Ka Nupepa Kuokoa, Volume I, Number 35, 26 July 1862 — Page 3

Page PDF (1.67 MB)

Ka Nupepa Kuokoa.

             O J. W. Lipoa, ka mea olelo pu me G. M. Koha. mamua loa aku nei, a mahope mai o S. D. Keolanui, a mahope mai o Piliole, a mahope mai o J. D. Opunui o keia poe ma ka aoao hookahi lakou, e like me ka olelo a ka poe kahiko, " E alu ka pule a Hakalau." Pela paha ka hana a keia poe.
             Eia hoi na mea i kokua mahope o G. M. Koha. o S. N. Nahakuelua, o F. W. Kaawaloa, a me Beni , a mahope loa mai nei o Z. P. Nohoikeanu. I ko'u manao, he mahalo nui lua ole ko'u ia G. M. Koha, ke keiki auau kai o Keawaula.
             E G. M. Koha e! Me ka hopohopo hookamani ole, ke nonoi aku nei au me ka naau haahaa, ina paha e loaa ia oe ke alohaia imua o kou mau maka. Eia no ia. E wehe mai oe i na Ki Gula e hemo ai na Ninau Baibala au i pehi iho nei ia J. W. Lipoa, a me Piliole &c., i pau ae keia hoopaapaa, hoole aku, hoole mai; no ka mea, ua hele au e ninau i ke Kahunapule o ko'u wahi, a ua hoole mai oia, aole he ninau oiaio kela, he makani wale no. I ka nana'ku, he kanaka ua hina ke poo, a he kanaka i kaulana no ka naauao a me ke akamai i ka Baibala, ua oleloia, oia wale no ka mea hiki ke wehewehe i ka palapala Hoikeano, o na mea i hiki mai i Hawaii nei, a i ko'u ninau ana, hoole mai oia e like me ka olelo maluna.
             Nolaila, ke ka aku nei ke aho imua o ka makamaka, he pono oe e hai mai i na haina o kau mau Ninau Baibala, a i loaa io me ka oiaio, e like me kau kuhikuhi ana iloko o ka Baibala. E hoolaha aku au i ka elemakule i hina ke poo ma keia hana, ka mea i hoole mai nei, aohe he ninau oiaio.
             Nolaila, e ke hoa! he pono oe ke hoakaka iki mai ia'u, a ia makou paha, maloko o ko kakou Nupepa Kuokoa, ke kahua o ka makemake o na mea a pau e oleloia nei. Owau no kahi mea huro hope loa, mahope ou e G. M. Koha.
KEALAAKAPONO.
Malainia, Oahu , Iulai 2, l862.

Olelo Pane ia Kekahei.

            Ua ike au i kau mau olelo naaupo, a hawawa hoi, e pane ana ma ka Helu 43 o ka Hoku Pakipika, o ka la 17 o Iulai, aia malaila na olelo a Kekahei, e hoino ana me ka hoohilahila i na Lunamakaainana, a ma ia olelo ana, ua hoopihaia mai au e ka manao kaumaha, no kana mau olelo ino, ano naaupo a kuu hoa makaainana; aka, me he mea la he kanuka ino oe, ke ino nei kau olelo, penei e maopopo ai, ina e ino ke kumu o ka muliwai, ino pu no me kona welau, a penei hou hoi, ina he eleele na makua, eleele no na keiki, a pela'ku, a ma ke ano o kau mau olelo, pela io no kou ano.
             A ke koho nei au me ke kanalua ole, he pupule oe, oiai aole e ike ana ka pupule i na rula o ka olelo kupono, e hiki ai ke pane imua o ka poe kupono. A ua maopopo hoi ia'u, no ia papa oe, heaha la ke kumu nui o kou manao ana pela? E hoonaukiuki nei i ka poe nana e hana ana i ko kakou pomaikai, a e hooemi ana hoi i na lilo o ke Aupuni, i mea e holo ai ka pono kaulike mawaena o kakou. He makemake anei kou e hoonuiia ka uku o na Luna, i mea e nui loa'i ka aie o ke Aupuni, a i mea e ili iho ai ma kua ka polohuku waapa.
             Akamai no oe, kainoa e ike oe i ka hewa o ka lakou hana, e hele oe e ao mua aku ia lakou anoai he mana kou e like me ka Pauku 1 o ke Kumukanawai, e hiki ai ke ao aku ia lakou, oiai e noho ana lakou ma ia Hale; aka, ke helu aku nei oe i ko lakou la polohuku, a pokeokeo, no ka loihi o ka hana ana, he hoohalahala maoli no hoi paha kou i ka loaa o ka lakou la dala. Auhea no la hoi kau hana: o ka maauaua poi? Koele iho i ko a-i, leholeho kela.
             He nui no ko'u mau la e hele nei i ka Hale Ahaolelo, ua ike no au, a ua hoomaopopo hoi i ko lakou ano, na ko lakou hapai lima ana, a ua ike nui au i keia poe, he poe kokua i ke Aupuni, a me na makaainana, aole no hoi he poe hoopilimeai, koe nae o C. C. H., aole penei ka hana o na kau Ahaolelo i hala aku nei, o keia kau Ahaolelo no ke keu, mai ka hoomaka ana mai o keia mea, he Ahaolelo kau Kanawai.
             A no ko lakou aloha i na makaainana, ua hooemi lakou i ka uku o na Luna a pau e pili ana i na Oihana Aupuni, a ma ia hooemi ana, ua kapaia mai lakou e kekahi Haole o ka Hale Alii, he poe pupule, a he ano kamalii; nolaila, he nui ko'u mahalo no keia kau Ahaolelo. O Mr. Kanuka nae ka Haole kokua nui i keia Lahui, oia hoi ka Luna o Waimea, Kauai .
J.W. KEAI.
Honolulu , Iulai 18, 1862.

[No ka Nupepa Kuokoa]
No na kanaka
HAWAII , MA KALIPONIA.

             Ka la lanakila o ke Aupuni o Amerika Huipuia, maluna o ka poe Kipi ma ia Kulanakauhale nui, o New Orleans—ka la 25 o Aperila, M. H. 1862.—Oia no ka la hiki mai au ma keia wahi; a launa mua aku me na kanaka maoli no ka aina hanau mai, e noho malihini nei ma na kuahiwi o Kaliponia.
             Ua like me ka hauoli o na koa lanakila, a oi aku paha, pela kuu hauoli ana ia la. Hiki aku au, ua puhi kokeia kekuhi pu keleawe nui a lakou ; a lohe na kanaka, hoi nui mai lakou, mai ko lakou eli gula ana mai, a launa aloha me ka malihini mai Hawaii mai. Ua loaa no ia'u maanei, he 22 kanaka Hawaii , 2 kanaka no Manigia, he mokupuni ia ma ke Komohana Hema o Tahiti —e noho pu ana, 2 wahine Hawaii , 3 wahine Ilikini. ( Ua mare ponoia lakou i na kane.) a me na keiki hapa Ilikini eha, 33 ka huina pau o lakou.
             He hale papa kahi oleia ka nui o na hale ua paa na papa hele ma kekahi o ua hale la, a he mau kapuahi nui no ma kapa, a me na puka uwahi maluna, me ka pohaku no ka hana ana o ke kapuahi. Ua kukuluia malalo a hiki loa maluna o ka puka uwahi; ka pohaku ua kawili puia me ka lepo.
             Aole nui loa na lako iloko o kekahi mau hale i keia wa. Hookahi nae hale ua like maoli me na hale maikai o na haole, he pili kepa no o waho, a he pili pokopoko no maluna, ua paa no na pani puka o ka hale, a me na puka aniani; ua pena maikaiia mawaho, a maloko hoi. Eha ona Keena ua maikai i na pepa, a ua lako no keia hale i na noho, papa, moe, kapuahihao, a me na mea e ae e pono ai.
             No J. D. Kenao, oia ka mea i mahalo nuiia, nona keia hale mamua; a nana no i kukulu i ka pili no a paa ua hale la; no ka mea, ua akamai no ia ma ka oihana kamana, me ka humuhumu kamaa, me ka amala, a me na hana e ae no a pau.
             A i keia mahina no, oia ka la 12, ua make oia i ka mai Hebela. Aka, ua nui no ko makou manaolana, a me ka hauoli ma kona make ana ; no ka mea, he kanaka haipule loa no ia, a ma na mea o ka lani kona manao nui ana.
             Ua hana no na kanaka maanei, he mau mala kanu no ka lakou, a o ka mala liilii no ka nui; aka, ua kanu no lakou i ka uwaina, a me na hua ono o Kaliponia nei. Ua kanu no i ke kapiki, ka ipu-pu, a me na ipu haole, a ua nui no na mea kanu. Mahope paha hana lakou i na mala a mahuahua, ke loaa ia lakou ka lako ma na mea kanu.
             Aka, o ka lakou hana nui i kela mahina keia mahina, kela hebedoma keia hebedoma, o ka eli gula no ia. He hana luhi, a he hana kaumaha no; aka, aole nui o ka loaa, mahuahua no i kekahi hebedoma, a nele loa no i kekahi manawa. A nui no ka lilo no na kamaa baki no ke kapa, no ka ai, a no na mea hana dala, ka Pika. Kopala, a me na Kolopa. Owau me ke aloha.
 J. W. KULIKA Opio.
Irish Creek, Kaliponia, Mei 29, 1892.

He ekemu imua o ka lehulehu.

