka la 25 o Augate, 1860, ma ke kapne ana i ka huaolelo, u a " it)amua o na huaolelo " Lunakanawai Hoomalu," ameka hookomoia'na mahope o ia mau huaplelo, na huaolelo a "Lunakanawai Apana." . Pauku 2. E lilo keia i Kanawai mai ka la aku o kona hoolahaia ana. Aponoia i keia .la 17 o lune, M. H. 1862. KAMEHAMEHA. Kaahumanu.

HE KANAWAI No ka hookaawale ana i na keiki kane ame na kaikamahine iloko a na Kula Kumu mea o ke, Aupuni. , E hooholoia e ke Alii me na'Lii, a me ka Poeikohoia o ko Hawaii Pae Aina, i akoakoa iloko o kā Ahaolelo kau Kanawai. Paūku 1. Na na Kahu Kula ona Kula Kumu mua o ke Aupuni me ke kuka pu me na Luna Kula mamuli nae o na olelo ao o ka Papa Hoonaauao, e kukulu i -mau kula okoa no na keiki kane, a i mau kula okoa no na kaikamahine, ma kela Apana keiā Apana, ina ua hiki, a ina ua lawa na keiki no na el^ oi aku paha. Ai ke koho ana kplioia i kumu kane no na Spi jkane, a i ]qimu' wahiife no na kula kaiiSimahiOT, ke loaa nae na wahine makaukau. Pauku 2. E lilo keia i kanawai mai kona lai hoolahaia'i. Aponoia i keia la 25 o lulai, M. H. 1862. kamehameha, KaAhumanu. HE KANAWAI ; ! E hoole ana i ka hoopai ana i na wahine i loaana ! keiki ma ka moekolohe. Ē hooholoia e ke Alii me na'Lii, a me ka Poeikohoia o ko Hawaii Pae Aina i akoakoa iloko o ka Ahaolelo kau Kanawai. '* Pauku 1. Oke Kanawai i kapaia, " Jb.e ' Kanawai e hoole ana i ka hoopai ana i na I wahine i loaa na keiki moekolohe," ~i hooho- | loia i ka la 19 o lune, M. H. 1852, ua hpopauia, ama teia na hpopauia np, , f f ; Pauku 2. Mai ka la e hoplahaia a,j lfeia Kanawai ma ka Nupepa Polunesia, aole ehoopiiia a hoohewaia kekahi wahine no ka hewa moekolohe ; no ka mea, ua ikeia'ku kona hāpai.ana, a ua hanau paha i ke keiki. Pauku 3. E lilo keia i Kanawai mai kona la i hoolahaia aku ma ka Nupepa. Polunesia. Aponoia i keia la 17 o lune, M. H. 1862. KAMEHAMEHA. Kaahumanu. HE KANAWAI £ pili ana i ka launa hewa, a me ka hoowulewale e moekoloheai. ; E hooholoia e ke Alii me na'Lii,. ame ka Poeikohpia o ko Hawaii Pae; Aina i akoakoa iioko o ka Ahaolelo kau Kanawai., Pauku 1,- Ina he lāuna hewa ahoowale- j wale e moekolohe, ina.hoi e lioopii. ka mea iā iake leuleana ē hana pela, ma te Ka-. nawai no kōnā poho, ālaila, ma kela ? hjjhia, aole no e hoopiiia ka wa'hine i launa hewaia a hoowālewaleia paha ma ke anp no ka moekolohe, mamuli o ka. olelo .a ka Mokuna umikumamakolu o kp Kanawai karaima. . t Pauku 2. Ē lilo keia i Kanawai mai ka la aku o kona hoolahaia ana. p < Āponoia i keia la 25 o lulaj, M.,H. 1862. ; . " ' , , ;; 4IE KANAWAI ? : £ hoomaopopo ana i Ua hanaainena māna o ke kokua Lunakanawai elua o ka Ahalfiekie. : E iiooHOLOLA e ke Alii me na'Lii. a me ka Poeikohoia o ko Hawaii |*ae Aina, j *koa,'koa :iloko ,ka ; A.faiQlefa:!««: K*naWALl Pauku 1. Mahope aku oka hoohoio ana o keia Kanawai e haawiia nā'manā o ka hāna o ka 'Aha Kiekie, ike kokua Lunakanawai elua o ka Aha Kiēki««> like tne ka4ua* na, a pae 'ka hana i loaa i ke kokua mua oia Aha ma na Kanawai e noho neL. ■ i , ; Papku 2 ft i ; E hoopauia na Kanawai a me na hapa Kapawai e k\ie ana i keia Kaaawai. Pauku $. , E; lilo keia i Kanawai maikona la i.hoolahaia'i. i..1 ; , • : r ;i . la MH.1862. K AMEHAMEH A.! Kaahumanu. . l fi . HE KANAWAI < '«•" £ hooliio ana i na hana aka Makai Kai o' kk Mokupuni o Oaha, a ā iii iaālūaao kwlena Mftkaj Kiekie oke >!i ; . , E hooholoia e ke Alii raena'L», ka Poeikohoia o ko Hawaii Plae. Aiupa, iakoakpa ilokp o, ka kaft ■ • Pauku ona hana a pau ipili i ka|dakai Nui 9,)(a Mokupuni o.QfJw, ?)*£*> nawai e waiho iiei» ke hoolilo ia nei na Luna Makai Kiekie o ke Anpuni e hana ma keia hope aku. Pauku 2. Ē lilo keia i Kanawai, ke hāla na pule elua mahopp iho o kona hoolahaia ana ma tai Niipepa " Polunēaia." . * Aponoia i'keia la S5 o lulal, M, H.1862. ' kamehameha. Kaahumanu. t

