Ka Nupepa Elele, Volume IX, Number 33, 3 March 1888 — Ahahui Hawaii Ku-e i ko Asia. OLELO HOAKAKA. [ARTICLE]

Ahahui Hawaii Ku-e i ko Asia.

OLELO HOAKAKA.

No ka M£A, hjß mea i hooiaio ia, o ke kulana hookele o keia aina i keia manawa, ma o ka hoolohe wale ana i ka pono anunu pilikino o kekahi poe kakaikahi, ke hooikaika nei e hoomau i ke komo ana mai o na eemoku limahana iloko o keia Paeaina me na heluna nui o na Pake a mo na lapana, no ka hoolako ana mai i na limahana makepono o ke ano kupono ole, a maikai ole; A no ka mka, lie hiki ole ke hoole ia, o keia komo nuiana mai o ko Asia poe me ka hoohaiki ole ia, a me ko lakou komo aua iloko o na ano oihana a me na a&oiwoa e ae a pau iloko o 1 keia Aupuni, he mau hoopilikia ia i na ano lahui e ae a pau o keia Paeaina, e hooke ana hoi ia i ko kakon poe limahana a pau ilokp o ka poiuo—ua haolo a me na kauaka maoli: A No ka mea, o ka hoj>eua o ke komo nui mai o ua limahana o Asia me ke kaupalaua ole ia, oia no ka }>ejH»hi a hoopoino aua i ka lahuikanaka maoli, e kipaku ana hoi i na haole e noho nei, a iw ka hookahulihia aua ■iloko o ka inanawa |>c»kolo. i ka Pae I aijia H»iwaii a lilo i Panalaau no kol Asia |» e. | malalo o ka inoa o ka Aha— m i llawaii lvi k i ko Asi.\. ke ku kulu a ke hoala ia uei ho Ahahui, i kumu e loāa ai, uo na kauaka maoli a uh' i. v '•;*■•!<■ o k< i.v l'aeaiiui. ku (<.»!«< kaua a au- ua kokua mai ka liuepao. hou ia »ua mai o na eeiuokn limahan^

ai i na hookf a ko Asia poe, aol« na" i manao ia e| faoopoiuo aku, a e hooia lioi i na hana no ke kae aku i na Pake a me na lapnoa euoho nei i keia u»anawa iloko >o keia aina, e laioelawe asa me ka naaikai 1 , a ine ka malahia i ka lakon oiau hana, ma ke ano he poe knpa noho maluhia. Eumukanawi a. me »a Kanawai. Pauku 1. Ona lala o keia Ahahui, —"Ahahui Ku-e I Ko Asia" — j nao uei a ke hoopaa uei ia lakon iho -el lawelawe inu mea a pau iku i Kn- i nawai e hoololi ma ke ano ajaikai, a e hooikaika hoi ine ka ikaika pakahi no ka liooko koke ia o na hopena i hoike ia maluna ae nei % oia hoi: No kStthoopau ana i ke kouio hon mai o iv eemoku limahana o Asia, a e kiu.pnlc aku hoi i ko lakou paonioni anu m« limahana haole a me na kanaka maoli me ka hoopilikia o]e aku i ka pono o ka poemahiko. " ~ Pauko 2. Ua hamama keia Afuhni i na kanaka o na ano lahai a pap, koe wale no ko Aaia, a o ko na ano. hoomana a pau, ke makemake lakou e komo a e hana pu. Na kekahi laia e noho aie ole ana i ka Hui 6 waiko mai ika inoa o ka mea e makemake ana e komo, imua oka Papa Hooko. a na ia Papa e hoole aae paha. Ona poe i apono ia, e ae ia lakou e koiao ae, inahope nae oka lawe ana i na *olelo hoohiki a me ke kakau i,uoa ana i keia Kamukanawai.

Paxjkt 3. O kekalii hoa e ho&hewa ia ana no koua kupaa ole a oiaio ole i ka Hui a ke ano o kaua mau hnna, a uhai paha i kana mau olelo hoohiki, e kau ia no ka* heopai malana oea, e liko ine ka hooholo ia ana nia kekahi halawai malu oka Papa, a i ole, o hiki no ke oki a kipakaia oia mihope o ka hoopuka ia ana o ka oielo hoohoI io. Ona lloa e aU a e haa--1 lele i ka Ahahui; e hoike ae i kej Kakauolelo o ko lakou mahele. 1 Pauku 4. O ke kiko waena lo ke kahua o ka Ahahui Hawaii ki;-m ko Abia, aia no ia ma Honolulu, H. 1, uka, e hooikaīka nui ia !iu.v nne e kekulu ia ma na Apana a pau o kula Mokupuni a me na Mokupuni i mau Ahahui Lala a Mahele palia. i lioohui pu ia me ka Ahahui Nui oka Mahele Waena ma Honolulu, a nmiiaila aku e loaa ai ia lakou na kuhikuhi. ■' i-',' Pauku 5. E noho poo ia na Ahahui ma Honoluiu, ma o kekahi Papn Hooko, nona hoi ka heluna o hookahi j Peresidena, eiua Hope Peresidena, elua Kakauolelo, a me eono Luua Kuhikuhi, a e koho ia lakou vm. Pauku 6. Oka Peresidena ma Honolulu, o loaa no iaia ka mana a pau maluna o na Mahele a pau. a i na manawa e kaulike ai o ke koho ana iloko 0 ka Papa, alaila, aia iaia ka mana koho no ka īnea i hooholo ia'i. Ona Hope Peresidena, e like me ko lakou' kulana pakahi, ka mea mana e hoomalu i na halawai o kā Papa o ka Ahahui paha, ke hiki ole mai ka Peresidena, a me ka lawelawe pu i na ano hana a pau. Na kekahi ona Kakauolelo • malama i ka moolelo o na lialawai kuloko a pau, a na ka Puuku e malama ina kaia a pauo ka Ahahui. O ua hana, ma na halawai ana a pau a na Pap», e lawelawe a e hooko ia no ia e ka hapanui o na h6a i akoakoa ae, me ka hoike mua ia aku ia lakou mamua ae o ka wa halawai. Pauku 7. Ona halawai oko Houolulu ame ko na Papa Mahele e ae, 1 kuaiu e holopono nn hana o ka Ahahui, e hooko ia no mamuli o ka hoolaha o na Peresidena o kela a mo keia —a i ole, ona Kakauolelo pnha a i ole ia e malama mau ia i kela a uio keia manawa kupono, e'like me ka mea e ike ia ana mahope mai he pono; a he mana hoi ko na Peresidenu e noopuka i huaolelo huna no ke koiao ana nku o ua hoa, a no ka hana ;ma paha i kekahi mea e ae no ka mal:tiua ana i ka maluhia a mo ka nalo o na halawai malu a ka Ahahui.

I Pauku 8. I kuuiu o loaa ai ka holomua a me k« hopeua i makenmko i.i. u i 1U94 hoi • hooniaopopo j.>ono ia ;u o ka lehul ?hu koia mau moa, o lualnmA ia na hakwai eialu a nie na hakwui ukoa o na maholo o ka Ahahui e Hke ka uui 11)6 ka niea i ia ho kul>ouo o na Papa, a ho inana lu>i ko lakou e kauoha e hele ao ma keia mau halawai i na hoa a j>au. a i 010 i ke kahr h'eluna paha o na hoa o ua uui helo e likd me ka mea i makeiuako ia. Ō ua hoa a jviu i hoike ia nkn ke kun .oha, a i he!o ole ae i n» hwlawni i kauoha ia jxjU, ine ka loan ole o ke kuaui ku)H>no a «o ia j**ha. e kau ia no ka Ihhij iu maluna ona uo ka jh>u);u - kai o ka wnihoua o ki Alihlhu. l\vi kiMawaho o na Ij.h;. , « y*<\ a kela a iut> koia kanaka maUio o

k.-ma hnohi'kī a po ka hoonlu ana i na mea ijnakemake ia o keia AhMhni, a me |ta lioulaulo ana mai i ka poe i maaaoio no ia mea, he banaJQO hoi na. na hoa a pau © waiho aku imua o na Papa pakahi i na manao a pau no ke kokaa ana i ke kumuhana, a o ka poe a pau 1 manao e hana pela. ua loaa ia lakou ke kuleana e noi aku i na Papa, ma ona Kakauolelo, e malania ia i halāwai malu a i ole i lialuwai akea paha o na niahele a pau. Pauku 10. Ina e huinuaopopo ia he mea kupono no ka < tn ke ana i ua hana o ka Ahahui. uLula. e noi ia no na hookupu niahina kupouo uiaina hoa mai, mahope o ka ia ana e ka Papa Waonu, ma_ llwalulu, a o na hoolilo ana o na kala i ioaa ma in ano; ma o ka Puuku wale 110, manmli 0 ka-hooholo ana o ia Pap« hookahi, a e waiho ia'kn na hoike kupono 110 ia. mau hoolilo imna o ka i kela pme kaia «nakahiki. —" Pauku 11. E hoomana ia kela a Imo keia makele o na mokupuni maj muli o kekalii hoa a,mau hoa paha, he | mea nae i pili i ka Hui Waona o HoI nolulu, a e haawi ia no iaia ka mana no lia mea eka Papam Honolulu. Na kela me keia mahele e koho i ko lakouman lala o na Papa o me iia Luna, ma ke ano like me ko ka mahele Waena o Honolulu, a na lakoa e hoike mau mai i ka mahele Waena i ke ano o na mea a pan i liana ia a e hana ia ana. Pauku 12. Ona hoa ona mahele knwaho e noho ana ma na mokupuni e ae, oiai lakou ma Honolulu, ua loaa no iu lakou te kuleana e hui pu ae ma na halawai kuloko, a pela pu no hoi me na hoa o Henolulu nei ko kipa ma na mokupuni e. Pauku 13. Ika maiiawa eae ia ui e koiuo iloko oka Aliuhui, o kela a me keia hoa, imua oka Peresidena o ia niahole, a i ole, imua o kekahi Hoj>e Peresidenft, a aole hoi e em& malalo o elūa o na Lnna Kuhikuhi,. e lawe hoohiki paa i na hoōhiki eha e heluheiu ia aka anā lmua ona. Pauku 14. Oka hoike hana pili Aupuni mua loa aka Ahahui, oia no ka waiho ana aku imua o ke Aupnni, uiamua ae o ka halawai hou ana o ka Ahaolelo«o hiki mai ana, he Palapala Hoopii, e noi ana e hooko.koke ia: Ekahi—o ka hoopae ann mai ina eemoku limahana, o na Pake a me na o kaupalena a e hookapu koke ia, a e hoemi ia a hiki i ka heluna paa e like me ka mea e makemake ia aua e na mahiko no ko lakou nele pilikino iho, a o kela a me keia haku hana, e kau aku maluoa ona na hop«na no na poe limahaua i hookomo ia mai nona; ke hooponopono pono ia keia poe limahana, e hoihoi ia e na mahiko kekahi huiua i lawa kupeno o ko lakou uku hana, a e waiho ia iloko okalima o ke Aupuni, a ilaila e malama ia ai, a e uku liou ia aku i ka limahana, i ka inanawa wale iid v e pau ai o kona aelike. a iloko o ia manawa, mahope 6 kona hoole uia e kopa hou, e kauoha a e hookuke ia oia e hoi aku i kona aina; ♦ - hlua—E hooko ikaika la ke Kaiiawai Aea Haukae malnua o ko Asia poe e noha nei maanei i keia man.iwa; Ekōlu—-Aole loa hoi e huawi ia kekahi laikini hou no kekahi ano hanaa oihaija kalepa paha 1 kekahi mea o Aeiii, a i na manawa a pan e hiki ai, alaila, o na laikini i haawi ia i keia manawa i na A&ia, aole e haawi hou in i ko lakou manawa o pau ai.

Pauku 15. 0 na kpopouopono a me na pakui hou aaa i keia inau Iluln Hooponopono, he hiki ao mamuli o ke noi a kekahi mau hoa ekolu o ka ma hele Waeua o Honolulu, e kauoha ia ai ma kekahi halawai malu o ka Ahahui, a i ole, 6 waiho ia aku ma ke kakau imua oka Papa, i >ia manawa a pau e ike ia ai he kupouo. aka uae, o ia uiau hooponopouo a pakui paha, e hoala a e noouoo ia 1 kekahi halawai malu hou aku, i kahea ia no ia hana, u aole hoi e apono ia, ke ole <vhoo!iolo ia e ka hapanui o ekolu hai>aha o na hoa i akoakoa mai. Hon*olulu, Feboiuari 7,1888. Waihoia aku a Aj>onoia iloko o ka Halawai Nui.