Ka Nupepa Kuokoa, Volume I, Number 34, 19 July 1862 — Heaha na hana kupono i ke Aupuni i holo ka pono, a maemae ka Aina? [ARTICLE]

Heaha na hana kupono i ke Aupuni i holo ka pono, a maemae ka Aina?

0 ke Aupuni, oia 110 ka huipu nna o na kanaka a pau ma kokahi aina, o na'lii a me na makaainana i iiookahi ohann, e hana pw i ; na mea e pono ai ko lakou noho ana, o keia i huipu ana i ohana hookahi, ke Aupuni noia. Ua maopopo [«ha ke Aupuni ? Eia ka mea i koe. JSa hana kupono i le Aupuni, iholo ka pono, a maemae ka aina. Eia kekahi hana kupono i ke Aupuni.. Ka : imi i mea e malu ai ka noho ana o na kanaka a pau ma ia Aupuui. Aole c holo ka pono ; inn kekahi aina. a Aupuni paha, ke ole e . maluhia ka noho ana o na kanaka a pau ina ! ia Aupuni, o na'lii a me na makaainana. ] Nolaila, ua akaka ka pono o ka imi ana o ke I Aupuni i ka mea e malu ai ka noho ana o j na kanaka ma ia Aupuni. He hana kupono ; hoi keia ia ia—o ke Aupuni i manao ole i j keia mea. oia no ke Aupuni poino nui wale. ; Aka, heaha la na mea e malu ai, a e maluhia ai ke Aupuni, a e holo ai ka pono ? ■ No ka mea, he nui wale na mea e haunaele ! wale ai, a e ulu wale ana hoi na hana hewa ; he kinikini wale, me he zizania la iloko o ka j mahinaai huila. j 1. JSa Kanawai. O na Kanawai ka mea j e malu ai ke Aupuni, o ke Aupuni Knnawai | ole ; aole e maluhia, a oia no paha ke AupuI ni pookela o na ino a me ka haumia, a me ; pelapela—o kekahi mau Aupuni no nae, he raau Aupuni Kanawai no, aole nae holo ka I pono. No ke aha la ? No ka pono oie o na j Kanawai, me ke ino o na Kanawai, pela no j ke ino o ke Aupuni; no ka mea, o na Ka- ■ nawai, " Oia ka iwi a mc ka io o ke Au- \ puni." | da ikeia ma ke kino e na kanaka a roe na ; hoioholona, a ine na mea e ae, ina inoino ka ; iwi a me ka io o kekahi niea, ua haumia waI Ie ia mea. Peia no ke Aupuni. ; Nolaila, he mea nui na Kanawai, ka mea , e hoopio ai i na hewa he nui wale, ka mea e

