Ka Nupepa Kuokoa, Volume I, Number 1, 1 ʻOkakopa 1861 — Page 3

Ka Nupepa Kuokoa.

 

Na Palapala.

 

He mooolelo pokole no ka hele ana o ka Ahahui Ekalesia ma Hauula.

 

                Sepatemaba 9. — Ua hoomaka ko makou hele ana mai Honolulu aku, i ka ai-na awakea. Hela aku la makou a hiki ma Koolau o Kaneohe , ua moe na Kumu me kekahi mau Luna ma Kaneohe . Hele aku hoi makou a hiki ma Waikane, ua hookipa aloha mai na kamaaina ia makou malaila. Ua malama makou he mau halawai haipule ma Waikane. Ua oluolu no makou no na mea kino, a me ka olelo paipai no ka pono o ke Akua.

                Ia makou nae i hiki ai ma Waikane, pakele o G. P. Judd me ke Kahunapule o ka hale pule haole, mai poino laua. Penei ke kumu o ko laua poino ana, i huli pu ke Kaa, a haule iloko o ka wai, haule pu me G. P. Judd ma. Kokua makou ia laua, a ua pakele ke ola.

                Moe makou ia po a ao ae, hele aku makou, a noho ma Hauula. Hookipa maikai o M. Kuaen ia makou ia mau la o ka noho ana.

                Ua akoakoa mai na Kahu; me na Luna. Ma ka ekalesia o Kawaiahao; Rev. E. W. Kalaka ke Kahu, na Luna; l P. Naone; 2 Ehu; 3 Pahukula; 4 Aumai; 5 Kaihumua.

                Ma Kaumakapili; Rev. L. Kamika ke Kahu; na Luna; 1 Solomona; 2 Hu; 3 Kaoliko; 4 W. N. Pualewa; 5 Keolanui.

                No Ewa; S. Kahoohalahala ke Kahu; na Luna: 1 Kame; 2 Kulohi; 3 Ieke; 4 Kaeku; 5 Kaomi.

                No Waianae, aole he Kahu, he mau Luna wale no; l Kalama; 2 Kalino; 3 Halualani: 4 Kuapuu; 5 Poomahoe.

                No Waialua; Emesona ke Kahu; na Luna; 1 Kauwa; 2 Hakuaulani; 3 Ili; 4 Kukea; 5 Kaiaikawaha. — No Kahuku; l Kahikapu.

                No Kaneohe; Pareka ke Kahu; na Luna; 1 Mahoe; 2 Pii; 3 Meemano; 4 Kaawa; 5 Kaneakalau.

                No Hauula; M. Kuaea ke Kahu; na Luna; 1 Lua; 2 Wahinemaikai; 3 Ukeke; 4 Holokahiki; 5 Kaleokahea.

                Ua nui na mea hou i hanaia ma keia Ahahui Ekalesia, e ike paha kakou ma ka "Hoku Loa" a me ka "Hae Hawaii ," no ka mea ua hooholo ia, na Rev. L. Kamika e hoopuka. Aka, mamuli o ke koi nui o ka makemake, nolaila, ua lana no ka manao e hooili aku i keia manao ma ka "Nupepa Kuokoa."

                O kekahi mea hou ma keia halawai ana, oia no ka ahaaina a ka Haku. I ka poalima, oia ka pau ana o ka halawai ma Hauula, ua akoakoa na Kahunapule me na Luna, me na hoahanau i hiki mai. Ia Emesona ka wawahi berena, ia Kalaka ke kiaha, ia M. Kuaea me S. Kahoohalahala ka lawe berena me ka waina.

                Eia ka mea hou, i ko'u manao, o ka pau ole o na pa berena, no ka mea, ua nui loa makou, aole nae i pau. Pela no na kiaha, elua no kiaha, ua lawa na mea a pau a koe no, Aole pela na aha hoahanau, he inu ka hana, he pakela inu waina ka hope.

                Eia keia, ua mahalo makou no ka maikai o ka hale pule o Hauula, i ka nana aku, ua nani maoli, maikai o loko, maikai pu me waho, maikai na noho, maikai no na mea a pau. Ua hoohalike ia me ka olelo a ka poe haku mele i ka wa kahiko, e olelo ana, Maikai Kahana, he Ahiu ka makani.

                Ia kakou e hiki aku ai i Kaaawa, o ka hale pule o Hauula ka kakou e ike mua aku ai. E like me ka moku kalepa e hoea mai ana ma ka lae o Leahi, pela no ka luakini o Hauula, e ku kilakila ana me ka hoikeike i kona nani.

                Nolaila, ia oukou e na hoa o ka Ahahui "Nupepa Kuokoa," i mahele ia mai, mai loko mai o ka "Hoku Pakifika, e hoolana oukou i ko oukou manao, pela ka olelo a Paulo . " No oukou ka olelo hoolana, a no ka oukou poe keiki, a no ka poe i kahi mamao aku."

                He pono oukou ke hoopuka i Nupepa maikai, ano maemae na olelo o loko. No ka mea, mamuli o na elelo paipai a Kauka, e olelo ana, ina maikai na kumu wai, maikai no ka wai o na auwai, ina lepo ka wai o na kumu wai, lepo pu no ka wai o na auwai. Pela no na Nupepa, wahi ana, ina maikai na Nupepa, maikai no na kanaka, ina ino na Nupepa, he waha-ka-le ka hana.

                Eia keia mea hou, mai ka maikai ana o ke alanui Nuuanu, a hiki mai i keia manawa, akahi no au a ike i ke Kaa Lio, e iho ana ma Nuuanu, a e hele ana a hiki i Waialua, he mea hou ia i ko'u manao.

                Eia keia, ia oukou e na kanaka mai Hawaii a Niihau , ua ike mua paha oukou i Ka "Hoku Pakifika," eia ka'u ia oukou, eia mai ka pepa ku pono i ka makemake o ka poe pono, a me ka hoolawa ana i ka pono kuonoono o Kristo.

W. N. PUALEWA.

Kuliu, Honolulu .

 

He moololo e paipai aku ana ia oukou e ka poe e makemake mai ana e lawe i 'Ka Nupepa Kuokoa.'

 

E HAWAII O KEAWE.

                Aloha oukou a pau, na hoalauna ma ka naauao. O oukou no ka poe o kakou i pomaikai, no ka mea, aia no oukou ke noho la ma Kumukahi; Ma kahi a ka la i puka mai ai, ma ka hikina i Haehae; Malaila no na lehua o Malio; Me ka hooku i ka ua o Nahunahu; E nana mai ana i na ki o Wahinekapu; Me ka makani he moani Puulena; E lu ana i na lehua o Hiulani; E nana ia ana e Pahuluhala; Hala Malama ka aina o Pele; Me na pu-e uai o Pu-a-laa; Me ka Ulu hua i ka hapapa; Me ka poho o Kawaiwelawela; E ka Milo-holu i Waiakaea; O ka ipo hala o Pohina; O ka hala i Halaaniani; Me ka wahine ai laau o Puna; Me ka pali haili kanaka, amuamu kanaka o Holei; Me na kanaka alualu la hopuhopu la o Kumukahi; Hookahi no mea a kakou e alu ai, e kokua ai, e hiipoi ai, e hooipo ai, e hookane ai.

