Ka Nupepa Kuokoa, Volume I, Number 14, 1 Malaki 1862 — Page 3

ʻaoʻao PDF (1.58 MB)

Ka Nupepa Kuokoa.

 

o ka mea e hookui mai ia mea ma ka huelo o kona inoa, alaila, he oiaio, ua haukae ia i ka mea ino loa, a he mea nui hoi ia nona e loohia'i i kahi apana uuku loa o na mea maikai i ulu ma ke kihapai o ka Mahaloia. "Nani wale ka minamina o keia mau mea, i ka malu o na kanaka i ka la koho balota." Aole o maua hikilele no ia mau olelo henehene, a ua wahi Hanale nei, o ka hana ana no ia a ka poe o ka aina e, e like me ia, he kanaka Polapola ia, a nolaila, i na he kanaka Hawaii oia, ina la ua pono ko maua parau ana atu i ua taata 'la, no ia mau olelo ana.

               Ke i hou mai nei oia, i ka uwa hele o na kanaka ma na hale o ka poe noho malie, Auwe! mea kupanaha ka hoi ka uwa hele o na kanaka, oiai hoi wahi ana, ua kauoia na kanaka e hana i na mea a lakou i makemake ole ai. I uwa paha no ka lealea ? Aole paha! malia paha, ua lohe hewa ko ua o Hanale mea nana i hai aku, he uwa ? malia paha o ke kumu o ka hauwalaau he uwa na ua poe nei no, no ko lakou koho ole ana ia Hanale? Pelia piaha ? Ina no nae hoi lakou la e koho ia ia, i na no la hoi ua luhi u-a i ka ai a ka lio. No ka mea, ina no e kohoia oia, aole no e hiki ia ia ke noho ma ka ahaolelo, no ka mea, aole oia he kanaka Hawaii ; a aole hoi i hoohiki i kupa Hawaii ; a o kona aloha iho la ka ia, o ka hooluhi makehewa i na makamaka (?) hoi ona o ka apana o Koolaupoko.

                E hoiia no eia a Tahiki, hooikaika, i lilio ai i Lunamakaainana, i na la paha aole no e nele ke komo ke parau maikai atu i na taata o kona papahonua hanau.

                A no keaha ke komo ia ana o keia hale, oiai aole i paa ? Auwe ! ua lilo ae anei ka paha ia ia ka hooholo o ka wa kupono e komo ai, o na hale hou o ka poe mea hale? Kainoa no la paha, aia no i ka makemake iho o kela, a me keia mea hale, a na lakou no e holoholo ka wa pono e komo ai ko lakou mau hale? Aka, malia nae paha na ua wahi Hanale nei e hoolako mai, i na mea i nele i ka poe mea hale, i ku ai i kona makemake ke hiki mai ka manawa o ke komo ana? E nana mai e na makamaka, mai Hawaii a hiki i ka la welo o Lehua, i ka manao o keia malihini.

                Eia hou no : "A he ano e no hoi ka aeia o ka poe i lawe i ko Barenaba balota, a o lakou wale no, ke hele i kela ahaaina komo hale o Barenaba." Ua ninau paha ia i kona lunaikehala a ua kaupaona paha i ke kumukuai makamae o ka oiaio, mamua o ka hoopuka ana i na manao maluna ? He mea minamina loa ia maua ke kapa ana'ku i kekahi o ko maua makamaka he hoopunipuni, aka aole e hikiia maua ke huna i ka oiaio, ke olelo nei maua, ua hele ka poe i koho ia Barenaba, a me ka poe i koho i ua wahi Hanale nei, a me kekahi mau Lunamakaainana e ae ma ia ahaaina, a o maua kekahi i ai pu me kekahi o na pohaku kihi o ua wahi Hanale nei.

                Ke olelo mai nei i kona makemake ole e hoomaopopo i na olelo hope a maua, pela io no, akamai mai nei oe ma ia wahi, o nana auanei a hapai oe ia mau manao, ku iho i ka nuku eueu. Aole paha he manao nakui ona e hoaiai i na pu panapana, ana i moeuhane ai, a kakau ai i ka manao ona maluna'e o ka inoa Lehulehu? Ke i mai nei i ke "poholopu " ka o maua, ke hoole nei maua ia mea, a ke olelo nei hoi ua uku papalima ia ka luhi o ke kakau ana, no kona pane ana mai nei me kona inoa ponoi. Ua noho makamaka makou e like me kana i olelo ai, iloko o ka manawa loihi, a ua manao mau no maua pela, a hiki wale mai i ka wa o maua i ike ai i kona inoa ma ka Helu 13 o ke Kuokoa. A oia ko maua pomaikai, i kona hiki ole ke hele mai ma keia hope aku, me he makamaka la, oiai aia malalo iho o ka uhi o kela inoa palupalu makamaka, kahi i noho ai o na manao akiaki, a me na manao imi hala a Opuino hoi ia maua. I na oia he kanaka i makemake e hana ia maua i ka pololei, a ia ia hoi i ka nele o ka hele lalau ana imua o ke akea, ina la ua ninau mua ia maua i ka oiaio a me ka ole, o na mea ana i lohe ai no maua. " E wikiwiki ma ka lohe, a e akahele ma ka olelo ana."