E ka Nupepa Kuokoa e ; Aloha oe:
             Ua ike au ma ka Helu 32, o ka la o o Iulai nei, a me ka Helu 28 o Iune la 7, i na manao o W. Piliole, e kapa ana ia G M, Koha, he kanaka hookiekie a me ka naaupo. Nolaila, lana mai ko'u manao e ekemu aku imua o ka 1 hulehu, elike me ka mea i hoakakaia malana ae. I mea e maopopo ai ka hookiekie a me ka naaupo. Ke kapa nei o W. Piliole he hookiekie a me ka uaaupo o G. M. K., i ka hai ana i na haina o na ninau au e W. Piliole, me ka wehewehe pono i ka oiaio i kahi i loaa mai ai. Nolaila, he makehewa wale no ia Piliole, ka hoopuka ana pela. O ka hai ana anei a G. M. K., i ka oiaio, oia anei ka mea e hoookiekie ai ? I ko'u manao, aole pela. E aho e kapa mua aku ia J. W. Lipoa he mea hookiekie ; alaila, kapa hou iho no hoi ia ia iho, he hookiekie. Penei e maopopo ai. Na J. W. L., no i hoopuka i na ninau, mua, na G. M. K., hoi i hai aku i na i aina me ka pololei loa ; nolaila, manao o G. M. K., he kanaka ike hohonu o J. W. L., i ka Baibala. Nolaila, hoouna aku o G. M. K. i na ninau ia ia; aole nae hiki ke hai mai i na haina oiaio, he lalau wale no. Aole no hoi i loaa a hiki i keia la, pela ka manao o ka mea nana ka ninau. Hoouna hou mai o J. W. L., he mau ninau hou ia G. M. K., hai aku no o G. M. K. i na haina, me ke kuhikuhi aku i kahi i loaa mai ai oia mau haina, i like me ka ninau. Aia ka iloko o ka huaolelo Lib. a me Tau.,o ka moolelo a Seletuliano, aole no hoi o J. W, Lipoa i hoole mai i keia mau haina; no ke ku i ka oiaio maoli. Nolaila, he makehewa wale no ka W. Piliole pane ana a na huaolelo hookiekie a me ka naaupo. A owai la hoi e hiki ke wehe iloko o keia mau ninau i na aole o G. M. K.? Eia ka! o ko W. Piliole mea keeo loa iho la ia, o ka hoopuka ana i na huaolelo Lib. a me Tau., o ka moolelo a Seletuliano, oia ka paha kona akua i ekeeke mai nei me he wela ahi la.
             A noia mau kuakoko o ua o W. Piliole, wikiwiki mai nei e ninau ia G. M. Koha i na ninau Latina ; a ua hai aku o G. M. Koha i na haina, me ka wehewehe maopopo i na haina o na ninau a pau a ua W. Piliole nei, no ka loaa ana o na ninau ana, ke hoolalau mai nei io a io. Nolaila, ua maopopo ia'u o ua W. Piliole nei ka mea hookiekie mamua o na mea a pau, i ka ninau ana mai i na huaolelo Latina , e manao ana oia wale no ka ike, eia no ka hoi o G. M. Koha kekahi. Ke hoole manawaino mai nei o W. Piliole i na haina me ka pane mai ia G. M. Koha he loaa makilo, a na Ioseve ka i hai mai i na haina Lib. a me Tau., o ka moolelo a Seletuliano.
             Nolaila, he pono e hoomaopopo mai kakou ma keia mau mea i ke ano o ka makilo a me ka ole.
             Ua hoopuka ae ua o W. Piliole, i kana mau huaolelo pane imua o ke akea, ua hele aku o G. M. Koha e ninau ia Ioseve ma Waialua, e ninau ia ia i ke ano o na huaolelo Lib. a me Tau., o ka moolelo a Seletuliano; eia ka'u malaila: "Ua hoopuka mua o G. M. Koha i keia mau haina Lib, a me Tau., i na ninau a J. W. Lipoa., a mahope iho hele oia i Waialua; aole pae i ninau aku ia Ioseve, pala mai ka lohe i kekahi poe mai Waialua mai, he poe ua ike i ke kamailio ana o G. M. Koha, a me Ioseve ma keia mau mea e like me ka G. M. K. mau olelo pane ia W. Piliole.
             Nolaila, ua maopopo o W. Piliole ka mea hookiekie a me ka naaupo, e like me kona mau olelo pane a akahele ole; aole oia ka hele a ka naau haahaa, ina ia he kanaka no ke Akua, e ao o ala mai kela mau Pauku olelo ma Mataio no ka poe hookiekie " E hoohaahaaia oia." Nolaila, he hookahi wale o G. M. K. e alo nei iwaena o ka lehulehu, o ka poe puni ninau.
             He makemake wale no i ka hoopuka ana ma ke akea i na olelo kupono ole, me ke alakai hewa ia o na kanaka a pau mamuli o kona mau manao lalau, a me ke kupono ole i ka hoomanao ia hoi, i mea e maopopo ai i na mea apau, e seku aku i no manao o W. P., a me ka poe manao e like pela; o ka manao no ia o na mea a pau e hoino ana ia G. M. K; aka, o G. M. K., aole wahi a kanalua iki, ke ku nei oia imua o ke akea me ke kanalua ole, e like me ka hoike iloko o ka Baibala kahi i ku ai ka oiaio.
             Ua maopopo aole ka he lohe mai ia Ioseve he lohe makani wale mai ka ia hai, a ke hoi hou aku la ka paakai i Waimea ka wikiwiki i ka hoopuka ma ka waha, a loaa mai la i ka olelo a Iesu ma Mataio, " Eunuhi mua i ka pula iloko o kou maka iho." Me ke aloha.
J. W. MALUNA.
Waianae, Oahu , Iulai l0, 1862.

Olelo pane ia Beni ,
A ME KA HAILOAA O KONA WAHI NINAU

E ka Nupepa Kuokoa e ; Aloha oe :
            Eia mai kahi manao i awiliia me ka  pahapaha o Polihale a me ka limu ka kanaka o Manuakepa, o na olelo kuhinia a P. M. Kahinalua. Ua ike au ma ka Helu 40 o ka Pakipika, i na olelo ano ole a Beni, a e liki paupaka ana aole e hoka o G. M. Koha, ka mea nana e wawahi na kapuahi hao keleawe he umikumamalua o Rusia, wahi ana; aole ka auanei, ua noonoo iho a'u no ia mau olelo au e hooio mai nei, a ua maopopo loa ia'u he ano ole loa no kau pane ana ia P. M. Kahinalua, a me ko wahi ninau au i kapa iho ai o Kaalapaa o Kaneleau, alapaa ka auanei: Ole loa no hoi kau wahi ninau, pokole maoli kau wahi aho i kuu mai nei he wahi paeaea hinalea no ka paha o Haena au i kuu mai nei i neia wahi aho pokole launa ole; o kau wahi aho i owiliwili iho ai a kuupau ae la kihikihi ma ke akea, he aho paeaea lauwiliwili no kuu aina hanau no Heeia. Eia ko wahi ninau.
             Ninau. Heaha ke kiko o ka honua, a me na anapuni nona keia hua g?
             Hailoaa. He o ke kiko waena o gl a me be, he globe oia ke kiko o ka honua i huiia me konu mau anapuni, oia hoi o g-l-o-b-e. he globe ma ka olelo Beritania, he globus ma ka olelo Latina oia ka hailoaa o ko wahi ninau. Ua lohe au he keiki oe no ke Kula Nui o Waioli, malaila kou wahi i ao mua ai, a mahope holo aku oe i Lahainaluna. Kupanaha oukou e ka Lahainaluna ka hoakamai, hooio, hoomikioi me he poe naauao loa la ; he kani pahu wale iho no aohe waiwai malo ko, i kani no ke pa piula i ka lahilahi, manoanoa iho aohe mea a kaui iho. Me ka mahalo.
R. P. HEEIA.
Koloa. Kauai , Iulai 11, 1862.