inaiuhia ai. a c ho!o ai ka pono. a ka aina. A he mea nui no hoi fce knhoam. 0 na maknainana i na Lnna. e he!o i ka Ahaoieio. 0 iki iwakainana o Bcritania. mna iakou i ka mea nooooo. naauao, a koh* aku ia ia i e heie akn i ka Ahaolelo mo ke Alii nui. a me na haku, e imi i na nuw e pono ai ka aina. fna p;tha e koho ana na inakaimna o koia Pae Aina i na Luna no ku ai ana i ka io ! ipi. a no ke ano naaupo paha. a no ke :?rm iealea \N*aie iho no paha, o iakou kai imi ao 1 k:i mea e poino ioa ai ke Aupuni. No ka mea, me ke ano o ka poe knu Kana\\tiu pela no ke Kanawui i hanaia e !a. kou. Ina e kau ana iakou i na Kanawni - kue ana i na Kanawai hemoieie o ke Akua. e hoio auanei ka hewa, a e pio ka pono. O iakou nae fca poe i oieioia, •• Auwe ka }« o kau i na Kanawai hewa ! M 2. O na Lu7iokanatcai. Ua imiia ke Kanawai, a ua ioaa ; ua paiia; a ua hoolana i a puni ka aina. Aoie nae maiuhia ka n::n ma ke Kanawui waie no, ke oie ka ptx» nan i e hooko aku na Kanawai ; oia hoi na l.un skanawai. Eia nae, ina no he mau Lnnakanawai hana hewa, a hooko pono ole i na Kanawai, aoie no e iioio ka pono. aole no hm 0 maemae ka aina. Nolaila hoi. i>e iiana k\i|x>no maoii no i ke Aupuui, ke koiio ana. a me ka hoonoho ana i na Lunakanawai ki:;o---no, i holo ka pono, a maemae ka ama. aolo e iike me na Lunakanawai o Sodoma. o. Xa Kaiko, na MaAai, a me jui llamulu, a me na Luna Makai. 0 ka hana a koia poo. 0 ka hooko i ka oieio a ka Lunakinawai. oia hoi ka hopn i ka poe kue i na Kana.wai. fc.\ iawe ae imua o ka Lunakanawai. Aka, e noonoo no ke Aupuni i ka knpono ma keia oiiiana—o na Makai no, a me na Kaiko kekahi poe e hauie pu noi īloko o nn hana ino; ona ratna kekahi poe, a me na hana ino he nui waie. He poe kupono anei lakou o hoomaiu i ke Aupuni, a e holo ai ka peno ? Aolo |x\iia |>eia. Eia kekahi hana kupono i ke Aupuni. o iioio ai ka pono. Ka imi i ka mra e nauihio ai 7ia kanaka ma ia Aupuni. Na'iii a mo na makaainana, o na aina, a me na Aupuni i naaupo ; oia no na aina a me na Aupui.i i hoio oie ka pono, a i haumia waie hoi. Pohea na aina iioomana kii ? He poe naaua.> anei iakou ? L'a hoio anei ka pono malaila ! : Aoie anei malaiia na liana ino he nui walo, na iiana haumia j)elapela ? Pe!a no. H« aha ke kumu o ia mau hana ino ? Ka naaupo j aiu\ kekahi. ■ Aole anei o ka naauao ke kahua e lilo a; kekalii poe i poe jwno, a i poe malama : ka 'olelo a ke Akua 1 Aoia kekaiii poe ma na Kuia Apana. a mahope komo iloko o na Kuianui. Liio kekahi poe i mau Kunm Kula, laimau Kahunapuie, ai poo Mi>i»»nari o holo ma na aina e. Akamai na kauaka i ka |heluhe!u i ka oleio a ke Akua, ioaa mai ua 'ohana maikai. Aole anei pela ? Aolo anoi lioio ka pono ma na aina uaauao ? Peiu-a o | Beritania, a me Amerika ? Ua ho!o jvi!ia ka pono ea ? Nohea mai ia ia pono ? N«» ka naauao kekahi. ; He inea manao nuiia keia ma na aina • naauao, o ka poe naauao, o lakou kekaiii | oo nona ka hooponopono ana i na Kanawai, a jkau mai no hoi i na Kanawai kupono. Noiaiia, he hana kupono keia i ke Aupunī, ka imi i ka mea e naanao ai na kanaka ma ia Aupuni, na r lii a me na makaainana. Pehea la e iiiki ai ? \la ke kokua ana no ' i na kuia, e like me ka oie!o hope a Kanaioahokana i na'iii o Apnenka Huipuia, jwn< i. i» 1 E kokua nui rnai oukou i na knla hoolain ike; no ka mea, iie kumu nui ia e jv\a'i ko ' Aupuni." Noiaiia, ua pono i ke Aupuni ko kokua inau i na kula, kahi e ao ai i na kamaiii. Na Kulanni a me na kuia liilīi, a »■ hooiako i na Buke, a e koho i mau kunui akainai a pono hoi. Me ke ano o ke kumu, peia no ka haumana, a e uku no iioi i ka uku • kuj\ono—no ka uuku ioa o kuhi uku ; nol n\ay haaieie kekahi mau kanaka Hawaii i na .kula. A ina ma ka hoio o ka pono ko lako-i |inanao tiui f e ahonui no iakou ma keia maa 1 hana. | Kekahi pohaku kihi jxiha keia e paa'i kua i haie, o ka naauao o na kanaka ina ia Aup»- | ni. (na i ioaa na kumu pono, ao pouo inw i I na kamalii ina na kula, ma inea niea e naauao ai. ina iie mau kuia keikika- | ne ' *• * itoi kuia kaik 1- ! mahiue, pon6 iio. Aiaamaik&i iui makuahine, e pono ana ao iia keiki luilaiia, bo i niea pono i ke Aupaui ke kokna nm i na ; kula He mea no ia e holo ai |ka pouo, n e oiaemae ai fc* a»m ; he ha«a : pono loa no keia i'ke Aopuni, ka iun ar:a i j na mea e naauao ai na kaaaka ma ia A iIpuni, E pono no hoi ke Anpuni fc»» kokua i ka I poe imi naauao, e iike me na hauinana na kūila. E hoopakekia kikou ma na auihau epiliana ia kkou; »al»;Biea, o ka y ■' • naauaoka poe e piono ai ke Aupuni. A «.• jkau qo fcoi paha ke Aupuni i njau Kanawai ;e piii aha i ka j»oe imi i ka naauao, i ikaika I iakou ; -i'O ka mea, he moiowa kekahi po>.' i jka >iti anai ka naaoao» a ha*Me i ke kula, !a pela wrnfc? aku ao. , A lte t*tna uei boi ko niakou manao, o ka , naauaoana kekahi e pono ai a e inae- ' mae ai ka Ua kaomia oo nae ka aina i kekahi p o naa iaoi, e \xkv me Lono i hoohaumu a i KeKi Lahui. A pela no jx\ba -

ki kahi pw imauao e ae ma keia Pae Aina Aole a makou olelo nui no lakou. Eia paha kekahi hana kupono i ke Aupuni. i hoio ka pono a maenme ka aina. Ka imi i ka mcxi e huli ai na kaiiaka i ke Akua. Ina e huli io na kai\aka ike Akua; alaiia, pau koke ke koiohe, a me kekahi mau mea c hewa'i. oka aina malaina ike Akua, ua inalu no ia aina, a ua ikaika hoi koiaila poe i ka hana, ua waiwai, a ua holo maoii no ka pono, a maemae ka aina. He mea oie no na Kanawai a me ka naauao, ke oie e huli io na kanaka i ke Akua t a ke oie hoi e rnaloma i kana oielo. Ona Aupuni o keia ao i maiama io i ka oleio a ke Akua, a me ka iuiii io ana, oia na Aupuoi i holo ka pono. Noiaiia, he harta kupono keia i ke Aupuni, ka imi ana i ka mea e huli ui na kanaka ike Akua. Aka, pehea la e hiki ai ? No ka inea, nole hiki i ke Aupuni ke kau i mau Kanawai e hoahewa ana i ka poe huli oie i ke Akua, ame ka hoomana oie ia ia. A ina no nae e imi ke Aupuni i ka inea e huii ai na knnaka i ke Akua ; e hiki no, ke manao oia <• hana (K?ia. Pehea la auanei e hiki ai ? iVu«*i paiia.

Aole pono i ke Aupuni ke papa aku i ka Ih'lulk'lu anao na kanaka i ka Haihala, a me na liuke e ae. Ua loheia ma na aina Pope, aole e ai i ia ko ke kanaku heluhelu ana i ka Haihala, ka olelo a ke Akua; aka, pehea Ia ka pono inalaila, ua holo anei ? Aole. Ua inaemae anei ka aina ? Aole no! No ke aha la ? No ka papaia ana o īia kanaka, aoU' pooo ke heluhelu i ka olelo a ke Akua. O na Aupuni o ka honua i malama ole i ka olelo a ke Akua, oia na Aupuni ino loa. Aoie pono i ke Aupuni ke papa aku ika hai ana ona Kahunapule i ka olele ake Akua. Ina loaa ka Baibala ina kanaka, a ina hoi ua aeia ko lakou heluhelu ana, aole kakou e pomaikai loa, ke ole na Kahunapule, a na lakou no e wehewehe pono mai i ke ann. lie nui no paha na hana kupono ike Aupuni e huli ai na kanaka i ke Akua, aole pau i ka hai aku. Ke manao nei nae makou, ma keia inau inea i oleloia maluna, oia hoi. 1. Ka imi i ka mea e malu ai ke Aupuni. 2. Ka imi i ka mea e naauao ai. -.'3, Ka iini i ka mea e huli ai na kanaka i ke Akua. Kekahi mau mea e holoni ka pono a maemae ka aina. Ahe mau hana kupono no hoi paha ia i ke Aupuni e hana'i.