oleLoaelikē. £ kokna ai ia Ira Rlchardaon. £ hooholoia e ke Alii me nai»ii, a rae ka Poeikohoia o ko Hawaii Pae Aina, i akoakoa ilōko o ka Ahaofelb kau Kanawau Ua hookohuia na Liina Kanawai o ka Aha Kiēkie i Poe Komisina, ē neonoo pono ma ke ano kau like, ma ke koi ana o Ira Richardson, i uku no ka hana ana i kekahi Alahaka 'a me ke Alanui ma Puunui, a ina e hoapono lakou i ke koi ana o Kichardson'; alaila, na lakou no e hoike mai i ka nui o ke dala, aīaila na ke Kuhina Kalaiaina e kauoha aku e ukuia ia mau dnla mailoko ae o ke dala o ke Alanui no keia Apana o Kona, Mokupuni o Oahu. Aponoia i kera la 23 o Aug. M. H. 1862. KAMEHAMEHA. Kaahumanu. HE KANAWAI £ hoonohoia'i i Loio no ke Aupuni. ' : E hooholoia e ke Alii me na'Lii a me kii Poeikohoia o ko Hawaii Pae Aina i akoakoa iioko o ka Ahaolelo kau Kanawai. Pauku 1. E hiki no i ka Moi ke koho i kekahi kanaka kupono i Loio Aupuni maik>* ko ae o na mea kupono i loaa pu ka oleio Beritania me ka olelo Hawaii. Pauku 2. I ka wa e kohoia'i ka Loio Aupuni, e hoohiki ia e kupaa oia ma ke Kumu» kanawai, a e kakau inoa ia hoi kona palapa* ia hoohiki imua o kekahi Lunakanawai o na aha kakau, e malama. pololei ia i kana Oihana. ; Pauku 3. E kohōia oia no na makahiki elua ke ole e hpopauia e ka Moi mamua ae 0 ka pau ana o ia manawa. Pauku 4. malama oia i &eena Oihana ma kahi i noho ai ke Aupuni. Pauku 5. 'Ma na hihia a pau o na hihia Karaima a hihia Kivila paha, ina. paha o ke Aupuni kekahi o na aoao e hookōlokolo ana, a ua komo paha kekahi kuleana o ke Aupuni maloko o ia hihia, alaila, e hele ak(i Loio Aupuhi nei iloko o na Alia Kie&ie a me na Aha Kaapuni o keia Pae Aina ; a e hele aku no hoi oia iloko o ke}a a mie keia Aha Hoomalu, a Aha Apana paha ma na hoopii e like me ia i oleīoia maluna ke kena ia oia e ka Luna, Makai Kiekie, a e kekahi Makai Nui.paha. , • Pauku &. E makaala oia i loaa'i ka poe 1 uhaki i na Kanawai o ka aina, a e hoopii ia lakou me ka īkaika. Nana no e hooko i* na palapala hoopaa, a me na palapala aie a pau i haawiiamai e na Kuhina o ka Moi, e na Lunakanawai a luna e ae paha o ke Aupuni. Pkuku 7. Nana no e hoopii me ka hakalia ole, no na mea a pau i komo hewa, a i Hoopilikia i kekahi ala hele. wahi hooholo moku, awa, a wahi hele e ae i hoonoaia no ka lehulehu ; a ina hoi he kahawai a auwa,i ooka lehulehu ihoohuliiaka wai ma kahi e; o ha komo hewa me na hoopoino maiuna o na aina, a me ha woiwai, o ke Aupuni, ma ke oki ana i na laau i hookapuia, a i kalawe aria paha i na a me,ke one, a waiwai, e ae paha o ke Aupuni, na ua Loio Aupuni la e hōopii no ia mau hewa. , Pauku 8. I na mahawa a pau. ina e noi ia mai ua Loio Aupuni la pna Kuhina, na Kiaaina, e ka Luna ]Vlakai Kiekie, e .na Makai na Luna J)ute, na Lunakan&wai a me na jLuna e ae o ke Aupuni e kokua aka, a e ao jaku ia lakou i mea e hpokp piono ai i ko ; lakou mau pihana. , i I J , Pau ku 9. Nana no e kokua f aku iae ka uku ole i na kanaka ilihune o ka Moi, i hoopilikia wale ia r i mea« loaa-i.ko lakou mau ponp mal,alop na Kanawai i aole nae e khkua āia a kauohaia p; karMbiv& o kelfahi o na Kuhina, a Kiaaina ;poha. o ka Moi. . ;■ •' n - 1 • : = . • Pauku.lo. ; E nohp mai ua Loio'Aupuni !la, ma jfe laiu, ,hookolokok) b na Aha kakau a ,pau f a e hele aku n&hoi ma kela Mokupuni keia i na manawa a |xia i manaoia'i he mw ia e pono ai ka > a e> hpokpiaH na Kanawai. ; n Pauku 1 11; JMa lea la mua b lanua«; i la a me keia makahiki a mamua ae ka Loio AupPni imim o ka Luhikanawai Kiekie, i kana mau hana a pan ikvi ko p ka makahiki i hala liku ma kela a me Apa.oa hpokolokhlo ; ka nui ont ; mea i e ia, kdo na KaVaima « niil ka mikamina.i hoopiiia* i hoohol^ia; me ka i kaiiia ; ae hoike no hbi ma ke ano nui, a me ke akaka lea i kana hana a pau malak> o' na 1 Kaiiawai Kaft(idi& no ke|a Aha Kaaplini keia A& Kaapuni : 1 mea hoi e pau, pono ai konahoike ataa pela, ua kauohaia na Lwkakanawai Kaapuni, a me oa,, Apana e hoike akm i ua Lpio la, ma ka palapak, ma ka la mUa & ī)ekemaba, i kela a me īkeia i na meft a pau y\otOL ia lakpu « i tia yaima; a pela hoi na Luna e aei o ke Aiipiini, ke Qoi W lako.a $āa. U» k. ' i , Pauka īt2. ; Aōk liō! e loaa i ka Loio Aupuni kekahi uku a īpakana paha koiii hapai ana i kekahi hihia, ā hana e ae paha i knpono i kona Oihiuia Lojp A*puni; aole hoi e hiki ia i& ke ke.ano Loio, np Jcela a me keia aoao e kekahi hihia Kivila, ke kupopo.kela hihia i kona Oihana Aupuni. Pauku 13. E hoike oia i ke Kuhina Wai-

wai i kela hapahakeia hapaha makahiki, i na loaa a pau o kela ano keia ano mamuli tf kana Oihana. Pauku 14. E wehewehe oia i na ninau Kanawai a pa.u, i waihoia imua oua, e ka Moi, ieekahi.o na Hale Ahaolelo a 0 kekahi o na poo Oihana Aupuni paha. Pauku lō. E ukuia ka Loio Aupuni e like me ka mea a ka Ahaoleio i hooholo ai, i kela mahina keia mahma e $ku like ai maiioko ae 0 ka W&ihuM dila 0 ke Aupuni, a o kon& uku lio ia. Pauku 16. Ef hiki no i ka Loio Aupuni me ka ae mai o ka Lunakanawai Kiekie, ke koho i mau hope nona i hookahi ma kela Apana hookolhkōk) U6ik;Aphiia hookolokolo, koe ka Apaaft akahi t a mahina o tm Loi6 Aupuni nei ka hihia ime kft hewa 0 ka lakou hana enia. Pauku I*7. Ō na hana & pah i haawiia e naKana-wai et»ho tlei maluna o naLoio Apana; ma keia tni hoihoi ia, a k4u ia maluna 0 ka Loio Aupuni; a o ka' Moknna 28 o ke KanaWai Kiriiu, mai ka Pnuku 1060, a hiki i ka 1095, a me na Kanawai me na hapa Khnawai a pau i kue i keia, ua hoopauia. Pauka 18. £ iilo keia i Kanawai ma ka la 30 o iun«, 1869. Aponoia i keia la 23 0 Aug. H. 18SS. KAMEHAMEHA. IV4AHUMA)tU. HE KANAWAI E malamai&'i na olel® hoike m& ke kak<tu E hooholoia e ke Alii me na'Lii a me ka Poeikohoia o ko Hawaii Pae Aina i akioa» kpa iloko 0 ka Aheolelo kau Kahawai. ~ P4W; h O kekiia me keia mea, e make* ann e raaisnifciaiia olelo 0 kekahi hoike, e waiho aku oia i kona palapala hoopii ma ka lima o ke 6 kekahi Min Kakau, e boakaka kona kuleana iloko 0 Jca mea e ninartinau i ka hoike, a me me kahi Qoho ai 0 ka poe e ae a pau ana i ike ai, ua kuleana ia lalmu m& ia )tiea ; a mei ka inoa a mau moa pahft o ka hpike a mau hōike {feha i manaoia kU4 | kulu mai, a me na Wahi i noho ai ia pahfpala ihoopii hoi< e n6i &ku ka mea hoopii 1 kekahi o nā Lunakanawai o ia Aha, i pala kena, e kaUoha ana i ka aoao kUe i ko! mea hoopii* e hple mai i ka manawa a me kahi i oleloia, i mea e ninaninauia'i na hoike, a mau hoike malama i na olelo. Pauiū 2. Ilia« mando ka mea nonaia palapala hoopii, e hoopii maoli anāOia ma ia hope, alaila, e honkaka oia ilokō o ua palapala hoopii Ja i oleioia maluna, i na kamu i hiki ke koke i kana hoppii. Paukū 3. lna i hoopukaia ka olelo kauoha i noi ia, alaUa, e kukuluia ka hoike a mau hoike paha, imua o o na Lunakanawai 0 ka A'ha i hoopii ia mai, a e ninaninauia ma ke ano nui, ke manao ia he pono, me he mea la, he hihia e hookolokolo maoli ana. Na e kena i ka hoike e kakau 1 kona inoa ma keia a me keia aoao 4 ke kope o kana olelo hpike, e ka Lunakanawai, a e waihoja na ke j£akauolelo 0 ka Aha e,malama. ; r/ Paj;ku4- Jna i ulumai kefkahi hihia ma, ia hope, iwaena o na aoao i oleioia ma; ka paiapala hoopii, a o nakolujac a me aa hope, paha, i Jtuleana ia, Ke hihia hoi e pili, ana i na meaikakpuia malpko p ua pakapala hoopii nei. a ua pupule, a make paha ig& hoike nana na olelo hoike i malamaia; ai ole ia/ aple.no e hiki ke mai ua hoike Ja imaa o ks. Aha; alnHa t e liWkana mail olek) 1 kakau kopeia i hoike ,mMi ma ia hihia i aka.J|oi, e h*ki no ke ia mea, no ka kekahi loimu e ae f « iilee me ka m«a e-hiki ai* ifia ua kukulu maoli ia ka hoike, oidie hookolokolo ana. P4XJKCf 5.! i Nal»'lnea nona ka pahpaia hOopii e liku i na koina a pau i auhauia ma* • lalo o keia Kanhim.: Paukū 0. , Uk) keia i KāiamwA raai ka la aku 0 kona hooholoia'na. 1 A{Km<6ia i keia o iulai, 13. H. 180S. n KAMEHAMEHA. ; / => . • ■ • •' : .'.i U!<J . . - •. . - • .! ! : gEKANAWAI. E haawi ao* i,*i*Wii aum poeo i kk poe Htd e ' pqhi a • Ko Pu Hooolula. E Hoo»oiaou 0 k0 Alii mē na'Lii, a me ka [ Poeikoh«|a 0 ko Hawlii Pae Aūtit, iakoaJtoa Uokoo ka AkioWJd ltao ;KanawaL Pau<Q; L £ haawiia 4 ma kei*u* haawiia no i» pono i haiiaa* naklo» na ka poe Hui e puhi a e hoomaemae ko paa ma Ho* na Ukeiu noi ia nwa p6motkai a pau, oiaieftohottialaiioa malalo oka pakpala hoohijū e Hoho nei : ; 4*aM. Q\ee ko paa iJawe iamai* : ouii ka ahm e raai* a ,ua Waihoia ma kai halo pa|»a o |te i mea; e lawe hōuia'i, e hiki no ia lakoW ke hoomafemafe ia, Hie iea uku ole i kodule ,o iako, ihalalo nae 6 na ruk i k*eia*k* Luna Dote Ntti { akh hoi, iaa i kuaik'ku Ua < ifo paa 1 Aei ikleo 0 keaa Aupuni, alaila, e &oooksia i ke ddte a ke KatAwii e kaii ai i k»k| a nn keia manawa« « ; < ■ Alua. E hookomouaai mlUoko okeia Aupuni me ka uku ole i ke dute i na mea paa-

