Ka Nupepa Elele Poakolu, Volume V, Number 46, 12 November 1884 — HE MOOLELO NO PAMANO KE KEIKI A KANAIO (k) LAUA O LUALAILUA (w.) [ARTICLE]

HE MOOLELO NO PAMANO KE KEIKI A KANAIO (k) LAUA O LUALAILUA (w.)

I WUHl ĪA MAI, MAI KA MOOLELO HAWAII MAI NO KA POMAIKAI O KA POE HELUHELU O KA ELELE PO1AKOLL.

1T O L A I L A. eia kakou i'ieahi o ke ola || kaln i kakahele as no Pamano, Ma keka hi l.a ua paneaku o Pamano i na kaikuahine e hele makaikai ma Knupo, liio īholaia iio mo:i maikai i ka manao o rsa kaiknahine. a haele aku la. lakou neī a hiki Nuu, auau lakou u ei a pa,u pii akll la iakou n ei i ka puli, a hele aku Ja a hiki i puka Auhuhu Iie la koole ia no laila, i nana aku auanei ko lakou nei i na kanaka e paa ana ma kai a mauka o ke alaeuii, ia wa i ike like mai ai na kanaka a pau i.keia poe ekslu e hoea a ku noi elua wahine a hookaM kan^-ia... w-a.ua hooho.mai la tia tenaaka 'a pau i ke knnaka maikai o Pamano,. a ua nui loa mai !a ka uluaaa © na kannka a pau ma na a»ao elua a ke alani. a hehookahi hanaka] MaUauI'a iloko 'o keia anaina kanakae Iiaua nei, a 110 kona uluhiM loa I ka- paiakuli o ka lea o na kanaka, a ia wa ua pane aku la oia ma ' kanaka 'o oukou — e! Aole ia la ho kanaka maali, he Akua keua o Famano, me kona mau kaikuahine kino wailua, e hele mai ia, Hoole like mai la lakou i lea olelo a ka Makaula heopunipuni walehoi keia kanaka 0 ko ia nei kino Akua ka hoi īa © kela kino kanaka e hele mai nei me ke kmo inaopoopo loa, aole o lakou la haolohe mai, ia va ua huhu loa ua i-M akaula nei, o kona kena aku la no ia I kekahl poe kauaka e kii i lau ape, a e lawe mai a e hoomoe i waena konu o ke alanui i īko lakou i ke aeo o ke kanaka a aae ke Akua, ina e nahae an'a ka laii ape he klno kanaka a ina nole e aahaf ' ka lau o ka- ape ho kino Akua eiika me ka'u e iiel« nei ia oukou e lakou nei. IJa kii ia keia mau iau ape ekolu a lawe ia mai a waiho ia ma ke aianui, ia wa ua hoea like mal la lakou ma kalii a lakeu nei e noho aku pei, «'ka wa no ia i lele aku ai iia 'laikaaMae L wae'na ® l\a""laii ape a na« hae ana, a pela nohoi keia a hana like ai5 a pau aku la la*kou nei i ka hala ma o kekahi aina, ia wa ua heie aku la tti kanaka e iiana elike me na kuhikuhi a ka Makaula. I ka wa i hele ia uku ai o mana, ua naKae ia wa ua lilo loa ae la ka mea nana ka olel® i hai ai mamua lie kanaka hoopunipuni, a he kaīia.kaJo© loa ia lakou 'la ma ka olelo aaa, « ka wa no ia i pii ino loa ae ai kahi ka'i o ua Makaula nei, ia wa o ka eu ae la no ia a ku iluna' a pane ak« la 1 ke anaina kanaka nui e noho nei: e iko ana eukou i ke ano o ka'u mea e ike liei/ lie kino ukane k« Pamano e ike aua no oukou lee kil ae au e hopu, aole auanei lakau 'la e hele malie ana e pau auanei iakou 'la i ka holo ke ike mai ia'u e liele aku ani. () ka wa no ia oia ' nei, i hele, aku ak mahope a ik« lakeu Ma iaia nei e hele aku ana, e iho aku ana lakou 'la i kahakai me ka .wawae aae o ka hele ana. Ma koiA walii e na "hoa o keia nanea e ike ana kakou I ka hana io a na wahi kaiM&hlne unihipili o Paia&n©, ke hē-le 'la na,uhane alakou ma na wahi a pau o Maui e eni ana i walii e leaa. ae ai ia Pamano ke kino ela iknika iki ae mn ke ai® ki.no wailaa ikaika ole, a ©ia ka Pamano mea e koi nei i na kaikuahine e ieaa iaia ke ®la ana i ka' hele hooiana "helt, .ma na pelena o Kaupo a me Kahikinui ma ka auaukai ana ka aioalo kehau ana i na wan.a,a® a pau, a I ka .iko ana o ke kaikiiaMnē-Ua ikaika loa kina kaikunane, ua pano aku oia ia Pama» nō ke pii ae nei k® maikal a me ke uhi Sii.no ikaika ana o kou uhano. A nolaila © kakau hana wale 110 i kee 0 ka h.ele kaapuni aat ia ' Hāwāii, a e iiana hele no hoi kaua ia oe īna ka lapaau lieie ana, a e noho no hoi keia Jkaikuahino ou. mahope nei me na makua 0 kakou e Iapaau i ko kino i hi'ki wawe ke ola a ikaika oe. Ia w* i khe ai 0 Pamnne i keiu le® 0 kona kaikuahine? uu hauoli I@a oia; a lie mea e ki 4a mau- laa ana, aol« he pio iki ka mnnao.iloko 0 ka mea lona keiu moo« lelo no ka hol» anu i Hawaii. A oia hookahi hoi kana. mea e hana mau ai 1 kona mau kaikuahino, ua hele n.a kaikuuhine ikaa uluhua loa, a ua ae mai la kekahi kaikuahine i ka ma-nao u ko la-ua kaikunane e heie, a he moa inaikai hoi ia ia Pamano ma ka hele ana i ka loa a me kt iaala • ka aina e heni ai i ke ala 0 ke kupaoa 0 ke kai' hawanawana au hoi e olelo iho ai: . ■" il Olelo o Kawaihao la, ■' Hae ana e ka Naulu la

- Ka īaal'ani apaa paa la , Le-i uiu' 0 Is Uuihi 1 1 , I ka nuku iii h'japa"a la, J bn pīli nn ksi fH"ii la, Lamaii© kou hoa liki ai la, īīu !<a ua kipuupuu la. *' Nolaila, e na liea e ike aua 110 kakaa ke hele aku nei 0 ..Paniaiio me 'eona kaikuahi» 116 i ka moana 0 imi ana i Ue L'ik'-ku 0 ka aiua. Aole nae e naha ka moku i ka pas pailaka. ft E laka mai ana 110 ka oe ia-u ka Ja ia ■ au e ae i ka ahanui lo.aa ko'u mai nui 0 ka hilaliila. - Wanea £nai ana hoi ia kakou — e. " Ma keia-wahi aole keia 0 ke mele aupo-<„ no raa keia wahi he mea hoohena keia ma ka, pilina olelo ana i ooa mi ka pnana. a ka moe. E hoaiu iki ae hoi kakou ia Pāmanao & he kino wailua ana o:a, E. nana ae hoi kakou i hope ia Keaka Kaiuli, ka%iea i mauna ia ai ke kina ne ke kuhihewa. Aia 1 ka-wa a-'Pamano e huli hoi Ma iuka 0 Kauhao me kona makuakane hana aloha ole ia Waipu, ua 'maikai no ko Keaka Kaiuli manao ia |hoi ana ais kana minamma no nae i ka nalo ana o kana mea aloha, ke hanu wale Ma 110 ia loko o ka puuwai a ko alolia, A pakela loa ae la hoi keia Keaka KaMuli i Jca loh.e ana ua make kana mea aloha, ia wa ua kana pono ole ba manao iloko a hii-e ae Ii u haalele 1 ka aina hunau. a g lieia i ka Mokupnni 0 Hawia;, e hara i na lealea pela ka m a n a o paa iloko ona ma ahio naauauwa I le ?l©h-" , 'io'- ,v„i — me-ko ana 0 kana mea aloha," a ua hele oia i HawaiLm.e k§na malmakane Alii a me Koolau ke aikane a ka mea nona keia nanea, a me ka makuakane a ke aloha ole oia o Waipu, a kakou i ike mua aku n«i ma na helu mua i hala, ua he naaoauwa o,K®aka ? V Kaiuli aoio he manao pono iloko tna, a hi keia ike ana o keia p«o kanaka._a ■ ms na alo al.ii i keie mea nui a ka lako» alii opio, a ua hooko ia ka hele ana o keia huakai alii no ka hele ana i līawaii maiuna 0 na waa me na kumu hula a me na hana lealea a pau, i mea e hoonana aī i ke alii Wakine opio i raa o-a o-a iki ae ka alolia iloko ona a aole hoi sia e kaawe. (Aoie i pau .)