Ka Naʻi Aupuni, Volume V, Number 20, 29 January 1908 — Me na Pomaikai o ka Makahiki Hou! [ARTICLE]

Me na Pomaikai o ka Makahiki Hou!

1C a iVIoolelo A^aloh.ia Hamakolo » i KA UI PUA KA-MAK4-H\LAO KA \1 AILELE 0 HIILAWE MOKUNA V. Paio ka Wahine Ehū me ka Wvhine Ili-koū — Ikea 0 Kūamū Hoaikane Laūa. Aka. c kahi kupunakane o Keaulawe, ke hooikaika mai la no ia i ka moopuna e pae hou i uka o ka aina. Ua nui ka paio ana o ke kai ia wa. Ua milo ia aku ia ua keiki nei a lilo aku ia ilalo o ke kai, me ke ko ia ana aku a hihia ana i ka upena a n i wahi elemakule, oia o Kaholoholouka ame Kaholoholokai. Ke kupaka la hoi ua keiki nei i keia paa ana aku ona iloko o ka upena; a ke ike la na wahi elemakule i i ka hukihuki ame ka onioni ino o ka upena. la wa pane ae la o Kahoioholouka me ka hoihoi launa ole o 'ka manao i ka i ana ae. "He mea e — hoi keia a ka i'a nui, ke nakunaku inoino nei ka upena a kaua.' O ko laua wa no ia i lele-lele like iho ai a hapai ae la i na hopai o ka upena; he keu aku a ke kaumaha. "E," wahi a kekahi elemakule i pane ae ai: "He keu keia a ka i'a nui." Ke hele nei a nupu Kaula ia Koi-a-nana. Heaha la hoi nei i'a nui a kaua.' Pane mai la kahi elemakule: "Manao au he Uina keia i'a. He mea e ka uaua o nei huki ana a kaua i ka npena. Hele nohoi a he Ulua, ea, he keu ko kaua pomaikai o ka ioaa ana o nei i'a nui, a ola nohoi ka noho ana aku o keia mau la makapehu i'a ole o nei mau mua aku." O ko laua nei hooikaikaia i ka huki mai i ua upena la a laua nei a puka nohoi mawaho o ke kai, he mea e ka puiwa launa ole o ko laua nei mau noonoo i ka ike ana aku i ke kino o nei wahikeiki unenelu a puipui ua hihia i ka upena. Awiwi mai la laua nei i ka huki ana mai i ka upena a kau iluna o ka waa. Wehewehe awiwi ae la laua nei i ke keiki a hemo mai ka hihia ana o ke poo, na wawae ame na lima i ka upena. 0 na wahi welu maloo o laua nei, wehewehe ae la laua nei a owili iho la a paa ua keiki nei. A ia wa i ku'i iho ai kekahi hekili ikaika a ka launa ole, a pi'o nohoi ke anuenue. A kilikilihune iho la kahi mea ua liiiii ia wa, a o ka mana wa hoi ia a kekahi uila i olapa iho ai me ka ikaika, a olelo ae la kekahi elemakule: "He keu keia a ke alii nui. Ina aole i make keia keiki, ola ko kaua mau iwi. Aole keia he alii a uuku mai ke akua iloko ona. Me he mea la no. aole no i mamao loa aku ke koko o keia alii mai ko ka hanai aku a kaua, o Luukia." O ko laua nei hoe aku la no ia a pae i kaha one. A mai laila aku, hoi loa laua nei i kauhale, aole hoi he wahi i'a maka maka hou ola o ke ala ana ae hoi o ka hanai a laua, o Luukia, loaa hoi kahi mea hou e paina iho ai ia kakahiaka. Hoea laua nei i ko laua hale, miki aku la kekahielemakule

