Ka Nupepa Kuokoa, Volume I, Number 24, 10 May 1862 — Ka holo huli aina MA KA MOANA ANU AKAU. [ARTICLE+ILLUSTRATION]

Help Learn more about this Article Text

Ka holo huli aina MA KA MOANA ANU AKAU.

fT*AI KA WA g J mai o ka holo ' ~ >3 ana o Sir Ioatrj" ne Franklin i ka moana anu Akau e iini i alanui holo

no na moku ma ka Akau o Amenka, ua holo pinepine na moku ilaila e imi ia ia a me na hoa holo ona. Aole no i hoi mai o Sir Ioane Franklin ma. Ua make'no lakou iloko o kela moana anu. Ua paa ; kolaila kai i ka haupaa, a puni na maka* hiki. lloko o na malama kau, ua palupalu na haupaa e lana ana i ke kai, a inokumoku i na apana a holo maluna o ke au. Klua wale no malama, o Iulai, me Augrite ka paa ole. la wa no, e hi;ki i ka moku ke holo mawaena o na apai na hau a komo aku i ka moana. Aka, mai Sepatemaba a hiki i Aperila, he po I anu loa wale no maiaila. Aole e ikeia ikala. A pela no mai Aperila a hiki i Okatoba, aohe po malaila. E kaapuni . ana ka la malalo i na malama eono me ka nalo ole. Aole nae he nui o ka meliai na e hoohehee ai i ka hau, a e hookupu | i na mea ulu ma ka lepo. Aohe mauu, aolie mea kanu e ulu ana. aole hoi ulu- ,! laau ma ia mau aina. Ua olohelohe keo- | keo na pohaku a me na mauna. O na | Inikini kakaikahi i aahuia i na ili huluhu- | lu i pumehana ai, o lakou wale no na i kamaaina. O ka lakou mea ai ka i-a, o ka io me ka nila Kohola, e noho ana iloko o na hale-lua malalo o ka honua. O na laau lana e pae wale ana ma na kahakai ka lakou wahie. O na ilio wale no ; ko lakou holoholona, e noho pu ana me ! lakou iloko o kolakou niau hale-Iua. | E hoike ana keia kaao i ka holo ana o • Kauka IIayes maluna o ke kuna Moku- : hui, mai Nii Ioka aku iloko o ka moana janu akau i ka makahiki 1860, e hoomao- | popo ai i na mea i koe o kona holo ana mamua me Kauka Kane. I kela holo ana mamua, ua ike aku o Kauka Kane i ka moana wai i paa ole i ka haupaa ma ka Akau aku o Ainaomaomao e puni ana j i ka iho Aknu o ka honua. O ka ike \ hou aku i kela moana, a me ka hoomao-1 popo i na mea e ae o na aina anu, ke ! kuinu o keia holo ana. no ka pilikia, pinepine ana o na moku holo mawaena j 0 na puu hau lana ma ia moana, ua hoo- j paaia na iwiaoao o ke kuna i na laau ma- ' noanoa, a ua hoopiliia na papa hao ikaika ; ma ka ihu o ka moku, i pepe ole ai ia ke | pili mai ia ia na puu haupaa. lloko o na; malama hooilo, ua [»aa loa kela moana i ke anu, a ua kiekie ka hau keokeo maluna iho o na mea a pau ma ka nina, a me na kai. E aki ana hoi ka pouli maluna o ka houua i na malama eono. i\o ka hiki ole ke holo aku n hoi mai iloko o ka makahiki hookahi, hoomakaukau lakou e noho ilaila, a hala ka liooilo, a pau ka huli ana a ine ka makaikai ana, e hoi mai no lakou i ka inakahiki hou iho. j Hoolako lakou i ka moku i na mea ai, a| 1 wahie hoi i mea ahi e pumehana ai ka | noho ana maloko o ka moku. Lawe hoi! lakou i na lole huluhipa manoanoa he nui | e komo ai, oia a me na kapa ili l.uluhulu ; i kapa komo, a i kapa inoe. j Iiiki aku lakou i Navikaluna i na la : mua o Augate, 1660. Iie awa ia ilokoo Ainaomaomao, kahi e noho ana na Denemaka e kuai i na ilihuluhulu me na Inikini. I ka la 16 oia malama, holo aku , lakou maloko o ka moana anu o Iesuisa-! ka ke awa kumoku, a loaa ilaila na ilio kauo-holo-waa maluna o ka hau, a komo lakou i ke awa o Melevile i ka la 23 oia malama. Maiaila aku, holo aku lakou a hikl i Kepa Ioka i ka la 25 o Augate. He maikai ka holo ana ia mau la no ke kaawale o na puu hau lana iloko o ke kai, a hiki i Kepa Ioka, ua loaa hou.; Ilaila, hoopili aku i ka aina i loaa ai kekahi Inikini kamaaina, o Ioane kona inoa, nana e mahele ka oielo me na kamaaina. Oia ka mea maheie oleio no Kauka Kane; i ka holo mua ana. Lele aku o Kauka ;

