Ka Nupepa Kuokoa, Volume I, Number 23, 3 Mei 1862 — NA MEA HOU HOPE LOA. Kaua weluwelu loa ma Patibaga. Lanakila nui loa ka Akau, [ARTICLE+ILLUSTRATION]

Kōkua No ke kikokikona ma kēia Kolamu

NA MEA HOU HOPE LOA.

Kaua weluwelu loa ma Patibaga.

Lanakila nui loa ka Akau,

| He 1S a 20.000 o ka Akau ; a he 35 a hiki j i ke 40,000 i make, eha a nawaliwali i ma ka aoao o na Kipi. | Ua Make e Q«n. A. S. .Tohnston, ka Alihikaua J o na Kipi. | Ma ke ku ana mai nei o ka moku kiakolu I Kalepa Amerika Syr<?w, ma ka Poakolu la I 30 o Aper. he 14 la mai Kapalakiko mai. i Ua ike iho makou i ke kaua ia ana o keka- ; hi kaua weliweli loa ma Pitibaga, (Pillsburg Landing.) aia ia wahi ma Senesi, ua pio loa na kipi maia hoouka nui ana, i ke kakahiaka o ka la Sabati la 6 o ka malama i hala iho nei. Ua hoomauia ke kaua me ka hoo- : inaha ole a po ia la ; a ao ae no i ka Poai kahi, hoomaka hou no a hiki i ka hora 4, ia | nianawa hee aku na kipi. Ke holo nei lakou | i Koroneta, ke hahaiia'ku la nonae e na koa | lio o ke Aupuni. | Ua hoomakaia keia hoouka ana e ka papa I koa 25 o Misouri, 300 ka nui, malalo o | Gen. Parenatisa, ina ke ki ana'ku i ka ma- ! hele mua o ka poe koa kipi, ua manaoia nae I ia wa o na koa kipi ku wale no, aole la o ka ' puali maoli. Eia ka o ka puali holookoa mua | maoli no keia o ka Hema. Hoomaka koke j mai la no ka aoao Hema, me kona mau koa i a pau, e lawe ana i na koa malalo o Parena- | tisa ma ke kihi hema kona kulana o ka puaI li koa nui o ka Akau; a ki nui mai na kipi i na koa Aupuni, me ke ku ole maoli mai i na j poka punao, pukuniahi, a me na poka poha- ; poha; leie aku na poka a pukapuka na hale | lole o na koa kipi. Ia manawa hoohui koke ae la na koa Auj puni a pau raai o a o, a ki aku me ka hiki--1 wawe nui i ka enemi; aka, mamua nae oia 1 ki ana ua hoohuliia ka ikaika a pau ma ka | hema, a me waenakonu o na puaJi kea Au- | puni malalo o Gen. Samena, me ka emi ' hope hoi o na koa Aupuni. Houluulu hou ae la na koa kipi a pau, a hoohuli i ka ikaj ika i ka aoao hema o ka puaii koa holookoa i o ka Akau malalo ia kihi o Gen. Makale- ' nana. Ua weliweli loa ia hoouka ana ; no | ka mea, ua ikaika na koa pukaa, a me na i koa puliilii, 4 mile ka loa ona ke ku lalani ana, a ua nui ka inake ma ka aoao Akau. Ua hoounaia ka puali koa Aupuni malalo ; o Geo. Halabeta, e kokua i na koa i waena- : konu o ka puali holookoa, a he keu o ka ; weliweli o ka hoouka ana ia manawa koke, ' ma ia wa hee aku na kipi me ke kau liilii; oi- | ai no nae e hee ana roe ke kau liilii, houluu- ; lu koke mai la no ke Generala o ka Hema, | me ka hoopau i ka pupuahulu o kona poe ī koa, a hoouka hou mai no me ke koa a me

ka ikaika no hoi: a heo koke aku ka Akau. me ka nee malie i hope. mai ka hom 9 o ke kakahiaka Sabaii. a hiki i ka napoo ana o ka la ; me ka maopopo lea ole o ka mea i lanakiia io. I He hiw"uhiw"a ke akamai maoli o na Alii; Koa Kipi. i kekahi manawa iloko o ka hoo-: uka ana, ua hoololi hikiwawe loa lakou i la ikaika a pau i ke kihi Akau a me waenako- : nu o ka puali koa Aupuni, me ke kipu wiki-| wiki mai i na poka n;ma i lawe aku ka ma- ! ke ina poe puali koa Akau, Iloko no oke ki aku o ka Akau me ka hikiwawe nui, a me ka make nui no hoi o na kipi, aole loa noj lakou i emi iki aku i hope, a aole no hoi i 1 wiwoiki; aka, me lakou no ke koalaunai ole. Ki ok\i na koa pukaa malalo o Maj Tela (Taylor) me ka hoomake nui i na kipi, ua, like me ke oki ana o ka pahi oki mauu, pela ka anaiia'na o na kipi e ua puali koa pukaaa nei. Ikawa e kiia aku ai e ia poe koa, a make iho la ka poe nana e ki mai ana na i pukunihai ma ka aoao Hema, ia wa no e paa : koke ai ko lakou mau wahi i na koa hou me| ka hikiwawe launa ole. i 0 ka hoouka ana i ke ahiahi o ka la Sa-| bati, he weliwali loa ; no ka mea, ua kaua i na kipi me he mea la, elua wale no ma-, nao iloko o lakou, o ka lanakila, a i ole ia o; ;ka make. O ko lakou manao paha. ina e lanakila ole lakou ma ia hooaka ana, e pio loa paha lakou. Ika hora 5o ia ahiahi, hoo-i Imaka ke kihi hema o ka puali koa Aupunie! ! hee, a huli koke mai na kipi e hoouka meke | kihi akau ona koa Aupuni. Me ka paa o; ko lakou manao e ho-a i na koa Aupuni ilo- ! ko o ka muliwai; ia wa, ua hookauinaha loa ;mai na kipi i ke kihi akau o ka aoao o ke ; Aupuni. | | He 35,000 wale no ka nui ona koa Au« ipuni, a he 60,000 ka nui ona koa kipi, aole ii hiki mai na tausani koa o ka Akau, e like me ka mea i manaoia, no ka mea, ua huhewa ko lakou Alanui i hele mai ai, nolaila, ihe nui ka pilihua ia manawa ma ka aoao Aupuni, no ka inea, o kekahi o na poe koa : Aupuni ua eehia ia e ka makau, a o kekahi poe hoi ua moe okoa no ka luhi. Aka, holoholo ae la o Gen. Garana (Grant, ) ma na wahi a puni o ua koa Aupuni, me ka makau ole, oiai e hiolo ana na poka ma o a maanei i ona, me ke ku ole ia ia, koi ikaika aku oia ; i na koa ona e kupaa me ka makau ole a hii ki mai na kokua ; pela kona hoohoihoi ana i ikoa ai lakou e kaua'ku i na kipi he 60,000. |Ia wa. hc eluo. hnpLilnlu o ke kahua kaūa i llilo i na kipi, me elua hapakolu hoi o na ha-

lelole o na koa Aupuni. Ma ke ahiahi, ua hiki pono i na pu a ka Akau ke ki aku mai kela, a i keia kihi o ka puali koa Aupuni, he elua me hapa mile ka loihi. He hora hookahi paha mamua o ka liula, hoomaka aku na koa Aupuni mai ke kihi hema, a hiki ika akau, e ki i ko lakou mau pukuniahi i na kipi, me ke kohakoha mau aku no hoi ona pu liilii. Aki mai no hoi na kipi me ka puahi launa ole, a me ka make nui no hoi o ka Akau, aole nae i liuliu jke ki ana pela, hoomaka rnai ana ke kawaj lawala o ke ki ana mai o na pu, a pii ae la jka ikaika oka aoao Akau. He mau wahi moku kaua kekahi e ku koke mai ana, me ke kiola mai i na poka pahu iloko o ka puali koa kipi. A nolaila, ika niolehulehu loa ana iho, ua pau ke kani ann o na pu o na aoao a elua ; a hoomaha iho la na hoa paio, me ka hooki i ka hana ana i ka hookahe koko. Hoomaha iho la no na koa Aupuni me ka hana i na mea kaua, a hiki i ka hiki ana niai o na puali koa hou malalo o Gen. Biuela, ka Alihikaua o ke kaua ma Tonesi. Ma ke kakahiaka ae o ka Poakahi, ua hoomakaia ke kaua e ka puali koa o ka Akau,: malalo o Generala \Velesona a me Generala Walasi. La ikaika loa keia hoouka ana ; a| 0 ke pale ana mai o na kipi i ka Akau maj na niea a pau, ua ikaika a ua koa maoli no, aua koa pu no hoi me na koa Aupuni. Ua nui ka make o na kipi i ria koa pukaa o ka; Akau, aua hookau liiliiia no hoi; aka, hoo- : hui kokeia ae la no eke Generala Kipi, a hoohuliia mai la no e kaua mai, hee 'ki ka Akau, a ma ia hope hee loa'ku na puali koa o ka Hema. 1 Ua holo aku o Genenila Garana me na i |papa koa elima, me kana Pahikaua e kapa:l»li ana ma kona lima, a e ku ana na poka [ma o a maanei, aole nae oia i wiwo iki. Ua i jhulo nui na kanaka malalo iho ona, a no ka! ;nui o ko lakou leo olioli, ua hiki ole ke lohe! :ia ka halulu ona pukuniahi. A hee loa'ku ; na kipi. ! Ua make o Generala Jonesona (Johnston)! !ka Alihikaua nui o ka Hema, a ua loheia! mai hoi, ua moku kekahi lima o Generala Biurigada i ka poka. He 80,000 ka nui o na koa Aupuni, a he! : 60,000 na kipi ma ke kaua ana i ka la i pio \ |ai na kipi. j Ke hooili'la ka moku kaua hao Marimaka 0 ka Hema i ka nanahu, ua puka mai nei : paha ia i ka la 6 iho nei o Apeiila. He lohe 1 hou ia mai koe o ke kaua hou o na moku' ! hao. Ke ikea aku nei no na koa kipi ma Manasa. Ua manaoia mamua'ku nei ua haalele loa ia ia \vahi e na Kipi. Ua kiia a make elua o na koa kipi i ikea malaila. _______ * E nana i ka Olelo Hoolaha a Kini Pai Kii, a e hele mai hoi e Pai Kii. j