Ka Nupepa Elele, Volume XII, Number 35, 11 April 1891 — HE MOOLELO NO Ka Nani Oliana KA UI HOLO LIO I KA EHUKAI. Ka Nani e Kuko ai o ka Naau. Ka Nohea e Poino ai o ka Noonoo Ka Manu Keokeo Ahailono a me ke Kilokilo Iniana. [ARTICLE]
HE MOOLELO NO Ka Nani Oliana KA UI HOLO LIO I KA EHUKAI.
Ka Nani e Kuko ai o ka Naau.
Ka Nohea e Poino ai o ka Noonoo
Ka Manu Keokeo Ahailono a me ke Kilokilo Iniana.
A hoalele nku au in o« e ktm boa hele*' maikui e noho hookahi aka i liope i kkhi o kaou, mai oi loa aku 110 ka ponu i rnare i» oo ka e kanu, a o uSnakaai t»e ia'ni qa ppjoo au, ' , Mia matj hnaolelo na uohea !a i p&O4 ae ai« # hielelei wal« uiai la no a& waimaka g qa lio la, Pa»e hon aku U no ua tioU« i !u auii®a oe, e Juw& 1)0*3 aku una au ia oe ao »u|>u»«i okoa »ku no ka lm- - ike tpaa ana a'«.& imua o ko iailu, aolo ati h® kuik«toabin3 l hanau ia miu no ka hohe wale, aiea, he wahiue au i haoil) fft m»i oo ka hopo o!e. Ildko o keja nikU olelo a ua nohea la, oa kaooa mai la *o» lio la, me he rg§a Is, o jto|ia iiiioi n«ii i». tfoJaila t npho ia latj& a hala leel»ati |a t»Q0l0ftlfl no kp pla kino o a* )flr īu>ko o RV» maq !a, oa m\ na hap* s» ea poliea'la I ooouoo al uo to»na niau mea e haua aku ai oo k<!a akua poowala. > Mahope o kooa uoono iuui pa. aa mppopo iaia na mea a pu pppilikin 'Iwe l ele ati? kaoa im] kiine. A 9 kQB« «'# f, °'» huli oi* & pane iho la i kana mano aiolia: ' E koa maou aloha maikai, pehea m» la ao e h&Ua »i ī mea e iauakila kaua aialtjna o ke akna poowalu. O, e kou haku uam a maikai, o kao p&u Bi«aa pau e kamaili<> mai poi6o a pofti<i'<seVaoTe -;i me oe. e hoomaoawanoi kaua e kuu $ ng ke atj e pa ha na a kaua e hana aku ai e hoike ni«i īa'u i n* nael ana no ka k«oft apana hajja. - K k»in maim alohn ma'.kn 5 , Im i:ao o)»i»W J» s a!a'la ( kfv'u wft r p d e katMt»r&kaliB! ia on, e kl 1 k..o;t e ]>epe!ii a nuike » kefa -'koa poowalu. hia une h« niett hiki \% i ko« tu»oti< o aoa e kti6"mami ' 1 j Aole e hiki aua ia'u ke paioJ ako ktS|fuft poowalu, no kn meu, he akua maua oia a e like ne hoi me kona inoa he akua poomi'u, oia po kon* in«Q aao * pau. Ina pela iho la k« ano o kt»n mea a {>au e kamailio mai nei, alailn. e koi okoa m»i ana no oe ia*«i e hoi kaua, wahi a ka nehea I paoe aku r\ % Pana mii h oa mann aloha la, e helu mtt oe i knu mau mauamaua w«w«e, ioa e tikē ka ntii tne ke poo ouapilikaa U, alaila, e hoomauao iho oeoko kaoa wahi kuleaoa \va!e no ia. Heiu iho !a oa kaiknmahiue !a a pao pono. a pane «ku !», he ewalu ka oui 0 kou oūau m*n«uiēoa wawae. Pioe ako !• oa umuu ®loha la, po-
maikai kaua ak-»hi hu a (>kilo nku la 08 ua ]jo naiit«r k«i:ia, k<3 in<«k»u o!e i nae hui 00. Ua ike no hoi oe aohe o'u makau no »» mea e »e r j>»d, nin kn'n »loba u yau ma'miia o kua k&ne. Koe w«f« iio k«a aoUi ?iaht. h« a(o--ha mai o kv>u kaoe īa'». I ka ()ku ana ao o k#ia mna hiwolelo, ua pane mai !a «m mnnu aloha 'la, hoaku kaua imua. Ia naaoawa ho»mika }<ku !a laua r ei i ka lele ana, he man aekoua wale no kaalo aua laua nei maluna o ke aupuni o ke akua poowalu. Me he imo ana Ja na ka maka, ku utia kekahi keiki opio imua o Uua nei a paue aku ia i kem nian huaoielo, pe nei: Aole anei oukoii i io'ue e na kupua o- ka lewa u oie na aeahaukae o ka honuo, tiu ki!)Hi ka hehi ana nialuna o ke aupuni <> k<; i.kua poowaiu. A ua ka}.»u pn hoi ku raalu aiia o ke aka maluna o keii» aui>(jni, aole auei e huna inai aua oukou i kekah» mea inn nialmiii n k» mnkon anpiini? Ia wa o ka na>u Oliiiiia \ i>ane aku ai, owai oe e kamailio mai ufei ia'u wole «n i ike ia oe, heaha la ke ano o kau ;neu mea a pan e kami'iho mai nei ia'u, ua ike no oe^^^alla^a 5 paa ia no ka lewa nei. E mah£lo <*kp au 1a oe i na mea ku t ka , e kue Bkn boi uu ia oe i na mea a j>au i knpoiio no ke kue aku ia oe. Ina kou he makemake no ke kae, alaiia, ano kon wa e kamailio m«i ui ia'n, un ike.n» o»» he wahine mi. Aka, aole no ia he nie» no'u e k«nu lun ai a e kuemi ho&e ai hoi no ko'u manao. Nokamea. ua paa kuo mauao e heie qjai «ii a make a olu' ma keia wahi. Q, makphe\ya ktqa mau pleia au e kumailio tnaj ly, ijo ka mea, ua īke uku la au i kou mauuo, 0, kulikoli «u la o»», Wflhi u k» nopl Uliaua i-pwue aku ui a lele aku la oia maluna o ke kanaka opio, a uōke iho lu laua i ka hakaka i ka lewu. He mea oiaio, o ka pbila o ke a!o ba vioko t> kaaa kane ji me ka na ka ta *ui<i q ki o keaapuniekela mai| tsHikaqittUiue f 01 a waie ro k@ kumu uana i koi mai ia ka oaB» Oliuna. e ku oia me he ke-, ikikaue la, ae j.«aio aku i kona ola uia kamae. E (nauua ako hoi i maun» no k;ma kanp iokpino p J\p»i ai. A u»e he rut.ft ia no isei» nohep, paha ia kanaenae < puana it> mai ai e ka poe kahiko, Eia au la ua luhi n'a Ua alulu niahope o ke al«!i& 0 oe k§ alpha iiiaippj no kp kino O kuu kino wale no auei—e Aloha wale—a Oi—a, o kuu kino hewu ole Hookahi no i.ewa o ke aloha Uh noa—a (tiai kua c» nonoke ana, ua hei ae ia ka hoiuku (, ua nohea lu i ka lim& 0 0« kanaka opio H» A e hke me ka oiupa ana a ka uwi* !a pahn !ike aua lan.i nei ilalo o ks Uapnni o ke akua loowi.!;A, mako <h"> ui'u ao!it' ou wahl e pake'e iii, wnhi a kē'iaiā uuiu l«o kuj's nai i pone m«i āi, 0 ka noua keia mau leo kupi nai 1 pu-e mai ai, oia no ka leo o ke akua poowalu a kaui e kuuiailio nei. Aka, aole oia i keia wahi he wain okoa no kona, akn f o kooa uiaua a me ka iui o koua m.iu poo ha, oia wale no ka iue« uana i mai ia !aua nei ka p'likia. Mamua ae o ka wa u ua uohea la i maaao ni e kiola pau iho i na ai a ka ui, uia Loi, ua loaa pono mai la keia i kekali o ua puupuu uok<* loa. . Oia hui ka liemo ana mui o un ale* 4 !o «walu 0 ke akuu i'oowili?, a e Sike
me ka īmo. uua a ka paa aua keia i ka halepaahao o Uwekahoue. O keia halepaahao he weliweli loa ia a ua mukau loa ia keia hale e ua poe & pau; a e'm keke.hi kamahttc> aa aa U. 0 k«>in hule ua hao» la ma) uo m mailoko niii o na uwea paa loa a eno kupua. lua e paa k»kahi me* maloko o ua hule la, « u«'o hone mai uo a» poe u wea uei u pau me ha leo t kanaka I», | a oke ano o keia innu hana a pau he | mao hana hooheneheue wale nu. j Ika paa ana uka uani Oliaua, ua I hele mai na iuea a pau e tmna is. iu j nei me ka hoopnka ana inai i nu olelo ] hoonaaikolu, me he mea la e i okoa mm aua uo in i« n«i m-he on kuleana i koe i ke kane, o makou wale no ka inea kule&ua i ke kaue i keia wh. Pela i»aha i hooheuo īa m«i ai' kela melu kahiko peoei: , O ka iki ulu i ka Nekiua la Nana e ko-ke na pine la IV iho pa ae |>a akn lu Huālohi kel<aEua _ muiKa la. Uo jteis muu huaolelo hooheuehene a keia poe, u« hea ue la o ku uani oliautj^4>eue«; Ohmytit* dios. 0 ke ano o keia inau huaolelu a ka naui Ohana i pane ae ai, e kuu ahai iono, ahoa la oe hoopukele mai. 1 ka pau ona ho o keia mau huaoieio, o ka wa no i« i oiii jnai ai o ua mann aloha la a ku aua imua ouu haie. uweu la. a paue inai la i keia mau huaoieio: ooea me a'u ua ae au e pua pu kaua maioko o keia popilikia & hiki i ka wa e hololio ai ko kaue, alaila, iu, wa kaua e hana ai i ko kaua ikaika a pau, A e haule pio auanei ke akua poowaiu niaialo oko kaua mana e kuu baku wahiue, Ina hoi paha i hookuu ia ae uei au e oe, iua la hoi ua hana au 1 kekahi mea e hoeko ia aī oko kaīw makemake. Aole hoi e liihi ua uuo paakiki ue la uo hoi paha i e mamuli o kon iuakemake, a heaha la hoi e hlo uo lioi pāha 1 puBV^ a s"i" no keia hal? paahiiy, • " 1 keia wa aia ke Kilakilo Iniana ke pili pu uei me ka nam Oliana,, a o ke ake nui o koua naau oka hakaka ko ke o lakou me ke akua poowalu Aka, ]>ehtta hoi e hiki ai } ua haule paliu (ea «1«!$ o n#t a kaua, aka, aoie na ig he no uohs> ia e hwHwi pio ai, o ke aloha kune k« uiea uaua e uue i kona puuwai a hiki i kona mau eekona hope loe. Maauei e waiho malie iho Haua $ (ea mpa \ kp tfapaAiUo np ka nani Ohana iloko 0 ka halepaahao 0 lJvreh©o« me kaua mana aloha pu nuhele. A e huh ae hoi kaua a naua aku no Mon Ro a mf na a ke akuu poowalu, na me>i hpi uo l»ua na īnoa kamahao 0 ka nani Kakahiuka a me ka ii»ni Ahiuhi.
Ue m»u ipo uo keia e kulu ai 0 kal haae, aka. i keia koa |)0i gku ka| pipili, oia uo oe 0 ka ia ua m&ke i kal holu. | Ua ioue 110 0 Mou lio eia ka wahij ue «UH ua p»a pio, aka, § hke 111 e ka uui o koua haakei a <ne koua mauao Mwnhua no kana wahine, pela uo oia i naoa ai. 1 1 kekahi ift, ua le»ion loa n& fca\ kamnhine a ke skua poowalu no ka hoioho. A no »a mea ua kewo ukn hi l««a 1 ka laui kaue no ka hele pu ana t ka holol.es * 0» »* no hot kaue me ka paoe pu *oa aku i keia hoaole i k), K hoopanee paha ka hoh>Ho aua * kakoo fi kekahi !a okoe aku. 1 1 Aole i pao \