hana a k* hana, oiahj&, ka puhi ana l^^r#e maeanki paa, ame fce"puhi ana i līola amē keia nno p Akolu. E hookomo mai maloko o keia Aupuni, me ka uku ole i ke dttie ka lanahu iwi a lakou e lawe ia mai ai no ko lakou hana. Pauku 2. Makeia ua papaia iua poe Hui nei, aole lakou e puhi i kekahi svai ona, oiai e noho ana lkkou malalo o kā palapala hoohui e noho nei, a ina hoi e puhi no lakou i ka wai ona, alaila, *e hoonelein i na pono a pau i haawiia na lakou malalo o keia Kanavtai. PAt«*r 3. E lilo keia i Kanawai mai ka la aku o kona hooholoia'na. Aponoia i keia la 17 o lulai, M. H. 1862. i KAMEHAMEHA. ! Kaahumanu.

Hfi KANAWAI £ kokoa ai i ka holo aku holo mai mawuena o keia mau Mokupuni. E hooholoia e ke Alii me na'Lii, a me kd Poeikohoia o ko Hawaii Pae Aina i akoakoa iloko o ka Ahaolelo kau Kanawai. Pauku 1. Ua hooliloia o Robert Janion, William L. Green, a me ka poe' i hui me laua, a me ko laua mau hope, i Ahahui ma ke Kanawai, a e kapa ia lakou o ka " poe Hui hooholo moku mahu a me ka pili aina o ko Hawaii nei Pae Aina," no na makahiki umikumamalua, mai ka la i hoohōloia'i"keia KanaWai, ā e loaa ia lakou na pono a me na pomaikai a i haawiia i na Ahahui e ke Kanawai e noho nei, a e hooponopono ia lakou malalo o ia Kanawai. Pauku 2. Oua Ahahui nei wale no kai aeia ka hooholo ana i ka moleu mahu, a mau inoku mahu paha, ma na kai o keia Pae Aina, mai kekahi awa a i kekahi awa, no nā makahiki he umikumamalua mai keia la aku, a e loaa hoi i ko lakou mau moku pono a pau i haawiia, a » haā'wiii afta pāha ma keia hope i na moku Kalepa 0 keia Pae Aina. 3. Iloko oia mau makahiki he uiiāikumamalua i olelo'mūā iā, uā' āeia ua poe hui nei e lawe i ka wai me ka iiku ole no ko lakoU moku mahu, a mau moku māhu paha, mai na lua-wāi o ke Aupuni. Pauku 4. E hookaawāle ia eke Kuhina Kalaiaina, ma Aina i uapo no ka moku mahu, a mau moku mahu paha o ua poe hui nei ; no na poe wale la no ia uapo, i wājii e hoopiie ai i na ukana, a me na ohua, ā e waihoia'i ka lanahu, aole nae e hooukuia lakou nt> ia uapo e kē Aupuni; a na lakou no ka haha hoU āonaikai ke naha a inookā uapo, aole hoi e hooukuia ia irtaU moku no na dute aWa, a me kā palapala oē holo pili diha, a i kekahi anhau eae paha ē pili ana i na moku mahii u lakou ē 'hooholo anā, ā pau na iMkahiki i olelo rrtua ia'.' A pela hoi ika waiwai ma ka aapo, kā lannhu ā mena waiwai e pono ai ka hooholo moku mahu ana, aole «o e auhauia ia mau meāj āka lioi, āole noe-IWa i u« pōe hui hooholo mokii imahu a me ka pili ainā o ko Hawaii nei Pae Ainā, i na poho ā me na pomaikai i oleloia ma kf?ia Kāhawai, aole hoi e lilo koia i Kaiiawaij ā ia a haalēlēia ē ka poē hui m6kh' mahu Hawaii i ko lakbut pialapftlrt āe, a e hoihoiia i ke Kuhina Kalaiainā;

Pauk# 5: 0 ka: lAr>ahu a me na. mēa e ae a pau e loaa'i ka mahu, a rh6 na mea Wo e pono ni na frt'oku mahu 0 uā' poe hui : hei; e ho6k6moid mft leeia aina me bd uleii ole i ke'sittē, n o na moku a pau i lawe maii iia man fnea la 110 na moku mahu 0 kefiri pofe hui, e hookuuia ih niau moku i lia dute awa, ke ole lakou i laA\*fe i kekahi waiwai e ae, a mau ohua paka. • 1 Pauku 6. E kukau inoa ia e ke Aupuni ua moku a mafu ; moku mahu la, 'a e kauia ka Hae Hawaii mamuli o ke noi ana ae o ka Agena o kā poe hui, a e noho oia ma keia pae aina, a e loaa no i ua mōku mahu a mftil moku mahu paha i na pono a rtie na pomaikai a pau e haawiia nei i na moku holo pili aina, koe nae na mea i hookoe' ia ma kēia Kanawai, a e oina Kanawai e pili ana ia mau moku; akaihoi,* aole no i ae ia ma keia Kanawai*; ka pono b ke kolo ana i na moku. . • P43tiāf 7J f. mea e loak'i i ua poe hui pei na i haawiia, ina na pauku mamua ae, e hooholo mau lakou ma na kai* xr kēia pae aina, i hookahi mokumahu paa, a maikai no hoi, aole e emi kona mau tona malalo o ka 20; iioko o j|mikumamalima mai ka hōoholoia ana o keia Kanawai, e hoomaka ai ka holo atia o ua tnoku la; a ē hooholo mau ia e like me keia KanaWai. 8. Na ka Agehu oua poe hui nei, e hoike akui ke Kuhiha Kalaiaina, i kela a me keia h«paha makahiki, i na loaa a tne na a pau o ka poe hai, ā iha ma in hoike an«,' puka ka hana, a e loaa a na i <kela«tne ia oiia hioa hui, 3 hapa-i haneei « koia maa «tala i-koaao i ka hui, no! ka hapaha makahiki hookahi, a i ole ia, he! 12 kapaimen no l» rrttitedfiki h(K>kahi, ina hoi ua »kaka. ta mec, alaik, na po* hni nei* kiiii«i ®ka, a e hooholo niiai i *&oku maiMi:h«L, elikeme kaolelo o keia KaikW&i. &HHKU A iw i naha, ap»ho loa paha ua moiea ma&nL, m'miu moku **ahu peha i *>lelo ia xoa ia. pamknA, āl«teo • ka «manawa i haawiia 1 ! i&BiaiuaiifaASi aiaiia, e hoakaka aē 1-a «a poe hai nei i«fa3 o ke Knm"ua. £»jaiaina, iloko o na mahina eha mai ka : r ,naka«LKa • *ia x»«&u $ftafai 2a.<>ho«kakn aha;

' i k» o-ka e kif"Jrop i > kajnj%jnihB, e > mamua ae o ka pau ana o na mahirfa he Umikumamalima niai ia iiaha ana,' ialaHa, e 1 lilo keia Kanawai i mea ole, a e hoopau ia 1 ua poe hui nei. Paukf 10. Na ua poe hui nei e lawe ina i eke leta mai kekahi awa a i kekahi awa ka- ' hi i komo ia e ko lakou mau moku, a e ,pili ' no ia lakou na Kanawai no ka halihali leta, 1 me ka hoolaha aku no hoi mamua i ka la 1 holo, a e haawi pololei iua eke leta la, i ka 1 mea i kauohaia'i me ka uku ole.. Pauku 11, He hiki no iua poe hui nei ke kuai, a e hooholo i na moku pea hooholo pili aina malalo oka Hae Hawaii; aka hoi, aole no i loaa i na moku o ia ano a lakou i hooholo ai i kekahi pomaikai i oi aku mamua 0 ka mea i loaa i na moku e ae malalo o ka Hae Hawaii. Pauku 12. Ma na pauku a pau o keia Kanawai, kahi i oleloia'i he moku mahu, a mau moku mahu paha, e manaoia he moku ia i hooholoia e ka mahu, i ka makani wale paha, a i kekahi ano e ae, aole o na pea wale ka mea i hooholoia'i. Pauku 13. Ke haawiia nei Jra mana na ka Aha Kiekie o keia Pae Ainu, e noonoo, a e hooholo no ka hookoia ana i na olelo o keia Kanawai, e piii ana i ua poe Hui nei, me ka hoakaka nae mamua i kahi, a me ka manawa e hookolokolōia'na, a e ninauia*na paha; a i maopopo i ua Aha la, aole no i hookoia keia mau Pauku e ka poe Hui, alaila, he mana ko ka Aha e hoemiia na pono i haawiia a e hoopau loa ia paha, ke munao ia he pono. Aponoia i keia la 25 o lulai, M. H. 1562. KAMEHAMEHA. Kaahumanu. HE KANAWAI E kokua ui i ka hooholo ana i nu rooku mahu j mji ka moana Pakipika. . No ka mea, ina i hooholo mau ia na moku kaīepā ma keia moana Pakipika, me ke kipā mau moku ma Honolulu nei, iko lākou holo ana āku a holo ana mai; he mea maopopo ia, e holo mua ana ka waiwai o ka lahui Hawaii; ano ka mea, ke manao ia nei, e hoomaka ana ka hooholo ia mai o na moku oia ano hia keia moana, iloko o na makahiki elua e hiki mai āna ; Nplaila. E hoo&oloia e ke Alii me na'Lii, a me ka. Poeikohoia o ko Hawaii Pae Aina, iakoakoa iloko o ka Ahnolelo kau Kanawai. Pauku 1. E hiki no ike Kalpiainā, me ka ae mai o ka Moi iloko o lea Ahakukartalu, ke hookaawaīe ] kekahi kahua liai, i hoopilia ole ia ma ka āina o ke Aupuni, o 1 Wāikahalulii; epiīi' ana' i ke Awā o Honolulu, e nui kupōno ana, i wahi no na uāp6, ala-hao, kapili moku, na hale-papaa, a me kahi waiho lanahu no ua mau mokumahu nei, e hooholoia anā ma kā. moana Pakipika, e pili i kekahi a.\ !ua i hoohui pono ia, oiā hoi ka Ahahui e hoomaka mua i ka hooholo ānā ina moku mahu, me ka uku ole ho iia makāhiki h6 kanakolu, mai ka la'l 1 h66makaiā'i ka hooholo moku mahu ana. : O ha lilo a no kā hoomaikai, a me ka, hana hou ānd i uā nina nei i hooleaawaleia, e pili no ia iua Ahāhui nei; āma I<a pau atia o na mākahiki he kanākolu i Kai muaia, he hiki no i ke Aupuhi Hawaii ke kuai aku i na mea i 'hana ia e ua Ahahiii nei nia uā wahi la, no ke kiimulhipil i hooholoia e kekāh'i māii kāhākā kii ikā wā, i kohoia e na Woao a i ēlua ; a i iā, he hiki no i ua Ahahui hei ke nofto aku i maiiawk hou tne ka ulifu makdhiki nāē. e likē ka mea i hooholoia, a ae ia ma iā ihaiiawa, e kēkahi maii kanaka ku i kā wa, i koh'oia ē' na āoāo a i elua. ; -• ."i' i • Pauku S. Māmtffi oka 'manao ōke Kuhina Kalaiaina, e like We ka hdakaka āha ka Pauku akahi; e haawiiaho i uā Ahahiii nei keia mau pomaikai, oiā hoi na auhāu awa, o kekahi uapo o ke Aupuni, i wahi hoopae Ukanai a me kelwlh? apana aina i hoomaikaiik i wahi<wsrihō lahaHu, ; a ē loāa' no hoi i ua mau moku nei ka wai hfāil6k6 mai ona ohe wai oke Aupuni; ē pili' keia mau pono j hoakakaia mē ka tiku ole ; , hb na inakahiki elima, mai ka manawa i ku mai ai kā moku mahu mua 6 uh AĪiahui ; īi&i ma Honolulu. Pauku 3. imea e loaa'ai Ahāhtfi nei na pomaikai i olēlo mua ia, e b<k>hMd thau lakou i kela mahina' keiā thahiatti i ntt fhoku 3nahu, mawaena o Honolultt, amē liā 0 San Fraucisco, Gālifonia, a i iole ia, o 'Vi6toria» Varicouvers Islancf, a i haulē keia Hooholo aha i ka mānawa hookaKi, a ha(a hft mahina eond, me har kumu kupono ole i hoē,kaka Jea. jdle ia i ka Aha Kiekiā;alaila, ē lilō po»o i]haawiia ma keia K«ftrfwtti i %ea ole, a e hiki i ko Aiipnhi ke ia pēlā, e lawe i pa inea a |»a i ha«ai« ē U<i AHahui nei malunā o ka aina o WaikahfcjdHi;tur fc e w kahi kumoknai, e like me kē iāno i popoia mā ka'Pftuku hkahi. r : <>: r' ' : I Pāiiku 4. E )ih> i «6hĀwa>: jfhHf kona la i hoolahaia'i. ! : < ■ rr. Aponoia i keia la 26 o luiai, M. : H 1962. ' ' • ■ ! KAMEHAWEHA. ! Kaaiiumanu. . .

HE KANAWAI Ito *kti lfaWiiin», Ei», « Vne n» " '<"■• / '-' - wāi ohi e ae. ' E noonounA « ke AHi me na'Lii, n me ka