No na Makua ao pono
OLE I KA LAKOU MAU KEIKI.

             Eia ma Kahuku, Koolauloa, na keiki ao pono oleia e ko lakou mau makua, elike me ka olelo o ke poo maluna o keia kukulu manao ana.
             O na kaikamahine maka onaona, a nohea i ka hoopeia i ka hala moe poli o Kahuku nei, he poe auwana lakou me ka malama ole i na rula o ka poe maikai, e hele ana i o, a ianei me na Ukeke ma ko lakou mau lima i mea hahau kaiue no ka nui kino, i ka lawe anapau a ka lealea, me ko lakou mau maka keleawe, kaumaha no au no keia hana, kainoa o ke ao i ka humuhumu a me na hana oia ano ka mea e ao ai, oiai ke hele aku nei ko Kahuku nei poe ma ka papa o ka poe ulakolako.
             E ko Hawaii o Keawe, a me ko Maui o Kama, me Oahu o Kuihewa, me Kauai o Mano, mai liilii ke mai me ko Kahuku nei poe kaikamahine halahi a ole. Pehea oukou e na kaikamahine o Kahuku? E ukeke no anei oukou me na maka keleawe ma keia hope aku?
S.D. PUNAMANO.
Kahuku, Koolauloa, Oahu , Ian. 30, 1862.

AWA O HONOLULU
Na Moku ku mai.

            Iulai 19— Kiapa Hawaii Kahtleen, he 16 la mai Kapalakiko mai, me na waiwai no Aldrich, Walker & Co.
            19— Kilauea, mai Kona mai, me 23 bipi, 60 hipa, 92 pahu uala, 5 eke kope, 5 eke huita, 3 pahu hooe, 400 niu, 1000 alani, 7 pahu wahia, 4 eke lemi, 2 kukaa me 3 eke pepeiao laau, 1 pahu i-a.
            19— Ema Ruka, mai Hawaii me Maui mai, me 40 ili bipi, 150 kiwi bipi, 11 eke laiki, moa, a me 40 ohua.
                19— Kamoi, mai Kahului a me Lahaina mai, me 10 hipa, 4 puaa, a me ka huita.
                19— Moiwahine, mai Koloa a me Nawiliwili mai, me 25 ili bipi, 18 ili kao, 6 lio, 4 puaa, 3 barela aila bipi, 2 pahu waiubata, 13 paila wahie me 40 ohua.
            19—Manuokawai, mai Kona a me Kau mai, me 40 kukaa pulu, 7 kukaa pepeiao laau, 100 ili kao, 50 ili bipi, 100 hala kahiki.
            20— Kamehameha IV., mai Hanalei mai, me 13 paila wahie, a me 5 ohua.
            21— Moku Am. Storm King, he 15 la mai Kapalakiko mai, a holo aku i Kina i kekahi la ae, me ka ukana no onei aku me 4 pake.Warrick, mai Molokai mai, me 20 hipa, 9 ili bipi, 100 ipupu, 6 puaa, a me 30 hua.
            24— Ema Ruka, mai Lahaina mai, me 100 ili bipi, 200 kiwi bipi, 1 lio, 4 puaa, a me 34 ohua.
            24— Moku Am Jenny Ford, he 24 la mai Keomolewa mai me ka piha papa na H. Hackenfield & Co.
            25— Go-ahead, mai Molokai mai, me 6 paila wahie, 102 eke kalina, 2 pahu waiubata, 500 eke moena, a me 3 ohua.
            25— Moi Keiki, mai Kahului a me Lahaina mai.
             Ke kauohaia'ku nei na Lunakula, a me na Kumukula, e hooili mai i ka inoa o ka poe Hanau , Mare, a me ka poe Make, i hoolahaia'i ma ka Nupepa Kuokoa. E kakou mawaho o ka palapala ia H. M. Wini, Luna Pai o ke Kuokoa ; a i ole ia, e haawi ae i na Luna o ke Kuokoa

HANAU .

            Iulai 19, ma Nuhelewai, Kapalama, Oahu , hanau o H. Zuppiein (k.) na J. Alapai me. Mere.
            Iune 7. ma Puapuaiki, hanau Mauae (k.) na Koko me Paahana.
            Mei 14. ma H lualoa, hanau o Nauahi (w.) na Keliikanakaole me Poopuu.
            Iune 16 ma ia wahi no, hanuu o Kamaeuaeua (w.) na Aulani me Inoaole.
            Iulai 13. ma ia wahi no. hanau o Nakipi (K ) na Kalaikini me Kaeha.
            Iulai 16 ma Waimanalo, Koolaupoko, Oahu , hanau o Makaa (w) na Kane me Maalo.
            Mei 31, ma Moaili. Lahaina, Maui , hanau o George Washington (K.) na Nawaakoa me Kahuna.