                Ua hoole loa maua i ka oiaio, o na mea i hoikeia, he kumu hoohalahala mai ka mua a hiki i ka hopena. A nolaila, no ka makaukau ana no paha o kou mau pepeiao, e moni mai i na olelo ohumu (?) wahi au, ke kumu o kou hilihewa ana ma ia mau kumu. Ua laweia aku ka ka lono i ua wahi Hanale nei, i ka imi ku o maua e pepehi ia ia, aia no ia i kona manao ana. Aka, i ko maua ike iho he mau manao malihini loa ia ia maua ka pepehi ana ia ia. Aka, malia paha ua ike kona Lunaikehala, (ina ia ia kekahi oia mea) i kona lalau a me kona hewa no kona imihala wale mai ia maua a me ko maua mau pono, a oia ke kumu o kona manao wale ana, a moeuhane ana paha, e hoeha ana maua ia ia.

                "O ko'u aina keia a o ko'u Lahui keia." O Tahiki hoi kona one hanau. Pehea la ka hoi auanei e lilo ai oia i kanaka no keia aina a i hoahanau hoi no ka ohana Hawaii ? O ka lehulehu ka mea nana e hooholo i ka pololei a me ka ole o kana mau mea i kamailio ai, ke menemene nei maua nona i ka maopopo ia maua o ka olelo hooholo a ka Lehulehu.

                Ke hoaiai mai nei i ka hele ka o maua, e hooweliweli a e kinai hoi i ka makemake, a me ka manao o ka lehulehu. Ua lohe mai maua i ka olelo o kekahi mea i kokua i ua Hanale nei, oia hoi o Mr. Pareka makua, iloko o na hale halawai o ka apana o Koolauupoko, me ka hoole aku i na hoahanau, aole make koho ia Barenaba, no ka mea, he Katolika ia, A nolaila, ke ninau nei maua i ka lehulehu, owai la ka mea i oi ka ino ? O ka mea anei i hele aku e ao i ko lakou mau makamaka, i na mea ana i ike ai he pono: ma kahi kupono, a me ka lawe ole aku i kekahi helehelena koikoi, i mea hoohuli mai ai i na kanaka ma kona makemake ? O ka hele anei imua o na kanaka, me ka lehelehe i hoahuia no ka pono o ke ao e hiki mai ana, me ka aahu i hoonaniia ma ia mea, i mea e hoohuli mai ai i na kanaka, ma na mea e pili ana i ke aupuni o keia ao, ma kahi hoano o ka mea MANA LOA, e ku mai ai, hoohulihuli i na kanaka e koho ma ka mea a lakou i makemake ai ? E like me ka Pareka i hana'i ma ka apana o Koolaupoko, a maua i lohe wale mai ma ka waha o na mea he nui wale? Pehea la ko ka lehulehu manao ? Owai la ka mea i oi ka hewa ma keia hana ana ? He oluolu no maua, na ka lehulehu e hooholo mai.

                Ua maopopo ia maua, a me ka poe a ae i ike i ke kumu o ko Hanale anapu ana me he uila 'la, no kona lilo ana he Lunamakaainana i poholopu, a me ke komo ana o ka mea ma ka aoao Katolika i Lunamakaainana. A nolaila kona kaniuhu ana, me he Kekake amo pai la i hoouka kaumaha loa ia e kona kahu, a e pii ana i ka pali o Nuuanu, ma Kaneohe mai no o ua wahi Hanale nei.

                Ke kauoha nei maua ia ia e paipai ae i ka papa hoomanao ona, a e ike auanei oia, ina no he oiaio na kumu ana i kukahekahe mai nei, aole loa ia i lilo he mea hoohewaia, aole no hoi ia i lilo i hapa-umikumamaono no na ino i hanaia ma Amerika a me Beritania, Farani, a me na aupuni e ae ma na koho balota.

                A nolaila, o ka maua kauoha hope loa ia ia, e hooikaika e imi mua i ka oiaio mamua o ka hele ana e kamailio imua o ka lehulehu. A no ia mea ea ! Mai pulale wale mai oe e Hauailiki.

LIMAIKAIKA OPIO.

KEONI KAMAKI.

Waimanalo, Feb. 27, 1862.

 

No ke Akua ike ole ia, oia o Iehova,

O NA KAUA, MAKUA, KEIKI, UHANE.

                O keia mau hua kumu i kau ia maluna, e ka mea i kakau inoa ia e S. D. Keolanui, ma ka Hoku Pakipika, Helu 22, Lanani 5, (elima.)

                A ma ka hoike manao ekolu o S. D. K., ua loaa mai ia'u ka mea e pane aku ai me ka menemene i na olelo a kuu hoa o ka lepo lai ula i ka la. I ka nana ana i na manao a pau, mai ka mua a hope, ua huipu ia na mea oiaio, me na mea oiaio ole, na mea kahiko me na mea hou, na mea kaulana me na mea kaulana ole, a me he mea la, he buke hou kai loaa ia ia, o ka buke Kolana paha a ka poe Mahomeda? A i ole hoi ia, noloko mai o ka buke Gula a na Moremona e hilinai nui nei, a no ka lakou buke aku paha ?

                A ma ka hoike manao ekolu, ua olelo kuu hoa, he nui wale na Akua i hana i ke kanaka, " Ke olelo nei ke Akua i ke Akua, aole i ke kanaka, ke ano uhane o ke Akua, ke ano wahine o ke Akua, ke ano eleele o ke Akua, ke ane keokeo o ke Akua, ke ano pono o ke Akua, ke kino nui a liilii o ke Akua." Olelo hoike e maopopo ai, Kinohi 1 : 26.

                Aia ma ia mau olelo maluna, a me ka pauku kuhikuhi pu, kahi e kukulu ai o S. D. K., i kona manao, ua pau loa na Akua i ka hui e hana i kanaka. Ke hoole aku nei au, a me lakou la aku paha kekahi.

                Weheweheia, Kinohi 1 : 26. " I iho la ke Akua, e hana kakou i ke kanaka e ku ia kakou, ma ka like ana me kakou."

                Ua olelo ke Akua i ke Akua ; ka Makua, ke Keiki, ka Uhane Hemolele, ma ko lakou ano Kahikolu, i hui ai e hana i kanaka, oia kela, " Kakou." Iloko o ia pauku, aole o ke ano kane o ke Akua, ke ano wahine o ke Akua, ke ano Keiki o ke Akua.

                A e nana hoi ma 1 loane 5:1. " Ekolu mea nana e hoike mai iloko o ka lani, o ka Makua o ka Olelo, (oia ke Keiki.) a me ka Uhane Hemolele," Aia la ekolu mea iloko o ka lani nana e hoike mai; aole no hoi anei ekolu lakou i hui ai e hana i kanaka: e like me ko lakou maa, a he mau pauku e ae no e hoomaopopo ana i ka hui ia lakou a ekolu. Aka hoi, ia ia la hoi o Iehova, a me na akua a na kanaka i hoakua aku ai, kai hui e hana i kanaka.

                Eia ka ke Akua olelo, " O na akua i hana ole i ka lani, a me ka honua, e pau lakou i ka lukuia." Wahi a Iehova, o na akua hea keia? O na akua lapu ia, a akua hoaiki, akua nui, akua liilii, a pela aku. Kaawale o Iehova, ke Keiki, a me ka Uhane Hemolele.

                Eia ka mea haohao, (wahi a S. D. Keolanui.) Nohea mai ka oopa, ka ihuole, ka makahelei, ka makapo, ka ohule ka ehu, a me na ano e ae ? Ke hai aku au ia oe. No Iehova mai no ia mau ano o na kanaka a pau.

                E nana aku ma Pukaana 4:11. "I mai la o Iehova ia ia (ia Mose.) Nawai i hana ka waha o ke kanaka ? Nawai hoi i hana ka a-a, a me ke kuli, a me ka ike, a me ka makapo. Aole anei na'u na Iehova ? " Aia la na Iehova no i hana ke kanaka, e like me kana hoike maluna, iloko o ka Baibala. A ina i pau ole kou manao ma na kuhikuhi oiaio maluna, alaila hoi, e nana i na manao kahiko o ko Oahu nei poe.

                " Makole i Waolani, ohule i Waolani, haakuea i Waolani, makapo i Waolani, ihuole i Waolani, a pela aku." Aia la ike iho la oe ma " Waolani kahi o na kanaka ano lehulehu." Malia paha ua huiia kou manao me keia olelo ;. a nolaila, olelo ai oe, he lehulehu na akua, e like me na ano o na kanaka. Hookahi wale no Akua i ikeia iloko o ka Baibala, a ekolu mea ano like iloko o ia hookahi.

                Ua maopopo ae la ma ko ke Akua Kahikolu i hana ai i ke kanaka ; pela no hoi ma ka hookahuli ana i ka olelo, i ka wa o na kanaka e kukulu ana ia Babela, Kinohi 11:7. " Ina kakou e iho, iho kakou a malaila e hookahuli i ka lakou olelo, i ole e lohe kekahi i ka kekahi."

                Pela i olelo ai o Iehova i ke Keiki, a me ka Uhane Hemolele ; ma o ko lakou Kahikolu ana. Wahi a ia la, " Aia ma Hoikeana kekahi olelo e hooiaio ana no ka lehlehu o na akua. Hoikeana 12: 7 "He kaua no ma ka lani, kaua mai la o Mikaela me kona poe anela i ke delagona, a kaua aku ke delagona me kona poe anela ia ia,"

                Aole au i ike ma ia pauku a S. D. Keolanui, i lawe mai ai mai ka Baibala mai. he mau akua kai kaua; aka, he mau puali anela ia o na aoao elua. He mea okoa ke Akua, he mea okoa na anela.

                "Ma ko'u noonoo, ua pau ko kakou kanalua no ka uuku o ke Akua." Wahi a S. D. Keolanui. O oe wale no paha i kou manao, a me kou poe; aole pela ko'u, a me ko lakou la paha.

                Owai la ke Kerisitiano oiaio e olelo ana he kini akua ka mea i hana i ke kanaka ? Owai la ke Kerisitiano oiaio e like an S. D. a me Keolanui

                Pela ka nene iwaena o'u, a me lakou la aku aku hoi kekahi, no na mea a S. D. K., i hoolaha ae nei.

                Me ke aloha i na opio Hawaii, i ke alakai ia e keia mea hou a S. D. K., i hoolaha ae nei iloko o ka Hoku Pakipika.

                E kukini oe e ka Nupepa Kuokoa; a e ao pono aku i na opio mai Hawaii, a Niihau, o kuhihewa lakou la i ke ao a S. D. K., maloko o ka Nuepa ka Hoku Pakipika. Me ka mahalo.

H. P. KALAPUKAIHAEHAE.

Honolulu, Feb. 21, 1862.

 

Mele no ka Moi.

Nupepa Kuokoa ; Aloha oe:

                Ke ike nei au i keia la ma ka NUPEPA KUOKOA, i kahi olelo a H. M. Whitney, e olelo ana penei, " Auhea oukou e ka poe o Hawaii nei i akamai i ke kakau mele, aia mai ka hana na oukou, he hana nana e hoike i kou inoa, a e hoomanaoia'i hoi e kou lahuikanaka," I ko'u ike ana iho i keia, ua hauoli ko'u manao e kakau i wahi mele no ko'u Moi alohaia, me kuu manao ole e lawe i ka uku makana i oleloia ae nei. Nolaila, aole au i hoouna aku ia H. M. WHITNEY no ka makemake e ukuia mai. Nolaila, ua manao wau e hoolaha ma ke akea i mea e ike iho ai no ka Moi, a me kona lahuikanaka, a ina ua pono ia i kona manao, e hoolaha ae no ma ke akea i ike na mea a pau. Ina he mea pono keia i ko ka Moi manao, alaila, e hoomakaukau hou no au mahope i mau mele pili i ka lanakila ana, i na kaua, mele hoalohaloha a ka Moi i kona mau koa, a me ka lahui, a me ke mele pili no ka noho Alii ana, a me ke Aupuni, a me ka lanakila mau ana, ina pela ke Akua e kokua mai ai.

                Eia malalo nei kekahi Mele a'u i haku ai no ko kakou MOI LOKOMAIKAI, a he pono i ka poe haku mele ke nana pu mai, a e hoopaanaau no i mea e oli ai i ko kakou Moi no kona la hanau. O ka Leo Mele nae o keia Mele, oia hoi o " GOD SAVE THE KING," a o " AMERIKA," a o " LAHAUOLI" ma ka olelo Hawaii.

 

Na ke Akua e hoola i ka Moi!

LEO "GOD SAVE THE KING."

1.

Ke Akua nani e,

Kokua a launa,

I ke Alii!

Nau no e kiai mai,

Nau no e hoopomaikai,

I ko makou Alii,

I ola mau !

 

2.

Ka Moi Wahine,

Kau e hoopomaikai,

I ola ai !

E hoonui ae hoi,

I kana mau hua,

I lehulehu ai,

A ola mau !

 

3.

Keia Kamaiki nei,

Kau e malama mai,

I ola mau !

Hoolilo ae ia ia,

I mea kupaa mau,

Ma ka Noho Moi,

A mau loa !

 

4.

E hookupaa mai,

I keia Aupuni,

I onipaa!

E mau ae ke ola,

E mau ka maluhia,

E ola lakou nei,

Ke Akua mau !

JNO. L. NAILIILI.

Honolulu Dek. 17, 1861.

 

He Kanikau

NO RAHABA PAAHANA.

Kani uina owa ka pihe i ke awakea,
He pihe noa i Puulena ke ahi a ka wahine,
I ho-a lapalapa i ka uka o Puna,
Malamalama i kau i ke kua makani,
Ahu wale Kumukahi me Makanoni,
Maloko o ka noni ka hoalauna ole,
Nona ka ka uhane e hele nei,
E pae nei ma Kaumakani,
E imi ana i hoa hui,
A loaa o Kanawai wahine e Alewa la,
Auwe ! kuu wahine — e,
hoi mai. E hoi mai oe a Laweola,
Helekiki mai ana ke aloha,
Anuanu ana ke hiki mai,
Huihui ana i kuu manawa,
I kuu waimaka e uwe nei la,
Auwe ! kuu wahine — e hoi mai.