o laua i poi wai i mea holoi i ka pilipili kai o ke keiki, ame na mea apau e pono ai ke kakelekele hou ana i ke ola o ua keiki nei, oiai ua manao loa laua ua pau ke aho a ua lele loa hoi ka hanu ola o ua keiki nei. 0 ka laua i manao ai e pono hana wale aku nohoi mamuli o ko laua ike kahuna, a i loaa ke ola o ke keiki. pomaikai nohoi laua. Mahope iho o ka pau ana o ka holoi ana o laua nei i ke kai o ua keiki nei apau, hoomaka aku la l^.ua nei e lawelawe i na hana mamuli o ko iaua nei ike kaliuna no ka hoola hou ana i ua keiki nei. Oi ku laua nei i ka pule mai ia kakahiaka okoa a kahikole ka la akahi no a loaa ia laua ka manaolana no ke ola o ua keik nei, nokamea ke ike la laua i ka hanu ae, a mahope kaakaa ae la na maka o ua keiki nei, a uwe ae la. Lalau iho la o Kaholoholouka a hii ae la i ua keiki nei ma kona mau lima, ma ke ano e hoona-na iaia. Oiai hoi oia e hana ana pela, o ka manawa ia a ua keiki nei i kahea ae ai i ka inoa o ka maknahine, oia hoi o Hai: 'E Hai — e, Iia — i. Eia au la o Lopaikihelewale. Aohe makua, aohe kupuna He mea paia wale ia ke poo o kama makua ole. Aloha waie." Ninau iho la o Kahol'oholouka i ua keiki nei: "O oe ke kama, owai ka makua??" Pane ae la ua keiki ne.: "O Lapaikihelewale ke kama, o Ha'ihahlauahea ka makua. He kama au na Kapohihi, na Kapomanoniano " Aole i kaha mai ka hoopuiwaia o na noonoo ana o ua mau wahi elemakule nei i ka lohe maopopo ana i keia mau nuaolelo a ke keike opio o ka pape ana ae. He mea ma/kehewa paha no kaua, e ka makamaka h luhelu ke kamailio no r,a mea apau e pi 1 ana i ka hana a Kaholoho,louka ma i lawelawe ai no ke keiki i oaa ai ia laua iloko o ke kai, oia hoi, o Lopaikihelewale, elike nohoi me ka hoike a na Leiki nei Ke ke'ki hoi au. e kuu makamaka helu helu e olelo iho ai me ka pololei, oia no o Leimak ini, i haaleleia ai e kona luaui makuahine aole nae me ka manao ino, oiai ua lilo oia i ka aaia i ke au o ka hewahewa. 0 ka'u mea nae e ho ke aku ia < e, e ka makamaka heluhelu, ma keia wahi oia keia ua oleioia ma keia mooleio, mamuli o keia hihia ana o Leimakani i ka upena i h aa mai ai ke kapu upena i kekahi poe alii o Hawaii nei, a he kapu ano nui nohoi ia mawaena o ia poe alii. Nolaila, e waiho kaua i ke kamailio ana e ka makamaka heluhelu no Leimakani no keia ia mua o kona loaa ana i na kupunakane lawaia ona, oia hoi, o Kaholoholouka ame Kaholoholokai, a e kamailio kaua no kona malamaia ana e ua mau kupuna nei. He mea oiaio, ua lawe maoli ae la ua mau wahi kanaka nei i ua keiki nei a hanai iho la iaia rna ke ano he keiki ponoi na laua. O kahi no o laua ka makuakane & o kekahi nohoi ka makuahiAe. Ua hanai iho la laua i ua keiki nei a hiki i kona kanaka makua ana. 0 keia wahi i hanaiia ai o Leimakani e* ua mau elemakule nei i uka ponoi no ia o Opaelolo. 1 ka hoomaka ana ae o ka nui o ua keiki nei e nui, aol e nohoi i kana mai o ka u'i ame kona nani. Ua puai ka ula o kona mau papalina mawaho o ka hale, a e hoohoo mau ana nohoi ka poe e ike aku ana i ka hale o ua mau wahi elemakule nei, ua pau ka hale o laua i ke ahi. Hoomauw aku ana.