Ka Nupepa Elele, Volume XI, Number 11, 28 September 1889 — KA MOI O KA POE NAAUPO. [ARTICLE]

KA MOI O KA POE NAAUPO.

''K pono e umi iki iho i ko kakou mau hewa jnfiinua o ka lele ana aku i kalū o ka. poe a kakou i iko 010 ai" o keia ua kuaolelo i ike ia maloko o ka nupepa aupuni oka I'oakolu iho uei i kakuu ia nmklo aku o 'ke kumunianap "Pakui Kaiuuliiiliuwai." Aole niukou i manao e kamailio īio keia pakui Kumukauawai, aka ua makemak» oiakou e kuiiikuhi aku i m. kanaka Ilawaii i kekalii iiiea akc aupuni i hoike iho nei uia ka nuaupuiii iloko no oia kalaimanaō anaj Ina e apono ia ana keia mau pakui kumukauawai e na Kuhina a e ae ia ana pali.i kekahi Ahaolelo Kuikawa, ua hooia.e mai nei ua nupepa aupuai la, e make ana ua mau; pakui in i mauaoia, i keia poe hooiaaemae no o keia nu iloko 6ka A.haoie!o. maka'u ka nupepa aupuni. iua ē waiLo mai ana ka Aha Kuhina 1 keia maū pnkui kumukanawai, he mea maopopo, na ko lakou poe ponoi no e pepehi, a oka hopena oia e kauolia ia aku aiia na Kuhina e waiho niai i ka oihana! Ina e lawe io ia aku ana ka oiliana mai keiā poe aku he mea ia e noha ai o na puuwai o iia luna o nupepa aupuui. Aole o lakou naua i ka mea oiaio a me ka mea pono, elike no me ka, mea i ike ia ma ko lakou moolelo, aka ua inakā'u lakou o lilo na -hana aūpuni ia hai. a me he la e hooko io ia-aku anauo kelioolpli ia ae nahana oke aupuni. Aole loa i makemakē ka nupepa pili aupuni e iioolilo aiiu i kekahi dala ma ka ;ie aua aku i ka lajhui e hoao ana e hoomaemae i ko lakou kulana ame ko lakou aupuni; aka, ua makemake oia e hoopaa iai» iho ma ke ano he Moi no ka poe iiaaupoī ma kpna hoolaha ana i keia niau olelo; "Ina aole <j holo ana ua . manao o na Kuhina; a lua paha e hooholo hou ka liale e hoopanee loa healia akn !n ka hopuna? Ikn like ai me ke kanawai e pono i na Kuhnia e waiiio mai i ka oiliann! A peh'.'a hou I papa Kulii'ūa liou—i kokua ole i n > hana aka pōai hoomaemae—aole ōka uiua i kōnio ole iloko o kona, puuwai ku iini no ka holomna. a me ka pom&ikai o ke aupuni aka lahui e ake nuī uei, aka, uua hookele ana e holhoi mai i ke au pppililua maika.M. H..1888a liiki ika .1887. Ehia !a ka n iii o ka poe u kokua.ana e uoho hou ka Ahanli'le i īke i n'a leiimu o ka liaalel" ana m;<i o ka Aha Kuhina a nie ke aia nou ans mn?ti na luniponopono mua me na ole wn!e o hiki ai k.>

| Ma kainoao *ka poe lima h.in.i—ku poe hoo- ; wmwai oiaio ike anpuni—ke uonoi aku uei niakou ia oe e 'Lii, ka Moi lioi oka poe naaupo' o noonoo mai oe i ke kiupuliana a ka hapanni o M ' kauaka a nie na haole o Hawaii nei. Ka Lahui— aole o kapoe kanu ko a nie ka poealunn aina—ka olelo nei ka lahni o ka Aha Kuhina hou aole o lakon kokua i na pono o ke an hooinaemae, a ke makemake nei lakou e kapae aku i keia ma ke koho hou ana i Aha Kuhina hou me ka inanao ana aole e oi akn ke ino o keia hooponopono aupūm hou mamna o kona mua. Eia w ale no ka manao nui i keia wa e lohe ia aku nei me he la o koi aku ana ka lahuī me ka ilmika i keia Aha Kiihina e waiho mai i ko lakou noho Kuhina ana aole ho maka'n iki o na kanaka i ko lakou hoi hou ana a noho mnlalo b ke au popilikiu mai ka M. H. 1882 a hiki i ka M. H. 1887, aka, iua no hoomau īa aua keia noho'na aupuni i kokua ia a noho mana ia paha e na rula o ka poe waiwai; a oka hopena, ke hooikaika nei na kanaka no lakou īho—ke pule nei lakou ma ko lukou mau keena malu—e hooikaika ia mai lakou ma keia kau koho balota ae i hiki ai ke hoopakele ue ia Hawaii nei malloko maio ke komo aaa aku iloko o na "kalai pili anpnniole wale a hilinai ole ia, uo ka ru!a ana ika aina.'' oke "au i hala" Ke ole?o nei ka lahui "o ka mea 1 hala mua na lakon no e ksnu iho ī ko lakou poe make;" a e lohe ia aku anii kekahi hooho olioli nui ina e kai.a aka ana ka poe hana ia olelo hookahi no ka nooponopono aupuni o keia wa.

i ; Me ka lawa ole i na kalaimanao o ka Poakoli ua hoopnka hou ae no ua pepa aupuni nei me īa uooiaio ana i na mauao i lioolaliA ia pepa o ka Poaha ni;u. Ma ka hoomaapopo ana i ka nxnaina o keui mea, me he la o ka hauuaeh? o ka M. H. ISS7 na lioonioe ia a kiko mai loko mai o ka poai hoomaemae o keia la, a ma ka Ike aku, aple ioiae ke aupuui mamua o keia poe kipi v hookiekie ia ma ke kokua ana a ka po« kanu io; a ma keia hana ana ua hoopoino ia ka luāluhia a me ka holonina o HawaiL <> keia poe hoaloha haolo o oukou e ka lahui Hawaii; a ua heike hou ae no keia uupepa. aupuai uio ka olelo ana, eia ko uolio maiuhia uei a ko holomua ueina haua o Hawaii nialalo o ka hooponopoho anpuni ana a k«ia jw kipi, me ka hoao ana e hoike aku i ka iuhulehu o keia holomuu naa aole ia i loaa malalo O; ua hook&unaale a kipi paha, ke kumu hoi o ka naulehia 0 kekahi mau ,usa. E manao aaa anei kieia nupepa aupuni e puni aku ana na kanaka a na haoW i kaua man pelo ? , Aoie loai E hele oe peu, 0 ka Moi o ka po« naaupol _