Ka Nupepa Kuokoa, Volume I, Number 37, 9 August 1862 — NA MEA HOU O HAWAII NEI. [ARTICLE]

NA MEA HOU O HAWAII NEI.

Ahaaina Hcpa ma Kea%vasa?i-. Maci. Ua ioa mai ia makou hc leta na M. Kanaluaiaikahiki, o Paeahu» Honuaula, Maui. E hai mai ana i ka hanaia'nao kekahi Ahaaina Hupa roa Keawakapu, ma ia Apana no, a penei kana inau olelo: *• Ue ulu mai ka manao ine kn ulu nwhiehie, e hai aku i kekahi mea hou i hanaia e na wahine ma Keawakapu, Honuaula, Maui, a nau ia e hoolaha ae i ka lehulehu o ka poe e ike ana. Ma ka la 12 o lulai i hala iho nei, he Ahaaina Hupa na na wahine, a o ka nui o na \vahme Hupa ma ia la ; he kanahiku a keu, ke huipuia me ko na kaikamahine. Eia kekahi o na mea i auhauia ia iakou, he keokeo ka loie, he Akala ka uhi oiuna, he Vanekouva eleele ka papale, a he Mikinalima eleeie ma na iima. Ao ka nui o na mea ai i hoomakaukauia e ka poe uana ia Ahaaina, he 24 Puaa. 2 Bipi, a me na ano i-a eae a pau. Eiima ka nui ona papa i maheleia ; papa akahi, S2 ; elua, ; papa ekoiu. §0.50 ; papa eha, 50.25 ; papa eiiina. 50.12A. Oka nui o na dala ana kamauina, he ; a o ka nui o na daia ana malihini, he 525.50; he inau dala iulu, he S4S.6S£ ; o ka huina ona daia a p.\u i loaa ma ia ia, he 5206.50. O keia mau dala i loaa mai ia makou, ma ka lioomahui ana a keia poe wahine, i keia hana maikai, ua hooliloia no ko makou Luakini. Nolaila, e wiki oe eka Nupepa Knokoa, i ike na hoa puni Nu hou o kaua, mai Hawaii a Kauai." (£7* Ke hooili nei ka raiki i Kapalakiko, maluna o ke Comcta, ine he mea la he n;akepono loa ke kuai ana ilaila, he kumu hooluolu no ia i ka poe e mahi ana ia mea. O 3 Ke hoohalahala mai nei o Kahalelaau, o Makaka, Kau, Hawaii, no ka hiki pono ole o kana mau pepa, no ka hemahema o ka Luna malaila, me ke koi mai e paipai aku ia ia. E hana no makou ia mea me ka olioli. Hoohui hou ia ae nei e lapana o Poniu Ailana, a ua kauia ka Hae lapana malaila, a hukiia K"J. Hae Beritania ilalo. Na ka Mokumahu Kaua Kaiidinamura, ilawe ia Mokupuni, oia no kela moku lapana i ku ai ianei mamua'ku nei. Ua hiki mai he palapala na J. Nalii, o Waikoloa, Waimea, Hawaii, e hoohaiahala ana no kona hoomauhalaia e kekahi haole, o Pakana kona inoa. A no ko makou ike ole i ke kumu kupono e pai oi ia mea ; nolaila, ua moe ma ka papa. Na P. A. Kalalau kekahi palapala i hiki mai nei, e hauoli ana no kona lohe ana, e kukulu hou ia ana o Lahainaiuna, a e paipai mai ana no hoi i na poe Lahainaluna, e kokua lokahi no ka hapai ana i keia hana maikai. [O 5 " Ma keiapule ua lele nui mai na luina o ka manuwa Beritania iuka nei, ahe lehuiehu oia poe i hele i ka hololio, a o kekahi poe hele no i ka lua mimilo na hale inu. A i ka puka ana mai, ahai pu mai no i na hoailona oia wahi; aka, aoie no he haunaele nui oia poe. Poonahoaiioa. —Ua hiki mainei ko kakou hoa o ka iu o ka la o ka wa i hala. ma Honoiulu nei; aua maikai no hoi kona ola, i ka nokeā paha e ka ua aianilehua, a me ka ai i ka momona o ka aina ua nui o Hilo. O 3 Ua loaa mai ia makou he palapala na kekahi poe o Hamakua, Maui, e kapa ana i na Moremona, he poe mahaoi i ka hele ana'ku i ko lakou inau hale e hoohulihuli ai, a no ke ano pili kino loa o na mea i hoakakaia ; nolaiia, ua kapaeia e makou. IX7* Ua hoi mai nei ma ka moku Yankec ka poe Hula i holo aku nei i Kalaponi i na mahina i ha!a aku nei ; aole nae makou i lohe i ke ano o ko lakou noiio ana ia lakou i holo aku nei; aka, he lohe mai ko makou i ka hailukuia i ka huamoa pilau i kekahi mau po a lakou i hula ai ma Kalaponi; he oiaio paha, aole paha ; aole i maopopo loa ia makou. No Kualoa.—Aia ma Kualoa aina o Judd. a me Wilder. (Kale a Kauka me Waila.) i keia wa he 20 wahine i komo i ka hana laiki, me ka like no o ka uku me ko na kane, a ua haiia mai makou e laua, ua like ka ikaika o na wahine me na kane, ma ka hana ana. He mea maikai maoii keia a na wahine e hana mai nei, ahe kumu no hoi ia e hiiahila ai na kane palaualeio e hele wale nei ina ke kaona nei. Aole anei he hilnhila 0 ka poe palaualelo i keia ? Hoonaaupo.—He palapaia kai hiki mai, na N. K. Koa o Kalawao, Molokai, i kakauia i ka ia 14 o lulai iho nei, e hoike mai ana 1 ka hoonaaupo waie iho no o kekahi kanaka i kona ola. A penei no kana mau olelo : u Eia kekahi mea Hou ma Waikolu nei, he wahi kanaka o Pakaka ka inoa, i hoonaaupo i Lona ola iho. Penei ka hana a keia wahi kanaka, hoonohonoho iho la he mau akua, o Kaneholopali, o Kanepuhihale, o Kanehoaa, o Kanehoka, na akua ia o keiu kanaka, hana mau no keia kanaka a hala ka makahiki. A i keia la 12 o lulai nei, noho iho la o Pakaka iioko o kona hale, ua paa ka puka i ka hoaia i ke kaula, pupuhi ae la i ke ahi a lapaiapa, ike mai ia na kanaka o kahi akoakoa e aku, nahoio mai la lakou me ka hikileie nui i keia pau o ka hale i ke ahi, wehe iakou i ka puka aole hemo, nanao na lima ma kekahi kaia o ua haie nei, loaa ka : wawae o Pakaka, hookahi wawae huki na i kanaka iwaho, aoie hemo iki, ua puiiki na li- | ma i ka pou o ka hale, mahope hoomaka ke-

ia kanakn e wehe me kona ikaika nui. maknu ole i ke ahi, o Kahalepana ka inoa. a komo iloko a weheia na lima, hukiia iwaho ' a ob mahunehune, pau ke poo i ke ahi. Mahope hoihoiia i ka hale, a ahiahi molehulehu ho!o hou e lele i ka pali, hoomakakiu hele nei mau kanaka o Kumamao a me Maleko, holo hele 110 o Pakaka a ku ana i ka wekiu . o ka pali lele loa. hoi honua mai la ua o Pakaka a fca hale, noho me ka \vahme, me na keiki eha me ka ekemu ole, me he \\*ahi hipa la, imua o ka mea nana e ako ana. E nana pu mai kakou i keia wahi kanaka hooinaunauna i kona ola, a mai poho, me kahi : aloha. n * Make Wkuweli. — l ? a make kekahi kanaka o Davida Kahalehili kona inoa. a ua haki hoi ka \va\vae o kekah», o Kanohoahu ka inoa, i hauleia e kekahi kuahao ma Ulakoheo, oiai e huki ana lakou ia mea iluna. : Ma ka ka hora 7 a me ka hapa o ke kakahiaka i nehinei ko laua poino ana. C7"Ma ka pepa o keia la c ike no. ka le■huleh, ua hoi hou ae nei o Jos. W . Kini i ka oihana Paikii, me kamaknukau loa e pai i na Kii o na ano a pau e like me ka mea i hanaia ma na aina haole. L a ike no ka lehulehu i ke anoo kana hana, i kona \va i noho mua iho nei ma ia oihana. A nolaila, aole makou e kanalua i ke ko ole o ka iini o ka poe e makemake ana e pai i ko lakau inau Kii, ke hele lakou ia Kini Paikii. Ka mea Ki panaha.— Ke kauohaia'ku nei | na kanaka, na \\*ahine, a me ka |>oe no a jv\u e makemake ana e ike i na hana Kutanaha ; loa i hanaia maanei. Oia hoi he Kanaka ; Kainailio me ke akamai, a me he mea la na hai ka olelo. iie hiki ia ia ke lawe i kekahi kanaka a hookamailio haole ia ia. Ua oi ; kona akamai mamua o ka Haole Hana Keaka mua i hiki mai ai ia nei. Nolaila, e pono e hele mai ma ka po o ka Poaono la 9 o ; keia mahina, ma ka Hale Keaka i ike ai. Penei ka uku ana : No lalo he §0.50; no niua he 80.75; a no luna he S1.50. Mai lohi oukou o hala auanei ka \va pono e ike ai ! oukou i na hana Kui'anaiia loa.