MAKE.

            Iulai 17, ma Lahaina, Maui , make o Kepala (w. )
            Iulai 22. ma Mokapu. Koolaupoko. make o Keki (K )
            Iulai 20. ma Pauoa, Honolulu , make o Kaolehiwa (w.)
            Iulai 12. ma Kaihuwaa, Wailuku,. Maui , make o Kumalae K.
            Iune 29. ma Palawai, Lanai , make o Kapu (K )
            Aper. 28 ma ia wahi no, make o Mele (w)
            Mei 3. ma Kaoeapea, Koloa, Kauai . make o Naiwi (w.)
            Mei 15. ma ia wahi no, make o Maunala (w )
            Mei 30. ma Koloa, Kauai , make o Sela (w.)
            Iune 8. ma ia wahi no, make o Maluihi (w.)

Manu Nalowale.

                UA NALOWALE, HE Manu Olioli, olenalena, poo papale, mai kona hai aku, i ka la 16 o Iulai iho nei. O ka mea e loaa ai e hoihoi pololei aku ma kahi o H. M. Wini, ma Koleaka e ukuia no ia  35-1t

OLELO HOOLAHA..
$5O MAKANA.

                E UKU IA NO HE $50 I KA MEA A MAU mea pala, nana e hai mai i kekahi m a e hoomaopopo mai ai i ka poe nona na ilio i pepehi nui i na hipa o kaMahui Hanai Holoholona a me Ka Mahiai,a ina e ike ia kekahi mea e hele kuleana ole ana maluna o na aina e pili ana mai Pahinahina a Lamaloloa, Kohala Akau, a maluna paha o kekahi anu e ae o ua Ahahui nei, e hoopu ia no e like me ke Kanawai. E pepehiia no na ili a pau i loaa maluna o ko makou aina hanui hipa; a o na holoholona na lio hipa, kao, e hanaia no e like me na holoholona hele hewa, a e hoopii ia no ka poe nona ua mau goi holona mei. O ka poe mea holoholona e holo nei maluna a ka aina o ka Ahahui, ua ae ia lakou e lawe aku i ko lakou mau holoholona a hiki i ka la 1 o Augate, 1862, a mahope oia manawa, e hanaia no e like me ua holoholona hele hewa. O ka palapala ae. e lawe aku i na holoholona, e palapala lima ia, a e kakau inoaia e ka Luna o ka Ahahui.
FRANCIS SPENCER. Luna o ko Waimea A. H. H. a me ka M.
Puuloa, Hawali. Iulai 14. 1862. 35-3m

MEA ONO KA RAIKI!
E ka poe Kanu Raiki!

                KE MAKEMAKE NEI KA MEA NONA ka inoa malalo iho, e kuai hui i ka Raiki, a o ka poe mea kai i hou paha, e ulu ana aole oo, e hiki no ke ohi mua kekahi uku hapa, ke kuai e ia ka Raiki me a'u. Eia kekahi, na'u no e hoolawa i na eke i mea e pono ai ke halihaa, a e hele koke nui mai ka mea Raiki oo, a me ka mea Raiki e ulu ana e kuai me a'u. Aia ma ka Hale Kuai o KEOKI OLELO E. Ma ke kihi o ke Alanui Papu. 35-3m.

WAHIE ! WAHIE ! !

                KE MAKEMAKE NEI KA MEA NONA KA INOA malalo ma ka inoa o ka Hui Hoomaemae Kopaa o Hono, e loaa mai na manao o ka poe e makemake ana e hana i olelo aelike e hoolako mai ma ko lakou hale hana, ma Honolulu nei. i 15 paila wahie, i kela a me keia pule. A e ae ino hoi lakou e hoolimalima me kekahi poe e makemake ana e hana i olelo aelike, no na paila wahie malalo iho o ka mea i haiia maluna, aka, e hahai mai nae oukou ma ko oukou mau palapala hoakaka i ke ano o ka wahie a oukou e hoili mai ai me ka nui o na pu e i ko oukou manao e hiki ai ia oukou ke hoolako mai i ka wahie. E hoouna mai i ka oukou mau palapala e ka poe e makemake ana e kuai i ka wahie mamua'e o ka la 15 o Augate ae nei.
I. BARTLETT . Puuku o ka Hui Hoomaemae Kopaa o Honolulu . 35 -4t

OLELO HOOLAHA.

                UA NOIIA MAI WAU , e Kuaiwa, E hooiaio ia ia i na Palapala Kauoha a Kamakaiu (w) no Waipio, i make aku nei : Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poakolu, oia ka la 13 o Augate, i ka hora 9 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia noi ana mai a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Waimea, Hawaii.
J.WRIGHT  Lunakanawai Kaapuni.
Kohala, Iulai 16, 1862. 35-2t

OLELO HOOLAHA.

                UA NOIIA MAI WAU e S. Wahinenui, e hooiaio i ka Palapala Kauoha o Kalauao no Kawaihae, i make aku nei : Nolaila, ua hoikeia i na a pau loa, ke ke pili, o ka Poakolu, oia ka la 13 o Augate, i ka hora 9 o kakahiaka, oia ka la a me hora i oleloia, no ka hoolohe i ka oiaio o keia noi ana mai a me na mea hoole i hoikeia, aia ma Hale Hookolokolo ma Waimea, Hawaii.
J.WIGHT  Lunakanawai Kaapuni.
Kohala, Iulai 16, 1862. 35-2t

OLELO HOOLAHA.