> o Pae Aiiia, i ak% i j iloko o k* kau<Kanawai, v Pauku 1. £ Ipiki no i ke Kuhina Kalaiai ioa ke haawi i palapaia kisti nui i ka rama, i kela mea kuai kukaa keia mea kuai kukaa : i noi mai ia ia, a e hoike mai ma ia palapala i ka inoa o ka mea na na i kuai, a me kahi , ana i manaoaie kukulu i kona wahi hana; aka I hoi, aole no e haawiia ua palapala ae kuai kukaa la i ka poe e ae, o ka poe wale no i loaa ka palapalaae kuai kukaa i na waiwai Kalepa. PAUim 2. Ina i oi aku ka rama i kuaiia I iloko o ka pahu hookahi, a o'ka hue paha, e ( kapaia kela kuai ana, he kuai nui, a maloko paha o ka pahu i hookomo mua ia mai ai ; iloko o keia aina. O na Waina, Ela, a me na wai ona e ae i hookomo ia ka alakoholo, ua pili maloko o keia Kanawai: Aka hoi, aole e inu ia ua mea ona nei, a kekahi hapa paha, ma ka hale a ma kahi paha i kuai ia'i, a ma kekahi hale a wahi paha e pili kokoke ana, i loaa ia a hoolimalima ia paha no ia mea, e ka mea ia ia ka palapala ae, a e kekahi mea e ae paha, e hooliloia ka palapala ae i mea ole, a e hooko ia hoi nahoopai a pau i olelo ia iloko o keia Kanawai a me kanā palapala hoopaa. Pauko 3. Mamua o ka haawi ana'ku i palapala kuai nui i ka Rama, e haawi mai ka mea noi, no ka Waihona Aupuni i hookahi haneri dala, a e haawipu mai no hol iloko o ka lima o ke Kuhina hoopaa no na dala elua haneri me ka haawi mai i hookahi hope nona i ponoia ē ia Kuhina. Pauku 4. He mana ko ke Kuhina Kalaiaina e haawi i palapala ae kuai i na Waina, Ela, a me na wai ikaika o kela ano keia ano, i kela a me keia mea e noi mai ana ma ka plapala e hoakaka ana i kona inoa a me kahi i manao ia e malama i ka hale kuai. Pauku 5. He'hiki no i ka mea i loaa ī ka palapala ae e like mo na olelō o ka Pauku maluna ae nei, e kuai aku i na wai ona ma ke ano emi ole o ka nui malalo o ke galani hookahi, a i na Waina, Ela, a me na wai ona e ae i komo ka alakoholo maloko, nia ka nui emi ole malalo o ke kakini omole hookahi; aka hoi, nole e inuia ua mea ona nei, a kekahi ! hapa paha,, ma ka hale a ma kahi p&ha ī kuai ia'i, a ma kekahi hale a wahi paha e pili kokoke ana i loaa mai ia ia, a e hooliihalima ia pahā ekamea i loaa iaia ka . a e kekahi mea a mau mea paha e hana ana nona, alaila, e hoolilo ia k.t palapala ae i mea ole, a e hooko ia .hoi na hoopai a pau i olelo ia ma keia Kanawai, a iloko o kana palapala hoopaa. Pauku 6, Mamua o ka hoopuleaia'na i palapala kuai Waina, Ela a me na wai ikaika e ; ae malalo o ka Pauku 4 a me ka 5 o ! keia Kanawai, e haawi aku ka mea e noi ana elua haneri me kanalima dala iloko o ka lima o ke Kuhina Kalaiaina, no ke Aupuni ia mau dala, afre hari»hbii palapala hoopaa no t\a; dala elima baneri, me ta hope kupono ; i hookahi a oi akupaha i a'ponoia ua hope la e ke Kuhina. ■ v • ' Paūku 7. : He maha no ko ke Kuhiiia Kalaiaina e hiiawi i na palapala ae kuai liilii i , na wai iWaika ma ka omole phha, a ma ke kfoih& paha md ka palapāla e noi ai ka rhea e mkkemake fttta e kuai liilii i na wai ikaika, a e h6hkhW āna i inoa.'ō ka mea e noi aha me kāhi i manao ia'i e malama i leona h&lē kiiai; āka hoi, āole e ku i ke Kanawai ke Haawi aku i na palāpala ae o keia āno i ke Māi mlii i na wai ona, oiā hoi na waina, a me na wai e ae e ona ai m£\ kahi e ae ma keia AtipUnvtfia Honolulu no. Pauku 8, Mamua o* ka hoopukaia'na i palapāla kuai liilii i na wāi ikaika e like me ka Pauku hialuna iho, e haawi. aku ka mea e noi ana i hookahi tausani dala iloko o ka lima o ke Kuhina Kalaiaina, no ke Aupuni ia mau dala ; & e hatiā hoi i hoopaa me ka hope kupnno ■ hookahi a oi aku paha, i aponoia ua h6|)fe la e ke Kiihina. Pauku 9. X.) rta ae a pau i olelo iamālokookeiaKaiiaWai e kākāu iiiōa ia e ke Kuhina Kala'iaina, a e kau hoi ke Sila 'O kona Oihana. - : ; -Pauku 10. He: mana ko ke Kuhina Kalaiaina, a ua kauohāia oia nie ka ae o kn Moi ma kona Ahakukamālu, 6 hoomaopopo i ka wahi a me ka palena kahi ī hiki ai i ka 'poe i loaa i ka palapala ae i olelo iā ma keia Kanawai e hanā ai i ka lakou hana, a 6 hoolaha aku oia ma ke akeā i na pālena, . a e hoomaōpōpo ōia ttik kA palapala ae rka Hale; Ka Hale Kuai, a wahi paha kaHii ae ia i na beā la r e 'liaik i Imwa haha, a 6 iiiki ole ke hoolilōfa aM feefa palapala ae ia hai, a aole ho i manao ia ua ae ia ke hanā iā ia hāna e kekahi mea ma kahi e ae, ma kahi wale no i oleloia ma ka : Pntepala ae. •;»; Pauku 11. Ma nā.palapāla āe, e i hoomaopopo ai;i na Raia no ke kuai aita i fta wai ikaika, a e hiki no i ke.Kuhihā Kālkiaiwa ke , Rtlīā tnā!tinā ktf" poe kuai, ā, e ht£>tfdmd |ā māloko b nā ]iālapālā ! PatfktrO ka poe a f>āu e' iiōi aiia i kekāl*ipiaiāp&lā 'āe'maloko b keia kātiātyai, ,fe hōopdā Mmāa ak ō lte hōdptffra fa āna i iea fte, ipālāpala hsōpaa hōr ke a)rt6 i hbbmao- } popo ia malalo i aponoia e ke Ktihitia Kāiaiaina! 1 E ike āiiānei h'ā mea a pau ma keia Palāpala Hoopaa, o maua' o ! ■ ■ ka mua a me - y • ko'U hppe, ua hoopaa maua no fee Kīihinn Kalaiaina e uko aku i ka ukn

|oo£ii i^m —da|fi inaikM, no |§b mai^, waiwai hui, a ko kekahi paha, ke hooko ole ia pa olelo o keia Palapahi hoopaa. - - - No ka uku pololei ia mau dala ke hoopaa nei maua ia maua iho pakahi, a me maua pu, a me na hooilina, na hooko kauoha a me na Luna hooponopono waiwai hooilipa o maua. Ua kauia ko maua mau Siia i keia la o— —M. H. 18Eia nae ke ano o leeia olelo maluna. I keia )a ua noi mai o —ka mua e kuai liilii i na wai ileaika malalo o kaPauku-^—o ke Kanawai i hooholoia i ka la 23 o Augate, M. H. 1862, a ua, hooko oia i na olelo oia Kanawai, a nolaila, ua ku i ke Kanawai ka haawi ana aku ia ia ka Palapala ae kuai wai ikaika malalo o ke Kanawai e pili ana ia mea no ka makahiki hookahi mai keia la aku. Nolaila, ina ika manaWa i olelo ia ma keia palapala ae, aole e kokua aku o — i ka uhai ana i kekahi o na Kanawai o keia Aupuni, aole hoi e uhai i kekahi o na olelo o keia patapala ae—i pakui ia mai ke kope malalo ae nei—alaila, e lilo keia palapala hoopaa i mea ole. Aka, ina aole i hana m pela a ufl hoakaka ia imua o kekahi Lunakianawai Apana ua hooko ole ia na ole- | 10, alaila, e lilo kela mau dala i olelo ia iloko o keia Palapala hoopaa a e hoopau wale ia |ka Palapala ae i haāwiia——i keia la, iaole nae e hookolokolo jure rfo iā mea. | Hanaia me ko maua mau lima, a kau j . hoi i na Sila i> o maua ikalia me ka mākahiki.i >kalsama maluna. .. /i •-■T j. : Imua a — r —(Sila)