Hayes i uka, a halawai me loane. Ike koke mai kela ia laua o Mika Sontaga, a lawe aku lavm ia ia me kana wainne iluna o ka moku, o laua me kekahi mau ilio hou aku ma ia wahi, alaila, holo hou aku lakou i ka Akau. Ua loaa ka moku aina 0 Litetona, i ka la 2 o Sepatemaba, a ua paa ka moana ilaila i ka haupaa. Huli hou aku lakou e hoopiipii iwaho o ka hau a komo i ka moana akea. Aole nae i kaawale loa na haupaa. Oni aku lakou iwaena o na puuhau, e pakele wale ana , 1 ke kuia mai e na pohaku hau lana. Ua; pili pinepine ka moku me na hau, aka, no kona ikaika aole ia i pepe nui. Ua j

hemo nae kekahi mau papa hao ma ka ihu. No keia pilikia, holo aku lakou a ku maioko o kekahi kaikuono e kapiiipili hou. He mau Ja makani ino keia a hiki i ka la 5 o Sepatemaba, aole lakou i puka hou iwaho a I ka ia 4, holo aku o Kauka Hays o ka waapa ; a pii i kekahi puu e makaikai aku i ka moana ina ka Akaii a me ke Komohana. Ma ke ua paapu ka moana ika haupoa. Aka, ma ka pili aina i ka Akau, ua kawalawala na haupaa. Ikaia6, ua malie ka makani. Hoe waa aku lakou ika aina moku o Litetona. Aka, ma kahi » ikea ke kaawale o ka hau i na la mua elua, ua paa loa ia i keia wa, aohe awa e holo ai mawaena o Ina aina, nole hoi i ikeia kc kai knawale } mailuna akn oka puu. E nui hou mai ana ke anu, no ke kokoke i ka hooilo. ; A makau makou o paa ka moku iloko o ka hau e mahuahua inai ana, hoopuka : lakou i na moku iwaho, a hoi hou iloko i :kc kaikuono mua a lakou iku ai. liaila lakou i noho ai a hala ka hooilo. No ka nui o ka makani ino i ka iiooilo, aole i paa ka moana o waho i ka hau a hiki i Maraki. Aka, iloko oke kaikuono, ua manoanoa ka haupaa, a ua puni ;ka inoku ia mea ine he pohaku la. Lawe aku lakou i na ukana nui i uka i kaaWale malalo o ka inoku i hale e noho ai :na kanaka me na ilio. Hooinau lakou i jke ahi iloko o na kapuaiiihao, i mea e | pumehana ai. Ua paa ka wai ame na mea ai i ke anu, a hoolieeiiee lakou i ka hau nialuna o ke ahi i wai e inu. a pela hoi ilakou i iioomoa ai ina mea a pau. i\o s ka pouli ana i na malama eono, aole i hijki ia lakou ke hana iwaho, a ma ka maiamalama o na kukui lakou i hana ai nialokoo kahi liale. Aohe mai o na i kanaka a liala ka hooilo, aka, o na ilio !kai mai a inake iho ka nui o lakou. Oia iko lakou mea i nele ai i na ilio kauo-ho-lo-waa, a iilo ia mea nele i hiki ole ke hele jmau ka e huli aina, i ka hoi ana mai o jkekau. Ua kipu lakou i na Rena-dia iiie '200 ia manawa, a pela i loaa ai ia la- | kou ka io maka na lakou. Aole i pilau jka io inaka no ka paa i ke anu. | No keia inake nui ona ilio, hele aku ;la o Mika Sontaga me ka Inikini loane, ja me kekahi mau luina inoku i kekalii iainao ka Hema,e imi ina ilio hou. I ika la 2-2 o Dekemaba ko lakou liolo ana |malunao ka holo-waa i kauoiae na ilio jeiwa. Oka mahina ka malamalama i i hoio ai lakou. Kapiiipili lakou ina liale ;hau e moe ai. A halu na la 3, hoao ilio ila o Sontaga e hele maiuna o ka iiau a : hiki i kekahi aina mawalio o kahakai, nalia iho la ka haupaa lahilahi a pulu oia ii ke kai. Iluki mai o loane ia ia iluna, a no ka pulu ana paa kokekona mau loie ike anu. Hoi hou iakou i uka, me ka manao e liana i ke ahi e hoomaloo ia ia. Aka, i ka hiki ana ilaila, ua make loa o Mika Sontaga ike anu. Hoihoi mai lakou i ka moku, e lawe mai ana i kona kupapau, a ua kanuia i ka lepo malalo o ka hau. Ua make lioi na ilio elima ma ! keia hele ana. i Ika malama o Aperila, 1861, puka hou I mai ka la. Haalele lakou ika moku, e j holo mauka ma kahakai, a maluna o na ipaii i paa i ka hau, e imi ana i na aina a 'me ka nioana ma ka Akau, e puni ana i ka iho oka honua. Ua kauoia ko lakou inau holowaa e na ilio.» Aka, no ke keakea nuiia e na hau kiekie. aoie lakou i loaa i kahi makemake, no ka lohi wale o Ikaheleana. A kokoke pau ka lakou mea ai. hoi wale mai lakou a ka moku. Make hoi ka nui o na ilio i keia heleann, a hoi ola inai na kanaka. I ka la 14 o luiai, 1861, ua hemo ka paa ana o ka moku i ka hau, a holo hou lakou ika hoi ana mai i Amerika. Ina hebedonm mua oka holo ana, ua pilikia pinepine ka moku iwaena o na puuhau. a komo lakou i Navikaiuna i ka la 14 o Augate. Ikala 6 o Septemaba, holo hou mai lakou a hiki mai i Halilaka, Amerika Akau, i ka la 8 o Okaloha.