                UA NOIIA MAI WAU e Nakauelua, e hooiaio ia ia i na Palapala Kauoha o Nahuena no Waimea, i make aku nei : Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poakolu, oia ka la 13 o Augate, i ka hora 9 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia noi ana mai a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Waimea, Hawaii.
J.WRIGHT  Lunakanawai Kaapuni.
Kohala, Iulai 16, 1862. 35-2t

Olelo Hoolaha.

                NO KA MEA, UA NOI IA MAI KA MEA Hanohano o G. M. Robertson, ka Lunakanawai o ka Aha Kiekie, e Keawa, e ka hookohu ia ia i Luna  Hooponopono Waiwai, no Luluku, o Honolulu, i make aku nei : Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poaono, ma ka la 2 o Aperila. i ka hora 9 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia Palapala Kauoha,, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu , Oahu .
 JNO. E. BARNARD. Kakauolelo o ka Aha Kiekie. Honolulu ,
Oahu , Mei 3, 1862. 33-1t

Olelo Hoolaha.

                NO KA MEA, UA NOI IA MAI KA MEA Hanohano o John Ii, ka Lunakanawai Hooponopono o ka Aha Kiekie, e Kuikala, e ka hookohu ia ia i Luna Hooponopono Waiwai, no Palakaluhi, o Waialua, i make aku nei : Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poakahi, ma ka la 30 o Aperila. i ka hora 9 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia Palapala Kauoha,, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu , Oahu .
JNO. E. BARNARD. Kakauolelo o ka Aha Kiekie. Honolulu ,
Honolulu , Iulai 22, 1862. 33-1t

Olelo Hoolaha.

                NO KA MEA UA NOI IA MAI KA MEA Hanohano o G. M. Robertson, ka Lunakanawai o ka Aha Kiekie, e Kaapuola, e ka hookohu ia ia i Luna Hooponopono Waiwai, no Naahu, o Honolulu, i make aku nei : Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poaono, ma ka la 30 o Iulai. i ka hora 9 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia Palapala Kauoha,a me na mea hoole hokieia, aia ma ka Hale Hookolokolo ma, Honolulu , Oahu .
JNO. E. BARNARD. Kakauolelo o ka Aha Kiekie. Honolulu ,
Honolulu , Iulai 21, 1862. 33-1t

Olelo Hoolaha.

                NO KA MEA UA NOIIA MAI KA MEA Hanohano o G. M. Robertson, ka Lunakanawai o ka Aha Kiekie, e Kahili, e ka hookohu ia ia i Luna Hooponopono Waiwai, no Kuloa,ma Kalihi Oahu, i make aku nei : Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poakolu, ma ka la 23 o Iulai i ka hora 9 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia Palapala Kauoha, a me keia noi ana mai, na mea hoole hokieia, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu.
JNO. E. BARNARD. Kakauolelo o ka Aha Kiekie. Honolulu ,
Honolulu , Iulai 20, 1862. 33-1t

OLELO HOOLAHA.

                UA HOOPII MAI O NALUA w. KUE I KANA KANE o Moku Honolulu, Oahu, mamua, e hooki i ko laua  mare ana, no ka haalele wale ana no na makahiki ekolu, o Moku i kana wahine. E hana a keia hoopii imua o ka mea Hanohano John Ii, ka lunakanawai o ka Aha Kiekie, ma ka Poakolu, oia ka la 23 o Iulai, i ka hora 9 o kakahiaka, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu.
JNO. E. BARNARD. Kakauolelo o ka Aha Kiekie. Honolulu ,
Honolulu , Iulai 14, 1862 34-2t

OLELO HOOLAHA.

                UA HOOPII MAI O KAHAWAE k. KUE I KANA WAHINE o Kahauna, o Kailua, Oahu, mamua, e hooki i ko laua mare ana, no ka haalele wale ana no na makahiki ekolu, o Kahauna i kana kane. E hana a keia hoopii imua o ka mea Hanohano John Ii, ka lunakanawai o ka Aha Kiekie, ma ka Poakolu, oia ka la 23 o Iulai, i ka hora 9 o kakahiaka, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu.
JNO. E. BARNARD. Kakauolelo o ka Aha Kiekie.
Honolulu , Iulai 14, 1862 34-2t

OLELO HOOLAHA.

                UA HOOPII MAI o Mahoe w. KUE I KANA kane o Kaaea no Honolulu , Oahu , mamua, e hooki i ko laua mare ana, no ka haalele wale ana no na makahiki ekolu, o Kaaea i kana wahine. E hana a keia hoopii imua o ka mea Hanohano John Ii, ka lunakanawai o ka Aha Kiekie, ma ka Poakolu, oia ka la 23 o Iulai, i ka hora 9 o kakahiaka, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu.
JNO. E. BARNARD.  Kakauolelo o ka Aha Kiekie. Honolulu ,
Honolulu , Iulai 14, 1862 34-2t

Olelo Hoolaha.

                NO KA MEA UA NOIIA MAI KA MEA Hanohano o G. M. Robertson, ka Lunakanawai o ka Aha Kiekie, e Kaheiheiwale, e ka hookohu ia ia i Luna Hooponopono Waiwai, no Mikala Peleuli, Hono., i make aku nei : Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poakolu, oia ka la 29 o Iulai i ka hora 9 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia Palapala Kauoha, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu.
JNO. E. BARNARD. Kakauolelo o ka Aha Kiekie. Honolulu ,
Honolulu , Iulai 15, 1862. 34-2t

OLELO HOOLAHA.

                KE KAUOHAIA AHU NEI KA POE A pau, a ANDREW LORENA (haole Pukiki,) O Moanalua, Oahu, I make aku nei, i AIE aku ai, e kikoo mai me ko lakou mau Bila ia'u, a o ka poe a pau i aie mai ia ia, e uku koke mai lakou IA'U.
MANUELA ANTONE. Luna hooponopono waiwai o A. Lorena.
Honolulu , Iulai 25, 1862. 35-3t

H. W. SEVARANA.

                Luna Kudala a mea Kalepa. Hale Mahoe . Alanui Aliiwahine. 33-6m

Olelo Hoolaha.

                KE HOOKAPU LOA NEI AU I KO'U Kuleana Aina e waiho ana ma KOLOAKIU iki. Waipio, Ham, Haw. Aole e komo na holoholona, Lio, Bipi, Hoai, Miula. Kao, a me ka Puaa. I na e komo kekahi o keia mau holoholona, e uku no hookahi dala $1 00 no ke poo hookahi. I na poino, e uku no e like me ka nui o ka poino.
KOI.
Malanahae, Ham, Hawaii , Iune 23, 1862 33 5t

LAIKI! LAIKI!!
Makemakeia.

                UA MAKEMAKE KA MEA NONA KA INOA MALALO nei, e kuai aku i ka laiki, me ka uku aku i ke kumukuai kiekie loa i ukuia ma Hawaii nei. E pono i na kanaka a pau e hele mai me au e kuai ai ma kuu Hale Kuai Papa, ma ke kihi o ke Alanui Papa a me ke Alanui Aliiwahine, mauka iho o ka Hale Hookolokolo, ma Honolulu , Oahu .
KAMUELA (S. H. Dowsett )  
Iulai 10, 1862. 33-4t

OLELO HOOLAHA.

                OWAU o M. Kekuanaoa a me John Ii. na  kahu malama waiwai o V. Kamamalu, ke hai aku nei maua i ka Laau a me ka I-a kapu a ke Konohiki,  i lawe ai o ke Ahupuaa. O HALAWA, I MOLOKAI, he Olona ka laau kapu, a he Opihi ka i-a : Nolaila, ke papa ia aku nei na kanaka a pau, mai kii wale i ke Olona, a me ka Opihi. O ka mea e kue i keia olelo hoolaha, e hoopii ia no ma ke Kanawai.
M. KEKUANAOA, IOANE II. Na kahu malama waiwai o V. Kamamalu.
Honolulu , Iulai 16, 1862. 34-1m*

OLELO HOOLAHA.

                NO KA MEA, UA NOIIA MAI AU, E KEKAHI o na Lunakanawai Kaapuni o Hawaii ,   E KEAHI , e haawi aku i kekahi la no ka hookohu ana ia ia i Luna  Hooponopono Waiwai no Palupalu, o Kanekiki, Puna , Hawaii , i  make kauoha ole. Nolaila, e ike na mea a pau, ke pili, o ka  Poakolu, oia ka la 30 o Iulai, i ka hora 9 o ke kakahiaka, oia no ka la a me ka hora i oleloia no keia hana, aia ma kuu keena ma Hilo kahi e hana ai.
  S. AUSTIN . Lunakanawai Kaapuni.
Hilo , Iulai 10, 1862. 34-2t*

OLELO HOOLAHA.

                O MAKOU O KA POE NONA NA INOA malalo iho, ke papa aku makou ina mea holoholona, Lio, Bipi, Miula, Kao, Hipa, Puaa, a me na kanaka kuleana ole, a me na keiki, aole e hele wale maluna o keia mau aina kula i papa ia, e hoomaka ana ke kapu mai Kaaipuluna a hiki i Haleleua, e waiho nei ma Manoa, ina e kue kekahi i keia olelo hoolaha, e hoopalia oia e like me ke Kanawai.
J. HEOLO. KAILIAHI KIKIPINE AKAHI, E. EHU KAILILEHIWA.
Manoa, Oahu , Iune 30, 1862. 34-1m.*

KA MOKUAHI
' KILAUEA ,'
E HOLO ANA NO O " KILAUEA ." MAI
NO KONA!
A me na wahi e waiho ana ma ia holo ana.
E LIKE PENEI

IULAI.............................Poakahi, 28
AUGATE.......... .................. Poakolu, 4, 11, 25.
SEPATEMABA................ Poakahi, 1, 8, 15, 22.
            E holo ana o Kilauea, no KONA, a me na wahi e waiho ana ma ia holo ana, i na Poakahi a pau o keia hapaha makahiki, koe nae ka Poakahi, la 18 o Augate, iloko o oia pule e hoomoe iki. E haalele ana ia Kealakekua i na Poakolu, ia Kawaihae i na Poaha, e ku ana ma Honolulu i ke kakahiaka Poaono.
JANION, GREEN & CO. Luna H. S. N. Co.
Honolulu , Iune, 1862. 39-tf

J. H. COLE. LUNA KUDALA.

                Ma ka Hale Pohaku o Mi. Aniani ma. Ma ke Alanui Alii Wahine. 7-6m

ILI BIPI, ILI KAO.

                E UKU AKU NO O F. S. Pratt & Co., ma ko laua Hale Kuai, ma ka Hale Mahoe. I ka uku makepono loa no ka mea i haiia maluna. O Mr. J. C.  Spalding(Polena,) ka mea i kamaaina lihi ma ke kuai ana ma a mea, ka mea nana i hooponopono ma ia mea. 32-3m

HALE PAI KII.

                KA HALE PAI KII O Chase, MA KE Keena Pai o ke Kuokoa, maluna ae, e pili la ma ka aoao hikina o ka HALE LETA. E paiia na KII o na ano a pau ma ke Aniani, Ili, Pepa, a me ka mea Laholio, &c., a e paiia no hoi ia kii iloko o na komolima a me na pane umauma, a me na mea hoomanao e ae. 32-3m H. L. CHASE

Olelo Hoolaha.

               OWAU O M. Kekuanaoa A ME Ioane Ii, na kahu malama waiwai o Victoria Kamamalu, ke kauoha aku nei maua i na kanaka a pau e makemake ana ehoolimalima i na aina o Victoria Kamamalu, Ia PAALAA a me KAWAILOA, ma Waialua, Oahu . A e hele oukou ia W.C. Lane, ko maua Luna malama aina, me ia oukou e kamailio pu ai, no ka uku hoolimalima, a me ka nui o na makahiki a me ka nui o na eka a ke kanaka e makemake ai e hoolimalima, a o ka mea i pono i ko maua Luna o ka maua ia e ae ai, o ka hewa o kana hana ana maluna no ia ona, aole ia me maua.
M. KEKUANAOA.  IOANE II. Na kahu malama waiwai o V. Kamamalu.
Honolulu . Iune 25, 1862. 32-2m

Kau Leo!

                KE KAUOHA AKU NEI AU I KA POE A PAU, E HOPU ana i na holoholona hele hewa, ma ka mokupuni o Maui , i kuniia penei q. e hele mai e hai mua ia’u, mamua o ka lawe ana i mau holoholona’la i na Pa Aupuni ; no ka mea, o ko’u hao kuni ia.
JAMES LOUZADA(KIMO LUSEDA)
Waikapu, Feb. 11, 1862 12-6m

Ili Hooluuia.

                AIA MA KA HALE KUAI PAPA O Kamuela, e loaa ai na Ili Hooluu, o kela ano, o keia ano, he kumukuai oluolu no, e pono i na kanaka humu kamaa, a humu noho lio, e hele mai e kuai i ike i ka makepono.
KIMO PELEKANE.
Honolulu , Mei 15, 1862. 25-3m

Olelo Hoolaha.

                E IKE AUANEI OUKOU, E NA KANAKA, HAOLE, A me na pake, owau o ka mea nona ka inoa malalo iho, ke papa aku nei au ia oukou, mai hoaie oukou i ka’u wahine mare  IA MEHEULA No ka mea, aole i malu pono ke Kanawai Mare iloko o na makahiki he umikumamalima, no ka lalau a moekolohe me ka lohe ia e na mea a pau loa. Nolaila, aole loa wau e hookaa i kona  AIE ma keia hope aku. A ina e hookipa kekahi ia ia ma ke ano moekolohe ma keia hope aku, a me kuu ike maka a me ka lohe mai paha i kekahi poe, alaila, e hoopii kue koke no wau e like me ke Kanawai, i lohe oukou a pau.
H. S. KUAMOO
Kaunakakai, Molokai , Iune 23, 1862 33-1m

HALE HANA PIULA.
o
F. H. & G. SEGELKEN

                MA KE ALANUI NUUANU, MAKAI IHO o ka Loiala Hotele. Mau mea hana, a kuai Piula, Hao,  Keleawe. A me na mea e ae e pili ana i ka Oihana Piula, A e hoomoe hoi i ka Piaia Wai, me ka hooponopono kupono i  na mea a pau e pili ana ia oihana. Ua lako mau i ka Piula Wai maikai. E hele mai e ike no oukou iho. 33-6m

No na Palapala Mare.

                KE HOOLAHAIA AKU NEI I KA POE A PAU E makemake ana e kii mai i Palapala Mare, o ka Poakahi a me ka Poaha, o kela pule keia pule, oia ka manawa e kii ae ai ma ko'u Keena hana, ma Pihilolelole, Honolulu , Oahu .
SAMUEL L.KAPAHUKULA.
Luna Mare Honolulu , Oahu , Iune 10, 1862, 33-3t

Paddy!

                OKA POE MAKEMAKE E KUAI MAI IA MAUA I KE Padi (oia ia hua Raiki me ka ili,) e haawi no maua i 3 keneta no ka pauna Padi oo-maikai, mai keia la aku.
G.P. JUDD a me S. SAVIDGE
Honolulu , Mei 15, 1862. 25-3m

HALE KUAI BUKE.

                AIA MA HONOLULU HALE. (OIA KA HALE Leta) ka hale kuai o Wini, he wahi e kuai ai i na Buke Haole he nui wale, O KELA ANO KEIA ANO BUKE KULA HAOLE, A B C, (Primer.) KUHIKUHI O KE KANAKA HAWAII , (Form Book.) BUKE HELU MUA, (Arithmetic.) BUKE PALAPALA HONUA MUA. BUKE HUAOLELO,(Phrasebook.) BUKE PA KO LI, (Kamina.) A me na Buke Kula e ae me nui wale. Malaila no aa Buke maikai na ke Kakau Waiwai, no keia oihana mai ka mea nui a ka mea liilii.-AIA NO HOI MA- Kanana. Leta. rula ia a rula ole la. Kanana Pepa loihi, rula ia a rula ole ia.  Peni Hao, maikai loa. Inika, ipu inika. Peni kala, ekele, uliuli a ulaula. Kumu peni. Wepa ulaula a eleele Wahi palapala, ulaula, keokeo a eleele,(mea kakau.) Papa pohaku, a me ka peni kala pohaku. Inika eleele, uliuli, a ulaula. Me kekahi mau mea e ae no he nui, no na kula, a me na oihana kakau. A he kame pono no ke kuai ana malaila no keia mau mea. E hiki no i na kanaka maoli, mai Hawaii  a Niihau , ke hele malaila e kuai ai.