Ka Naʻi Aupuni, Volume III, Number 84, 25 ʻApelila 1907 — Ike i ka Po Le'a o Kahiliaulani Hale! [ARTICLE]

Ike i ka Po Le`a o Kahiliaulani Hale!

— . . Ka Moolelo Walohia ' ' ' • ,"-V; ' '• I H a i -n a kolo i§|k•i. ka vi pua ka.-mak.i-haī1a 0 ka wailele 0 h3ilawk , s mokuna 111 Ka Ui Hainakolo' o Ka Pali Kaph o Waipio Ame fcUa oiaikai keia pafie a Loheloa i hoike mai ai ka elele a- ke alii 1 m kanaka 1 ukali ma mahope ona. 0 wah) eiele nei hoi keia a ke alii. «a hali ae !a ia a hu' hou aka 'la i ka hale 0 kona haku no ka hoike *** «ku laia i ka pane a ka malihinL A mamua nae 0 ha haaleie ana iho o ua wahi eleie nei i ke kahua a L°hel0a e ku ana. pane mai la oia i ua wahi eiele nei: "ka he, kumu pili kekahi i makemakeia e ko al.i ea> uo keia mokomoko ana mawaena ona ame a*o; aia lla' a*a ka'u kumu pili 0 kuu wahi waa i holo ma. ne. 11185 ko'u aina mai. Aia na wahi waa ?a o'a >hna o kela Puu. " , Kahikuhi ae la ua 0 Loheloa i ka pou o Laeahi a akou e kapa ne. i keia wa; alaila, hoomau ®a. la »a 1 ha olelo ana: "A 0 ka Iua 0 ka'u kumu p.lu ° -uu toau iwi nei no. Eo nohoi au iaia/o ko'u make nohoi ia iaia." N0 ko Lokeloa olelo aoa mai i kaki elele he waa °Da »ia iluaa o Laeahi. oa paoe aao U o» eie.., a. k. hoi oe o ke kauaka. wahahee «»> »* ^awai i olelo mai e; ho waa kou aia ilooa o ka Lae ' 5ea»ao? Aiawaiolowalomaiaiaaleoooakana ,ka 1 ihe pono ai i ka w.a oīa oei i ka po, oia. Ukoa e !"Waia ana i'waho aku o Keauau: "Auhea oe. e - a°aka o ke ah'i, he waa io uo 80 la nei. ' " " • i k. PO nei, oiai makoo e lawaia aoa mawa°° tefeaioKeauau. He waa nui a ka laona o ,° k»>h« 0 ka waa oia nei ka makon o *>>"«> "»• "'J > fee awa o Haula; a o ka hope o ka " ' " k j Wa « Namahana. A ke pahaohao ne, nae mako kol»»feouikehoooleana,uaw»ala,ke,a h^» "0 i hiki ae neī, e ke kanaka o kf> a >'■ 0 »amalihinineike kabik.h.M»^'ihe<.a|0 h !!una o ka puu o Keauau. Me he \>„ 1 . ini4 waa nei w** ila'i malihini e olelo ne», aia ■> hoea ua wahi elele nei imoa j Oloh »,if a »o aa lii aei: "Aahea ka hoi . ^ ^ Q) wai nohoi ua lawe mal nei u,>»

Ia wa hoike aku la keia i na olelo apau ana 1 lohe ai mai ka maiihini aku no Kahi e kukakukaia ai 0 na olelo no ka mokomoko ana mawaena 0 Iaua. Hoike pn aku la nōiioi ua wahi eiele nei i ke kumu pili ma ka aoao o ka malihini, ina e makemakeia ana ia mea, oia hoi he waa ko ua maLhini nei aia ilnna o ka puu o Keauan. "He waa nui," wahi a kahi elele. nae ka hoomau ana'ku i ka olelo ana imua o ke alii: "0 ka loa 0 nei waa. ua kaele pu ka ioa mai ke awa aku o Hania a hoea i ke awa 0 Namahaoa. A o nei waa a t nui hewahewa launa ole mai nei, aia ilnna o ke kiowai o ka Lae 0 Keaueu, a 0 kana kumo pili hpi ia ma kona aoao. A 0 ka lua 0 kana kumu pili, oia kona mau iwi pouo . Ho nui a lehulehu !oa na m?kaainana ou. e ke alii. i heoia mai nei he waa io no ko ua kanaka malihini nei. Ua ike pono lakon i ka po nei A 0 kekaka hoi a'u e hai aku ja oe, e kuu alii, he 'a ohi wale ia e ka lima ko ka aina ou, e kuu haku. # la'u i hele aku nei a hoea i kahak-ii 0 Keanau, ike aku n'ei au i ka piha o na kanaka raai kane a ka wahine, e ohi lima ana i k 1 i'a mai ioko mai 0 ke kai. A he mau eke ia me na puolo i'a ka na makaainana i lawe mai nei naa a haawi ae nei i an mau ai puupuu. Ua ola na kanaka 00 i keia ia. Kulou īho ia ke poo 0 ua alii nei iialo a liuliu, ea ae la iluna, a pane mai la oia i kana elele: He!e a ua h;ki kela waa an i hoike mai la i kona loa. īiuna o ke Kiowai kajau 0 ka Lae o Keauau, ikaika io no. Ao le na he ikaika kanaka; aka, he ika;ka papalua, ko ke ao; ko ka po. Nawai aka la 1» ho>. ka eu, ke kupua 0 na ikaika 1 hoea mai !a i ka moku 0 Olohe-Lua, Heaha ia h>?i, he kanaka nohoi ia, he kanaka no au; he akua ia, he akua nb au. He olohe au, he kino pa hee, paa ole i ka waha 0 ka niuhi. Auhea oe, e kuu kanaka, e hoi hou aku oe a hoea imua o ua malihini nei, a e hoike aku oe iaia e hooko 'aku ana au i kana olelo. 0 ka hele mai la no ia 0 ua wahi eleie nei a hoea ana imua o Loheloa, a hoike aku la iaia, e hoea aku ana kana aiii. I ka lohe ana 0 na mea apau i ka hoike eleie a ko lakou alii, e hoea aku ana oia imua 0 ka malihini, ua lilo ia i mea maikai ī ko lakou manao. Aole nohoi i liuliu mahope iho, aia hoi ike ae la na me.a apau i ka pi'o o ke anuenue ma uka a makai o aina. Ke peii mai la hoi ka na noe liilii i uka 0 na oawa 0 Manoa ame Paioio e heaia nei i keia wa. He manawa pokole wale no mahope iho, oni ana ka honua īa wa i ka hoonaueue a kekahi olai ikaika lua ole. E hoomauia aku ana.