Kuu wahine mai ka aina hanau,
A aua e ho ai i Uu,loknop

I ke kai wale hoi o Honoipu,
A kaua e noho ai i ka la makaponiuniu,
La pololi ai ole o Kekaha,
Nana ka maka i ka huakai kalepa,
I kai ke ola i ka lawaia,
Haalele kaua ia Hawali,
Hele mamuli o ke kane,
Ike-a ka hono o Piilani,
E waha ana ma ke kua ma ke alo,
I noho iho ai kaua ia Molokai,
Ma Kona, Kalae, Koolau, kaua i noho ai,
Ka aina loihi o Hina,
Ku mai kaua hele i Oahu,
Noho kaua i ka uka o Pauoa,
E ike ana i ka ulunahele o Honolulu,
Auwe ! kuu wahine — e,
hoi mai. Kuu wahine mai ka lai o Honolulu,
I noho liai ma ka hale hoopiliwale,
Ku ae kaua hele i Kauai,
Ike kaua i na hono a Manokalanipo,
E lele mai ana o Kaula me he manu la,
Noho ai kaua i ka lai o Puna,
I piliia e kaua ka hele ana ia Kauai,
Noho ai kaua ia laila he ehiku makahiki,
Haalele ia Kauai hoi i Oahu,
Auwe ! kuu wahine — e,
hoi mai. Aia kuu wahine ua haalele mai,
Ua makani kuu wahine ua pauaho,
Ua haalele mai nei ia'u,
Ua lilo i ke one lauana a Kane la,
Aia me Hiku i ka pua la,
Ke noho mai la me Lilinoe i ka mauna.

Me na wahine kuipua lehua o Puna,
Auwe ! kuu wahine — e,
hoi mai. Aia o Paahana o ka uhane hele o ke awakea,
Uhane maka hou o Puunui,
Uhane auau wai o Kunawai,
O oe ka ka uhane i ka punohu makani la,
Auwe! kuu wahine — e, hoi mai.

A. KAHANANUI.

Puunui. Honolulu, Oahu, Feb. 22 1862.

 

AWA O HONOLULU

Na Moku ku mai.

Feb.        22—Moku kialua Jeannette, mai Maliko, Maui mai, me 129 pahu ko paa, 30 pahu molakeke, 5 eke pepeiao laau, 14 ili bipi, me na ohua.

                23—Moku kiapa Amerika Yankee, 14 na la mai Kapalakiko mai, me na waiwai kalepa a Wilcox, Richards & Co.

                23—Moku kialua Olivia, mai Kapalakiko a me Lahaina mai, me 100 M. pili hale, he 19 na la ona mai Kapalakiko a hiki i Lahaina.

                23—Moku kialua Kamoi, mai Kahului a me Lahaina mai,me 50 eke ko, 3 kukaa mauu, a me na ohua.

                23—Moku kialua Molokai, mai Hana mai, me 9 eke pepeiao laau, 53 pupu awa, 3 owili baka, a me na ohua 9.

                25—Moku kialua Keoni Ana, mai Koloa mai, me 11 pailawahie.

                26—Moku kialua Odd Fellow, mai Hanalei mai, me 265 eke ko paa, 3 eke pepeiao laau, 2 lio, 18 paila wahie, me na ohua.

                28—Moku kialua Moiwahine, mai na awa o Kauai mai, me 47 pahu molakeke, 246 eke ko, 2 pahu ko paa, 344 eke ko, 2 pahu bata, 5 pahu aila bipi, 28 ili bipi, 5 eke pepeiao laau, 3 lio, 3 ohua haole, a me 42 ohua kanaka.

 

                Ke kauohaia'ku nei na Lunakula, a me na Kumukula, e hooili mai i ka inoa o ka poe Hanau, Mare, a me ka poe Make, i hoolahaia'i ma ka Nupepa Kuokoa. E kakau mawaho o ka palapala ia H. M. Wini, Luna Pai o ke Kuokoa; a i ole ia, e haawi ae i na Luna o ke Kuokoa.

 

HANAU.

 

                LONOPAAWELA—Feb. 4, ma Ualapue, Molokai, hanau o H. Lonopaawela (k.) na Hulihee me Kamakele.

                WAHINEMAIKAI—Feb. 11, Laiewai, Koolauloa, hanau o Wahinemaikai (k.) na Apuakehau me Puakalua.

                NAKAIEWALU—Ian. 28, ma Halawa, Ewa, Oahu, hanau o Nakaiewalu (w.) na Kau me Haalou.

                KUKANILOKO—Feb. 12, ma Manana, Ewa, Oahu, hanau o Kukaniloko (k.) na Pika me Laamaikahiki.

                MILEKA—Feb. 12, ma ia wahi no, hanau o Mileka (w.) na Kaanaana me Makaole.

                KAELE—Feb. 15, ma Honouliuli, Ewa, Oahu, hanau o Kaele (k.) na Kahunahano me Ninihua.

                NAMAUU—Dek. 28, 1861, ma Pauwela, Hamakua, Maui, hanau o Namauu (k.) na Piohia me Koleka.

                NOA—Ian. 14, ma Haiku, Hamakua, Maui, hanau o Noa (k.) na Paahana me Kuahewa.

                KAAEA—Feb. 10, ma Pauwela, Hamakua, Maui, hanau o Kaaea (k.) na Iiopio me Moewale.

                KAULANA—Feb. 17, ma Kalao, Molokai, hanau o Kaulana (w.) na Maalewa me Hele.

 

MARE.

                KAAUWAEPAA—WALINUU—Feb. 6, Keawakapu, Honuaula, Maui, mare o Kaauwaepaa me Walinuu.

                OPIO—LUPUA—Feb. 14, ma ia wahi no, mare o Opio me Lupua.

                KAHANA—KAAKAU—Feb. 19, ma ia wahi no, mare o Kahana me Kaakau.

                KAMAKA—TAMARE—Feb. 22, ma ia wahi no, mare o Kamaka me Tamare. Na S. W. Nueka lakou i mare.

                KEALO—KAHOOHIHIA—Feb. 10, ma Kaneohe, Koolaupoko, Oahu, mare o Kealo me Kahoohihia.

                KAOHIE—KAHIKONA—Feb. 15, ma ia wahi no, mare o Kaohie me Kahikona.

                KAMALU—POLOHUA—Feb. 25, ma ia wahi no, mare o Kamalu me Polohua. Na Rev. B. W. Pareka lakou i mare.

 

MAKE.

                KAILIAHI— Dek 29, 1861, ma Kaamola, Molokai, make o Kailiahi(w.)

                KAHUKIAI— Dek. 29, 1861, ma Kamalo, Molokai, make o Kahukiai(w. )

                KUMAUNA— Ian. 8. ma ia wahi no, make o Kumauna (w.)

                PAHUPU— Ian. 5, ma ia wahi no, make o Pahupu (k.)

                KAPAHU— Feb. 5, ma Kapualei, Molokai, make o Kapahu (k.)

                HENERE— Feb. 22, ma Keawanui, Honuaula, Maui, make o Henere (k.)

                KAPU — Feb. 19, ma ia wahi no, make o Kamakee Kapu (w.)

                KAAIHUE—Ian. 31, ma Kumimi, Molokai, make o Kaaihue (k.)

                POAIMOKU— Feb. 7, ma Waialua, Molokai, make o H. K. Poaimoku (k.)

                OKANE— Feb. 10, ma Kapae, Molokai, make o Okane(k.)

                HIIAKA— Feb. 21. ma ka Hale Mai Moi Wahine, Honolulu, Oahu, make o Hiiaka (w.)

                KAAKAU—Feb. 23, ma Kaakopua, Honolulu, Oahu, make o Kaakau (w.)               KANUHA— Feb. 1, ma Waikapu, Maui, make o Kanuha (k. )

                KANOHOKULA— Feb. 13, ma ia wahi no, make o Kanohokula (k.)

                NALIIWAHINE— Feb. 23, ma Kaoaopa, Honolulu, make o Naliiwahine (w.)

                MIIMII— Ian. 9, ma Waikele, Ewa, Oahu. make o Miimii (w.)

                KAUAHI— Ian. 12 ma Waiawa, Ewa, Oahu, make o John Kauahi (k.)

                KALIAKA— Ian. 31, ma ia wahi no, make o Haliaka (w.)

                KAPAHUNUI— Feb. 9, ma Waimalu, Ewa, Oahu, make o Kapahunui (k.)

                KANENIU — Feb. 12, ma Hoaeae, Ewa, Oahu, make o Kaneniu (w.)

                KAAKAU — Feb. 13, ma Waiau, Ewa, Oahu, make o Kaakau (k.)

                KEALOHA— Feb. 15, ma Aiea, Ewa, Oahu, make a Kealoha (k.)

                KAAKOMAE— Feb. 19, ma Waiawa, Ewa, make o Kaakomae (k.)

                KUAPUU— Dek. 12, ma Kapukaulua, Hamakuapoko, Maui, make o Kuapuu (w.)

                PANIWAA— Dek. 22, ma Kuiaha, Hamakualoa, make o Paniwaa (w.)

                NAHULA — Ian. 3, ma Puaahookui, Haiku, Maui, make o Nahula (w.)

                KAHELEMAUNA — Feb. 8, ma Pauwela, Hamakualoa, Maui, make o Kahelemauna (k.)

                KAIWI — Feb. 9, ma ia wahi no, make o Kaiwi (k.)

                PUHAKE — Feb. 12, ma ia wahi no, make o Puhake (k.)

                KAHULU— Feb. 14, ma ia wahi no, make o Kahulu (k.)

 

Olelo Hoolaha.

                UA HOOKOMOIA MAI HE MAU HOLOHOLONA HELE hewa, eia i ka Pa Aupuni ma Pauoa nei, ke ano a me ka hao malalo iho :

LIO KANE ULAULA, hao ano e.

LIO KANE ULAULA WIWI, hao manamana.

LIO WAHINE ULAULA WIWI, hao ano e.

LIO WAHINE ULAULA elua, hao manamana.

LIO WAHINE AHINAHINA elua, hao ano e.

PIULA WAHINE KEOKEO, aole ike ia o ka hao.

NAPUNAKO.

Luna Pa Aupuni.

Pauoa, Honolulu, Oahu, Feb. 28, 1862.  14-2t*

 

OLELO HOOLAHA.

                UA HOOPII o Kainoa kue I KANA KANE o Kahoohiai, no Honolulu mamua, e hooki i ko laua mare ana, no ka haalele wale ana no na makahiki eiwa o Kahoohiai i kana wahine. E hanaia keia hoopii imua o ka mea Hanohano

O John Ii,

Ka Lunakanawai o ka Aha Kiekie, o ka Poakolu, oia ka la 5 o Maraki, i ka hora 9 o kakahiaka, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu.

JNO. E. BARNARD.

Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

Honolulu, Oahu, Feb. 26, 1862.  14 2t

 

OLELO HOOLAHA.

                NO KA MEA, UA NOI IA MAI KA MEA HANOHANO John Ii, ka Lunakanawai o ka Aha Kiekie e Umauma, no ka hookohu ia ia i Luna Hooponopono Waiwai o Opealua w, o Honolulu i make aku nei : Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poakolu, oia ka la 5 o Maraki, i ka hora 9 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia noi ana mai, a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu.

JNO. E. BARNARD.

Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

Honolulu, Oahu, Feb. 22, 1862.  14-1t

 

Koa Pualu Hawaii!

                MA KE KAUOHA a G. M. Robertson, OIA HOI ke Kapena o na Koa Pualu Hawaii. Helu akahi, e hoolahaia maloko o ka nupepa, i ike kela mea keia mea ; nolaila, ke kauoha ia aku nei ka poe opiopio kupono i ke ano koa e noho nei ma ke kulanakauhale nei, a me ka poe ma kahi e aku e pili kokoke mai ana, ka poe hoi i makemake e komo maloko o keia Puali, e hele mai ma ka

Hale Makoko.

I ka po o ka Poaha a me ka po o ka Poaono, i ka hora 7 o ke ahiahi.  J. PAPA. (Kakauolelo.)

Honolulu, Oahu, Feb. 17, 1862  14-1t

 

Keena Kanikela o Amerika Huipuia.

Ma Honolulu, Pae Aina Hawaii.

Feberuari 17, 1862.

                O KA POE A PAU I AIE AKU IA George Thomas (Keoki Kamaki,) o Honolulu i make, ke kauohaia aku nei lakou, e uku mai ia mea ia P. C. Jones, ma ka Hale Kalepa o Wilcox, Richards & Co. Oia ka'u mea i hoolilo, me ia na mana a pau e ohi mai i na aie, a o ka poe a pau ana i aie aku ai, ke kauohaia aku nei, e lawe mai i na Bila ma keia keena.

ALFRED CALDWELL (Kanikela A. H.)

13-3t  Mea malama waiwai o George Thomas i make.

 

OLELO HOOLAHA.

                E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU, UA HOOkapu au i ke komo wale ana o na holoholona ma ko'u aina ma Puiwa, a i na e loaa ia'u ka Lio, me ka Hoki, a me ka Bipi, e hele wale ana ma ka aina i haiia maluna, alaila, e hoouku no au i elua dala ($2.00) no ke poo hookahi. A ina e uku ole mai ka poe mea holoholona, alaila, e lawe no au i na holoholona i ka Pa Aupuni, ke hala ka manawa i oleloia, no ka uku ana ma ke Kanawai o ka aina. O ka

Moa,

Pelehu,

Puaa,

Kao.

A ME NA MEA E AE.

                E hooukuia no e like me ke Kanawai. Kapu na kanaka aole e hele wale maluna o ko'u aina, me ko'u ae mua ole aku.

G. R. ROSS, Loke.)

Puiwa, Nuuanu, Honolulu, Feb. 23, 1862  13-2t

 

KAMANO! KAMANO!!

1050 PAHU KAMANO MAIKAI LOA i loaa mai nei. A e kuaiia aku e like me ka makemake o ka poe kuai mai. Ma kahi o  6-3m.  H. HACKFELD & Co. (KALE MA.)

 

No Hilo!

KA MOKUMAHU

'KILAUEA,'

E HOLO ANA NO

HILO.

A ME NA AWA E PILI ANA.

MA KA POAKAHI, MARAKI LA 3, 1862. ma ka hapalua o ka hora 4 o ke ahiahi, aole e panee aku.

                No KONA hoi a me na awa e pili ana, ma ka Poalua, Maraki la 11, ma ka hapalua ponoi o ka hora 4 o ke ahiahi.

JANION GREEN & Co.

Luna H. N. Co.

 

KA LAKO HALE

A ME NA

Pahu Kupapau!

            AUHEA OUKOU, E KA POE E MAKEMAKE ANA E kuai ma ke ano makepono wale! Eia no ke waiho la ma kuu Hale Paahana, ma Alanui Papu.NA PAPA KAUKAU!NA LAKO HALE!NA PAHU KUPAPAU!PAHU KOA,....$12.

            Ua loaa mai hoi na mea hoonani Pahu Kupapau he nui loa, ae kuaiia no ka uku makepono.A ua makaukau no hoi au e kuai aku i ua mau mea hoolakohale, a ka poe e makemake ana e kuai me a'u no ke dala. No-laila, ke makemake nei au e kuai aku i na lako hale e hai meka uku aku i ke dala maoli, a ua lako hoi i na mea hoolako haleno ke kuai aku ia hai, no ke kumukuai emi loa.

HANALE ALENA.

12-6m  Alanui Papu.

LOLE MAKEPONO.

                AIA MA KE KIHI O KE ALANUI PAPU ME KE Alanui Kalepa, mauka ponoi iho o ka Hale Uinihepa,Humu Kamaa, malaila kahi i ku ai ka Hale Kuai o

KEOKI OLELO E.

                Ua makaukau mau ia e kuai aku i na lole o na ano a pau, meka uku emi, a he loaa mau mai na lole hou o na ano a pau makona hale, i kela manawa, keia manawa.

Honolulu, Feb. 14, 1862.  12-3m

 

Ili Hooluuia.

                AIA MA KA HALE KUAI PAPA O Kamuela, e loaa ai na Ili Hooluu, o kela ano, o keia ano, he kumukuai oluolu no, e pono i na kanaka humu kamaa, a humu noho lio, e hele mai e kuai i ike i ka makepono.

KIMO PELEKANE.

Honolulu, Feberuari 1, 1862.  11-3m

 

HOKI! HOKI!! HOKI!!!

                I NA HE MEA Hoki NUNUI, KUPONO I KA hoounauna, a manao e kuai, owau ka mea makemake.

KIMO PELEKANE.

Honolulu, Feberuari 1, 1862.  11-3m

 

Olelo Hoolaha

I ka Lahui Hawaii.

PAPA, LAAU HALE, Pili Hale!

A me na lako e ae a pau, no ke kukulu ana i na hale.

                UA MAKAUKAU AU E KUAI AKU IA OUKOU i na Lako Kukulu Hale, me na Pa, a me na mea e ae a oukou i manao ai.

NA:

PAPA O KELA ANO, KEIA ANO LAAU HALE, o kela ano, keia ano. PILI HALE, PINE, AAHO. KEPA. PANI PUKA, PUKA ANIANI, OLEPELEPE, KUI, PENA. AILA PENA, WAI HOOMALOO PENA.

Ia mea aku, ia mea aku, no ke kumu k uai makepono, e emi ana malalo iho o ka kekahi poe. E hiki mai ana na moku papa o'u i kela manawa keia manawa, nolaila, e lako mau ana au. E hele mai ka poe kuai mai Hawaii a Niihau, e halawai me a'u, ke keiki kamaaina, mamua o ka hele ana aku ia hai, i maopopo ia lakou ka oluolu, a e loaa no au ma ko'u wahi, mauka iho o ka Hale Hookolokolo.

KAMUELA, (kaikaina o Kimo Pelekane.)

Honolulu, Ian. 17, 1862.  8-3m.

 

Olelo Hoolaha.

                E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU MA KEIA PALApala ke nana mai, ke hai aku nei au ma ke akea, ua hoopaa loa aku wau i ka ohi ana a me ke kii ana o Kanalua i na aie a pau o ka poe i aie mai ia'u e noho ana ma keia Mokupuni Oahu, aoe loa e haawi iki kahi mea aie ia ia. Ina kekahi poe i aie ia'u e haawi i ke dala ma ko Kanaloa lima, aole loa wau e ae ana i ke kaa ana oia aie mai ia'u. Eia keia, ua koho aku wau ia W. Ioena, J. Hoolapa, J. Umi, Makaahoa, Kaipo, a me Kapa, he mau makai no Honolulu nei, o lakou ka poe nana e ohi a kii i na aie a pau o ka poe e noho ana ma ka Mokupuni Oahu, oiai e pono ana ko lakou noho ana, a e loaa ia lakou ka uku no ka ohi ana, a me ke kii ana i na aie, he hapaha dala o kela dala keia dala i ohiia mai e lakou, a ke kauoha aku nei au i na mea a pau loa, e hoolohe i keia, e hoopii ia auanei oukou.

AKAI, (Pake.)

Honolulu, Feberuari 5, 1862.  11-1m

 

OLELO HOOLAHA.

Waiwai o KINAU (W) i make aku nei

NO KA MEA, UA NOIIA MAI OWAU, E MALIU NO ka hooiaio ana i ka palapala kauoha hope loa a KINAU (W.) no KIHU, Mokupuni o Kauai, i make aku nei; Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau, ke pili, o ka Poakolu, oia ka la 5 o Maraki, i ka hora 9 kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia, no ka hoolohe i ka oiaio o ua palapala kauoha la, a me na mea hoole, i hoikeia, aia ma ko'u keena hookolokolo ma Malumalu, Kauai.  J. HARDY,

Lunakanawai Kaapuni Apana Eha K. H. P.

Nawiliwili, Feb. 3, 1862.  12-3t.

 

OLELO HOOLAHA.

                E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU, ME NA Haole, a me na Pake, o maua o na mea nona na inoa malalo nei, ke hookapu aku nei maua i ko maua Aina Kuai Hoolimalima ma ka Apana o Koolaulaoa, Kaaawa, Oahu, o Keoni Keneta. Ua kapu na holoholona e hele ana maluna o ua aina la o maua i hoolimalima ai. Ua kapu

NA:

Lio,

Bipi,

Hoki,

Piula,

Hipa,

Kao,

Puaa,

Pelehu,

Moa.

                Ina e loaa ia maua kekahi o keia mau holoholona i hai ia maluna, e uku no e like me ke Kanawai, i na i uku ole mai, e lawe ia ma ka Pa Aupuni keia mau holoholona i hai ia maluna.

MAILOU.

KUEWA.

Kaaawa, Koolauloa, Oahu, Feb. 19, 1862.  13-4t