Pauku 13. Ina i haki ia kekahi o iia olelo o kona palapalapala hoopaa e kekahi mea kuai i na wai ikaika, alaila. e haawi aku ke Kuhina Kalaiaina i Jca palapala hoopaa ma ka lima o kaLoio nui o ke Aupuni i mea e hoopiiia'i ka mua a me kpna hope, a ia wa no e hooili pu me na mea a pau e pli Ana i ua hihia la, ā keKuhina i ike ai. Pauku 14. Na ke Kuhina Kalaiaina e malama i Buke no na Palapala ae ,i hoopukaia e ia, a ekakau malnila ka inoao kela a me keia mea i ae ia e kuai i na wai ikaika maloko o keia Aupuni kahi i nohoai, ]ceano 0 kona palapala āe, ka la i hoopuka ia*i, a me ka nui o na dala i haawi mai ai p kela a me keia mea i ae ia, a na-ua Kuliina la no 1 kela a me keia e hoihoi i ke Kuhina Waiwai, i na dala a pau i loaa ia ia maloko o keia Kanawai. Pauku 15. I,ua i kue kekahi ina olelo o keia Kanawai ma ke kuai ana i na wai ikaika me ka lo?ia ole ia ia ka palapal ae; alaila, ina i ku ka hewa ia ia e hooukuia i, na (laia hoopai elima haneri dala, no kela hewa keia hewa ana i hana ai, na ke Aupuni ia dala, a e ■ hiki no ke hoopaahaoifv ua, me« hewa,#eii aole nae e oi aku i na malama eono, aia i ka manāo o ka Ahahookolokolo. • :

Pauku 16. Na ka Makai Kiekio, na makai nui, na liope makai nui, a o kekahi mea paha a lakon e koho ai e ai i na hale a pau i ae ia ke .kuai vai ona o keia Kanawai. ( , Pauku, 17. E ]i]o keia, i Kanawai mai ka la o kona laha ana ma ka N.upepa Polunesia, a o na Kanawai a me na hapa Kanavyaji a pnu e kue ana i keia, ua Apoqoia,i ksia la, 23 o A«g., M. H. 1862. KAMEHAMEHA; Kaahumanu. ; ; HE KANĀWAI r ; ,: i i^r il .; B HcĀ>loli ai i ka Pāuku 2St 6 ke Kanawki • no ka Pa • E HooholoU a ke Alil, Hiē mfe ka Poeikohoia o ko Hawaii Pae Aina i akoakoa iloko d ka Ahaolelo klau Kanawai. Pauku 1. E hoololiia a mak£i&tia hoololiia ho ka 237, o ke KaniWif KiVi- : la, ma ke kajfte ana i na olelo a pau maHope ihp o ka- hūai olelo " malama " ma kii ta- 1 lani ' «da Pauloi, a « hbok6vhdfna ia wahi i na hua olelo penei: "A in& Wole- e j kii knai ka meti iiōna ka hiilohhlonā, e UŪu i na koina o ka pa, iloko 0 na la Wiai ka hoopaa ana, e like ka nUi'me ka mea a ke • Kuhina Kalaiaioa e kauoha ai i keli a mekeia m;mawa» a e Ji)oo]ahal hoi ma kela o me keia ap&na, alaila, e lea i; ke Kanawai ke kuai aku kā iiuna pa i ua holoholona la ma ke kudftla akea ank.. • ! Pauku 2. E lilo keia i Kanawai mai kona la i hoolahaWii , . ; , Apwoia i keiaila,R3 o?Aug. f 1802. KAMBHAMJBHA; Kaahumanu. , t ~f , - • HEKANA^AI. E - hddftahbt)oho : ai r f k4 4io( H& | 'il ■ '* ;! '■ «* ■ No ka me^aāle n6 ' i hoomaopdp&ia na palena oWKapā'hiii d tlk Ahtipthik 'k ttte;fra Ili A ina iioko 6 Ifefa' Alipuni e ke Kanawai,; a no ka mea, he mea ia e pono ai tca poe lioha ia mau aina, a m€rko iakou mau hope a me na hooilina,hoomaopopoia ; na palena o ua maa aina la,oiaieoiaana nahoike,nolaila. E hpoholoia e.ke Alii me . na'Lii, a me ka Poeikohoia o ko Hawaii ftie*Aina, i akoakoa iloko o ka Ahaolelo kau Kaoawau: •) Pauku 1. E hoonohoiaama keia uahoonohoianoi Poe Komieina, e kapaia (l Ka Poe Komiūna ona Palena Aina ao ns. makahiki elima mai lea hOoi*>ldia a)ia o keifc Kanawai. Penei e hoonohoia'i ua Poe.Ko-

4&isinanei, Elu<£Ko|risit!a kela #aa iLia A]pada ltiaftioa o ke JL(i ko kela a me keia papa Komisina maloko o likōO maii ftp&na Ih<>. '* v *"• Pauku 2. Na ke Kuhina Kalaiaina mahope iho o ka hoonohoia'na o keia Kanawai, e hookohu i ua Poe Komisina nei, o ka poe hoi o ka Moi e apono aku ai, a e noho |*kou ma ka oihana, oiai a ke Kuhina e ipanao ai he pono; a he mana no hoi ko ke Kuhina i na e make kekahi o ua poe Komisina nei, ua hoopauia paha, a ua loaa ka hakohaka ma kekahi ano e ae, alaila, na ke Kuhina e koho hou i pani no ia hakahaka. Pauku 3. Ma keia Kanawai o na mea a pau maloko o keia Aupuni nona kekahi Ahupuaa a ili aina paha i lona ole ko lakou pa]apala hooko mai ka poe Hoona Kuleana aina a Sila nui a i oie ia he palapfila hoolilo aina na ka Moi mai me ka hoakaka hoi i na palena oia aina, ua kauohaia lakou e hoopii imua o na Komisina oia Apana Kiaaina kahi i waiho ai ka aina, iloko o na makahiki eha mai ka hooholo.ana ō keia Kahawai e noi aku ana i ua mau Komisina Ia e hoomaopopo a e hooholo no na palena o ua aina nei. Ma ua palapala hoopii la e hai ae i ka inoa o ka aina i hoopiiia a me kona aina e pili ana, a me na inoa hoi o lea mea a mau mea paha nona ia mau aina, ina ua ike ia, a e hoike hoi i palapala ana oia aina, a i ole ia, e hoakakaia ma, ke ano e ae no na palena. ,

Pauku 4. Aia loaa ina Komisina palena aina ka hoopii i oleloia malana, alaila, e hoike ae imua o ka mea a mau mea paha nona ka aina, a poe mea aina e pili ana ia lakou, i ka manawa e hooloheia'i no ia aina. E ninaninau na Komisina i na hoike a pau e lawe imua o lakou ae t hele no iakou ma ka aina, ke noi ia»jnai lakou e kekahi o na aoao elua, Aia a hoopuka ia ke oielo hoohoio na na Komisina no e hoakaka aku i na palena i ma ke ona maoli ana, ma ke ano o ke kii o ka aina a ma na hoailona palena paha a ma kekahi hapa paha o keia mau mea, a ia lakou no ka iiiana e kauoha aku e hana ia keia mau ana nina a hoailona paha, e like me ko lakou manao he pono, a na ka poehoopii ka lilo a pau, aka> aole no he hiki ia lakou ke hoololi ae i kekahi palena i hoakakaia ma ke ana ana iloko o ka palapala Sila nui, na palapala hoolilo malka Moi, a me ka papa Hoona Kuleana mai paha.

Pauku 5. Ina e like ole ka manao o ua mau Komisin4 nei, alaila, nā ka Lunakank%āi Hoomalu, a Lunakana\vai apana pā- * ha, ma ka apana kahi o ka palena 1 hoopaapaaia ia o ka Lunakanawa: Hoomalu a ka Lunakanawai apana paha, e noho liokoke ana, ina o ka palena i hoopaapaa ia he pale- ' na iwaena o na apana kekahi nana no e hoohōlo, a e lito no ia i mea paa loa iwa'ena 0 lakou. Pauku 6. { fna e hoohalahala kekahi no kii olelo hobholo a na Komisiha, alaila, e hiki no ia ia ke hoopii hou ae i ka aha Kaa{iiini oia mokupuni, a ina ma kamokupunio Oahu imua o ka aha Kiekie e hoopii ae a 1 na ka ahi no e a 6 hoohiolo no ia hihia ini ka " haneo " eia nae keia iloko o ila la he ka%aono mai ka lioopuka īa ana o kā olelo hooholo o na Komisina e hai aku ai ' ka meā i hoohalahala, i kona manao' 9 hoopii hou, aka hoi, ina mā ka aina e kekahi mea aiha, aole hoi ona Hope kupono e hana nonii maloko o keia Aupuni e hiki no iā ia ke hoopii holl fhaloko 0 ka makahiki hookatii, mai ka hoopukaānaoka olelo hooholo. Pauku Ina manawa a pau ina ua hoopii hdu ae kekahi e lileē me tca oleīo o iea pauku maluna iho, alaila, na ua poe KornTsinā nei imua o ka aha kahr e hoopii akū āi i kā mooolelo oia hihia a me ke kope 0 ka lakou oleio hooholo. Pauku 8. E uku ia ua poe Komiaina nei i elima dalā pāWkhi/110 kelā a me keia la' el lakou i noho māi ai frta ka hoofk>no ana 1 fft 'f>alerta ainai elau dala no kela ā me k'eid paiapalā hoōiāio i haawi ia aku, " a he kanalima keneta no kela a me keia haneri 0 na huaolelo maloko 0 kd (loakaka ana iloko 0 tla palapalā hooiaio nei, a e 'hookaa ia ia uku e ka ā'ddo ho'okahi pāha, i ole ia o na niēa ā pau 1 kllleana ia, na nā Komisiha nae e hooiholo ia mea. pauka 9. He mianā ko uā poe Koniisina' nēi e hoohiki i nā hoike, e hoopai i ka 'poe { hoowaīiawāha māi, e Hoopānee,i lea hana, e keiiā i nā hoikē, a e hoopukā i na palapala hoomalu waiwai, e mai āi ke dala koina e like (ioi m'e ka mana e haawiia nēi 1 ke Kanawai i na āha hoomalu Kulanakauhale. Pauku 10. Aolē no i ae ia .kē* .Kūhina Kaiaiaina.ipahope iho a ka , hooHoioia anā.o keiā Kanawāi. ke hopppka i kēkahi palapala f Sila niii ma ka inoa, mamuli o ka olelo hos- - o ka poe Hoona Kuleana aina. Ke ole 1 hoomaopopo lea ia na palapala o ka aina 1 ma ua palapaW nēi, e like me ka i mea i hooholoiai ē na>K«mislna nona {wleiia aina malalo hoi o keia KanaWai. | Paoku 11» Na na Komisiha 110 e omkma he moclefo pololei o ko lakou m*u iwtni a pau maioko o na buke i hoēlkkoMi e ke Knhina Kalniaina, a 0 keia mau huke i ka Ipaa ana o nā hana o keia poe' Kdrnisma, e hoihoiia aku i ua Kahirnr-ti«t y a nana e lama. . . Pauku 12; E kau fa Uo nā patapftb iwloiaio o ka poe Komiaina, ma ka pepa i ho-

fca £oail<mi #>piini, i hoolako ia ai e fe&dbtai j a na na Komi.\ina no e ohi, i hookahi dala no kela a me k>'. hooiaio i hoopuleaia e lakou, a haawi ajkurno*ke Kuhina eo ka pomaikai o ka waihona Aupuni. lßauku 13. E lilo keia i Kanawai mai kona la i hoolahaia'i. Aponoia i keia la 23 o Aug., M. H. 1562 kamehameha. Kaahumanu.

HE KANAWAI. £ hookomo mai ai mo h uku ole ike dutc, ka hao palahalaha a rt>e na koa hao. E HooftOLoiA e ke Alii me na'Lii, a me ka Poeikohoia 6 ko Hawnii Pae Aina, iakoakoa iloko o ka Ahaolelo kau Kanawai. Pauku 1. Mai ka hoolahaia ana o keia Kanawai, ua aeia ka hookomo ana mai iioko 0 keia Aupuni me ka uku ole i ke dute, ka hno palahalaha mai ka hapawalu o ka iniha ka manoanoa a oi ae, a me na kuahao. Aponoia \ keia la 17 o lone, M. H. IS6l>. KAMEHAMEHA. Kaahomanu. ; i • -— HE KANAWAI E ai i ka hoolaha ana o ka mai maw&*Hid 0 na Hipa. E Hooholou eke Alii, me on'Lii ame ka Poeikohoia oko Hawaii Pao A. % »in. i akoakoa iloko o ka Ahaolelo kau Kanawai. Pauku, 1. Aolo eku ike Kanawai ka ho-a ana o kekahi knnaka i na Hipa i loaa kn mai .lele» iqa na alanui e.holo ana maluna o kekphi aina hanai Hipa o kekahi inea, me ka hoplaha ole aku i hooknhi la mamua o kn !a 1 raanaoia e i ka mea nona na Hipa e holo ana maluna o ua aina la, a i ole ia, i kona hope paha. Pauku 2. Oka mea nana ka hipa i ho-a ia me ke kue i ka Paukuakahi o keia Kana> wai; e hoopaiia i na Dala, aoie e oi aku maiqu&:o kanalima, ke hoomaopo£oia ka hewa imi^a'i&kekahi-i*unakanawai Hoomalu, a Apana paha ; e maheleia keia hoopai mawa> ena o Ka mea nana e hoike mai i ka poe l\owa, a me ka waihona Dala oke Aupuni, a o hiki no hoi Jfe(loopii pohoia ua mea hewa nei ma ke ano Kivila. Pauku 3. E lilo keia iKaoawai mai kona la i hoolahaia'i. Aponoia i keia la 2.5 o lulai, M. H. 1802. KAMEHAMEHA. KXAHtfMANU. 1 HE KANAWAI fc hōonohonoho ana i Hale e malama a e lapaau 1 na pupulo. i E HOOHOLOU ē ke Alii, me naXii, a me ka Poeikohoia o ko Hawaii Pae Aina, iakoakoa ilokO O kii Ahaolelo leao Kanawai. Pauka 1. E kukuluia mn Honoiulu, mn kahi a ke Kuhina Kalaiaina e knuoha ti kekaHi hale kupono, fe hookipaia'i a e malamaa'i ria kanaka a pau; a e kapaia kela hale, " o ka hale malama i na pupule." Pauku 2. He mana ko ke Kuhina Kalaiaina e kau i n* rula no kā hpoponopono ana halenei, e like ipe ka mea i manao ai oia he pono.

Pa\iku 3. JE hiki no i na a iia Aha I(iekie, na Aha Konpuai, Aha Hoomalu, a me/Xia Aha Apana, ina e waihoia inai ka hoopii imuao lakou, ;e hoomoopopo ana mai pupnle ko kekahi kanaka, aho maluhia ole ke hookuuia; alaila, e hoopeaw, a e hoounaia'ku ua kanaka pupule la i k& hale maiama pupule, oiai 0 pupuie ana, a hiki paha i. ka wa e hookuuia'i malalo o keia Kanawai.^ Pauku mana ko na Lunakanawai o ka Aha K.iekie « hookuu aku i kekahi kanaka i hoopaaia ma ka haie malama pupuie, ke hoomaopopoia imua o ka Lunakanawai no ka pupule ole o ua mea la i hoopaaia. Pau|tu*s, , 'Ina i hoopiiia kek~,hi kanoka no kskafcti . a ua ko ole ka hoopii; no ka mea, he pupule ua kanakn nei, akiW, he mnna ko ka Aha~nana i hookolokolo ia hihia, e hoopaa, a e hoopnaia'ku ua kanaka pupule la iloko o ka hale malama pupule a e noho' oia malaila a hiki i ka wa e ola loa'i kona i hookuuia'i paha malalo o ka p4tiku~%hā. ' iPĀliku 6. Onh lilo a pou no k* malama anaW&kahi kahaka maloko o ka hale mala* ma pupiUe, e maluoa ona, ina hoi he wāiWai kana e ukuia'i; ana ka Loio Aupuni e hoopii no ia mau lilo, ke kauohaia e ke Kuhina Kakiiaina. Paiiku X Ina e hoike oku ke Kauka o ka haie malama pupule raa ka palapala imua 0 keKuhina Kalaiaina, e olelo anaua ola loa k&kahi pupule i hoopaaia ma ia hale, a ua pau kona alaila, e hiki no i ua Kuhina lfi kfe hookUU aku i wa kanaka nei. Paoku 6. Ē malamaia eke Kauka oka haTe l< nifllama pupule, i kekahi huke, kahi o kafeSUiA ? i na inoa ka noi ona makahiki, ina boi:fcew*hine f a he kane paha, o kek a keia, ipea i hoopaaia ma ia haie, a e kakau nu no me ka ia i hoopaaia'i, a me ka la i liookuuia'ku ai. Pauku 9. Ka ke Kuhina Waiwai e uku aku ike Kuhina Kalaiaina i na dfcla, aoie e 01 aku i ehiku taucani, i mea e hookoia'i ia Kanawai. Paoku li®. Klo keia i Kanawai mai kona ia i hoolaiaaia'i. Aponoia i keia. la 83 o M. H. tBB2. KAMEEAMEHA.