                E alu na manao, na makemake, na iini pau ole i ka "Nupepa Kuokoa!" E like me ka mea i olelo ia e ka poe kahiko. He kini ka Kailua , he ma-no ka Kaneohe , e alu ka pule ia Hakalau. Pela no kakou e kokua ai i ko kakou elele ahai lono, Oia hoi o "Nupepa Kuokoa;" aole ona mea e like ai, oia wale iho no ia i kona ano, he ano maemae, he maemae na hua olelo, maemae na noonoo, maemae na manao. Nolaila, he pono no kakou ke olelo iho, he kini ka Kauaiomano, he mano ka Oahu o Kuihewa. E kokua like na manao e Maui o Kama , me Hawaii o Keawe, i ka hapai ana i ka "Nupepa Kuokoa." O ka Nupepa paha keia e holo ana a puni keia mau Mokupuni, e hoike ana ia i kona malamalama. E like me ka la i ke awakea loa e hoike ana i kona malamalama. Pela no hoi i hoike mai ai o Hokuloa, o Ukali, o Holoholopinaau, o Kaawela, o Naholoholo, o Helekela, o Wenuka i ko lakou mau malamalama. O keia "Nupepa Kuokoa," aia no ia ma ka hale pai o H. M. Wini. Ua oluolu paha oukou e na hoalauna misionari, a me na hoahanau a pau,a me na Kumu kula, na Kahu kula, na Luna kula, e launa mai me keia "Nupepa Kuokoa."

                Ina pela ko oukou manao, ea, e wiki kakou, e holo ka hana, e holo ka noonoo, e lokahi like i ka ua o Eleao. O ka uku o keia Nupepa, he elua $2.00, oia kona ola i kela makahiki, keia makahiki; Nolaila, e lilo ana keia Nupepa i wili hou puka nana e wili aku i ka naaupo. O ke kui nao mai keia e hemo ole ai i ke kui ka-la; O ka Upamakani mai keia e aa ai ke kapuahi a ka poe amara; O ke kukui mahu mai keia e maloeloe ole ai ka waha i ke puhi; O ka moku Kilauea mai keia e poluea ole ai oe i ka moana; Eia mai ka huila mahu o Ulakoheo, nana e hoohehee na hao paakiki o ka naaupo; Eia mai hoi ka hao kuni, e lilo ole ai ko holoholona i ke anapuni; Eia mai ka Loio akamai, e pau ai ko pilikia; Eia mai ka makua o ka lehulehu, e lawa pono ai na kanaka ilihune; O ka hao makeneki mai keia nana e kuhikuhi pono i ka Akau. E Maui o Kama , e ala mai oukou e ku iluna, aia malaila ke kumuwai o ka naauao, oia hoi o Lahainaluna, a ma ia ano, ua lilo keia mau Mokupuni i mau Panalaau no Maui o Kama . A ma ka hoopuka Nupepa, ua lilo hoi na Mokupuni a pau i mau Panalaau no Oahu o Kuihewa. Nolaila, ke manao nei no hoi au e oluolu paha ke kahu o ka "Hae Hawaii ," a me na luna hoopuka i ka "Hoku Loa," e kokua like mai i keia Nupepa. "Ina pela, e olioli auanei na keiki puni Nupepa o ke kuaaina, e haanui hoi na kaikahine puni nani o ke kaona.

                Eia nae, e koho kakou i ka kakou mea e koho ai, ina o Iehova ke Akua, e hoomana ia Iehova; Ina o Baala ke Akua, e hoomana ia Baala. Pela no hoi, ina o ka "Nupepa Kuokoa" ka mea e makemake ai, e hoopaa ia mea ma ko oukou naau, a hiki aku na pepa manuahi ekolu, a mahope aku, i ka malama o Ianuari, 1862, e hoopuka ia ka Helu mua.

W. N. PUALEWA.

 

Make Emoole.

 

ALOHA OE:

                Ke hai aku nei au i kahi mea hou, a nau e lawe aku. Ma ka la 17 o Sepatemaba nei, hora eha paha ia o ke ahiahi, make iho la kekahi wahine, ma Kukanaka, e pili ana i ke Alanui Liliha, me ka mai ole.

