Ka Naʻi Aupuni, Volume III, Number 81, 23 ʻApelila 1907 — Niniu Poahi Ka'u Lehua ! [ARTICLE]

Niniu Poahi Ka'u Lehua !

— Ka Moolelo Walohia ° f4ainakolo — K.\ UI PUA K V-MA II A-HALA 0 KA' WAILELE 0 HlILAWE -- mokuna III Ka Ui Hain-akolo o Ka Pali Kapu o WAiho Ame Keaninulaokalani. I ka pnn ana o na olelo » ka ohane o ua Inahine Qe' imna o Loheloi, o kona nalowale akn la no la. A]a ae la hoi o Loheloa a ike iho la ia. he moe nhane ka«a i ike «i. Noonoo iho la keia i ke ano o na moe nei ana, a koomaopopo iho la oia he leo papa la mai ka po mai aole oia e imi i mea e loaa ai ka mea a i °kloia ai be maka iha waa, ka mea hoi am i ' ™ai a' mai ka moana mai. Oia moe hoi ko ia nei a pnoho ae. ike ae la keia 6 30 ana; ia wa ala ae la ia a iho mai la ma. luna mai 0 ka pnu a hoea i kahaleai, ma kahi no ana . pae aka ai- Aole i li.ilin ka ia nei ku ana iho, lohe aku a ^eia ' ka hauwalaau mai a na kanaka. Emnole oea raai »na na kanaka. ka poe . halawai ai ke'» ' » «nana ame kekahi poe kanaka leholeho e ae he noi. Ike akn ]J keia i na poe nei; . ike >»»i »• nohoi lakoa ,aia nei, O haawi ke aloha mawaeoa o iakoe. ' »' »• ,llo»e la na ia pei Da olelo mna o k«y» ana"»" hel° mai „ei paha onkon i ke koen» i* » "•»*?» 0 P°nei?" Ae mai 1« d» poe kaoaka nei. Alaila.pane ho» »ko 1» keia. "No koo »«■••»• 0 inoir,° k* !'L* kak°n. nolaila, „a hooholoi» n» poe i'a ne. e ';oko ° ko kai. A he hiki no nae ia'n ke kahea akn , na Poe i'» nei a kakon a p.i mai » ^,0,"k, ,'1 ™ kahakai nei; a na ookon no i. . hao i k» ,'a el.ka me 0 °nkou makemake." 0 ko ia nei manawa no ia ī kalokalo ae ai i P,aiīl'a lawaia oia nei, oia o Ko ame Hina e kn ka , a. ,Aola hoi i hookahi wole »o »no f-t oko. 0 »« ' » kai »0 apau o ka moana. He manawa peko1». h.loko fi >-> rv i . . * liin 5ikn * ka ī'a i ka pili kaha.kai. a °hi i na poe i'a nei. kiaanei e ka makamaka heluhela. e wai..o °kamaili0 ana i» Loheloa ame ua kauak» e oh aua !ka ''a ku a.ka olali o Waipio a e nana a u h°Io ana o kekahi poe kauaka kamaama e b«,ke l* "°he i ke alii o Oahe nei o Olohe koua moa. -- ^ ]ahi noho o nei alii ma kahi kokoke , ka mu ^ hnakahau. He kanaka maoli no kem ' 10 ' te' , ho kino ilio hoi i kekahi ra. He ano o ano. He knpna ikaika oia. A o kana mea ma

_ — kemake loa a piha hoihoi nohoi, oia ka hakaka ana me na ka kanaka ikaika o na ano apau e hoea mai #g ana mai na mokupuni e mai. I ka holo ana'ku o keia poe kanaka, a, aole no 'i kokoke aku i ka hale o ua 'lii nei o Iakou, kahea aku la kekahi hanaka: "E Olohe — e! He kanaka malihini ia i aa mai nei e papa leaiea pu me oe. 0 ka pae ana mai nei no ia mai HawUi mai i ka po nei. A hua a pane a hoi ae enakou!" I ka lohe ana o ua kupueu nei, ua pae aku he malihini hoopapa ikaika; kahea ae la oia 1 kekahi kahu ona, ma ka oiele ana'ku: "E heie aku hoi oe a loaa kela poe kanaka; a ninaninau pono aku oe i ke v ano o ka lakou raoa o ke kuhea ana mai oei. 0 ka'u nae i lohe aku nei, ua pae mai nei kahi kanaka malihini māi Hawaii mai. a ua makemake ka oia e mokornoko p u me a'u. Iaa he oiaio ia, ea. aiaila. e kii aku oukou i ua kanaka inalihini la a lawe' mai i kanhale nei; a ia ne; e kuka ai la nialihini nei me a'u no ka mokomono." Hoio aku ia hoi nei kanaka o ua ai.ii nei, a loaa na kanaka i iawe mai ai i ka aa paio a ke keiki malihini mai Hawaii mai. I kona haiawai ana'ku me ua poe nei, ia wa i ho;ke aku ai oia i ka manao o ke alii i hoouna aku ai iaia, I ka iohe an> o ua poe kanaka nei. ma ko ka maiihini aoao, pane mai ia lakou. Ina peia; e ht?le no kakou a ioaa ua kaaaka nei 1 kahakai 0 ke kai- o Keauau. He kauaka olaola a piha Iokomaikai kela. A e ai i'a ana nohoi ee. Nana ka ma kou i'a i ka po oei; a ī 'keia kakahiaka makou e.iho hou akn ai i ke koeua i'a a.makou i pau ole ia makou 1 ka ohi mai i ka po nei; eia nae hele e uiai nei ma kou e hoike i kona manao imua o ke aiii ikaika a ka kou i ka hakaka. Nplaila, e heie pu no kakou a hoea imua o ua kanaka nei; a iaia no oe e ninaninau ai i k'/u makemake apau." Ae aku la ka eieie a Olohe, ke alii i hoouna ai e hui eue ua poe kanaka la, a olelo aku la oia: "He aha la hoi e hele pu aku au me oukou a ike aku au i ua kanaka malihini nei; a maopopo hoi ia'u kona manao, aiaila, oia ko'u wa e ho; aku ai a hoike aku i ke alii o kakou." 0 ko iakou nei awiwi aku ia no ia i ka hele ana a hoeā i kani e akoakoa ana na kanaka i kahakai, ike aku la i ka ī'a iloko o ke kai. Huli ae la kahi elele a ke alii a Olohe a oleio ae la i na kanaka i hele pu mai ai oia: "He keu ka hoi ka piha i'a o lun-a nei o oukou! Kahaha! Ola ka hoi ka makapehu i'a o ka noho ana iho nei o keiamau la^ A, auhea ua kanaka ikaika'nei aoukou i hookanikani piha ae nei? Oia anei keia kanaka loihi kohu kuahi wi e ku mai ia?"