Ka Nupepa Elele, Volume XI, Number 22, 14 Kekemapa 1889 — HOONOHO OIHANA KILOHANA. [ARTICLE]

HOONOHO OIHANA KILOHANA.

O kela kanaka kalaiaina hokai o ka aoao hoomaemae mikanele, oia hoi ke Kuhma \Vaivrai, na hpeepa oia i kona mati wawae a hoikeiiee hou mai i kona mau knekue. Ua hoonoho oio ia Mr. C. L. Kaaka i hoa no ka papa hoopii auhau no na apanao Hilo a me Kau, me ka Mokupuiii o Hawāii. Me he 'la o k<\ noonoo ona kalaiaina aupuni aia ma ka aoao o ka poe mikanele 'aminu wale, oia hoi ka poe e kn a hoike nei rha ka aoao o xta poe mikanele anunn la, ua ike ia mai ka mai o ia hookohu ana, he lehulehu wale o rn poe anunu la i hoike akea ae ma na pipa aiaeui i ko lakou mau manao, o keia hookohu ana a ke TCuhina Waiwai he hoolnhu kuhihewa loa nu.i ia, piai e iini ana kela a mo keia, oia hoi ka lehuV;hu e haoa ia ka hana me ka holopono aole hoi hie kn hokai wale ia. Oiai ua puka a maka ae kokahi mau mea hookuee e pili ana i keia hookol n r.na mamuli oke kue ana a kekahi mau lioa o ua poai mikanele nei, he poe hoi i ikea ka hoopono

raa ka lakou hana, no iamea ualoaa ia makou ka manaolana hopohopo ole o na mau vrahi huaolelo kupono a 'makamaka mai ka pohai aku o ka Elele aole ia he mea e hoano e ia ae ai o loko o ka liaipule!

Aohe a makou mea e olelo pilikino aku ai 110 Mr. C. L. Kaaka, a aole no hoi e hookonoleono aku iaia no kona man mauao. Ua loaa i& pakalaki o ko nana aku iaia ma ke ano he !una aupuni i awili pu ia me na hana kolohe ino loa ake Kuhiha Waiwai—no ko Mr. C. L, Kunko

knpono a makanknu ua kono ia makou e ai> akn ia mea mahope iho nae o ka imi akahek ae? nie kela inanao i hoakaka maa ia e kekahi mea kakau poo ntii o ka aoao aupr.ni i hoolaha ia dih ka nupepa aupuni okala 6 iho nei: oia lioi, 1, i,olt i ike o Mr. C. L. Kaaka i ka nui oka w«iitvai o ka o n& aina ame na ko e ulu ano m ka apana o Hilo a nie Kau; 2, aole o Mr. C. L. īiaaka he kanaka e noho ana ma ka "mokupimi o Hawaii; 3, o Mr. C. L, Kaaka oia ke keiki ponoi a kekahi kanaka he mau ku.leana kona iloko o na mahiko o ia mau apßnft elua—aohe kanuhia

ana o keia mau mea he mau mea oiaio ia kupono ole hoi ke pane ia, oia hoi ka makāukuu o ia kanaka ma ia haua a me kona kupouo. Ua maikai no paha na.hoike ana i» ka nupepa aupuni me ka mea kakau o Hilo, aka ua ake nui mnkon e hoike aku i ka lehulehu, ua waihu mua iu aku no keia mau kutnu kue ma ke ano kupono, aka ua nanakee ia mai e ke Kuhina Waiwai ma ke ano hehi ino maoli uo i ke kanawai.

He mea anomnoni uui ka oiaio ke ulu ae iioko a na ahaliui pili aupuni, a ua hiki ke "paleku'' i na mino aka liookaumnij a me na hoopono poholaio a tue na haua pili kalai aupuni apakee, e lik<nie ka mea i makemake ia i kela a me keia manawa. Ua hoike ia mai ia makou, a ke mauuoio nei, a ke lioole ia, us loaa 110 ia makou na hooiaio, ke kau ole mai ka make, i neia mau mea m-.ilalo iho uei e pili ana i ka hookohu ia ana o Mr, C. L, Kaaka i lala no ka j>apa heopii auhau no ua mau apana ls, a oia keia: Mamuu o ka lnaWe ana iho o ka Loio Kuhina C. W. Akopok;-. iaum holo akn la no Amerika Huipuia. a mamu i'e hoi o ko Ifr, C. L. Kaaka hookohu ia {ina, a e Hk<_ hoi me ka m#a i hmkaka ia ina L? lanaK-ni. ua ■waiho ia'ku ka inoa o Mr. Kaāka e ke Kuhiua Waiwai iuina o ka Loio Knhina ma ke nno o hookohu ia, a ua hooholo ka Loio Kuhhia uia ki ano nui i«nei: 1. U» kupoao ole o Mr. Kuik» i hoa no na Papa la, uo ka rut-a, ho ki iki »ut k.; ona o ka hapauui o ke kui\iwwaiv(si i, - j m a . hole o ka liui o C. Ivtma c:a. u he m*i; u i hik, niii hoi ko lakon nin wa n\:>u :u u.a 11 'J. e mau mahiko la <> 15ui-« a 0 lio ihH: •«., ■ »a a«lisut i'.nua o n:> l' U,-. >t-A1 V; C. L, Kaaka e uoho aku ai i hoa. 3. Nol.-uia, v I* hoo\oh\i ia ana o Mr. C. L. Ka&ka iaa uu

' Papn Iloopii A-uliau la. un ku ole ia i ke kaiwwai ji kue h>ii ke kuniukanawai. O keia na olelo a'o ā 'ka loiu i liookohu pono ia o ke uupimi mauaua o kona holo ana a m'uuua. lioi o ka hookolm ia aua o Mr, Knakn! A hcn.hu moa i li«.na ia <i kfl Knhiiin Waiwai me ki mnoiiopo puuo no o keiii mau olelo n'o, a um ko kiie i kn mnww, k;i m.ikemake a mt> ka iuoa i kaiioli.'i in vko kimo-wp.i? M« "kiv liwapono o ka poe inakaukan ike kannwai i kupouo īiann e wne a kolio, \va kne niaoh ilio la me lea ninnao ha'akei i ko kanawjii a me n;i pono o ke aupuui ma ko kolio ana i'ke keiki hawawa a neleakamai o ka laln ou>i nui oka poui ohana maluna o keknhi n«iu mahiko lohaleL a o na apana o Hilo a me Kau, nia ke ano he hoa no ka. Papa Iloopii Auhau no ia nian apana a e uoho e noonoo ina mea e ]iili aiia" ina auhau o ka mahiko o kona luaui maknakane. Auwe! Ke kanaka mahiko pilikiii! E knlai ika noao kuu! E r,a hoalianan o ka poai misionari hooniaenian, e liu' pu kakon iloko oka pnle! Oka hoole a mo ka ,<e mai ina mea i hana iu e pili ana i keia hookoliu, oia ke kumuhana iinnn oke akoa. A o ka. nuunule S" i) ka meha a pane leo ole mai ī keia manawa, he ae ia a he niu ka noao o ke aupuni a nie ka lakou nup(-ra. Ke hni pn nei makou me ka lehulehu ma kanianao lie hookohn "kiloliana', keia akaluna anpum misionari "kilohana!"