                Eia nae ke kumu o kona mai i make ai, hoomakaukau iho la ka ai ana, a mawaena o ko lakou ai ana, iho kauhola iho ana ka eha maluna o kona mau poohiwi, pane aku la oia i kekahi wahine; E. ke iho mai nei ko'u eha ma kuu mau poohiwi, alaila, haalele koke iho la laua i ka ai ana, a lomi aku la kekahi wahine ia ia, aole liuliu ka lomi ana iho, o ka oluolu koke iho la no ia, alaila, pane aku la oia i ka wahine, nana i lomi ia ia, e ai hou, pane mai la kela, ua kanea ae la, ae aku la ua wahine la nona ka mai i lomi ia ai, ae; uoki ae la no hoi kaua, ola loa ae la no hoi ia, a ma ia hope koke iho la no, pane hou aku la no ua wahine nei, ke hiki hou mai nei ua eha nei o'u.

                Alaila, lomi hou mai la no ua wahine nei ia ia, o ka holo koke ae la no ia o ka eha i ka opu, a make loa iho la, aka, mahope iho o ia make ana, olelo ae la kekahi poe, aole i make, pela mau no ia, he ola ae no koe, ke pana nei no ke a-a o ka lima a me ka a-i, a waiho loihi loa lakou ia ia me ka manao e ola hou mai ana, wahi a lakou, aohe o-olea o ke kino, he palupalu wale no, me he kanaka ola la no, aole o lakou uwe ia ia. Mai ka hora eha, a hiki i ka hora eiwa o ka po, pau ko lakou manao no kona ola, no ka loihi loa o ka waiho ana o kona kino me ka oni ole mai. Ia wa akahi no lakou a haawi i ko lakou aloha ia ia me ke kupanaha maoli o keia aloha naaupo, me ka olelo mamua he ola ae no koe.

                E na makamaka, mai noho a hookoe i kau wahi koena naaupo, e like me keia, i hookahi wahi hora e kali ai, a elua paha, o ka alima hora okoa keia, ea, e hoopau i keia naaupo nui, a e manao iho penei; "O ka la o ka Haku, me he aihue la ia i ka po, pela no ia e hiki mai ai," a penei hoi kekahi mea i palapala ia; "He mahu ko oukou ola i pua iki ae, a ua nalo koke aku," pela no kakou a pau e noho nei, he hora i ike ole ia.

                Nolaila, e noho makaukau ka pono i keia wa , mai kali a hoopanee, o hiki mai ka mea nona ka hale, aole i maikai o loko, a kipaku ia, no ka mea, ua lohe au, he hoahanau keia wahine, a he kane manu paha kana, ea! ina pela, he kane manu io kana, pela no ke Akua e manuahi aku la i kona ola me ke kali ole mai. Oia iho la kahi mooolelo i hai ia mai. Owau no me ka mahalo.

S. WAIWAIOLE.

Niukukahi, Honolulu .

 

Olelo paipai i na mea a pau mai Hawaii a Niihau .

 

                Mai ka wailele aweawe o Hiilawe, — a, ka haka lewa i ke kai o Nualolo, hoi mai kuu aloha, a na ohia a-i o Kupakoili, iliha, — a, eehia kuu manao i ka a-u mai a na hala o Naue i ke kai, i ka hanupanupa a na ale o Kaieiewaho; he waho ke kai o Kaulakahi, he pali ku-i ko ke ahilele o Kamaile, he a-u hulaana ko Milolii, he pahapaha moe one ko Polihale; he heiau ko Lolomauna, he puu o Kalalea, he wai huihui o Kemamo.

                Aloha, "aloha Kauai , i ka la hiki ae a po iho, o ke kekee a ka nalu o Makaiwa; O ka hiki mai a ka la maluna o Kewa, o ka lulu o Kewa; o ka wai halau o Wailua. O ka lealea o ka manao o kuu makuwahine o Hooipoikamalanai, o kahi noho no o Kauai a make."

                Aloha o Kalanipuu e a-u nei i ke kai; a me ka Kaulumano o Nawiliwili e loku nei, a hoomaha aku i ka ha- uola o Kalapaki; Aloha na hala o Anoilele; Aloha na kukui o Hanunanuna; Aloha o Kaumoali pali a Keawe i lele ai; Aloha ka huilawai o Kapaukea; Aloha Lilinoe ka wahine noho anu o Maunakea; I haliilua i ka ohu o Manaaiole; Aloha ka wahine o Akaka iuka o Hakalau;

                E o'u hoa o ka ua anu maeele, o loko o na la ino o Ikiiki, ka malama hiapo o ka hooilo, o'u hoa o ka ua lanipili, lanipolua, po loloa o ke kau haule lau, o ka malu hale, malu kukui, malu ki, malu o ka la nui haoa, wahi pee o ka ua lokuloku, o'u kaikuaana o ka lepo momona o Auwaiawao, a me ka lepo ula o Lahainaluna, i pahili, palua ia e ka makani kauaula, ma na aoao o ka puu o Pa-u-pa-u, i hoopulu ia i ka ike o na kumu o Amerika akau, huli pono mai, e ike ia kakou e hookanaka, o kipa hewa ke aloha i ka naaupo.

                Ke kauleo aku nei au ia oukou ma keia Episetole, e na keiki o Hilo a me Waioli e lawe oukou i keia "Nupepa Kuokoa," a i loaa ia oukou kona kino, e hai aku oukou ma na wahi a pau; Ua mai au i ke aloha. Ke kauoha aku nei au ia oukou, e o'u hoa mai Hawaii a Niihau, a i loaa keia pepa ia oukou, nana e hoike aku; Ua manene au i ke aloha, ua li-a kuu poo ma kahi moe, ua hia-a-a-ao ka po, ua lolii a po ka la, ua luhi a malohai ke kino, ua piha a maloeloe na aalolo, ua olioli a lele ka puu wai, a, oni a kapalili ke akemama, luhi a kahe ka niniaole o na maka, pohu ka makani, ka-i-ka pou o ka ihu, maona na pepeiao, a hu, a, hanini maluna o Ainaike, e ike auanei oe i na paka a ka waipuilani ke-e-hia ale o ka moana kai uli, a ka ua koko e lawe nei, e lawe oe e ke aloha i kuu manao a ka naele o Alakai, hai aku oe, ua loaa mai ia'u ke sila hookohu alodio o ka aina Malamalama.

                E, na kaikamahine maka onaona nohea ke ike aku, poniu o na maka, kohu no a kohu, me he ko-a-e lele la ke aweawe o ka puapua, hoolai me he i-o la, kai-ue ke hele mai me he palahu make la i ka la, nono ke ike aku me he pua ilihau nono la i ka la o ka makalii, ka maewa luhiehu i ke koena ahiahi o Papiohuli, i hoopulu ia e ka lauae o Makana.

                E ku mai oukou iluna ma na ululaau ala o Lepanona, a lele aina mai maluna o ke kiko waena o Himele, ma na Koraka e hanai ia Elia i ka io a me ka palena, a, na oukou e hoomanao na manu e lawe ana i ka lau oliva, mahope iho o ke emi ana o ke kaiakahinalii, a, e hoomaopopo no hoi ia oukou, ua ili ka hale lana o Noa maluna o ka mauna o Alalaka. Eia ke kiaha gula anapanapa hulali, i lu ia i ka wai lukini, i kukulu ia i na pua rose o Kalona, ku like ole o na ano, a ka pua aplki e anoi nei, a-o-e pili mai, a ka pua pikake e hiipoi nei, aohe wahi mea a ike aku. O ke aniani ia kilohi ia, ko ke au i Ala-e.

                E na kanaka ui o ka pono luaole a ke Akua ike ole ia, o kinohi mamua aku, e ku mai iluna a linohau i ka paa paina a me ka puliki pahoehoe o ka ike oi kelakela o ka "Nupepa Kuokoa," e hoalohi lua ana me ka piwa haka, i ke a-i a-i launa ole o ka waiokila, oia mai ke kamaapuki o Ikalia, e hehi ana i ke one o Kikili.

                Eia ka'u popo ku paoa aala e waiho aku nei imua o ko'u mau hoa aloha o ke aupuni o Kamehameha IV, a na oukou ia e manuahi liilii aku a, — aloha iho ho-a-o ae, e lawe oukou i keia a hoomanao iho. Eia ko kakou pepa hoolana manao, na oukou e wehe iho ka waiwai o loko, a i ike oukou i keia, e hoomanao i na Lilia o ke kula, i kona ulu ana, i kona ola ke noho me kakou i moku lawe ukana, e malu ai ka waiwai, a holo ka hana Owau no.

S. D. KEOLANUI.

Niuhelewai, Kapalama.

 

E noonoo mamua o ka lawe ana i na Nupepa.

 

ALOHA OE:

                A ninau mai pahi auanei oukou e ka poe e heluhelu ana i keia Nupepa, i ke ano o keia mau olelo i kau ia maluna, a no ia mea, e wehewehe ana au ia oukou i kona ano, me ka olioli nui.

                Eia no kona wehewehe ana, ina paha e hele mai kekahi poe imua o kakou me na Nupepa, me ke koi mai ia kakou e lawe i na Nupepa o lakou, he mea pono i kela mea keia mea ke noonoo e, mamua o ka lawe ana i ka Nupepa, penei; E pono e ninau i ke ano o ka mea nana ua Nupepa nei, a me kona kulana, ke ano waiwai, a me ke ano Ilikole. E ninau hou paha auanei oukou, "Ka! heaha ka pono o ia ninau? heaha kona kuleana, a me kona pomaikai?" Eia kona pono a me kona kuleana, a me kona pomaikai. Ina e hele mai kekahi poe ia oukou, e hai mai he Nupepa ko lakou, me ka olelo mai, e paiia keia Nupepa no ka makahiki hookahi, haawi aku oukou i na dala elua paha no ka makahiki hookahi, a paiia iho la ua Nupepa nei, a hala kekahi mau mahina ekolu, a eha paha, hoopau ia ka hoopuka ana, no ka nele paha i ke dala; alaila, eia ka ninau, "owai ka mea nana e hoihoi mai keia poho, o ka poe i lawe i ka Nupepa me ka uku i na dala elua?" Ina he kanaka waiwai me ke kuonoono; alaila, he kuleana ko kakou e koi ai ia ia, ma ke Kanawai o ka aina. Aka hoi, ina he mea Ilikole; aohe o kakou wahi pomaikai ke koi aku ia ia, no ka mea aohe ona waiwai; nolaila, i pono ai ka noonoo a me ka ninaninau ana i ke ano o ka poe hoopuka Nupepa, mamua o ka lawe

ana i na Nupepa a ka poe lawe mai ia mau mea imua o kakou.

                Ua ninaninau au i ka mea nana e hoopuka ana i keia pepa, i kapaia o ia "Nupepa Kuokoa," a ua akaka lea ia'u kona ano, he kanaka kuonoono; nolaila, aohe o'u kanalua e lawe i keia Nupepa, me ka uku i na dala elua no ka makahiki hookahi, no ka mea, he kahuapaa kahi i kukulu ia ai o keia Nupepa. Nolaila. aohe wahi o ke kanalua e hiki ai; Eia nae ka leo wanana ia oukou a pau mai Hawaii a Niihau: e makaala oukou, (malie o hiki i ko oukou mau ipuka hale kekahi, e koi ana ia oukou e haawi mai ina dala elua no ka makahiki hookahi,) i ka hoomaopopo ana i ka ninau aku, owai ka mea nana e pai ana? he kuonoono anei kona noho ana? he ilikole anei? Ina e ae mai he kuonoono, alaila, he pono ke lawe, aka, ina e olelo mai lakou he kanaka ilihune; mai puni oukou, e o'u mau hoa, aohe malama i pau i ka Iole. Me ke aloha.

WAIANUENUE.

Honolulu , Sept. 1861.

 

Ka Nupepa Kuokoa.

 

                Eia kekahi Nupepa hou e hoopuka ia ana iloko o keia aupuni, o ka "Nupepa Kuokoa" kona inoa. Ua ike no ka nui o ia Nupepa me ka "Hoku o ka Pakifika" i hoolaha ia ae nei, a o ka uku ana, $2.00 no ka makahiki, no na pepa 52.

                Ea! na makamaka, na hoa'loha. na hoahui, a me na pilikana a pau iloko o keia aupuni, a e noho ana hoi mawaho o keia aupuni, ka poe hoi e kamailio Hawaii ana, a e mahele iki hoi ma ka olelo Hawaii, ke paipai aku nei au ia oukou, e lawe oukou i keia Nupepa i hoakuka, hoawehewehe, a mea hoolana manao no oukou, no ka mea, aohe mea hiki ole ia ia ke hana, a ke wehewehe i ko oukou mau pilikia, a me ko oukou makemake a pau, ke pane oukou ia ia; Nolaila, mai palaka oukou ke hiki aku oia io oukou la, e apo koke, e lawe, e hookipa, a e hanai ia ia i kona ola i na wa a pau. Mai kanalua ko oukou manao nona, mai hopohopo, a mai hookipa ole, no ka mea, o kana hana a me kona manao, a me kona helehelena, a me kona hoike ana, he maemae, he oiaio, he pololei, aole he pelapela, he hana ma ka oiaio wale no, i kela mea keia mea ana e ike ai. Aole oia e nau i ka ai paakiki, aole hoi e ai i ka ia haumia, o ka mea i lawaluia, koalaia, pulehuia, a bailaia, oia kana mea ai. He ono hoi ia ia na mea i hooluaia, a me na mea i i puholoia, a i kahaoia hoi, aohe puupuua ke moni. O ke ano keia, o na manao maikai, o na olelo hoonaauao, o ka pono o keia lahui, a me na mea e lako ai keia aupuni, a me na Nu hou, oia no ka mea i lawaluia, koalaia, pulehuia, bailaia, hooluaia, puholoia, a kakaoia hoi, aohe puupuua ke moni ia. O na manao hoino, a me na olelo paipai lapuwale, oia ka ai paakiki a me ka mea haumia.

                Nolaila, e na makamaka a pau o ka "Nupepa Kuokoa," e pono oukou e haawi mai ia ia i na mea maikai, na nuhou, na olelo ao, na olelo paipai mahiai, na olelo keristiano, a e haawi pu mai no hoi i ke dala no kona ola. No ka mea, o ke kahu o keia Nupepa, he kahu ku pono, pololei, a hana ma ka oiaio wale no. Oia ko kakou mea e lana ai, o ka pono a me ka malu o ke Kahu hanai o keia keiki. "E ola mau loa ka Nupepa Kuokoa." E aloha auanei oe.               J. L. LILIIOKAWAI.

Honolulu , Sept. 20, 1861 .

 

No ka poe Lawaia.

 

                Mai ka wa kahiko mai, a hiki mai i keia manawa, aole paha i ike ia ka mea i like pu me keia.     Mamuli o ka noonoo maikai ana o ka Mea Kiekie L. Kamehameha, me kona manao oluolu no e hoopomaikai i kona lahuikanaka. Ua hoonoho aku oia i poe lawaia ma Kaluakoi; Ua piha mau na waapa i ka ia, koele ae i Ulakoheo, aohe pokeokeo a koe aku. Mamua, o Kaihuopalaai ka mea nana e hoopiha pono i na lumi o Ulakoheo, aka, i keia manawa, o Kaluakoi ka mea nana e lawe mai nei i ka Uhu, i ka Nenue. Ua lawa ka hapa nui o na kuewa o ke Kaona, mamuli o keia noonoo maikai o ka Mea Kiekie. E mahaloia ka Mea Kiekie L. Kamehameha, no kona noonoo maikai ana pela.

W. N. PUALEWA.

Kaliu, Honolulu .

 

HALE KUAI.

NALO MELI

O

HALEWAI.

JOHN THOMAS WATERHOUSE.

                Ma keia hale kuai, ua nui na ano waiwai ku pono i ke kane, i na wahine, a me na keiki, he waiwai hou mai Kaleponia mai.

Kamelo.

                O ka poe kuai ma keia hale, e ike wale lakou i ke KAMELO me ka uku ole. E kau mau ana ka hae o ke AUPUNI HAWAII ma ka ipuka o keia HALE KUAI.

 

PAPA MANUAHI.

EIA ka mea hou loa no na kanaka maoli o Hawaii nei, ua loaa mai ia'u na papa Oregona o kela ano keia ano, me ke kumu kuai make pono loa. E pono no e hele mai oukou e hoakaka i ka oiaio no keia mea. Eia ke ano o na Laau a me na papa.
                Laau nui, Laau Liilii, Papa hele, Papa kahi ia , Papa kalakala.  Papa Paina no Amerika, a me na Pine paa, Pili. Eia kekahi: Pena keokeo Pelekane maikai loa, Pena omaomao lenalena, Aila pena . Wai hoomaloo a me na mea e ae, kupono no na hale. Aia ma kai, ma Aina Hou, Mauka iho o ka Hale Dute Hou.
GEO. G. HOWE.
Honolulu . Aperila 3, 1861.                   1-tf

 

OIHANA LOIO.

 

John L. Nailiili. Aia kona Keena Oihana Loio ma ke ALANUI NUUANU. makai iho o ka Hale Kuai o A. S. Cleghorn, ma ka Hale Ai o na kanaka Hawaii , i kapaia o "HALEOLA," ma Honolulu . Ua makaukau oia e kokua ma ke ano Loio i ko oukou mau pilikia ma ke Kanawai, no kela hewa keia hewa i hoopiia ai oukou, a ua makaukau no hoi oia e hana me ka maemae loa, a me ka pololei i ko oukou mau Palapala Kuai o kela ano keia ano, me na Palapala Hoolimalima, me ka Palapala Haawi Waiwai Paa, a Waiwai Lewa, na Olelo Ae Like o kela ano keia ano, na Palapala Moraki Waiwai Paa, a Waiwai Lewa, o na Palapala Hoohui o kela ano keia ano, a me na Palapala Hoopii i na Ahahookolokolo no kela hewa keia hewa Kivila a Karaima, a me na Palapala Kauoha a pau, a me na Palapala a pau o kela ano keia ano. E ninau no ia ia no ka uku.

Honolulu , Augate 31, 1861.

 

LAAU.

  LAAU LAAU

 

PAPA OREGONA 1, 1 1/2, 2 a me 3, iniha.

Kaola 2x3, 2x4, 2x6, 3x3, 3x4, 3x6, 4x4. 4x6, 6x6, 6x8, 8x10, 6x12.

Papa Oregona, 3 iniha ka laula.

Pine pa, papa kepa, papa paina, papa pili ulaula, papa ulaula o na ano a pau,

Pani puka, pani aniani, Pani olepelepe, Pena, aila pena , kui, aniani.

Pepa, Laka, ami, Palaki o kela ano keia ano.

C. H. LEWERS, (oia hoi o LUI.)

Pa kuai laau ma alanui Alii, alanui Kalepa, a me alanui Papu.