Ka Nupepa Elele, Volume X, Number 5, 18 ʻAukake 1888 — KELA ME KEIA [ARTICLE]

KELA ME KEIA

He lono ke hoike ana, ua hopn ia kekahi wahine o Mrs. K. Humoku ma ka luakini o Mapuleliu, no ka liewa ho aihue komn lima. -- — Ile lono lauahea kai hoea mai, he aneane e4O poe i hoohuoi ia aia ke noho haiia la ma na m"ahiko o Wailuku, Maui. Ua manaoia he poe lnina linoku i niahuka nui ae. Ma na lono i lawe ia mai o ka mokuahi Malulani i ka Poalua neij aohe mau hoailona aka ino ma Kau ame na Kona, oiai oia i huli lioi mai nei i ka Poalua nei. Ika iho nei i ku mai ai ka moku kaua Beritania Esepigolo mai Kili. Amci x ika Hemai inai, ho 44 ka nui o kona mau la ma ka moiina a ku ianei. Ma ka ino uui i jioi ilio ai i ka po o ke Babati ma keia mokupnni. ua hoohiolo ia ka halopule a mo kekahi mau kauhale ma Punaluu, Koolauloa. A pela me kekahi māu walii e ae. I ka Poaha nei i hoohui ia ae ai ma ka mare o James H. Boyd oke Keena Kalaiaina - me Miss Cleghcin, kekalii o na kaikainahine a ko kakon Luna l)uke.

Heaha ia ka mea e lioopuka 3iou ia mai nei ka Moolelo o ma na kolamu Qka Pae Aina puka la, ka mea i puehu mua i ka Elele, a pakaha ia ui e ua pepa la, me ke kapa ana iho o Homelina?—No ka nele i ka moolelo ole U-gāu-oa.

He maneo ole paha no ka waha o ka Paeaina i ke kamailio mau ika moolelo, mea ae no o ka moolelo, inea iho no oka moolelo, kulikuli no hoi ka pepeiao a maneo ka pukaihu i kau mau hana e ke hoa.

Wahi a k-ekahi rnea i hoike raai ia makōu, 110 hookahi pule liolookoa, aole hookahi ona Pake i kipa ae ma kekahi o na hale kuai nui o ke kulana kauhale nei, a lawe (\ku 1 hookahi galani aila malin, oiai nae lie mau haneri tini e lawe ia ana "mamua e iui Pake.

E ka lehulehu i loaa ka mana koho alii Aliaolelo o ka mokupuui o Oahu riei; ua manao ia, ua lawa kakou ia Mr. Waila i hala i ka make, a aele o pono e kena hou i keia Waila e hele aku ma kahi o kona noonoo e hookaumahaia ai, a hoea mai na liopena o ka hoouiailo ia. E koho i leanaka kuokoa, a aole i Luna Aupuni.

Ma ke aumoe o ka po o kē Sabati i hala «e; u;t poi pu ilio la kekahi ino nui launa oleike kulanakauhale . o Honolulu, a me ka mokupuui holookoa no, a me he la tin naha na mn - i nowai o Knianihakoi, a o ka makanl, ke noke la ke kalai i na kumulaau, mokumoku i na uwoa 01010. Mai ko komoliana maikeia ino nui, a ua 21 hora ka noke ana i ka ulupa, aohe ola i poino. N.vlow.\le a Auwana. paha mawaena o ke Keena o ka Elele a me ka Neki na, lie mea hoonoho hua pokole, i kona ike hope loaia ana he lole wawae uauliulikona, papale mauu lā :!< i, a. mo ko kuka hauHuii. He okapuai me ti inilui kona kiekie, a ho 115 pa.uia paha ko na kaumaha. He umiumi loiioloho a «io ka muiumi kao ohuolm, a ho kikohu rube nia koiia mau papaiit\:i. O na lono a pau o ptU aua u v u\a ko 1 loaa. o hanoli ta iui o Uutia hvut ? I<sha e noho m?ī noi nU na punwai i lehaolia ā kaumuh;t luAilnii. } j X a loaa ho louo ia makou pouoi: j O ka hniua o|na lvtunukuljVi iiooa ;u.M;iaj Luhainahma no ka muauinau ia an;uj ho U. a ho elima o puka pou ana i;.v ma ko auo knmukula. O ka uu'. o. iakou ho poo haumami nia Mr Moo: Eia na inoa o na k:uuuk;tk i iko ko.i ae: O, \\ uoo\, IVici Noah. u l\ . ; ui, l>. Kahaulol'.o. katmo!oiu 'l ' I>. 11. Kohaa. Ao-. Su \ a.i- Ti .... > >a. Mix. i'a, »\u - Nokilu I>. N ti;olua. F M K.ū.a„a. IX iv, r ., , Kulua, 1-. P. 4

110 aliaama msiro ke malamaīa aua ma'Maunakiekie i keia la. Tl<? moleu hou kai ku mai i nehinei nialoko ikh o ko kaleou awa. Hoalia hoi keia e Pae Aina o hana ino -wahahoo: noi i ka noho malio walo ia'ku no t Kupelu ia i kani ka muka. O J. W. hohi ka Lunakanawai oka apana o Kawaihau, Kauai, ma kahi o Mv. i hoopau ia aku nei. Ko lauahea mai nei, e waiho aku a iia o Jno. Kakina i kona nolio Hojie Luuii liiakai_ ; 1 f- no ka apana o Hanaloi. lmalele inni i keia o!a aßft īna Knknluaeo ae nei, i kekahi" ~la o keia pule iho nei, o Kale, kekahi o na kaniaai»ia o Honolulu nei. Ho kuai paakai kana hana, a hiki i kona haalele ana mai la i keia ola ana, aloha wale oia. Ua noke iho kekahi wahi koa Rū7 mau ika pepelii i kana wahi puali, [wahinej ma ko awakea Poakolu nei ma A.lauui Moiwahine, a e ole kekahi poe e ae pakele kela wahine mai oha loa. Hilahilii na hana a kela koa. (> na poi ono a maikai o hana a e kuai ia aku nei ina Alanui Nuuanu e ka Hui Palaoa Kalo, he keu o ka makepono launa ole, a ua oi ioa aku i ka na Pake e hookomo nei iloko ona p;tkeke lioloi ra\vae o lakon. Ona kauoha no ka hooiako ana, e haawi ae ia W. H. Ciinnnings, Pahu-leta—

He Haluwiii 3lubaaiaaua ke malama ia ana maloko o ka luakini o Kaumakapili, ma ka lioia 7:30 o keia ahiahi. T T a m.ikemakoia na mea a pau e helo ae a nolio, .īaulio; aole o ka . walaa'U e like aio ka Poka ma mau kaua ina po. kalawai mukaainaua o kela kau.

Ua paii i ke pai ia he bila kanawai e-kau ana i laikini maluna o na mea a pau e noho lawekwe hana aku ana mahope o. na !jaku h&ua. He wahi kauawai hoo])ilikia keia ina mea a pau. ua mauaoia paha he mea keia e hoohaiki aku ana ina Pake, aka, e pau pu aiia no mo kekahi mau lahui e ae o noho pu nei.

He kii poolija ko ko Alakni Puka la a uiakou 1 īke ai. me kekahi mau.hual»alapala moakuka. Kilohi ae .la makou.ia luna oka hale lama Makena Execene. ma na hmna o Alanui Nuuanu a me Moi, a me na raea huna o ia keena; uo ka mea, i ka wa o ka hana 1 maiifw io. ai—ua kai halulu 'e aku la i ke alo oKauiki, (Kuhina Kalaiaina) a malia o pela aku no.

He ku maoli ika pihkia "ka poe a pan e liele ana ma Kalia īka lawaia, mamuli o kela mea ki poka e malama mau ia nei ma Pawaa. O ka lele no ia oka poka a haule iloko o ke kai, he pakelo wale iho no palni ka poe a pau e hele nei malaila; liealia la ka taea nana pono ole o ke Aupuui i keia niau haua, aia no ka paha a makie kekalii kanaka; alaila, hoomaopopo ia mai ia mau pilikia.

Ma ka Poaono aku nei iku mai a ka moku lieihei " Ooroneta," mai kaua iiuakai au moana mai. Ma ke kau heihei mua loa aka Hui heihei o Beritania i fia aku ai i ka Hui heiliei o Amei'ika, a oia nei ko Amerika, ua kaa na ia nei ke eo; mahope māi, ua kukulu hou ua mau hui la i mau moku hou, aeo mai nei ia Thistlo. E holo makaikai aku ana ua "ooroneta" la ūi maji oia i keina Oua. n i keiki ame na wahine aua keiki, a mawaho .ao o keia poe, na Alii a īuo na luina oua moku la. He kialua oia, a ano like iki iuo kahi Neti Mi:ia kahiko. he niau ipiha paha ko ianei oili iki aku; ho nanji a waikaike nana ia aku. !