Ka Nupepa Kuokoa, Volume I, Number 2, 1 Nowemapa 1861 — Na Palapala. He Manao Hooakaka. [ARTICLE]

Na Palapala.

He Manao Hooakaka.

ALOHA OE E KA NUPEPA KUOKOA :—Ua koiia rnai au e kekahi olelo maloko o ka Helu 2 o ka Hoku o ka Pakipika i kakauia e J. W. H. Kauwahi, no ka Nupepa i haiia maluna, a o ke poo o ke kumu manao, penei noia. "No ka Hoku o ka Pakipika" e pale ia'u iho no na olelo ma kana palapala, e i ana, "Ua ike oukou i ka olelo a Waianuenue o Honolulu ma ka Nupepa Kuokoa i hoopukaia iho nei. He olelo hoino no ia i keia Ahahui, a e hilinai ana ia H. M. Wini, no kona kuonoono, a e lawe i kona pepa ka pono ; pela no kona manao. No ka mea, ua ike oia he poe kanaka maoli ka poe hapai i ka Hoku o ka Pakipika, a he poe waiwai ole no ka nui o lakou, a nolaila ka olelo ana me ke keakea aku aole make lawe i ka pepa a keia poe kanaka maoli, e lawe no i ka pepa a H. M. Wini." I ko'u heluhelu ana i na olelo maluna, ua wikiwiki au i ka nana hou i ka'u mau olelo i kakau ai ma ka Nupepa Kuokoa, ua heluhelu au me ka hoomaopopo pono i na olelo o loko mai mua a hiki i ka hopena. A ole nae i loaa ia'u kekahi olelo e hoino ana i ka "Hoku o ka Pakipika," nolaila, manao au ua kakau o J. W. H. K. me ke kuhihewa loa. Ke i hou mai nei ua hoino ka'u mau olelo i ka Ahahui nana e hoopuka nei i ka "Nupepa Pakipika;" ke ike ole nei au i ke kumu o kana olelo ana pela. No ka mea, aole kekahi olelo a'u e i ana he Nupepa ino ka "Hoku o ka Pakipika." aole hoi au i olelo iho he poe ino ka Ahahui Hoopuka Nupepa o ka "Hoku o ka Pakipika," e loaa'i la hoi ke kumu o kana olelo ana pela. Ua hai au me ka wanana aku i ka lehulehu, e makaala ma ka ninau ana i ke ano o ka poe hoopuka Nupepa, me ka noonoo i ke kulana o ua poe la nana e hoopuka ana, mamua o ka lawe ana, me ko'u olelo ana aku i ka Lahui Hawaii, i ko'u ninaninau ana i ko H. M. Wini ano a me kona kulana, a ua maopopo ia'u kona ano kuonoono, a nolaila aole o'u kanalua i ka lawe ana i ka Nupepa Kuokoa. No ko'u olelo ana pela i manao ai oia he olelo hoino, a he keakea wale aku i ka Nupepa o lakou "Ka Hoku o ka Pakipika." E ka Lahui Hawaii! he mea hewa auanei ka hai ana aku ia oukou o kekahi mea i kana mea i ike maka ai, a me ke ao ana aku ia oukou, e noonoo o puni auanei i ka poe apuhi wale mai? He hewa anei ka paipai ana aku i ko kakou Lahui e makaala? Ke olelo nei au me ka oiaio aole pela, he pahiku o ka oleloa. O ka pono ka paha i ka manao o ko kakou makamaka, ka hai aku i ka lehulehu e moe na maka a e pani hoi na pepeiao, o ike mai auanei i ka mea e hanaia aku ana ia lakou. E hoomaopopo kakou i na olelo a ua J. W. H. K. nei, e hele kakou e halawai me ia i luna ponoi o kona kahua. Ke olelo nei oia he poe ilihune ka hapa nui o ka Ahahui, i na pela, alaila, a kahi a lana mai ko'u manao e kauleo aku i ko'u Lahui, e noonoo, e ninaninau i ka poe e uhi ana ia lakou iho malalo o ka inoa o ka Ahahui Hoopuka Nupepa o ka "Hoku o ka Pakipika." No ka mea, ua ike paha kekahi poe o Honolulu nei, a o kekahi poe no aole i ike, oleloa aku hoi ka hapanui o na kanaka e noho ana ma na mokupuni e ae ma ka Pae Aina Hawaii nei. No ka mea, he mea pono i kela mea keia mea ke ike nnua i kona hoa kuai mamua o ka hoolilo ana i kona dala, a nolaila, he mea pono i ko'u manao e ninau kakou; owai ka Ahahui? Owai ka poe lala? Heaha ka lakou hana? Aia i hea ko lakou mau hale? He poe ano maikai anei lakou, a he poe ano inoino anei? No ka mea, ua hiipoi lakou i ka inoa nui AHAHUI. Aka, aole lakou i hai mai i ka poe lala o ua Ahahui nei, a nolaila, me he mea la, he poe maauaua umeke keia poe e hele ana ma na alanui me ke kahea aku me ka lea nui "He umeke ua piha i ka waiwai! he umeke ua piha i ka waiwai!" aole nae he wehe ae i kona poi i ikea'i ka waiwai oloko. Pela keia poe e noho nei maloko o ka

