Ka Nupepa Elele, Volume XII, Number 1, 16 ʻAukake 1890 — HAIOLELO A KA LOIO KUHINA AKEPOKA NO KA PANE I KA Mea Mahaloia ke Kuhina Kalaiaina Iloko o ka Ahaolelo o ko Hawaii Paeaina. [ARTICLE]

HAIOLELO A KA LOIO KUHINA AKEPOKA NO KA PANE I KA Mea Mahaloia ke Kuhina Kalaiaina Iloko o ka Ahaolelo o ko Hawaii Paeaina.

Ke ole!o aku nei au, aole loa oia i hoopuka iki mai i kela mea ia'u, a ao lo no hoi au i iohe iki e pua iki ae ana kekahi oia ano a hiki wale i kona ku ana maluna o kona mau kapaaī waWae ma ka Poalimn 5 h.ila, (ke manao nei au oia ka la) a hoopuka ako la ia ahewa ana. Ua oieloia ae ma ia wa, he hana liUj o kela ma ka aoao o ka Aha Kuluua, iea hoololi a«fl ae i ko lakou UQaoaOj a hoo|o!i ae hoi ma kekahi mea e ae mai ka mea a lakou i hooholo mua ai, no ka mea e pi!i ana i k« kupono o,V. V. Akipoka no ka oihaua, a pela no i.paio ia ai e ke Kuhina ma ka Poalima i hala, a he mea hiki o!f ia lukou ke ho 'loli ao i ko lakou manao maomli o ka manaoia mai fae hupo, ke hoomanao nei no au i 'ke kakaa ana o ke!a mamala olelo ih ko oke alelo, a noho malie iho lu mo lsa palemolemo aku 'mai kē Knhina Waiwai aku ma kekahi haiawaf ana. IT» hoopaka aku ao iaia i ko'u manao ma ift i ka m» aoa'u i hmk« n®i i keia wa. , Ano, » ©iti hoi, na hoouohoia au me kekahi poe luna oihana Aupuni i ake aoi loa i na hana hopo, i kulike ai kft mea i ikeia mamnli o ka lakou mao hana, me ko lakop pulama a hoomaikeike mau ana i ko!a knlana inaikai ole ma ka !akou mau hana, oia ano pne, a me ka lakou ano ,''ij hoikeia ma ka lakou auo liana kue, j ua 3ilo,ke3a i mea e .hoomanao mai ai. 3 keia mau la]ani mele:

Auwel ka lioomanao aoa ako i ko ka naka manaoio an», Ua kaeia nae e oa haoa a kanaka. Mamnli o kela kulana o Ke Kuhina Waiwai, ua hlp keīa \ mea no'u e boo manao ai i ke!a moolelo kaao 1 haiia e Eaopa. lloko on«la i hala kahiko loa, e noho aoa he elua mau ho!oho|onā me ka maikai a lokahi o ko !aua mau miana6 nc keknhi wa lōihiloa maluna o Keieehi oka nae, ma :ia hope inai, ua hoike aku la kekahi boioholoha i kona kokoolua, ua hooloīi oia i kooa manao, oiai, «a maopopo iaia ma kona manao ana, ua !iewa ke la manao mua ana ona, a n > la mea, nk 600 e kona hoonoo ma keia mana#B, 6 iib ia mea, ua kipaku ia niai la oia « kona kokoolua, a ua huhu loa hw om iaia a hoopuka \tih\ la oia i feei» man olelo:

'*Aole ou kuleaoa e hooloh ai i ko'u noopoo, oiai, a.ole au o hooloii ana i ko'a mnoao»" .. Ano ia kumu, ua hoomaka laua e hakaka, a iilo laua i mea ole mamuli oko laaa Lakoko ana* a. eia ke ano tnaoli oia mea, oka mea i hoololi ai 1 kona noonoo, he kanaka maoli oia, ■ *'T» ka mea hoi ī hoololi ole i kopa maaao, he k«kake ōla. Nolaiia, e Mr. Pereeidena, ua kne ao i na fCuhlna iloko o ka Aha Kuhilia, 5a iakou mamali o ko lakou waiho ana aku i ka palapala hookohu no H. F. Hebbard, a ua haawi aku la aa i ko'u manao i ke Aiii ka Moi po ka wa mua a hope loa e hoike ana, aoie i pau ka mauaw.a o ko T". V. Akipoka hookohu. Ua manao no hoi au ia*u iho, «sa ke aiK» he mea mana eao aku i ka Nobb Mni, a ua ao aku uo hoi, au i ke Ahi ka Moi e hahii mai i ka'u »o ana, ma ia kahaa o ke kanawaī, a ua hoolono io mai no ke Ahi ka Moi l ka'a kO ann, aua hoole akn la boi i "" ke kakaoinoa ana 5 ka hookohu o H. F. Hebhard. A ke ku p«le nei au i ko'u kuiana ma ia mep, a ke i uei au. a ke malama ue; hōi ma ke nno hekuleaua ko'u mn ke ao aim «ku i k<? Aui ka Moi, elike hoi me ka'u i mnuao ai pela e ao ia ai ke All» ka Moi,

Aūa hiki ole i riu hea eKofti o ka Aha Kahini», a me na hon ekoh' o ka rAlva Kiekie, a i ole, īua ]>aha o ka | Aha Kiekie holooko? 00, nofiā na taTa I ekola ī pakoluia ka utii e at» o)ai e hdoltolo i ka'u hookahi i hf»na ai, a i ! ole 6 liahai Tike mai puha me a'a m» |ke ao'ana ī ke Alii ka "Moi ina. 'ke'āla i hele a*u i nianao ai ftohe he pono, heaba,aole anei ao i haoa ma ksi poiolei jame ke akahele, aote iqa ao. e ae e hoopili ia mai ka'a ano ha?ia, a aole qo au eae e kaohi ia mai au. Aka, e Mr. Peresidena, be mau ole lo mua wale iho la, ahe hooWap iiio ,Q0 maliiiia o Ra mea oiaiō~T hoea ae ma kela kuikahi, a oa man<to au trta ia wa, ake uiam»o nei r.o ho' x»a ka wa apo, a e mau ana oo ia mauao q'u a hiki wnle ī ka ffa e hoauiia mai ai fco'u uoonoo tua.kekahi ano e ae, a he hana wale iho no ke!a e paa ai ia lakou ka |»ap« hoonohonoho i ke kuikahi ino, rae ke aupuni u Ameilka maiuna iha o k» Moi. He makemuke loa lakon e kaa t» 1«kou ki» oihana koa, & h© makeniake nui lakou e loaa oua kanaka e hoonoho akq ma ke |>oo o ka oihaua koa, ba iuea hoi e hooko mau ai i ko iakou mau wanaa. He keouimana 6 Mekia Hebbard. a'u i mahalo nui U>svai, he aliiko» ke lakela, ahe ka<iska hōi a r u i mauao ai inā. e loaa ana iaia hs Xva, ālaila, aole e nele kona hoike i kona makaukau m«loko oka poal o kpnaka ko.v aka, n» hoomoeia oae oia malalo q ka manainanalima nai o ke Kuhina Kalaiauia. — —ī — Ua mfmao ia oia ma ke ano Amerika, a he j hookameia aka, na lik<! nie a'u nei, he Kanadtana ma ka hanan ana. O ka makemake nui ma ka aoao 6 fca Aha Kahtoa, oiai a'i manko takou j e foaa ona Amenka*ma ke poo o T<a; oihana k'>a, i hiki ai la lakou ke mih'koa, a i o!e no ke kaohi ana mai i ke Alii ta Moi i ke kakauinoa aqa aku i kekahi hookoha no ka hoolala ia ana o ke!a kuikahi.

Ke manao mua nei no au e hoole ir. mai ara keia, a ua lohe no au ua hooie ia. akn, e Mr. Perēßideha, o na hoolē' ana a kela poe leeonimana ekolu, aoīē ia hē mea e lawa ai no ka hoololi ana ae i ko'u manao, malia ]>aha _ e lawa ana ka iakou hoole jio ka ma^ao 0 ko keia Hale'.£| i oie» aoie ny p.aha» ke iawe nei au naa ke auo apie loa no pela. Iko iakou ike ao» aoie e hjki ia lakou kd miiikaa wale \u*-u ms o ka ninao Kooela- a aiamt\li no hoi o .ko lakon hiki oie hoohaoa i ka J£oi ma o'n nei oo <a mea •lakou i kaiele hope akt» ai. - Mn ia hope mai na puka mai ke kuikahi, ua kuhi hoi an ua make a na kann mua ia hoi ke kulkahi, ao!e loaau ; roanao mua iki e ioha ani» au 1 kekahi mea hou aku uo ia mea, & hikl wale i ka hapai hou ia aua ae ma kela paiapala iioko o ka halawai Aha Kuiiiua me ko'u kahaha uui ioa, a ua ainau ia mai la au, īna ua maikai kela i ko'u maoao eiike no me ka mea a enakou i hana ai iioko o ua mahiua eono i kaahope akn? Ca hai aka au ia lukou, aole no he Hke me ko'u manao i keia Wa, ua ae alu au e lokahi aku maluna o ka pa iapala.

Aole o'u makomake im £na ia gju uawa, aole tnj be hoioponn o koHi manao uia ia w,t. Aka, he 01 aku nae ka eaii iho o ko'u makemake ole m» keia wa ano, ahe emi Uia iho ko'u manao aponu i keia wa, a mawaena o keia wa u me. ua manawa la, ua loli auo e lon ae ke a tne ua meu uiaK4o o ua Mokaaina a oia moa, ua like ia roe he hi «a maojHtj»o lou, uia? maman o ka maloo ana o mika o Xe kakau tnop ana, e !s!o ana tia a j>aa o ke!a kalepa kaokoa i ka piilumi ia akn ni!;' >'o ae o ko kuk 'u tuatiktt|ni«: