Ka Naʻi Aupuni, Volume V, Number 12, 17 January 1908 — Me na Pomaikai o ka Makahiki Hou! [ARTICLE]

Me na Pomaikai o ka Makahiki Hou!

PCm. Moolelo Walohia H a i n a k o 1 o ,• v {?r pua (cv-hak\-h\l\0 ka vi aīLKLE 0 h ! ILAWK MOK-JNA V. Paio ka Wahike Ehu me ka Wvhink Ili kou — Ikea o Kuamu Hoaikane Laua. Ae aku la nohoi ka wahine. A haule akula ua o Pae oni hiamoe. 0 ka hoolono no ia o Nohili i ke kane. a maopopo iaia. ua kaia loa ia oia i ka hiamoe, ia wa i lalaa aku ai ia he wahi eke lauhala; paa i ka lima, a hele aku la no ke ahua one o Mumu ame Wawa a i kapaia hoi ma nu wa niahope mai. o ke one kani o Nohili- Me he mea la, mamuli o ka inoa o keia wahine e hoike ia nei ma keia wahi o nei moolelo. Ia wa haule aku la ua Paenoni nei a hiamoe. O ka hoolono aku la hoi ia o Nohili, ka wahine. a ua Paenoni nei a maopopo iaia, ua pauhia loa ia ke kane i ka hiamoe, ia wa 0ia i lalau aku ai he wahi eke lauhala; a haalele iho la i ka hale. Iho aku la ua wahine nei a hoea i ka pueone i kapaia o Mumu ame Wawa, oia hoi ke One kani o Nohili e olelo ia nei i keia wa, kapakapa wa'e ae la no ia i na kupuna ona oia o Kenamu ame Kenawa. Nonoi ae la keia i ua poe nei ona, e lilo ke one ana e hahao ai iloko o kahi eke lauhala ana i paa aku ai i mea hoike i ka olelo o ka pono ame ka hewa. A i ka pau ana o ka ia nei kahea ana ae, a kapakapa ana ae i ua kupuna nei ona, lohe ae la keia i ka hauwalaau o ka leo o na kanaka— o kane, o ka wahine ame kamalii? ka poe ui ame ka poe opiopio, — e wawa ana ma na wahi apau o ua pue-one kiekie nei. He ikuwa wale no ia o na leo mai o a o, o ua kualapa nei Lohe aku la keia i ka hauwawa o ua poe leo nei ma ka i ana ae: O Uli nana pono, O Uli nana hewa; O ke one kea, o ke ono uli, O Mahina kea, o Mahina uli O ka wawa o ke kai, O ka wawa o ka wai, Auhee wawa i ka po — e, Auhee wawa i ke ao — e. Ua oleloia ma keia moolelo, o ka manawa keia i hoomaka ai ke kani ana o kela one o Nohili. A ua heaia hoi Ua one la ma ka inoa o Nohili, ka wahine a Paenoni. O ka inoa mua no nae, oia o Wawa ame Mumu. O ko ia nei hoi mai la no ia i ka hale me ke eke one ana. Ke lohe la keia i ka wa'aiu a? o kekahi mau leo mai loko ae o uā eke nei.

"E1 Ke laweia nei kakou i hea la?" Pane iho la keia (Nohili): "E lawe ana au ia oukou i Kipu. A mai laila aku, holo pu oukou me ka hunona moopuna a oukou i Oahu, e nana i kona pono ame kona hewa. I hewa oia, na oukou no ia e hoike mai. A i pono oia, hoike mai no oukou ia mea ia'u. A o ka'u noi ia oukou, oia keia, e hamāu ka oukou wawa olelo a hiki oukou i Oahu, kahi a oukou e pae aku ana me ka moopuna hunona a oukou." Iaia nei no e hoi ana me ua eke one nei, haule iho ana kekahi ku-a-ua. nui. Hookahi no nei ku-a-ua, pulu loa keia, a pulu pu me ke eke one ana. Ma keia pulu ana; o ke eke one, pau loa ka mumu ame ka wwwa ana o ua one nei. Hoea keia i ka hale, e moe ana no ke kane; aohe onioni ae. Lawe aku la keia a kahi papai kahu imu o laua, waiho īho la i ke eke one. Hoi aku la ea a himoe īho la. O ka hele ia, a hoea nohoi ia a puka ka hoku kau-o-poe, hoala aku la ua wahine nei i ke kane. "Ei nei e! Ei nei! E ala ae oe, aia o hoku kauopae iluna. E pu paakai kaua; a hele aka ka ua o keia ala loa!!" Ala mai la ke kane, a olelo mai la: Aole kaua e kaulua hou iho 'ia nei. O ka makani ka kaua inai e ka wahine a maona aku kaua i kahi o na makua o kaua. Ina he wahi puolo kau, e hoomakaukau mai oe ia mea a paa i ka lima. A pehea kaua e hiki ai i K;pu? Ma ka waa anei kaua e holo ai; a i ole, ma uka nei no paha o ka apaa kaua e koele wawae ai? i ninau mai ai o Nohili i ke kane. Pane aku la ke kane: O ko wahi puolo paha a paa ae i ka lima; a na'u ia e imi aku i alanui no kaua e hoea ai ilaila. Auhea oe e ke kane, mai manao oe i ko wahi mama holo kukini a ko Waimea poe nei i ike ai ia oe, o ko kaua mama ia e hoaano aku ai oe e hiki kaua i Kipu i nei po. He mea oiaio, e ka makamaka heluhelu, aole no i ike pono loa o Nohili i ka mama o kana kane i nei mea he kukini. Ua ike no oia i ka mama o kana kane, elike no me ka mea i maa mau i na poe kukini e ae o ko lakou kalana; aka, o kana kane no nae ke pooaela maluna o lakou apau. No ka pahu loa nae. aole i maopopo iaia. "O i paha," wahi a Paenoni i hoeu mai ai i ka wahine "o ko wahi puolo a paa mai i ka lima a haele ae kaua. O oe paa i kau puolo; a o oe nohoi kau puolo e paa ai. Aole paha e kani ka moa kuakahi o nei wanaao hoea nohoi kaua. i Kipu." O ko Nohili kii aku la no ia i kahi eke one ana, a poi ae la a paa i ka poaeae. Kahea mai la oia i ke kane: "Auhea! Ua makaukau au. Ina kaua." O ka puka aku la no ia o ua o Paenoni hauhoa i ka hale o laua nei a paa i ke kaula; alaila, olelo ae la oia: