Ka Nupepa Elele, Volume VIII, Number 32, 5 Pepeluali 1887 — Makena Hou Hawaii! Ua Hala! Ua Nalo! He Pua! He Mamo! KEKAHI POU KOO O KA HALE HAWAII. KA MEA KIEKIE KAMA'LIIWAHINE LIKELIKE. PILIHUA KA OHANA ALII ME NA MAKAAINANA. [ARTICLE]

Makena Hou Hawaii!

Ua Hala! Ua Nalo! He Pua! He Mamo!

KEKAHI POU KOO O KA HALE HAWAII.

KA MEA KIEKIE KAMA'LIIWAHINE LIKELIKE.

PILIHUA KA OHANA ALII ME NA MAKAAINANA.

[MA.I KA. ELELE PŪKA LA MAI, FEBEBCASI 3.] " E ka Make, «uihea koo huelo awa ī \ E ka Lua, auhea kou ianakila ana'' puuwai kaumaha a mokumoe lioea aku nei imua o -o ka hoike akn i iiiakaainana nei. ua >a ke kii ana v makamaē a . Mea Kiekie Hee .iama Kapili KaliMahope iho o ko maaku i nehinei me na ma.oianalanai ka lehulehu, aka, halawai mai la me makou ka lono,- << ua *hala ke Alii, " oia hoi, he 10 minute i koe kani ae ka hora elima, ka pulelo ana aku la o kona aho makamae, a hala aku la ma ke alanui man o ko ka honua nei, ma ke ala hookahi me kona pokii muli mai ka puhaka hookahi mai i hala e aku ma kela ao. Me he uwila la ka holo awiwi ana ae o ka lono a puni ke kulanakauhale nei, a e ninau ana kela a me keia o na makaainana o na ano lahui a pau no ka oiaio o ka lono, a i ka hooiaio ia ana o ka lono, e lohe ia so na hooho aloha a minamiim uo ka poa'Hi, a e naholo ana hoi kekahi heluna nui o ka lehuh&nmaluna o na kaa me na lio no ka |HMo ke Alii i hala aku la ma Ainaa ua, piha u aku ma ia wahi na poe aloha Aiii a pau, mai ke Kalauuu o Hawaii a hoea ilalo, me na leo makena mokumokuahua no ka hala hou ana aku la o ia milimili aloha au, e Hawaii.

He lohuleho wale na la o ke kaa mai ana o ka Mea Kiekie, a e like uoe ka hoaiai mau aua'ku a ka Elelb iloko o na ia i aui wale aku la, pela kona kalana maa iloko o ka maikai a me ka hopohopo ia i kahi wa. Ua ikaika ka hakoko aua, a iloko o na aua, ua kii mai la na lima menemenej ole o ka Anela o ka make a haia akui ia ke Aiii, ka puiakaumaka ame ka{ pouhonua e haka pono aku nei na ma-l ka o ka Lahui, no ka mea nana e hoo-| puipui hou mai i mau aa'lii hou noul e Hawaii? Maiaiia do na Alii ka Moil me ka Moiwahine, kona kuaana kai

Mea Kiekie ke Kama'liiwahine Liliuokalani iloko o neia mau ia oka piiikia a nalohia aku la ka uhaue makamae. ''Hoonaueue a naue ka hono o na moku, "Hoopunini a niniauka ihu i ka makani, "Niniu e ohi i ka lau o ka Pahili, •'l miki ia §iai o Puheemiki, "Miki na lima o ke Koolau, M E kokohi ana ka paka akaua i ka lani, "E a uume ana na opua i ka levra, "Nononoko aku la ike kihi poohiwi o [ka malama."

Ua hauau ia ka Mea Kiekie ke Ka ma'liiwahine ma ka Ia 130 ianaan, mai ka puhaka mai o kona makuahine Alii Kiekie Keohokaiole roe ka makuakane Alii Kiekie Kapaakea. Na Aikanaka (k), noho ia Kainae (w), loaa mai o Keohokalole; a na Kama nawa (k), noho i;; Kamokuiki (w), loaa mai o Kapaakei, a ua pihu iaiako 30 makahiki nve nala keu. I ka 1a 22 o Sepi»temaba, 1870, utv uure īa ka Mea Kiek'e i liala aku U me ka Mea Ilanohan;> Ake S. Cleghoru, a ua hana'u mai na laua l:e kaikamahine. ka Mea Klekie ke Kanui'luwahine \'i< toria KaWKKH KAtti!..\St LIKALtI.ō yuiAitiuAJ'Au.vPA ma ka la H> o Okato-

ba, 1875, a e noho o nie ka Kha]iha kauiaaha pihhaa no ka makuahine ī liaalele mai la īaia. iiaialo iho oia o na lawelawe ana a kauka Makipine me TaraBo a, aohe iio iaua i hopohopo iki no ka poino. Ua hooholo iaoa, he hookahi «eale no mea e pooo a e oluola ai oia, oia uo hqi ke komo o. kahi mea ai kupono me ka maiama pouo ana, aka, he naea hiki oie ke komo pono aku o ka ai, a pela ke Kama'liiwahine i kuetnl hope ai iloko o ka nawaiiwalL 3 ka auwina nehinei, ua hoololi ia na kanka, a ua kahea ia na kauka īaka me Matma* He mau minuia pokole mamua iho o ka lele ioa ana ae o ke aho, ua haa!eTe iho ke Alii ka Moi i kona kaiknkhiue, aka, malaila no kona kaikaaana Liliu me ke kane, ka mea Hanohano'Ake, me ua Kauka me m ohua.

"Lawe liilii ke kino e ka makani, "1 uouhi a molale Kauiki i ka malie, "Anamo mai ka la'i oa'u kuahiwi, "Ikuene pono i ke kowa o na moku, "I likia mai a hikikii ke anu o na £mauna, " Ke nana iho i ke alo o Moekini, .? " Aohe wahi hemahema oka naheitf, S( E haa ana ka pua ika maiie." Uahoonaauao ia ka Mea Kiekie ma ke kula kaikamahine o Kawaiahao, ua uui ka mahalo ia ma ia wahi. Ma ua hoolauna aloha ana, nui kona hiipoi ia eka poe i kamaaina iaia, aua iawelawe a hiipoi mau oia ma na mea a pau e pili ana i ka pomaikai o na Hawaii. O kona home, ua lilo i mea olelo nui ia naa-im lehelelie 0 aa ieaalihini mai na aina e mai, a ua nui a makena wale ke kipa ia o kona home eua poe malihini ala, aua hoi aku me na mahalo ana nona a me kana mau hookipa aloha a oluolu, i awili pn ia me ka lokomaikai kuhohonu. ī mau kona ola a hiki i ka wa e holo aku ai no Amerika meEneiani, malalo o na kono ia mai, aole no paha e nele ana kona apo aloha ia mai me na hooki|>a hoohiwahiwa ana. MaEope iho o ko laua mare ia ana, ua uhai aku ke K.ama'liiwahine ma ka meheu o kana kane no Nu Kilani me Auseteralia. He elua holo ana no Kapalakiko, a ua lilo keia mau huakai hele ana i na aina mamao he mau haawina hoopomaikai nui iaia. No kana mau hana aloha, ua nui a ua iehulehu, a e ioihi no kona hoomanao aloha ia e na makaainanana aloha aliil o Hawaii nei me na malihini o na aina e. I

Ma ka hora 11 o ka po nei i manele ia mai ai kona kino puanoanu Hc Halealii lolani, a ma ka hora 2 ka hoea ana mai malalo o na hoohiwahiwa a ka Oihaua Koa, me ka Oihana Makai malalo o ka Hope īlamnku. Ma ka heolaha a ko ke Aiii ka Moi Puuku, ua komo ae na makaainana aloha Alii a-paa, e ike a e kilohi hope aka ika nanaina oka mea i hala aku la. Ua kipa nui ae ka lehuleha, mai ua Hawaii aoa haole, ka hanohauo a ka haahaa, ke nui a ka liilii, a ku ka oaakena mua loa o ua makaainana maioko a na paia eehia o Haleaiii lolani, mawaeaa o ka hora 10:30 kakahiaka, aka hora 2 o keia auwina la. Malaila ae no na Paaiikoa lehulehtC no ka lawelawe ana i na hana hoohiwahiwa kiai no keia /ke hope loa ana oka lahui i ke kino wailua puanuanu o "Kuli i hala o ka hala i Paewa ka "O Kanuea o ka inaka o Kihalani, "O na Alii lau loloa i umi ka pua: "1 pau ke aho ika helu i ke anana, "O Kahiko e, o Kahiko makuakane o - £Wakea

"O Wakea, kanea Hoohokukalani, "O Haloa, ka laua makahiapo, "O ka laua mua hoi, "He mua Haioa a Kaua hulihonua, "He muli mai oa Kehili o Wailoa, "He palena Ka aloa a Lilo, "He hope mai Kukauakahi, ' lianau pukaamaka Popoo, "Na Kaulele a Haumea; "Lele i ka ena ku o Kalani, "Ka onohi loku o Kalani e—, "Likelike o Kalani, he wahine."

Mamuli o koia kaumaha i ili iho maluua o Hawaii uoi, ua hool&lia ae ke Kuhina Kalai&iua, o paui ia ua ipuka o na Koena Oihaua Aupuui a pau, a ua hooko ia, a pela no lioi ma na Kula Aupuui a pau, he la hoomaha iho la keia 110 na haumana. Ma keia kakahiaka nui hora 7, i uiua uakolokolo ao ai ua pu kuniahi mai ka batari mai o Kakaako, e kalaliea ana i ki« low\Uuua, ua hala, a ua nalo aku la ia milimili au e liawaii, a u hiki o!e ai ke Umui hou aku kona lua a kolu, »0 ka inea. ua pio ka ipukukui !ce alakai o ko kin<>. a ua liele palanehe kohana aku la koua uhaue e hni pn i.io kona jx)kii kunane ma kela kae o ka luuliwai eleelo o keia ola mauleule

UMk. T>e tal iia ke f< >apa eleēle "m a ko alo me na pou o Haleaiii lolam 1 , a ma m, kia ona poia o ka, pa, e bai naai ana, miiala aku k». lie Alii hanaa o ka āiua.—Aloha, , .» *