malu o kela inoa Ahahui Hoopuka Nupepa, o ka Ahahui ka mea i hoikeia, aka, aole he haiia mai o ka poe nona ka Ahahui. Aole lakou i hoolaha ae ma ke akea, me ka hoike i ka lakou mau olelo ae like imua o ka lehulehu i ike ia ai ko lakou hoopaa ana a me ko lakou hoohui ana ia lakou iho he "AHAHUI." No ka mea, ua maopopo ia kakou, aohe hana e holo ke ole ke dala, a ina he oiaio ka hapanui o ka Ahahui, he poe waiwai ole, alaila, he kumu pono ka ike mua ana o ka lehulehu i ka olelo ae like o keia Ahahui, me ka hooiaio ana i ko lakou mau inoa imua o ka Luna Kaau Kope i oiaio ai. Eia na kumu e pono ai ka ike mua ana o ka lehulehu i na mea i haiia maluna. lna e lawe kekahi mea i ka Hoku o ka Pakipika no ka makahiki hookahi, me ka uku i na dala elua, a hala paha na malama eha a eono paha, hiki ole ke pai, no ka nele i ke dala. Eia paha ka ninau, nawai e hoihoi mai ke poho, a me ke koena dala a ka poe i uku? A nolaila, he ninau nui keia, nolaiia, i pono ai ke ike e i ke ano o ka poe i hui, i maopopo ai kahi e kikoo mai ai ka poe mea koena dala i ko lakou waiwai. He mea pono ole i ko'u manao ka hoikeike ana mai o ka Ahahui ma ka aoao hinuhinu wale no o ka lole, aole hoike pu mai i kona kalakala. Ua kaena na kanaka o Beretania Nui, me ka haaheo i ko lakou Loio akamai, ia Haku Borohama, (Lord Brougham) a o Amerika, ua kaena ae me ka haaheo nui i kona mau Loio akamai, ia D. Webster ame H. Clay, (na mea i aloha nui ia e ka Lahui Amerika i ko laua make ana aku nei.) A owau hoi o ke kanaka Hawaii, ua kaena au me ka haaheo nui i ka Loio akamai o ko'u one hanau nei, oia o J. W. H. Kauwahi. Aka, i ko'u ike ana i na olelo ana a'u i hai ae nei mamua, olelo iho la au ia'u iho, he oiaio, ua aui ae ka la o kona akamai, a ke puolo nei ka naauao i kana ukana me ka hoomakaukau e hele mai ona aku la. No ka mea, ua hoolilo oia i ke ano o ka'u olelo ma ka wai hooluu ano e loa. WAIANUENUE.