HE KANAWAI j N-» ka waihoki aoa i kekahi mJtu pao d&U «loko ■ o ka Waihoaa Dala o ke Aupani. j K hooholoia eke Alii me na'Lii, a me-ka ! Poeikohoia o ko Hawaii Pae Ain*, i akoa- ■ koa iloko o ka Ahaolelo kau Kanawai. Pauku 1. Ina manawa a |»u, ina i wai- j hoia mai iloko o kekahi Ahahookolokolo o| keia Aupuni he puu da!a. oiai i hooholo o!e| ia ka mea nona ia puu da(a, alaila, e hiki no i k.i Aha, mamuli oke noiia*na niai e keka- j hi o na aoao iloko o ia hihia, a me ke noi ole i ia mai paha, ke kauoha aku, e waihoia puu dala maloko o ka Waihona Dala o ke, Aupuni, a hiki i ka wa. i kii hou ia'i e ka Aha. Pauku 2. E hiki no ke kauohaia i kela a rne k»»ia Lunahooponopono waiwai, kahu, kahu waiwai a kahu da!a poha, e ka Aha a Lunnkanawai paha nana ia hana ke noiia mai e k« kahi inea i kuleana ia, a i noi ole ia mai paha, alaila, e hiki no i ka Aha ke kauoha i ua luna mulama waiwai nei, e waihoia aku i na dala o kona hanai a malama paha, iloko o ka Waihona Dala o ke Aupuni, ahiki i ka wa i kii hou ia'i e ka Aha. ! Pauku 3. Maluna ona dab a pau i waihoia'ku j>cla, e uku ke Kuhina Waiwai i ka uku panee i Ewalu hapahaneri no ka makaj hiki ; aka hoi, aole no e uku paneeia no ke- ! kalii puu dala, ke waiho ole īa iloko o ka | waihona i ekolu malama aoi ae paha. A | eia hoi kekahi, ina manawa a pau, e kikoo i aku ai ka Aha ike Kuhina Waiwai no na I dala i waihoia aku malalo o keia Kanawai, i alaila, e uku kokeia ua dala uei mamuli oke j noiia'na. | Pauku 4. Aole no e pili keia Kanawai i i na Luna Hooko ame na Kahu i kohoia iloko | ona palapala kauoha hope loa ; aole hoi e | nmnaoia mamuli o keia Kanawai e uku hooJ panee ia no na dala o kekahi kanaka i hoo- j kupn ole īa, i waihoia ia mau dala ma ka 1 Waihona dala oke Aupuni. | Pauku 5. E lilo keia i Kanawai mai ka | la aku i hoolahaia'i. | Aponoia i keia la 30 o lune, M. H. 1862. ; KAMEHAMEHA. I Kaahumani'. HE KANAWAI ' K haiiwi ana i mana iko Kuhina Waiwai e aie aku i mau dala no ka pomaikai o ka Waihona Aupuni. E hooholoia e ke Alii me na na'Lii, a me ka ' Poeikohoia o ko Hawaii Pae Aina, i akoakoa iloko o ka Ahaolelo kau Kanawai. Pauku 1. Ma keia ua haawiia iko Ku- ! hina Wniwai ka mana, e aie aku i puu dala, aole e oi aku inamua o hoolmhi tausani dala, no na inakahiki, aole e oi aku mamua o ka : umi, ao ka uku hoopanee oia mau dala, ao- ! le oi aku inainua o eiwa hapahaneri no ka ' makahiki hookahi. Pauku 2. Oka puu dala i aieia mamuli j oka mana i haawiia ma ka pauku akahi, e ! hooliloia ma ka hookaa ana ina Bila aie, a j me na aie eae oke Aupuni e waiho nei i | keia manawa, a e ukuia nei ka uku hoopanee makahiki he umikumamalua hopahaneii a oi aku ; aka hoi, aohe he mana i haawiia e hoomahuahua i ka aie o ke Aupuni, koe j nae ka mahuahua iki ana no ka wa mawaena ) o keia manawa a hiki aku ikawa e hookaaia'i na Bila aie a me na aie e ae o ke Aupu- | ni e waiho nei, aua manaoia oka puu dala j kela nana e hookaa. Pauku 3. E lilo keia i Kanawai mai kona la i hoolahaia'i. Aponoia i keia la 23 o Augr. M. H. 1562. ! KAMEHAMEHA. | Kaahumanu. I ! HE KANAWAI K kokua ai i ka hoonohonoho ana i na haiun&na okolu mi\ ko kula nui o Oal'u, (O&hu Collegc) nvn Kapunahou, E hosholoia e ke Alii me na'Lii, a me ka Poeikohoia o ko Hawnii Pae Aina, i akoakoa iloko o ka Ahaolelo kau Kanawai. Pauku 1. E kauohaia ama keia, ua kauohaia no kt» Kuhina Waiwai, i ka wa i hooholoia*i keia Kanawmi e hoopuka'ku i na Ula aie o ke Aupuni, a me na palapala hoike aie paha o kc Aupuni a hiki aku i hookahi tau»j sani elima hai»eri daia, e ukuia ana ka uku hoopanee umikumaiualua hapahanon i ka makakihi, e ukuia'na ua uku hoopaoee oei i \a Peresideua o ka F*pa Hoemaaoao. r*i-cr 2L O keia puu <kla i hookaa«mle m, ; hoololiia i ka hooaohonoho ana i oa imumaim wm kr ksla «mi o Oahu, i« i t aeke» m iuuml**. i«a »ele a %tme ;ke & V Aupat,L. a iw jdibritMfcu« * <»laHaEdāa X On Wiaie • U A^«gn,a; ar « H«sfer «ar • kr (I I * a»ra mi kr r m aaa i k» 1 kdkiMi ih it* 4*k i ha>* 1 &9 Iw, H» H. W56, a e h<v trikx ** * k* K«^tna

Pauku 4- He hiki no ke hoopuka houia aka keia mau bila aie a palapala Hoike aie paha o ke Aupuni i kela a i keia manawa, ke hiki i ka wa i oieloia mak>ko o na bila, a i ole e hookaaia'ku no ma ke daia, aia i ka makemake o ke Aupuni, o ka Moi. Aponoia i keia la 25 o lulai, M. H. 1862. KAMEHAMEHA. Kaahi^ANU.

OLELO AE LIKE. E boooobooobo ai i Papa Komiona, no ke ola o ka Lahai. E hooholoia e ke Alii me na'Lii, a rae ka Poeikohoia o ko Hawaii Pae Aina, iakoakoa iloko o ka Ahaolelo kau Kanawai. Pauku 1. Mahope iho oka hooholo ana o keia, e koho ka Moi i mau Komisina i eiima, nana e huli a e noonoo i ke ano o ka lahui kanaka, a me na kumu o ka emi ana o na kanaka, a hoopuka mai lakou i mau kumu manao no ka.hoopau ana oia emi ana iloko o na malama eono, mai ka la aku o ke koho ia ana o ua Papa Komisina nei, e hoike ae lakou imua o ka Moi, alaila, na ka Moi no ma kona noiau, e hana aku, a e hooponopono, e like me kona manao he pono. Pauku 2. E hookaawaleia ama keia ua hookaawaleia no, na dala hookahi tausani, i mea e uku aku ai i na lilo o ka Papa Komisina i oleloia maluna. Aponoia i keia la 23 o Aug. M. H. 1562. KAMEHAMEHA. Kaahumanu.

OLELO AE LIKE. E hooholoia e ke Alii me na'Lii, a me ka Poeikohoia o ko Hawaii Pae Aina, i akoakoa iloko o ka Ahaolelo kau Kanawai. E hookaawaleia na dala eono tausani (86000,) noloko ae o ka Waihona Aupuni, i mea e uku ai i na lilo o ka Ahaolelo o ka makahiki 1562. Aponoia i keia la 17 o Aug. M. H. 1562. KAMEHAMEHA. KAAHUMANU. [ Ua paiia no ka Bila Haawina iloko o ka pepa o Sept. 13 ; a nolaila, aole pai houia ma keia pepa.]